Przedmiotem wynalazku jest modyfikator grafityzujacy do stopów zelaza, znajdujacy zastosowanie przy otrzymywaniu wysokojakosciowego zeliwa, przeznaczonego na odpowiedzialne czesci maszyn i urzadzen* Najczesciej stosowanym modyfikatorem grafityzujacym jest zelazokrzem o zawartosci 75% wagowych krzemu, dodawany do cieklego metalu w ilosci 0,3-0,6% wagowych w zaleznosci do klasy zeliwa, stosowany do modyfikaoji zelazokrzem nieznacznie zwieksza efekt modyfikaoji i w niewielkim stopniu eliminuje sklonnosci zeliwa do zabielen w odlewach cienkosciennych.Zeliwo modyfikowane jest równiez za pomoca zelazowapniokrzemu o zawartosoi 80-90% wagowych wapnia i krzemu, dodawanego do cieklego metalu w ilosci 0,3-0,3% wagowyoh, w zaleznosci od klasy zeliwa* jednak zelazowapniokrzem tworzy zuzel, trudno usuwalny z powierzchni cieklego metalu, co moze by6 przyczyna wad odlewniczych* Do modyfikacji zeliwa stosuje sie równiez modyfikatory zlozone, które obok pierwiastków, spelniajacych role modyfikatorów, a którymi sa wapn, aluminium, bar, stront, sód i wegiel, zawieraja najczesciej takie pierwiastki jak: zelazo, krzem, mangan, cyrkon, tytan, miedz, cyne, ehrom, milibden, nikiel oraz pierwiastki ziem rzadkich.Istota wynalazku jest modyfikator grafityzujacy do stopów zelaza skladajaoy sie z otrzymanego na drodze termicznej reaktywnego kompleksu eutektyoznego Si-SiC-Si02 w ilosoi powyzej 1,3% wagowych, z wegla w ilosci 0,1-83% wagowych oraz z aluminium i topników w lacz¬ nej ilosci do 30% wagowych, przy ezym jako topniki stosuje sie zwiazki wapnia, manganu, ze¬ laza, magnezu, baru oraz aluminium* Zaleta modyfikatora grafityzujacego, wedlug wynalazku, jest to, ze zawarty w jego skladzie reaktywny kompleks eutektyozny zwieksza efekt procesu modyfikaoji, glównie zmniejsza sklonnosc Zeliwa do zabielen* Ponadto modyfikator ten charakteryzuje sie zwiekszonym ozasea dzialania w porównaniu ze znanymi modyfikatorami*z 133 812 Przyklad I. zeliwo o stopniu nasycenia autentycznego S » 0,84 modyfikowane modyfikatorem grafityzujacym, wedlug wynalazku, zawierajacym w swoim skladzie: 62% wagowych wegla krystalicznego, 30% wagowych reaktywnego kompleksu eutektycznego, 2% wagowych alumi¬ nium, 6% wagowych tlenku aluminium i tlenku zelazowego wykazuje nastepujaoe wlasnosci: przy- rost wytrzymalosoi na rczeiaganle Z\Km a 52 M?a, sklonnosc do zabielen wg PN-61/H-04675 klin 10, czas trwalosci efektu modyfikacji 600 s. przyklad II. zeliwo o stopniu nasycenia eutektyoznego SQ = 0,84 modyfikowane modyfikatorem grafityzujacym, wedlug wynalazku, zawierajacym w swoim skladzie: 55% wagowych wegla krystalicznego, 35% wagowyoh reaktywnego kompleksu eutektycznego, 1% wagowy aluminium, 6% wagowych tlenku aluminium i tlenku zelazowego, 2,5% wagowych wapniokrzemu, 0,5% wagowych siarczanu barowego wykazuje nastepujace wlasnosci; przyrost wytrzymalosci na rozciaganie Z\ Rm = 70 MPa, sklonnosc do zabielen wg PN-61/H-04675 - klin nr 10, czas trwalosci efektu modyfikacji 900 s.Przyklad III. Zeliwo o stopniu nasycenia eutektycznego Sc = 0,84 modyfikowane modyfikatorem grafityzujacym, wedlug wynalazku, zawierajacym w swoim skladzie: 85% wagowych wegla krystalicznego, 5% wagowych reaktywnego kompleksu eutektycznego, 1% wagowy aluminium, 6% wagowych tlenku aluminium i tlenku zelazowego, 2% wagowe tlenku manganowego, 1% wagowy zelazokrzemu o zawartosci 75% wagowych krzemu wykazuje nastepujace wlasnosci: przyrost wy¬ trzymalosci na rozciaganie ARm a 45 MPa, sklonnosc do zabielen wg PN-61/H-04675 - klin nr 9, czas trwalosci efektu modyfikacji 600 s.Dla porównania podaje sie, ze zeliwo o tym samym stopniu nasycenia eutektycznego wy¬ noszacym sc = 0,84 modyfikowane zelazokrzemem Si 75 T o zawartosci 75% wagowych krzemu wyka¬ zuje nastepujace wlasnosci; przyrost wytrzymalosci na rozciaganie ARm = 40 MPa, sklonnosc do zabielen wg PN-61/H-04675 - klin nr 6, czas trwalosci efektu modyfikacji 480 s.Zastrzezenie patentowe Modyfikator grafityzujacy do stopów zelaza, zawierajacy w swoim skladzie krzem, we¬ giel, aluminium, wapn, mangan, zelazo oraz bar, znamienny tym, ze sklada sie z otrzymanego na drodze termicznej reaktywnego kompleksu eutektycznego Si-SiC-SiOp w ilosci powyzej 1,5% wagowych, z wegla w ilosci 0,1-85% wagowych oraz z aluminium i topników o lacz¬ nej ilosci do 30% wagowych, przy czym jako topniki stosuje sie zwiazki wapnia, manganu, ze¬ laza, magnezu, baru oraz aluminium.Pracownia Poligraficzna UP PRL. Naklad 100 cgz.Cena 