Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania nowych optycznie czynnych pochodnych S-1-fe- nyloetyloaminy podstawionych w pozycji 4; Zwiazki te chociaz w wiekszosci przypadków same nie tworza fazy cieklokrystalicznej, sa bardzo uzyteczne jako dodatki do mieszanin cieklokrystalicz¬ nych umozliwiajac powstanie chiralnej fazy nematycznej. V chemii zwiazków cieklokrystalicznych pochodne S-(-)-1-fenyloetyloaminy byly dotychczas stosowane jedynie w syntezie chiralnych poli¬ merów cieklokrystalicznych. Do tego celu stosowano 4-/(4'-hydroksyetylenoksy)-benzoiloksy/-ben- zylideno-S-1-fenyloetyloamine, która podstawiono monomer metakrylowy i tak polimeryzowano.Sposób wedlug wynalazku polega na tym, ze S-1-fenyloetyloamine poddaje sie reakcji z pod¬ stawionym aldehydem benzoesowym o wzorze ogólnym 4-X-c^Ha-CHO, w którym X oznacza grupe alkilo¬ wa, alkoksylowa, 4-alkilofenyIowa, 4-alkoksyfenyIowa, 4-alkilobifenylowa lub 4-alkoksybifenyIo¬ wa, z których kazda zawiera 1-15 atomów wegla w lancuchu alkilowym, grupe 4-alkilooksybenzoilo- wa, 4-alkoksyoksybenzoiIowa, 4-alkilo fenylooksybenzoilowa lub 4-alkoksyfenylooksybenzoilowa, z których kazda zawiera 1-15 atomów wegla w lancuchu alkilowym, grupe 4-alkilooksycynamoilowa lub 4-alkoksyoksycynamoilowa, z których kazda zawiera 1-15 atomów wegla w lancuchu alkilowym, a otrzy¬ many zwiazek o wzorze ogólnym 1, w którym X ma wyzej podane znaczenie ewentualnie poddaje sie re¬ dukcji borowodorkiem sodowym w metanolu otrzymujac zwiazek o wzorze ogólnym 2, w którym X ma wy¬ zej podane znaczenie.Zwiazki o wzorze ogólnym 1 i o wzorze ogólnym 2 wytwarzane sposobem wedlug wynalazku cha¬ rakteryzuja sie duza zdolnoscia skrecajaca w odniesieniu do nematyków o dodatniej anizotropii dielektrycznej, na przyklad mieszanina 2-1096 4(4'-n-pentylofenylo)benzylideno-S-1-fenyloetyloami- ny o wzorze 5 z 4-cyjano-4'-pentylobifenylenem wykazuje zdolnosc selektywnego odbicia swiatla bia¬ lego. Ponadto zwiazki te cechuje dobra rozpuszczalnosc w nematycznych cieklych krysztalach.Sposób wedlug wynalazku jest blizej objasniony w przykladach wykonania* Przyklad Ii 5,2 g (0,02 m) aldehydu 4-(4'-pentylofenylo)benzoesowego i 3 g (0,025 m) S-1-fenyloetyloaminy ogrzewano do wrzenia z dodatkiem katalitycznej ilosci kwasu p-toluenosulfo- nowego w toluenie pod nasadka azeotropowa przez 2 godziny* Oddestylowano toluen pod zmniejszonym2 133 805 cisnieniem,a pozostalosc krystalizowano dwukrotnie z heksanu* Otrzymano 5,5 g 4-(4'-pentylofenylo)- benzylideno-S-1-fenyloetyloaminy, co stanowi 75% wydajnosci teoretycznej (dane fizykochemiczne - tablica)* V taki sam sposób otrzymano zwiazki o wzorach 3-9 zestawione w tablicy* Przyklad Iii 2 g (0,006 m) 4-(4'-pentylofenylo)-benzylideno-S-1-fenyloetyloarniny i 0,25 g borowodorku sodu ogrzewano do wrzenia przez 1 godzine w 50 ml bezwodnego alkoholu metylo¬ wego* Nastepnie mieszanine reakcyjna rozcienczono 250 ml wody i ekstrahowano dwukrotnie chlorofor¬ mem* Ekstrakty chloroformowe suszono i rozpuszczalnik odparowano pod zmniejszonym cisnieniem,a po¬ zostalosc destylowano dwukrotnie* Otrzymano 1,2 g N-4(4'-pentylofenylo)-benzylo-S-1-fenyloetylo- aminy o temperaturze wrzenia 170°C/13,33 Pa* V ten sam sposób otrzymano zwiazki o wzorze 10 i 11 zestawione w tablicy* Tablica Nr 1 2 3 4 I 5 6 7 8 9 Zwiazek o wzorze 3 o wzorze 4 o wzorze 5 o wzorze 6 o wzorze 7 o wzorze 8 o wzorze 9 o wzorze 10 o wzorze 11 Analiza elementarna % [Obliczono C 81,90 82,44 87,88 84,26 79,50 79,84 83,56 81,41 87,39 I H 9,19 9,92 8,17 ! 