Przedmiotem wynalazku jest sposób otrzymywania digoksyny z lisci naparstnicy welnistej.Digoksyna jest podstawowym lekiem z grupy kardenolidów stosowanych w leczeniu chorób serca. Jest to glikozyd powstajacy w wyniku hydrolitycznego oddzielenia grupy acetylowej i glukozy z lanatozydu C.Znane sa metody otrzymywania digoksyny z lanatozydu C uprzednio wydzielonego z ilosci naparstnicy welnistej lub bezposrednio z lisci po hydrolizie enzymatycznej lanatozydu C zawartego w surowcu roslinnym.Stosowany obecnie w kraju sposób otrzymywania digoksyny z lanatozydu C uprzednio wydzielonego z lisci naparstnicy welnistej wymaga wielu operacji technologicznych polegajacych na wyodrebnieniu kompleksu lanatozydów ABC z lisci naparstnicy welnistej, wydzieleniu lanato¬ zydu C z kompleksu, hydrolizie alkalicznej lanatozydu C do dezacetylolanatozydu C, hydrolizie enzymatycznej dezacetylolanatozydu C do digoksyny i wydzieleniu digoksyny z roztworu po hydrolizie.Znane sposoby otrzymywania digoksyny z lanatozydu C zawartego w lisciach naparstnicy welnistej bezjego wczesniejszej izolacji z surowca roslinnego wykorzystuja znajdujace sie w lisciach enzymy acylaze i /J-glukozydazedo hydrolizy w srodowiskuwodnym grupy acetylowej i glukozy na koncu lancucha cukrowego w czasteczce lanatozydu C, lanatozydu B, lanatozydu A i innych glikozydów pierwszorzedowych. W wyniku hydrolizy uzyskuje sie digoksyne, gitoksyne, digito- ksyne, ich metylopochodne, acetylopochodne i inne glikozydy wtórne.Wydzielenie czystej digoksyny z roztworu wodnego, zawierajacego obok digoksyny bogata mieszanine glikozydów wtórnych oraz dodatkowo obciazonego substancjami balastowymi w postaci saponin, garbników, zanieczyszczen barwnych, jest bardzo trudne. W znanych sposobach uzyskuje sie na drodze ekstrakcji mieszaniny glikozydów wtórnych z wyciagu wodnego za pomoca rozpuszczalników organicznych, a nastepnie oddzielanie poszczególnych skladników wystepuja¬ cych obok digoksyny za pomoca wielokrotnych ekstrakcji róznymi rozpuszczalnikami organi¬ cznymi i ich mieszaninami.Wedlug wegierskiego opisu patentowego nr 149 778 odsaczony wyciag wodny ekstrahuje sie mieszanina benzolu z butanolem, ekstrakt organiczny odparowuje sie do sucha, a sucha pozosta¬ losc rozpuszcza sie w metanolu, dodaje 5% roztworu octanu olowianego i odsacza wytracone osady.2 143 815 Z roztworu wodno-metanolowego eliminuje sie acetylodigitoksyne poprzez trzykrotna ekstrakcje benzolem, po czym warstwe wodna poddaje sie trzykrotnej ekstrakcji chloroformem. Z ekstraktów chloroformowych wyodrebnia sie digoksyne poprzez wielokrotne operacje oczyszczania róznymi rozpuszczalnikami, zatezenia i krystalizacji.Omówiony proces wymaga wielokrotnych operacji ekstrakcji przy uzyciu siedmiu róznych rozpuszczalników organicznych i operacji odparowywania pod zmniejszonym cisnieniem, co powoduje duze zuzycie rozpuszczalników i energii. Duze straty miedzyoperacyjne substancji czynnej pozwalaja wyizolowac na 100 kg lisci naparstnicy welnistej tylko 50 g digoksyny.Radziecki opis patentowy nr 464 314 podaje sposób otrzymywania digoksyny polegajacy na tym, ze wodny wyciag po hydrolizie lisci ekstrahuje sie mieszanina chlorku metylenu z etanolem, ekstrakt organiczny zateza do malej objetosci i rozpuszcza w formamidzie. Z roztworu formami- dowego oddziela sie glikozydy towarzyszace digoksynie poprzez pieciokrotna ekstrakcje miesza¬ nina chloroform-benzen, po czym izoluje sie digoksyne na drodze siedmiokrotnej ekstrakcji chloroformem; Z ekstraktu chloroformowego wydziela sie digoksyne poprzez wielokrotne opera¬ cje oczyszczania na drodze krystalizacji z róznych rozpuszczalników. W procesie tym stosuje sie osiem rozpuszczalników organicznych, w tym równiez bardzo toksyczny benzen. Omówiony opis nie podaje zawartosci lanatozydu C w ilosciach naparstnicy welnistej ani czystosci uzyskanej digoksyny, w zwiazku z czym nie mozna okreslic wydajnosci procesu. Wielokrotne operacje ekstrakcji róznymi rozpuszczalnikami i operacje zatezania powoduja duze zuzycie rozpuszczalni¬ ków i energii, a takze maja wplyw na wydajnosc procesu.Dobre wyniki w procesie wyodrebniania glikozydów uzyskuje sie metodami z zastosowaniem syntetycznych zywic sorpcyjnych. Skutecznosc tych metod i mozliwosc praktycznego ich zastoso¬ wania zalezy od prawidlowego dobrania sorbentów i wlasciwego opracowania warunków sorpcji i desorpcji oraz sposobu wyodrebniania substancji czynnej z eluatu uzyskanego w desorpcji. Pod¬ czas procesu sorpcji na zlozu zatrzymuja sie z reguly zarówno produkt glówny, jak i zanieczyszcze¬ nia, co w wielu przypadkach uniemozliwia wydzielenie z eluatu czystego produktu z zadowalajaca wydajnoscia. Optymalne warunki wydzielania substancji czynnych na drodze sorpcji zaleza nie tylko od uzytego sorbentu, ale równiez w duzym stopniu od budowy chemicznej i wlasnosci fizykochemicznych wydzielanych substancji, jak równiez, czesto w stopniu zasadniczym, od sub¬ stancji balastowych, najczesciej o niezidentyfikowanej budowie.W przypadku glikozydów rózniacych sie miedzy soba polarnoscia i wykazujacych rózne powinowactwo do stosowanych w procesie rozpuszczalników w zaleznosci od ich polarnosci wydzielenie czystego glikozydu, zwlaszcza z roztworów zanieczyszczonych, jest mozliwe tylko przy scisle okreslonych parametrach procesu. W procesach sorpcyjnych bardzo istotne jest dobranie takiego stezenia rozpuszczalnika organicznego mieszajacego sie z woda, dla którego uzyskuje sie odpowiedni poziom polarnosci wodnego roztworu tego rozpuszczalnika tak, aby skladnik wydzielony wykazywal najwieksze powinowactwo do stosowanego w procesie rozpuszczalnika w prze¬ ciwienstwie do innych niepozadanych substancji znajdujacych sie w tym samym roztworze obok skladnika wydzielanego.Znany jest z opisu patentowego nr 138 021 sposób wydzielania kompleksu lanatozydów A, B, C z zanieczyszczonych roztworów wodnych, polegajacy na tym, ze roztwór wodny przepuszcza sie przez szeregowy uklad kolumn wypelnionych syntetyczna, niepolarna lub sredniopolarna zywica sorpcyjna, zasorbowane