Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania modyfikowanej zaprawy nasiennej dla ochrony przed chorobami i szkodnikami.Znane sa z monografii „Nauka o chorobach i szkodnikach roslin", Panstwowe Wydawnictwo Rolnicze, Lesne, Warszawa, 1976 r., sposoby wytwarzania zaprawy nasiennej dla ochrony roslin przed chorobami i szkodnikami, polegaja na bezposrednim mieszaniu skladników zaprawy zlozo¬ nej z pestycydów i regulatorów wzrostu oraz na nanoszeniu zaprawy na powierzchnie nasion bez srodków pomocniczych. Wada tak wytworzonych zapraw jest to, ze znaczna ich czesc odpada z nasion pbcl siewem, zas w czasie siewu, szczególnie w przypadku stosowania duzej ilosci zapraw, nastepuje rozwarstwienie i zaprawa odpada na dno siewnika utrudniajac równomierny wysiew nasion.Znanyjest takze sposób wytwarzania zaprawy nasiennej, polegajacy na mieszaniu skladników zaprawy zlozonej z pestycydów, regulatorów wzrostu oraz srodków umozliwiajacych zwiekszenia przyczepnosci zaprawy do nasion droga inkrustacji. Sposób ten nie zapewnia pokrycia nasion warstwy zaprawy o odpowiedniej przyczepnosci i wytrzymalosci mechanicznej. Równoczesnie dodatkowe srodki pomocnicze powoduja zmniejszenie mozliwosci penetracji wody.Sposób wytwarzania modyfikowanej zaprawy nasiennej wedlug wynalazku, polega na tym, ze do znanej zaprawy nasiennej zawierajacej pestycydy, regulatory wzrostu lub srodki pokarmowe wprowadza sie chitozan, zwlaszcza o sredniej masie czasteczkowej 50000 - 2000000 i stopniu deacetylacji wyzszym niz 35%, przy czym chitozan wprowadza sie w postaci roztworu o stezeniu 0,01 - 3,0% wagowych polimeru w wodnym roztworze kwasu organicznego, jak kwas octowy, cytrynowy czy mlekowy, badz w postaci -zelu mikrokrystalicznego chitozanu o rozwinietej powierzchni wewnetrznej o stezeniu polimeru 0,01 - 10,0% wagowych, o wskazniku wtórnego pecznienia WRV = 500 - 5000%. Chitozan stosuje sie w ilosci 0,0001 - 2,0% wagowych polimeru w stosunku do masy nasion. W sposobie wedlug wynalazku mozna takze wprowadzac do zaprawy nasiennej srodki adhezyjne w postaci polimerów, badz kopolimerów akrylowych w ilosci 0,012 144192 -5,0% wagowych w stosunku do masy nasion, badz wprowadza sie srodki powierzchniowo czynne, korzystnie w postaci politlenków badz sulfonowanych fenoli, w ilosci 0,01 - 1,0% wagowych w stosunku do masy nasion. Tak otrzymana modyfikowana zaprawa nasienna pokrywa sie nasiona, badz natryskuje.Zaprawa wytwarzana sposobem wedlug wynalazku zapewnia calkowite pokrycie powierzchni nasion bez jej odpadania w trakcie przygotowywania oraz wysiewu, a po wprowadzeniu do gleby zapewnia zabezpieczenie nasion oraz mlodych rpslin przed chorobami i szkodnikami ograniczajac liczbe zabiegów ochrony roslin w pózniejszym okresie wegetacyjnym. Zastosowany w sposobie wedlug wynalazku chitozan, dzieki specyficznym wlasnosciom adhezyjnym zwieksza przyczep¬ nosc skladników zaprawy do nasion a takze spelnia w stosunku do nich role nosnika polimerowego zatrzymujacego skladniki zaprawy nasiennej po wprowadzeniu ich do gleby. Równoczesnie dzieki wlasnosciom sorpcyjnym chitozanu, ulatwiona jest dyfuzja wody do nasion po ich wprowadzeniu do gleby, co znacznie przyspiesza ich kielkowanie. Udzial chitozanu wymagany dla uzyskania omawianych cech zaprawy w ilosci 0,0001 do 2% wagowych do masy nasionjest konkurencyjnyw stosunku do znanych sposobów zaprawiania nasion.W sposobie wedlug wynalazku stosowanie dodatkowych srodków pomocniczych w postaci dodatków adhezyjnych oraz zmniejszajacych napiecie powierzchniowe ulatwia rozprowadzenie skladników zaprawy oraz ich wprowadzenie na powierzchnie nasion. Wspomagaja one synergi- cznie dzialanie chitozanu indywidualnie nie posiadajac zdolnosci wiazania skladników zaprawy nasiennej.Dla oceny efektywnosci dzialania modyfikowanej zaprawy nasiennej stosowano testy okresla¬ jace energie kielkowania nasion oraz zdolnosc kielkowania nasion. Energie kielkowania nasion okreslano procentowa iloscia nasion kielkujacych po 6 dniach, zas zdolnosc kielkowania — procentowa iloscia skielkowanych nasion po 12 dniach trwania testu. Testy przeprowadzono metoda szalkowa w wodzie oraz w pudelkach wypelnionych gleba oceniajac wyniki uzyskane z szeregu powtórzen po 100 nasion.Dla nasion zaprawianych sposobem wedlug wynalazku stwierdzono, iz energia kielkowania wynosila 25 - 75% w zaleznosci od skladu zaprawy, podczas gdy w przypadku zastosowania srodka standardowego o nazwie handlowej Sacrust energia