8,47 7,66 8,02 7,54 9,73 8,68 l i jN 4,15 3,56 3,94 3,38 2,90 2,74 2,71 i 4,13 3,92 | Znaleziono C I 82,04 82,12 87,93 84,05 78,99 79,41 | 83,40 ; 80,99 87,53 "_ H 9,32 9,71 : 8,16 8,12 7,72 7,95 7,63 9,65 8,70 r n "'" I 4,12 3,40 3,91 3,51 2,98 2,82 2,81 4,02 3,99 Charak¬ terys¬ tyka pasma IR cm"1 i 1250 1645 1250 1650 1650 1250 1645 1250 1620 1650 1730 1250 1630 1645 1730 1635 1730 i 1250 3330 3350 Temperatura topnienia °c i 17 41 | 94-95 82 74 78-79 K110 S(84) j temp.wrz.% 185/133,32 Pa 170/13,33 Pa M kim mol % \ 0,29 I 0,45 0,53 j ! 0,52 0,51 0,53 0,66 I 0,26 0,36 u) A mikroskopowa zdolnosc skrecajaca (helical twisting power) A . 1/cP P - skok spirali /im c - stezenie molowe zwiazku (0,5-396 molowych w 4-cyjano-4'pentylobifenylu Zastrzezenia patentowe 1. Sposób wytwarzania nowych optycznie czynnych pochodnych S-1-fenyloetyloaminy o wzorze ogólnym 1, w którym X oznacza grupe alkilowa, alkoksylowa, 4-alkilofenylowa, 4-alkoksyfenyIowa, 4-alkilobifenylowa lub 4-allcoksybifenylowaf z których kazda zawiera 1-15 atomów wegla w lancuchu alkilowym, grupe 4-alkilooksybenzoilowa, 4-alkoksy-oksybenzoilowa, 4-alkilofenylooksybenzoilowa lub 4-alkoksyfenylooksybenzollowa, z których kazda zawiera 1-15 atomów wegla w lancuchu alkilowym, grupe 4-alkilooksycynamoilowa lub 4-alkoksyoksycynamoilowa, z których kazda zawiera 1-15 atomów wegla w lancuchu alkilowym* znamienny tym, ze S-1-fenyloetyloamine poddaje sie re-133 805 3 akcji z podstawionym aldehydem benzoesowym o wzorze ogólnym 4-X-C£H^-CH0, w którym X ma wyzej podane znaczenie. 2i Sposób wytwarzania nowych optycznie czynnych pochodnych S-1-fenyloetyloaminy o wzorze ogólnym 2, w któryni X oznacza grupe alkilowa, alkoksylowa, 4-alkilofenylowaf 4-alkoksyfenylowaf 4-alkilobifenylowa lub 4-alkoksybifenylowaf z których kazda zawiera 1-15 atomów wegla w lancu¬ chu alkolowym, grupe 4-alkilooksybenzoilowa, 4-alkoksyoksybenzoilowa, 4-alkilofcnylooksybenzo- ilowa lub 4-alkoksyfenylooksybenzoilowa, z których kazda zawiera 1-15 atomów wegla w lancuchu alkilowym, grupe 4-alkilooksycynamoilowa lub 4-alkoksyoksycynamoilowa, z których kazda zawiera 1-15 atomów wegla w lancuchu alkilowym, znamienny .tym, ze S-1-fenyloetyloamine poddaje sie reakcji z podstawionym aldehydem benzoesowym o wzorze ogólnym 4-Y-C^H^-CHO, w któ¬ rym Y ma wyzej podane znaczenie, a otrzymany produkt poddaje sie redukcji borowodorkiem sodowym w metanolu.X-/^VCH = N-CH^(T) CH, WZÓR 1 X-/oV CH2 NH- C H -<|V) I CH, WZÓR 2 CeHi70-^0^-CH = N-CH-<^ WZÓR 3 C^H^-^oyCH.N-CHH^o) I CH, WZÓR 4 cshit(£}~{o^ch= n-chh^cT) CH3 WZÓR 5133 805 C8^70-<^^-^Ó^- CHr N-CH-<(V) CH3 WZÓR 6 CaH^-^yCHrCH-COoYo^CHzN-CH-^O^ CH3 WZÓR 7 qoH21oYoVcH=CH-COO^^CH=N CH3 WZÓR 8 I CH, WZÓR 9 c8 Hi?