lanatozydy A, B, C desorbuje sie wodnym roztworem acetonu o stezeniu 50-95%, z uzyskanych eluatów odparowuje rozpuszczalnik organiczny, a pozostalosc wodna ekstrahuje mieszanina butanolu i chloroformu w stosunku 1:3-10, po czym odparowuje rozpu¬ szczalnik organiczny, dodaje wode i z wodnego roztworu po dodaniu octanu etylu w stosunku 1:1 oddziela sie wykrystalizowany kompleks lanatozydów A, B, C. W podanym sposobie istotna jest kolejnosc, w jakiej desorbuje sie kolumny sorpcyjne. Sposobem tym wydzielic mozna kompleks lanatozydów A, B, C, ale nie udaje sie wyodrebnic czystego lanatozydu A, lanatozydu B lub lanatozydu C. Podany sposób nie pozwala równiez na wydzielenie czystej digoksyny z zanieczy¬ szczonych roztworów wodnych.Z opisów patentowych nr 141 646 i nr 137 576 znane sa sposoby otrzymywania czystych lanatozydów A, B, C z mieszanin na drodze chromatograficznego rozdzialu. Sposoby te dotycza tylko lanatozydów A, B i C i pozwalaja rozdzielic uprzednio wydzielona mieszanine lanatozydów143 815 3 A, B, C, która po rozpuszczeniu w rozpuszczalniku daje czyste roztwory nie obciazone substan¬ cjami balastowymi. Metod tych nie mozna stosowac do rozdzielania mieszanin z silnie zanieczy¬ szczonych roztworów, a takze nie mozna rozdzielic mieszaniny glikozydów wtórnych przy tych samych parametrach procesu, co w przypadku mieszaniny lanatozydów A, B, C.Sposób wedlug opisu patentowego nr 141 646 polega na tym, ze mieszanine lanatozydów A, B, C rozpuszczonych w wodnym roztworze rozpuszczalnika organicznego mieszajacego sie z woda o stezeniu do 40% objetosciowych, dozuje sie na kolumne chromatograficzna wypelniona niejono¬ wym, niepolarnym sorbentem syntetycznym, której stosunek wysokosci wypelnienia do srednicy jest nie mniejszy niz 60, a nastepnie podaje sie polarny eluent w postaci wodnego roztworu rozpuszczalnika organicznego mieszajacego sie z woda o stezeniu do 40% objetosciowych. Z kolumny odbiera sie frakcje zawierajace kolejno lanatozyd C, lanatozyd B, lanatozyd A, z których po zatezeniu oddziela sie krysztaly czystych lanatozydów. Powyzszym sposobem nie mozna wydzielac digoksyny nawet po uprzednim wyodrebnieniu kompleksu glikozydów wtórnych ze wzgledu na niewielkie róznice w polarnosci glikozydów wtórnych takich jak digoksyna, digito- ksyna, gitoksyna w warunkach opisanego ukladu chromatograficznego.Inny sposób wyodrebniania lanatozydów A, B i C z ich mieszanin znany z opisu patentowego nr 137 576 polega na tym, ze mieszanine lanatozydów rozpuszczona w rozpuszczalniku o skladzie eluentu przepuszcza sie przez prekolumne wypelniona zelem krzemionkowym, az do momentu stwierdzenia w wycieku obecnosci lanatozydów, po czym wyciek z prekolumny pozbawiony sub¬ stancji silnie polarnych podaje sie na kolumne chromatograficzna wypelniona zelem krzemionko¬ wym, przez która przepuszcza sie eluent w postaci mieszaniny rozpuszczalnikówo skladzie: 5-30% objetosciowych alkoholi alifatycznych, 70-95% objetosciowych chlorowcopochodnych weglowo¬ dorów alifatycznych oraz 0,1-2% objetosciowych wody. Z kolumny odbiera sie frakcje zawierajace kolejno niepolarne zanieczyszczenia, lanatozyd A, lanatozyd B i lanatozyd C. Wydzielenie czystej digoksyny z zanieczyszczonych roztworów wodnych lub z mieszaniny zawierajacej obok digoksyny inne glikozydy wtórne o niewielkich róznicach polarnosci nie jest mozliwe przy parametrach ukladu chromatograficznego okreslonych dla rozdzialu mieszaniny lanatozydu A, B, C.Wedlug opisu patentowego nr 140 548 sposób otrzymywania digoksyny polega na hydrolizie enzymatycznej glikozydów pierwszorzedowych do glikozydów wtórnych bezposrednio w lisciach naparstnicy welnistej w srodowisku wodnym, oddzieleniu wyciagu wodnego od lisci, a nastepnie wyodrebnieniu z wyciagu wodnego kompleksu glikozydów wtórnych i wydzieleniu z niego czystej digoksyny.Liscie naparstnicy welnistej zadaje sie piecio-, szesciokrotna objetoscia wody w stosunku do masy lisci i prowadzi hydrolize enzymatyczna, a nastepnie oddziela wyciag wodny zawierajacy glikozydy wtórne. Z wyciagu wtórnego, po wprowadzeniu do niego nie wiecej niz 20% objetoscio¬ wych rozpuszczalnika organicznego mieszajacego sie z woda, sorbuje sie glikozydy wtórne na sorbencie syntetycznym, po czym ze zloza desorbuje sie glikozydy wtórne wodnym roztworem rozpuszczalnika mieszajacego sie z woda o korzystnym stezeniu 90% objetosciowych. Z uzyska¬ nego w desorpcji eluatu oddestylowuje sie rozpuszczalnik organiczny, a otrzymany wodny roztwór glikozydów wtórnych poddaje sie wielokrotnej ekstrakcji chlorkiem metylenu lub chloroformu z dodatkiem do 5% objetosciowych metanolu lub etanolu. Ekstrat organiczny zateza sie pod zmniej¬ szonym cisnieniem, po czym rozpuszcza sie w acetonie i pozostawia do krystalizacji kompleksu glikozydów7 wtórnych. Otrzymany osad kompleksu glikozydów wtórnych rozdziela sie na kolu¬ mnie wypelnionej zelem krzemionkowym metoda wysokocisnieniowej chromatografii cieczowej z zastosowaniem jako fazy ruchomej mieszaniny chlorku metylenu z metanolem lub etanolem albo mieszaniny chloroformu z metanolem lub etanolem. Z frakcji zawierajacej digoksyne oddestylo¬ wuje sie czesciowo rozpuszczalnik, dodaje metanolu, oczyszcza z weglem aktywnym, oddestylo¬ wuje metanol, dodaje acetonu i krystalizuje z acetonu digoksyne czysta. W podanym sposobie procesu hydrolizy enzymatycznej lisci do wyciagu wodnego ekstrahuje sie obok digoksyny miesza¬ nina róznych glikozydów, przy czym wiekszosc z nich nie ma zastosowania farmakopealnego i dodatkowo obciaza wyciag wodny.Do roztworu wodnego przechodza takze substancje balastowe w postaci saponin, garbnikówi zanieczyszczen barwnych. Oddzielenie wyciagów wodnych od lisci po hydrolizie jest operacja trudna do wykonania w skali technicznej ze wzgledu na duze opory podczas filtracji i silne pienienie sie spowodowane saponinami.4 143 815 W celu wyodrebnienia czystej digoksyny z roztworu wodnego konieczne jest uprzednie wydzielenie kompleksu glikozydów wtórnych, a nastepnie rozdzielenie tych glikozydów technika chromatografii