100 zl PLThe subject of the invention is a graphitizing modifier for iron alloys, used in the preparation of high-quality cast iron, intended for responsible parts of machines and devices * The most commonly used graphitizing modifier is iron silicon with a content of 75% by weight of silicon, added to the liquid metal in an amount of 0.3-0.6 % by weight depending on the grade of cast iron, used for the modification of ferrosilicon slightly increases the modification effect and slightly eliminates the tendency of the cast iron to whiten in thin-walled castings. Cast iron is also modified with ferrosilicon containing 80-90% by weight of calcium and silicon, in the amount of 0.3-0.3% by weight, depending on the grade of cast iron * however, ferric calcium silicon forms a slag that is difficult to remove from the surface of the liquid metal, which may cause casting defects * For the modification of cast iron, complex modifiers are also used, which, apart from elements, fulfilling the role of modifiers, a which are calcium, aluminum, barium, strontium, sodium and carbon, most often contain such elements as: iron, silicon, manganese, zirconium, titanium, copper, tin, ehrom, milybdenum, nickel and rare earth elements. The essence of the invention is a graphitizing modifier for Iron alloys consist of the thermally obtained reactive Si-SiC-SiO2 eutectic complex in an amount of more than 1.3% by weight, of carbon in the amount of 0.1-83% by weight, and of aluminum and fluxes in a total amount of up to 30% by weight, with the use of calcium, manganese, iron, magnesium, barium and aluminum compounds as fluxes * The advantage of the graphitizing modifier, according to the invention, is that the reactive eutectin complex contained in it increases the effect of the modification process, mainly reduces the tendency of cast iron for whiteners * Moreover, this modifier is characterized by an increased duration of action in comparison with known modifiers * from 133 812 Example I. According to the invention, the graphitizing modifier, containing in its composition: 62% by weight of crystalline carbon, 30% by weight of reactive eutectic complex, 2% by weight of aluminum, 6% by weight of aluminum oxide and ferric oxide, exhibits the following properties: \ Km a 52 M? A, tendency to whiten according to PN-61 / H-04675 wedge 10, durability of the modification effect 600 s. Example II. cast iron with a degree of eutectic saturation SQ = 0.84 modified with a graphitizing modifier, according to the invention, containing in its composition: 55% by weight of crystalline carbon, 35% by weight of a reactive eutectic complex, 1% by weight of aluminum, 6% by weight of aluminum oxide and iron oxide, 2 , 5 wt.% Calcium silicon, 0.5 wt.% Barium sulphate has the following properties; increase in tensile strength Z \ Rm = 70 MPa, tendency to whiten according to PN-61 / H-04675 - wedge No. 10, durability of the modification effect 900 s. Example III. Cast iron with a degree of eutectic saturation Sc = 0.84 modified with a graphitizing modifier, according to the invention, containing in its composition: 85% by weight of crystalline carbon, 5% by weight of a reactive eutectic complex, 1% by weight of aluminum, 6% by weight of aluminum oxide and ferric oxide, 2 % by weight of manganese oxide, 1% by weight of ferrosilicon with 75% by weight of silicon shows the following properties: increase in tensile strength ARm a 45 MPa, tendency to whiten according to PN-61 / H-04675 - wedge No. 9, durability of the modification effect 600 s. For comparison, it is stated that the cast iron with the same degree of eutectic saturation, sc = 0.84, modified with ferrosilicon Si 75 T, containing 75% by weight of silicon, has the following properties; increase in tensile strength ARm = 40 MPa, tendency to whiten according to PN-61 / H-04675 - wedge No. 6, durability of the modification effect 480 s. Patent disclaimer Graphitizing modifier for iron alloys, containing silicon, carbon in its composition, aluminum, calcium, manganese, iron and barium, characterized in that it consists of a thermally obtained reactive eutectic complex Si-SiC-SiOp in an amount greater than 1.5% by weight, carbon in an amount of 0.1-85% by weight, and from aluminum and fluxes with a total amount of up to 30% by weight, where the fluxes are calcium, manganese, iron, magnesium, barium and aluminum compounds. Mintage 100 cgz Price PLN 100 PL