° YV c HzN H"CH ~{°~) i ^s WZÓR 10 CH3 C5H„^(3-{o}-CH2NhK:H-(o) CH, WZÓR 11 Pracownia Poligraficzna UP PRL. Naklad 100 egz.Cena 100 zl. PLThe present invention relates to a process for the preparation of novel 4-substituted optically active S-1-phenylethylamine derivatives; While these compounds do not form the liquid crystalline phase by themselves in most cases, they are very useful as additives to liquid crystalline mixtures to enable the formation of a chiral nematic phase. In the chemistry of liquid crystal compounds, S - (-) - 1-phenylethylamine derivatives have hitherto been used only in the synthesis of chiral liquid crystal polymers. For this purpose, 4 - / (4'-hydroxyethyleneoxy) -benzoyloxy / -benzylidene-S-1-phenylethylamine was used, which was substituted with a methacrylic monomer and polymerized in this way. The method of the invention consists in that Samine-1-phenylethyl is subjected to reaction with a substituted benzaldehyde of the general formula 4-Xc-Hah-CHO, in which X is alkyl, alkoxy, 4-alkylphenyl, 4-alkoxyphenyl, 4-alkylbiphenyl or 4-alkoxybiphenyl, each of which contains 1-15 carbon atoms in the alkyl chain, 4-alkyloxybenzoyl, 4-alkoxyoxybenzoyl, 4-alkylphenyloxybenzoyl or 4-alkoxyphenyloxybenzoyl, each of which contains 1-15 carbon atoms in the alkyl chain, 4-alkyl oxycinamide alkoxyxycinnamoyl, each of which contains 1-15 carbon atoms in the alkyl chain, and the resulting compound of formula I, wherein X is as defined above, is optionally reduced with sodium borohydride in methanol to give a compound of general formula 2, in which X has the meaning given above. The compounds of general formula I and general formula 2 produced by the process according to the invention are characterized by a high twisting capacity with respect to nematics with positive dielectric anisotropy, for example a mixture of 2-1096 4 (4). '-n-pentylphenyl) benzylidene-S-1-phenylethylamine of formula V with 4-cyano-4'-pentylbiphenylene has the ability to selectively reflect white light. Moreover, these compounds have good solubility in nematic liquid crystals. The method according to the invention is explained in more detail in the working examples * Example Ii 5.2 g (0.02 m) of 4- (4'-pentylphenyl) benzaldehyde and 3 g (0.025 m) S-1-phenylethylamine was boiled with the addition of a catalytic amount of p-toluenesulfonic acid in toluene under an azeotropic cap for 2 hours * Toluene was distilled off under reduced pressure and the residue was crystallized twice from hexane * 5.5 g of 4- ( 4'-pentylphenyl) - benzylidene-S-1-phenylethylamine, which is 75% of theoretical yield (physicochemical data - table) * V compounds of formulas 3-9 presented in the table were obtained in the same way * Example Iii 2 g (0.006 m) 4- (4'-pentylphenyl) -benzylidene-S-1-phenylethylamine and 0.25 g of sodium borohydride were refluxed for 1 hour in 50 ml of anhydrous methyl alcohol. The reaction mixture was then diluted with 250 ml of water and extracted twice with chlorophyll. The chloroform extracts were dried and the solvent was evaporated under reduced pressure and the residue was distilled twice. 