wysokocisnieniowej. Ujemna strona procesu chromatografii jest stosowanie duzych objetosci toksycznego chlorku metylenu, dla którego najwyzsze dopuszczalne stezenie wynosi 50 mg/m3, a jego niska temperatura wrzenia 40,8°C zwieksza niebezpieczenstwo przekra¬ czania dopuszczalnych wartosci stezen w otoczeniu. Proces wyodrebniania digoksyny przebiega w wielu etapach, a straty miedzyoperacyjne substancji czynnej nie pozwalaja na uzyskanie wydaj¬ nosci wyzszej niz 80% w stosunku do wydajnosci teoretycznej wynikajacej z zawartosci lanatozydu C w surowcu roslinnym.Sposób wedlug wynalazku polega na bezposrednim przeprowadzeniu lanatozydu C i innych glikozydów z grupy C zawartych w lisciach naparstnicy welnistej w digoksyne na drodze hydrolizy, ekstrakcji lisci po hydrolizie rozpuszczalnikiem organicznym, a nastepnie wyodrebnieniu czystej digoksyny z ekstraktu.W lisciach naparstnicy welnistej obok lanatozydu C w ilosci 80-200 mg% wystepuja równiez inne glikozydy z grupy C takie jak digoksyna naturalna w ilosci do 20 mg%, acetylodigoksyna do 30mg% i dezacetylolanatozyd C do 10 mg%, które w procesie hydrolizy prowadzonej bezposrednio w lisciach zostaja przeksztalcone w digoksyne, co dodatkowo zwieksza wydajnosc procesu wyod¬ rebniania digoksyny. Jednoczesnie hydrolizie ulegaja inne glikozydy pierwszorzedowe takie jak lanatozyd A, lanatozyd B zawarte w lisciach i zostaja przeprowadzone odpowiednio w digitoksyne, gitoksyne i inne glikozydy wtórne.W badaniach procesu wydzielania digoksyny z lisci naparstnicy po hydrolizie enzymatycznej stwierdzono nieoczekiwanie, ze uzyskuje sie calkowite zhydrolizowanie lanatozydu C do digo¬ ksyny równiez w przypadku, gdy ilosc wody uzyta w procesie hydrolizy lisci jest niewielka, wystarczajaca tylko do ich zwilzenia, co pozwala prowadzic proces wyodrebniania digoksyny w odmienny sposób.Sposobem wedlug wynalazku zmielone liscie naparstnicy welnistej zadaje sie nie wieksza niz dwukrotna objetoscia wody w stosunku do masy lisci tak, aby cala ilosc uzytej wody zostala wchlonieta przez liscie, po czym prowadzi hydrolize enzymatyczna. Po zakonczeniu hydrolizy napeczniale liscie ekstrahuje sie rozpuszczalnikiem organicznym mieszajacym sie z woda, korzyst¬ nie acetonem, o stezeniu powyzej 90% objetosciowych. Uzyskany w ten sposób ekstrakt organiczny rózni sie zdecydowanie zawartoscia substancji czynnych i balastowych pod wzgledem ich ilosci oraz wlasnosciami fizykochemicznymi w porównaniu z wyciagami wodnymi oddzielanymi wedlug znanych dotychczas sposobów.Ekstrakt organiczny otrzymany sposobem wedlug wynalazku nie zawiera tak bogatej miesza¬ niny glikozydów jak wyciagi wodne. Rozpuszczalnik organiczny ekstrahuje z napecznialych lisci naparstnicy glównie digoksyne, niewielkie ilosci gitoksyny i digitoksyny oraz sladowe ilosci kilku innych glikozydów wtórnych, a takze chlorofil, natomiast inne substancje balastowe typu saponin, garbników przechodza do rozpuszczalnika organicznego w znacznie mniejszym stopniu niz do wody, co pozwala w prosty sposób wydzielic czysta digoksyne z mieszaniny innych glikozydów zawartych w ekstrakcie organicznym.Z uzyskanych ekstraktów oddestylowuje sie rozpuszczalnik organiczny pod zmniejszonym cisnieniem, a otrzymany wodny roztwór glikozydów zawierajacy 10-20% objetosciowych rozpu¬ szczalnika organicznego mieszajacego sie z woda, oczyszcza sie na drodze selektywnej sorpcji i desorpcji podajac ten roztwór na kolumne sorpcyjna wypelniona zlozem niejonowego sorbentu syntetycznego. Nastepnie sorbent przemywa sie woda o odczynie obojetnym, po czym prowadzi selektywna desorpcje digoksyny ze zloza wodnym roztworem rozpuszczalnika organicznego mie¬ szajacego sie z woda, korzystnie takiego samego jak w roztworze podawanym na kolumne, o stezeniu nie wiekszym niz 60% objetosciowych, korzystnie o stezeniu 50% objetosciowych. Przy tym stezeniu rozpuszczalnika organicznego digoksyna wykazuje najwieksza polarnosc, dzieki czemu zostaje ona zdesorbowana w pierwszych frakcjach eluantu. Mniej polarne glikozydy wtórne takie jak digitoksyna, gitoksyna desorbuja sie w nastepnych frakcjach, a zanieczyszczenia barwne, w tym równiez chlorofil usuwa sie ze zloza podajac wodny roztwór tego samego rozpuszczalnika, ale o stezeniu powyzej 90%, co jednoczesnie regeneruje sorbent do nastepnego cyklu pracy.143 815 5 Selektywna sorpcja i desorpcja digoksyny z roztworów zawierajacych inne glikozydy wtórne, chlorofil i inne substancje balastowe jest mozliwia przy dobraniu odpowiednich stezen rozpu¬ szczalników i wykorzystaniu róznic w polarnosciach substancji rozdzielanych wykazujacych rózne powinowactwo do rozpuszczalnika o okreslonym stezeniu. Odebrane z kolumny frakcje zawiera¬ jace digoksyne ekstrahuje sie bezposrednio chloroformem, z warstwy chloroformowej oddestylo- wuje rozpuszczalnik, a sucha pozostalosc rozpuszcza sie w acetonie i z roztworu acetonowego krystalizuje digoksyne. W warunkach produkcyjnych wydzielanie innych glikozydów wtórnych gitoksyny, digitoksyny ze wzgledu na ich niewielkie zawartosci we frakcjach eluatu jest nieoplacalne.Sposobem wedlug wynalazku otrzymuje sie digoksyne o czystosci farmakopealnej, z wydaj¬ noscia minimum 90% w stosunku do wydajnosci teoretycznej wynikajacej z zawartosci lanatozydu C. Prowadzenie procesu hydrolizy i ekstrakcji organicznej sposobem wedlug wynalazku pozwala na wyeliminowanie bardzo uciazliwej technicznie operacji oddzielania trudno saczalnych i silnie pieniacych sie wyciagów wodnych od surowca roslinnego. Ekstrakty organiczne z niewielka zawartoscia wody uzyskane po hydrolizie, zawieraja w porównaniu z wyciagami wodnymi zdecy¬ dowanie mniejsze ilosci zanieczyszczen, szczególnie innych glikozydów utrudniajacych wydzielenie czystej digoksyny. Selektywna sorpcja i desorpcja digoksyny i zanieczyszczen na zlozu oraz selektywna ekstrakcja digoksyny bezposrednio z eluatu acetonowego do chloroformu pozwolily na zmniejszenie niezbednych operacji technologicznych oraz stosowanych rozpuszczalników.Podany sposób pozwala na zwiekszenie wydajnosci procesu wydzielania