kielkowania wynosila 18%. Zdolnosc kielko¬ wania z kolei wynosila odpowiednio 50 - 90% i 43%.Dla pelnej oceny efektywnosci dzialania modyfikowanej zaprawy nasiennej przeprowadzono test polowy porównujac otrzymane wyniki z zaprawa standardowa oraz z udzialem srodka Sacrust.Stwierdzono wschody nasion nie odbiegajace od kontroli. Równoczesnie nasiona obrabiane zaprawa wytworzona sposobem wedlug wynalazku nie wykazuja strat roslin w wyniku chorób i szkodników. W przypadku prób kontrolnych zaobserwowano wypadanie roslin w ilosci 60 - 70%, w stosunku do ogólnej liczby, spowodowane przez choroby i szkodniki, czego nie obserwowano w przypadku nasion zaprawianych modyfikowana zaprawa.Zaleta zaprawy wytworzonej sposobem wedlug wynalazkujest mozliwosc prostego zaprawia¬ nia nasion zarówno w drodze nanoszenia badz natryskiwania, przy zapewnieniu calkowitego pokrycia nasion warstwa o dobrej przyczepnosci i wytrzymalosci mechanicznej Sposób wedlug wynalazku ilustruja blizej, podane przyklady zestawione w tabeli, nie ograni¬ czajac jego zakresu.Przyklad I. Do mieszalnika wprowadzono 10 czesci wagowych nasion cebuli oraz modyfi¬ kowana zaprawe nasienna sporzadzona w nastepujacy sposób. Znana zaprawe nasienna o nazwie handlowej Oftanol T w ilosci 5% wagowych w stosunku do masy nasion cebuli oraz 0,0005% wagowych chitozanu o sredniej masie czasteczkowej wynoszacej 400000 i stopniu deacetylacji równym 65%, w postaci roztworu o stezeniu 0,6% wagowych polimeru, a takze 0,80% wagowych pomocniczego srodka adhezyjnego o nazwie handlowej Rokryl TW-1, polaczono razem i mieszano w czasie 15 minut. Tak przygotowana modyfikowana zaprawe zaprawiano nasiona cebuli droga nanoszenia w czasie 30 minut.Zaprawiane nasiona cebuli odznaczaly sie dobra przyczepnoscia mechaniczna, przy czym ich energia kielkowania oznaczana metoda szalkowa (sz) wynosila 38%, metoda pudelkowa (p) 5%, zas zdolnosc kielkowania oznaczana metoda szalkowa (sz) wynosila 62%, zas metoda pudelkowa 77%. W tescie szklarniowym oraz polowym stwierdzono 100% kielkowania nasion.144 192 3 ~ o L o-1 o.'O .2 S 8.2 + + 8 + + f^ I r- 1 NO 1 + + 2 * w 2 -S ° ^ £ c , O 00 ^ N _ C3 O S/J _^ .« o CL U •o o fiu .2 o ^ a o I LJ 2 j z e 2 ^ o ° OO o H o ° 00 o i = i Ci o o.O o: < ¦o •Jz £ a_2 ^ On *zr O « O f? u c: o o, O cc < o OS — ° oo | cTf- --5 * 0 Z * O o o a: _ 00 J o H 12 i O tf < o o •a -a i i i i i i ©, ©" (A 2 O on w^ r—" t/i 2 o rt on vi" ri iii c: o a, Oa:< III <*- o o« O c* < X4 144192 Analogicznie jak przyklad I przeprowadzono przyklady II-IX zestawione w tabeli, w której zamieszczono takze w celach porównawczych przyklady X i XII.Tabelazawiera kolejny numer przykladu, ilosc oraz rodzaj znanej zaprawy nasiennej okreslo¬ nej nazwa handlowa, ilosc oraz postac chitozanu, ilosc i rodzaj srodka pomocniczego: adhezyjnego i powierzchniowo czynnego okreslonych nazwa handlowa, efekt zaprawiania oraz wyniki testów praktycznych zawierajacych energie kielkowania i zdolnosc kielkowania w warunkach szklarnio¬ wych i polowych, a takze test polowy, wedlug którego „+" oznacza efekt poprawny i „++" — efekt bardzo dobry, bez wypadania roslin, „+ -" — efekt naturalny, „-" — efekt ujemny oznaczajacy wypadniecie 60 - 70% roslin. Nadto w tablicy wszystkie ilosci podane sa w procentach wagowych w stosunku do masy nasion.Zastrzezenie patentowe Sposób wytwarzania modyfikowanej zaprawy nasiennej przy zastosowaniu znanych zapraw zawierajacych pestycydy, regulatory wzrostu i skladniki pokarmowe, znamienny tym, ze do znanej zaprawy nasiennej wprowadza sie chitozan, o sredniej masie czasteczkowej 50.000-2.000.000 i stopniu deacetylacji wyzszym od 35% korzystnie w postaci roztworu o stezeniu 0,01 do 3% wagowych polimeru w wodnych roztworach kwasów organicznych, jak kwas octowy, cytrynowy badz mlekowy lub w postaci zelu mikrokrystalicznego chitozanu o rozwinietej powierzchni wew¬ netrznej o stezeniu polimeru 0,1-10% wagowych, o wskazniku wtórnego pecznienia wynoszacym 500-5000%, w ilosci 0,0001-2,0% wagowych, polimeru do masy nasion, a nadto wprowadza sie ewentualnie srodki adhezyjne w ilosci 0,01-5,0% wagowych, korzystnie w postaci polimerów lub kopolimerów akrylowych, oraz ewentualnie srodki powierzchniowo czynne w ilosci 0,01-1,0 wagowych, do masy nasion, korzystnie w postaci politlenków badz sulfonowanych fenoli, po czym tak otrzymana modyfikowana zaprawa nasienna pokrywa sie lub natryskuje nasiona.Pracownia Poligraficzna UP RP. Naklad 100 egz.Cena 1500 zl PL