1.2 g of N-4 (4'-pentylphenyl) -benzyl-S-1-phenylethylamine boiling point 170 ° C were obtained. C / 13.33 Pa * V compounds of formula 10 and 11 listed in the table were obtained in the same way * Table No. 1 2 3 4 I 5 6 7 8 9 Compound of formula 3, formula 4, formula 6, formula 7 of formula 8 of formula 10 of formula 11 Elemental analysis% [Calculated C 81.90 82.44 87.88 84.26 79.50 79.84 83.56 81.41 87.39 IH 9.19 9 , 92 8.17! 8.47 7.66 8.02 7.54 9.73 8.68 l and jN 4.15 3.56 3.94 3.38 2.90 2.74 2.71 and 4.13 3.92 | Found C1 82.04 82.12 87.93 84.05 78.99 79.41 | 83.40; 80.99 87.53 "_ H 9.32 9.71: 8.16 8.12 7.72 7.95 7.63 9.65 8.70 rn" "" I 4.12 3.40 3, 91 3.51 2.98 2.82 2.81 4.02 3.99 IR band characteristics cm -1 and 1250 1645 1250 1650 1650 1250 1645 1250 1620 1650 1730 1250 1630 1645 1730 1635 1730 and 1250 3330 3350 Melting point 17 41 | 94-95 82 74 78-79 K110 S (84) j boiling point% 185 / 133.32 Pa 170 / 13.33 Pa M mole% \ 0.29 I 0.45 0.53 j! 0.52 0.51 0.53 0.66 I 0.26 0.36 u) A microscopic twisting power A. 1 / cP P - helix pitch / im c - molar concentration of the compound (0.5-396 molar in 4-cyano-4'pentylbiphenyl) Patent claims 1. Method for the preparation of new optically active S-1-phenylethylamine derivatives of the general formula 1, in wherein X is an alkyl, alkoxy, 4-alkylphenyl, 4-alkoxyphenyl, 4-alkylbiphenyl or 4-allkoxybiphenyl group, each of which has 1-15 carbon atoms in the alkyl chain, 4-alkyloxybenzoyl, 4-alkoxy-oxybenzo-phenyl, 4-alkoxy-oxybenzoyl group or 4-alkoxyphenyloxybenzol each containing 1-15 carbon atoms in the alkyl chain, 4-alkyloxycinnamoyl or 4-alkoxyoxycinnamoyl each containing 1-15 carbon atoms in the alkyl chain * characterized that S-1-phenylethylamine is subjected to Re-133 805 of 3 actions with substituted benzaldehyde of general formula 4-XC £H--CHO, in which X has the meaning given above.2i Method for the preparation of new optically active derivatives of S-1-phenylethylamine of general formula 2 wherein X is alkyl, alkoxy, 4-alkylphenyl, 4-alkoxyphenyl, 4-alkylbiphenyl or 4-alkoxybiphenyl, each of which contains 1-15 carbon atoms in the alkoxy chain, 4-alkyloxybenzoyl, 4-alkoxybenzoyloxy, 4-alkoxybenzoyl group - alkyl or 4-alkoxyphenyloxybenzoyl, each containing 1-15 carbon atoms in the alkyl chain, 4-alkyloxycinnamoyl or 4-alkoxyoxycinnamoyl, each containing 1-15 carbon atoms in the alkyl chain, characterized by S-1 The -phenylethylamine is reacted with a substituted benzaldehyde of the general formula 4-YC ^H -CHO in which Y is as defined above, and the product obtained is reduced with sodium borohydride in methanol. CH ^ (T) CH, FORMULA 1 X- / oV CH2 NH- CH - <| V) I CH, FORMULA 2 CeHi70- ^ 0 ^ -CH = N-CH - <^ FORMULA 3 C ^ H ^ - ^ oyCH .N-CHH ^ o) I CH, FORMULA 4 cshit (£} ~ {o ^ ch = n-chh ^ cT) CH3 FORMULA 5133 805 C8 ^ 70 - <^^ - ^ Ó ^ - CHr N-CH- < (V) CH3 FORMULA 6 CaH ^ - ^ yCHrCH-COoYo ^ CHzN-CH- ^ O ^ CH3 W ZÓR 7 qoH21oYoVcH = CH-COO ^^ CH = N CH3 FORMULA 8 I CH, FORMULA 9 c8 Hi? ° YV c HzN H "CH ~ {° ~) i ^ s FORMULA 10 CH3 C5H" ^ (3- {o} -CH2NhK: H- (o) CH, MODEL 11 Printing studio of the People's Republic of Poland. Mintage 100 copies Price PLN 100. PL