digoksyny z surowca roslinnego o minimum 10% w stosunku do znanych metod.Sposób wedlug wynalazku ilustruja przyklady.Przykladl. Wysuszone, zmielone liscie naparstnicy welnistej w ilosci 5 kg zawartosci lana¬ tozydu C 0,14% zadaje sie woda w ilosci 10 dm3 i prowadzi hydrolize przez 24 h w temperaturze 45°C. Nastepnie liscie ekstrahuje sie trzykrotnie metanolem o mocy 94% objetosciowych w ilosci po 10 dm3. Z polaczonych ekstraktów metanolowych oddestylowuje sie rozpuszczalnik pod zmniej¬ szonym cisnieniem, a do wodnego roztworu zawierajacego digoksyne dodaje sie w takiej ilosci, aby jego stezenie w roztworze wynosilo 20% objetosciowych. Otrzymany roztwór podaje sie z predkos¬ cia 2dm3 na godzine na kolumne o pojemnosci ldm3 wypelniona niejonowym, niepolarnym sorbentem syntetycznym Diaion HP-20, kopolimerem styrenu z dwuwinylobenzenem. Zloze przemywa sie woda o odczynie obojetnym w ilosci 1 dm3, po czym przepuszcza sie eluent w postaci 50% wodnego roztworu acetonu w ilosci 2 dm3. Odebrane z kolumny frakcje zawierajace digoksyne o lacznej objetosci 1,25 dm3 ekstrahuje sie dwukrotnie chloroformem w ilosci po 0,3 dm3. Ekstrakty chloroformowe laczy sie i oddestylowuje chloroform, a sucha pozostalosc rozpuszcza sie w 50 cm3 acetonu i po ochlodzeniu z roztworu acetonowego odsacza krysztaly digoksyny surowej. Osad digoksyny surowej rozpuszcza sie w mieszaninie 150 cm3 metanolu i 75 cm3 chloroformu w temp. 40°C, oczyszcza z weglem aktywnym, saczy, oddestylowuje rozpuszczalnik do 50 cm3, po ochlo¬ dzeniu roztworu odsacza wykrystalizowana digoksyne i suszy w temperaturze 40°C. Uzyskuje sie 5,0 g digoksyny w postaci drobnokrystalicznego, bialego proszku o czystosci odpowiadajacej wymaganiom farmakopealnym.Przyklad II. Wysuszone, zmielone liscie naparstnicy welnistej w ilosci 5kg o zawartosci lanatozydu C 0,14% zadaje sie woda w ilosci 8 dm3 i prowadzi hydrolize przez 24 h w temperaturze 45°C. Nastepnie liscie ekstrahuje sie trzykrotnie acetonem o mocy 98% objetosciowych w ilosci po 10 dm3. Z polaczonych ekstraktów acetonowych oddestylowuje sie pod zmniejszonym cisnieniem taka ilosc rozpuszczalnika, aby jego stezenie w roztworze wynosilo 15% objetosciowych. Otrzy¬ many roztwór podaje sie z predkoscia 2dm3 na godzine na kolumne o pojemnosci 1 dm3 wypel¬ niona niejonowym, niepolarnym sorbentem syntetycznym Amberlit XAD-7, polimerem estru akrylowego. Zloze przemywa sie woda o odczynie obojetnym w ilosci 1 dm3, po czym przepuszcza sie eluent w postaci 60% wodnego roztworu acetonu w ilosci 2 dm3. Odebrane z kolumny frakcje zawierajace digoksyne o lacznej objetosci 1,25 dm3 ekstrahuje sie dwukrotnie chloroformem w ilosci po 0,3 dm3. Ekstrakty chloroformowe laczy sie i oddestylowuje chloroform, a sucha pozosta¬ losc rozpuszcza sie w 50 cm3 acetonu i po ochlodzeniu z roztworu acetonowego odsacza sie krysztaly digoksyny surowej. Osad digoksyny surowej rozpuszcza sie w mieszaninie 150cm metanolu i 75 cm3 chloroformu w temperaturze 40°C, oczyszcza z weglem aktywnym, saczy,6 143 815 oddestylowuje rozpuszczalnik do 50 cm3, a po ochlodzeniu roztworu odsacza wykrystalizowana digoksyne i suszy w temperaturze 40°C. Uzyskuje sie 5,1 g digoksyny w postaci drobnokrystali- cznego bialego proszku o czystosci odpowiadajacej wymaganiom farakopei BP-80.Przyklad III. Wysuszone, zmielone liscie naparstnicy welnistej w ilosci 5kg o zawartosci lanatozydu C 0,14% zadaje sie woda w ilosci 10 dm3 i prowadzi hydrolize przez 24 h w temperaturze 40°C. Nastepnie liscie ekstrahuje sie dwukrotnie acetonem o mocy 92% objetosciowych w ilosci po 15 dm3. Z polaczonych ekstraktów acetonowych oddestylowuje sie taka ilosc rozpuszczalnika, aby jego stezenie w roztworze wynosilo 20% objetosciowych. Otrzymany roztwór podaje sie z predkos¬ cia 2dm3 na godzine na kolumne o pojemnosci ldm3 wypelniona niejonowym, niepolarnym sorbentem syntetycznym Diaion HP-20, kopolimerem styrenu z dwuwinylobenzenem. Zloze przemywa sie woda o odczynie obojetnym w ilosci 1 dm3, po czym przepuszcza sie z predkoscia 1 dm3 na godzine eluent w postaci 50% wodnego roztworu acetonu w ilosci 2dm3. Odebrane z kolumny frakcje zawierajace digoksyne o lacznej objetosci 1,25 dm3 ekstrahuje sie dwukrotnie chloroformem w ilosci po 0,25 dm3. Ekstrakty chloroformowe laczy sie i oddestylowuje chloro¬ form, a sucha pozostalosc rozpuszcza sie w 50 cm3 acetonu i po ochlodzeniu z roztworu acetono¬ wego odsacza sie krysztaly digoksyny surowej. Osad digoksyny surowej oczyszcza sie jak w przykladzie I. Uzyskuje sie 5,05 g digoksyny czystej w postaci bialego, drobnokrystalicznego proszku.Zastrzezenie patentowe Sposób otrzymywania digoksyny z lisci naparstnicy welnistej polegajacy na hydrolizie enzy¬ matycznej lanatozydu C zawartego w lisciach i wyodrebnieniu czystej digoksyny, znamienny tym, ze liscie naparstnicy welnistej zadaje sie nie wieksza niz dwukrotna objetoscia wody w stosunku do masy lisci i prowadzi sie hydrolize enzymatyczna lanatozydu C zawartego w lisciach, a nastepnie napeczniale woda liscie zawierajace digoksyne i inne glikozydy wtórne ekstrahuje sie rozpuszczal¬ nikiem organicznym mieszajacym sie z woda o stezeniu powyzej 90% objetosciowych, korzystnie acetonem, z uzyskanego ekstraktu oddestylowuje sie rozpuszczalnik organiczny pod zmniejszo¬ nym cisnieniem, otrzymany wodny roztwór glikozydów zawierajacy od 10% do 20% objetoscio¬ wych rozpuszczalnika organicznego mieszajacego sie z woda podaje sie na kolumne wypelniona zlozem niejonowego, niepolarnego sorbentu syntetycznego, nastepnie sorbent przemywa sie woda o odczynie obojetnym, po czym przepuszcza sie wodny roztwór rozpuszczalnika organicznego mieszajacego sie z woda, korzystnie takiego samego jak w roztworze podawanym na kolumne o stezeniu do 60% objetosciowych, korzystnie o stezeniu 50% objetosciowych, nastepnie podaje ten sam rozpuszczalnik o stezeniu powyzej 90% regenerujac sorbent do nastepnego cyklu pracy, zas odebrane z kolumny frakcje zawierajace digoksyne ekstrahuje sie bezposrednio chloroformem, oddestylowuje rozpuszczalnik, a sucha pozostalosc rozpuszcza w acetonie i krystalizuje digoksyne.Pracownia Poligraficzna UP PRL. Naklad 100 cgz.Cena 220 zl PLThe subject of the invention is a method of obtaining digoxin from digitalis leaves. Digoxin is the basic drug from the group of cardenolides used in the treatment of heart diseases. It is a glycoside formed as a result of the hydrolytic separation of the acetyl group and glucose from lanatoside C. There are known methods of obtaining digoxin from lanatoside C previously separated from the amount of digitalis or directly from the leaves after enzymatic hydrolysis of lanatoside C contained in the raw material of plants. digoxin from lanatoside C, previously secreted from digitalis leaves, requires many technological operations consisting in the isolation of the ABC lanatoside complex from digitalis leaves, the separation of lanatoside C from the complex, alkaline hydrolysis of lanatoside C to desacetylolanatyloxin C desacetylolanatylate hydrolysis, from the solution after hydrolysis. Known methods of obtaining digoxin from lanatoside C contained in foxglove leaves without its previous isolation from plant material use the enzymes acylase and / J-glucosidazedo hydrol found in the leaves in the aqueous environment of the acetyl group and glucose at the end of the sugar chain in the molecule of lanatoside C, lanatoside B, lanatoside A and other primary glycosides. As a result of hydrolysis, digoxin, gitoxin, digitoxin, their methyl derivatives, acetyl derivatives and other secondary glycosides are obtained. Separation of pure digoxin from an aqueous solution containing, apart from digoxin, a rich mixture of secondary glycosides and additionally loaded with ballast substances in the form of saponins, tannins, color impurities, it is very difficult. In known methods, they are obtained by extracting a mixture of secondary glycosides from an aqueous extract with organic solvents, and then separating the individual components present in addition to digoxin by means of multiple extractions with various organic solvents and their mixtures. According to Hungarian Patent No. 149,778, The aqueous extract is extracted with a mixture of benzol and butanol, the organic extract is evaporated to dryness, and the dry residue is dissolved in methanol, 5% lead acetate solution is added and the precipitates are filtered off. 2 143 815 Acetyl digitoxin is eliminated from the water-methanol solution by three times extraction with benzole, and then the aqueous layer is extracted three times with chloroform. Digoxin is isolated from chloroform extracts by multiple solvent purification, concentration and crystallization operations. This process requires multiple extraction operations using seven different organic solvents and a vacuum evaporation operation, which consumes a lot of solvents and energy. High intraoperative losses of the active substance allow for the isolation of only 50 g of digoxin per 100 kg of foxglove leaves. US Patent No. 464 314 describes a method of obtaining digoxin whereby the aqueous extract after hydrolysis of the leaves is extracted with a mixture of methylene chloride and ethanol, the organic extract is concentrated to small volume and dissolves in formamide. The digoxin associated glycosides are separated from the formamide solution by five-fold extraction with a chloroform-benzene mixture and the digoxin is isolated by seven-fold extraction with chloroform; The digoxin is separated from the chloroform extract by multiple purification operations by crystallization from various solvents. Eight organic solvents are used in this process, including the highly toxic benzene. The described description does not specify the content of lanatoside C in the amounts of digitalis or the purity of the digoxin obtained, and therefore the efficiency of the process cannot be determined. Multiple extraction operations with various solvents and concentration operations cause a large consumption of solvents and energy, and also have an impact on the efficiency of the process. Good results in the isolation of glycosides are obtained by methods using synthetic sorption resins. The effectiveness of these methods and the possibility of their practical application depend on the correct selection of sorbents and the appropriate development of sorption and desorption conditions as well as the method of isolating the active substance from the eluate obtained in desorption. During the sorption process, as a rule, both the main product and impurities are retained on the beds, which in many cases makes it impossible to separate the pure product from the eluate with a satisfactory yield. Optimal conditions for the separation of active substances by sorption depend not only on the sorbent used, but also to a large extent on the chemical structure and physicochemical properties of the substances released, as well as, often to a large extent, on ballast substances, usually of an unidentified structure. glycosides that differ in polarity and have different affinity for the solvents used in the process, depending on their polarity, the separation of pure glycoside, especially from contaminated solutions, is possible only with strictly defined process parameters. In sorption processes, it is very important to select such a concentration of an organic solvent that is miscible with water, for which an appropriate level of polarity of the aqueous solution of this solvent is obtained, so that the separated component has the greatest affinity for the solvent used in the process, in contrast to other undesirable substances found in the water. in the same solution next to the secreted component There is known from patent description No. 138 021 a method of separating the complex of lanatosides A, B, C from contaminated aqueous solutions, whereby the aqueous solution is passed through a series of columns filled with synthetic, non-polar or medium-polar resin sorption, sorbed lanatosides A, B, C are desorbed with an aqueous acetone solution of 50-95% concentration, the organic solvent is evaporated from the eluates obtained, and the aqueous residue is extracted with a mixture of butanol and chloroform in the ratio 1: 3-10, then the solvent is evaporated organ Water is added, and the crystallized complex of lanatosides A, B, C is separated from the aqueous solution after 1: 1 addition of ethyl acetate. The sequence in which the sorption columns are desorbed is important in the described process. This method enables the isolation of the complex of lanatosides A, B, C, but fails to isolate pure lanatoside A, lanatoside B or lanatoside C. The method also does not allow for the isolation of pure digoxin from contaminated aqueous solutions. No. 137,576, methods of obtaining pure A, B, C lanatosides from mixtures by chromatographic separation are known. These methods concern only lanatosides A, B and C and allow the separation of a previously separated mixture of lanatosides A, B, C which, when dissolved in a solvent, gives pure solutions not loaded with ballast substances. These methods cannot be used to separate mixtures from highly contaminated solutions, and it is also impossible to separate mixtures of secondary glycosides with the same process parameters as in the case of a mixture of lanatosides A, B, C. that the mixture of lanatosides A, B, C dissolved in an aqueous solution of an organic solvent miscible with water with a concentration of up to 40% by volume, is dosed onto a chromatographic column filled with a non-ionic, non-polar synthetic sorbent, the ratio of the fill height to diameter of which is not less than 60, followed by a polar eluent in the form of an aqueous solution of an organic solvent miscible with water at a concentration of up to 40% by volume. Fractions containing lanatoside C, lanatoside B, and lanatoside A are collected from the column, from which crystals of pure lanatosides are separated after concentration. The above method cannot be used to isolate digoxin even after isolation of the secondary glycoside complex due to slight differences in the polarity of secondary glycosides such as digoxin, digitoxin, gitoxin under the conditions of the described chromatographic system. Another method for the isolation of lanatosides A, B and C from their mixtures from Patent Specification No. 137,576, the mixture of lanatosides dissolved in an eluent solvent is passed through a silica gel-filled precolumn until the presence of lanatosides is detected in the leak, and then the pre-column effluent, devoid of highly polar substances, is passed to chromatographic column filled with silica gel through which the eluent is passed in the form of a mixture of solvents composed of: 5-30% by volume aliphatic alcohols, 70-95% by volume aliphatic halogenated hydrocarbons and 0.1-2% by volume of water. Fractions containing successively non-polar impurities, lanatoside A, lanatoside B and lanatoside C are collected from the column. Separation of pure digoxin from contaminated aqueous solutions or from a mixture containing, apart from digoxin, other secondary glycosides with slight differences in polarity is not possible with the parameters of the chromatographic system specified for the separation of the mixture lanatoside A, B, C. According to patent description No. 140 548, the method of obtaining digoxin consists in the enzymatic hydrolysis of primary glycosides to secondary glycosides directly in digitalis leaves in the aquatic environment, separation of the water extract from the leaves, and then isolation of the complex and secondary glycosides from the water extracts The isolation of pure digoxin from it. The foxglove leaves are treated with five to six times the volume of water in relation to the mass of the leaves, and enzymatic hydrolysis is carried out, and then the water extract containing secondary glycosides is separated. From the secondary extract, after introducing into it no more than 20% by volume of a water-miscible organic solvent, secondary glycosides are sorbed on a synthetic sorbent, and then the secondary glycosides are desorbed from the bed with an aqueous solution of a solvent mixed with water at a preferred concentration of 90 % by volume. The organic solvent is distilled off from the eluate obtained in the desorption, and the resulting aqueous solution of secondary glycosides is repeatedly extracted with methylene chloride or chloroform with the addition of up to 5% by volume of methanol or ethanol. The organic extract is concentrated under reduced pressure, then dissolved in acetone and allowed to crystallize the secondary glycoside complex. The resulting precipitate of the secondary glycoside complex is separated on a silica gel column by high pressure liquid chromatography using a mixture of methylene chloride with methanol or ethanol as the mobile phase or a mixture of chloroform with methanol or ethanol. Partially the solvent is distilled from the digoxin-containing fraction, methanol is added, purified with activated carbon, methanol is distilled off, acetone is added and digoxne pure is crystallized from acetone. In the described method of the enzymatic hydrolysis of leaves, a mixture of different glycosides is extracted into the water extract in addition to digoxin, most of which do not have pharmacopoeial application and additionally burden the water extract. The ballast substances in the form of saponins, tannins and color impurities are also passed into the aqueous solution. Separation of water extracts from leaves after hydrolysis is difficult to perform on a technical scale due to high resistance during filtration and high foaming caused by saponins.4 143 815 In order to separate pure digoxin from the aqueous solution, it is necessary to separate the secondary glycoside complex first, and then separation of these glycosides by high pressure chromatography. The disadvantage of the chromatographic process is the use of large volumes of toxic methylene chloride, for which the maximum permissible concentration is 50 mg / m3, and its low boiling point of 40.8 ° C increases the risk of exceeding the permissible ambient concentration values. The process of isolating digoxin takes place in many stages, and the intraoperative losses of the active substance do not allow for obtaining a yield higher than 80% in relation to the theoretical efficiency resulting from the content of lanatoside C in the plant raw material. The method according to the invention consists in the direct conversion of lanatoside C and other glycosides. from group C contained in digitalis leaves into digoxin by hydrolysis, extraction of the leaves after hydrolysis with an organic solvent, and then isolation of pure digoxin from the extract. In digitalis leaves beside lanatoside C in the amount of 80-200 mg% there are also other C glycosides such as natural digoxin in an amount up to 20 mg%, acetyl digoxin up to 30 mg% and C-deacetylolanatoside up to 10 mg%, which in the process of hydrolysis carried out directly in the leaves are converted into digoxin, which additionally increases the efficiency of the digoxin recovery process. At the same time, other primary glycosides such as lanatoside A, lanatoside B contained in leaves are hydrolyzed and converted into digitoxin, gitoxin and other secondary glycosides, respectively. Studies on the secretion of digoxin from digitalis leaves after enzymatic hydrolysis, it was unexpectedly found that complete hydrolysis of lanatoside C is achieved to digoxin also when the amount of water used in the process of hydrolysis of the leaves is small, sufficient only to moisten them, which allows the process of digoxin isolation in a different way. According to the invention, ground foxglove leaves are administered no more than twice the volume of water in proportion to the weight of the leaves so that all the water used is absorbed by the leaves, followed by enzymatic hydrolysis. After completion of the hydrolysis, the swollen leaves are extracted with a water-miscible organic solvent, preferably acetone, at a concentration above 90% by volume. The organic extract obtained in this way differs significantly in the content of active substances and ballast substances in terms of their quantity and physicochemical properties in comparison to the aqueous extracts separated according to the methods known to date. The organic extract obtained with the method according to the invention does not contain such a rich mixture of glycosides as the water extracts. The organic solvent extracts mainly digoxin, small amounts of gitoxin and digitoxin, small amounts of gitoxin and digitoxin, as well as trace amounts of several other secondary glycosides, as well as chlorophyll, while other ballast substances such as saponins, tannins pass into the organic solvent to a much lesser extent than into water, which allows a simple way to isolate pure digoxin from a mixture of other glycosides contained in the organic extract. The organic solvent is distilled off from the obtained extracts under reduced pressure, and the obtained aqueous glycoside solution containing 10-20% by volume of an organic solvent mixed with water is selectively purified sorption and desorption by feeding this solution onto a sorption column filled with a bed of non-ionic synthetic sorbent. Then the sorbent is washed with neutral water, and then the digoxin is selectively desorbed with the bed with an aqueous solution of an organic solvent mixed with water, preferably the same as in the solution fed to the column, with a concentration of no more than 60% by volume, preferably with a concentration of 50% by volume. At this concentration of the organic solvent, digoxin shows the highest polarity, so that it is desorbed in the first eluant fractions. Less polar secondary glycosides, such as digitoxin, gitoxin, are desorbed in the next fractions, and color impurities, including chlorophyll, are removed from the bed by administering an aqueous solution of the same solvent, but with a concentration above 90%, which simultaneously regenerates the sorbent for the next work cycle. Selective sorption and desorption of digoxin from solutions containing other secondary glycosides, chlorophyll and other ballast substances is possible by selecting appropriate concentrations of solvents and using the differences in the polarity of the separation substances having different affinity for the solvent of a specific concentration. The digoxin-containing fractions collected from the column are directly extracted with chloroform, the solvent is distilled off from the chloroform layer, the dry residue is dissolved in acetone and digoxin is crystallized from the acetone solution. Under production conditions, the secretion of other secondary glycosides of gitoxin, digitoxin, due to their low content in the eluate fractions, is unprofitable. According to the invention, digoxin of pharmacopoeial purity is obtained, with a minimum yield of 90% in relation to the theoretical yield resulting from the content of lanatoside C. Carrying out the process of hydrolysis and organic extraction with the method according to the invention makes it possible to eliminate the technically very burdensome operation of separating difficult to digest and highly foaming water extracts from the plant material. Organic extracts with a small content of water obtained after hydrolysis, compared to aqueous extracts, contain considerably lower amounts of impurities, especially other glycosides hindering the separation of pure digoxin. Selective sorption and desorption of digoxin and impurities on the bed as well as selective extraction of digoxin directly from acetone eluate into chloroform allowed to reduce the necessary technological operations and the solvents used. This method allows to increase the efficiency of the digoxin separation process from plant raw material by at least 10% compared to known methods The method according to the invention is illustrated by examples. The dried, ground digitalis leaves in the amount of 5 kg of lanatoside C 0.14% are mixed with water in the amount of 10 dm3 and the hydrolysis is carried out for 24 hours at 45 ° C. Then the leaves are extracted three times with methanol of 94% by volume in an amount of 10 dm3. The solvent is distilled off from the combined methanol extracts under reduced pressure and the digoxin concentration is added to the aqueous solution so that its concentration in the solution is 20% by volume. The resulting solution is fed at a rate of 2 liters per hour onto a 1 liter column filled with Diaion HP-20 non-ionic, non-polar synthetic sorbent, a copolymer of styrene and divinylbenzene. The bed is washed with 1 dm3 of neutral water, and then the eluent is passed in the form of a 50% aqueous acetone solution in the amount of 2 dm3. The fractions containing digoxin with a total volume of 1.25 dm3 collected from the column are extracted twice with chloroform in the amount of 0.3 dm3 each. The chloroform extracts are combined and the chloroform is distilled off, and the dry residue is dissolved in 50 cm 3 of acetone and, after cooling, the crude digoxin crystals are filtered off from the acetone solution. The crude digoxin precipitate is dissolved in a mixture of 150 cm 3 of methanol and 75 cm 3 of chloroform at 40 ° C, purified with activated carbon, filtered, the solvent is distilled off to 50 cm 3, after cooling the filtrate solution, the crystallized digoxin is dried and dried at 40 ° C. 5.0 g of digoxin is obtained in the form of a fine crystalline white powder with a purity meeting pharmacopoeial requirements. Example II. The dried, ground foxglove leaves in the amount of 5 kg with the content of C-lanatoside 0.14% are mixed with water in the amount of 8 dm3 and the hydrolysis is carried out for 24 hours at 45 ° C. Then the leaves are extracted three times with acetone of 98% volumetric strength in an amount of 10 dm3. Such an amount of the solvent is distilled off under reduced pressure from the combined acetone extracts so that the concentration of the solvent in the solution is 15% by volume. The resulting solution is fed at a rate of 2 liters per hour onto a 1 liter column filled with the non-ionic non-polar synthetic sorbent Amberlite XAD-7, a polymer of acrylic ester. The bed is washed with 1 dm3 of neutral water, and then the eluent is passed in the form of a 60% aqueous solution of acetone in the amount of 2 dm3. The fractions containing digoxin with a total volume of 1.25 dm3 collected from the column are extracted twice with chloroform in the amount of 0.3 dm3 each. The chloroform extracts are combined and the chloroform is distilled off, the dry residue is dissolved in 50 cm 3 of acetone and, after cooling, the crude digoxin crystals are filtered off from the acetone solution. The crude digoxin sediment is dissolved in a mixture of 150 cm of methanol and 75 cm 3 of chloroform at 40 ° C, purified with activated carbon, filtered, distilled off the solvent to 50 cm 3, and after cooling the filtrate solution, the crystallized digoxin is dried and dried at 40 ° C. 5.1 g digoxin is obtained in the form of a fine crystalline white powder with a purity meeting the requirements of the BP-80 Pharmacopoeia. Example III. 5 kg of dried, ground foxglove leaves with 0.14% C lanatoside content are mixed with 10 dm3 of water and hydrolyzed for 24 hours at 40 ° C. Then the leaves are extracted twice with acetone with a strength of 92% by volume in an amount of 15 dm3. Sufficient solvent is distilled from the combined acetone extracts so that the concentration in the solution is 20% by volume. The obtained solution is fed at a rate of 2 dm 3 per hour onto a 1 dm 3 column filled with Diaion HP-20 non-ionic, non-polar synthetic sorbent, a copolymer of styrene and divinylbenzene. The bed is washed with 1 dm3 of neutral water, and then the eluent is passed with a rate of 1 dm3 per hour in the form of a 50% aqueous solution of acetone in the amount of 2 dm3. The fractions containing digoxin with a total volume of 1.25 dm3 collected from the column are extracted twice with 0.25 dm3 of chloroform. The chloroform extracts are combined and the chloroform is distilled off, the dry residue is dissolved in 50 cm 3 of acetone and, after cooling, the crude digoxin crystals are filtered off from the acetone solution. The crude digoxin sediment is purified as in example I. One obtains 5.05 g of pure digoxin in the form of a white, fine-crystalline powder. Patent claim A method of obtaining digoxin from digitalis leaves by enzymatic hydrolysis of lanatoside C contained in the leaves and isolation of pure digoxin, characterized by the fact that foxglove leaves are treated with no more than twice the volume of water in relation to the weight of the leaves and enzymatic hydrolysis of lanatoside C contained in the leaves is carried out, and then the water is swollen with the leaves containing digoxin and other secondary glycosides extracted with an organic solvent mixed with water with a concentration above 90% by volume, preferably acetone, the organic solvent is distilled off from the obtained extract under reduced pressure, the obtained aqueous glycoside solution containing from 10% to 20% by volume of an organic solvent mixed with water is fed to the column. filled with a bed of non-ionic, non-polar synthetic sorbent, then the sorbent is washed with neutral water, and then an aqueous solution of a water-miscible organic solvent is passed, preferably the same as in the solution fed to the column with a concentration of up to 60% by volume, preferably with a concentration of 50 % by volume, then gives the same solvent with a concentration above 90%, regenerating the sorbent for the next work cycle, while the digoxin-containing fractions collected from the column are directly extracted with chloroform, the solvent is distilled off, and the dry residue is dissolved in acetone and crystallizes digoxin. UP PRL Printing Workshop. Mintage 100 cgz Price PLN 220 PL