Przedmiotem wynalazku jest srodek smarujaco-chlodzacy do obróbki metali, zwlaszcza metoda skrawania.Do obróbki metali skrawaniem konieczne jest stosowanie róznego rodzaju technologicznych cieczy smarujaco-chlodzacych. Zadania, które maja spelnic te ciecze polegaja na: odprowadzeniu ciepla ze strefy tarcia, zapobieganiu nadmiernemu zuzyciu narzedzia, otrzymaniu powierzchni o wysokiej jakosci oraz miedzyoperacyjnej ochronie przed korozja obrabianego elementu. W zale¬ znosci od typu obróbki metali oraz od rodzaju obrabianego metalu stosuje sie trzy rodzaje technologicznych substancji smarujaco-chlodzacych: olejowe, emulsyjne i wodne. Kompozycje olejowe oprócz bazowego oleju mineralnego zawieraja klasyczne dodatki przeciwzuzyciowe i przeciwzatarciowe, którymi sa organiczne zwiazki fosforu, siarki i chloru. Wada olejowych kom¬ pozycji smarujacych jest wysoka cena, mala pojemnosc cieplna i wynikajaca stad mala efektywnosc odprowadzania ciepla ze strefy tarcia.Najwieksza zdolnosc odprowadzania ciepla posiadaja wodne bezolejowe ciecze smarujaco- chlodzace. Szerokie zastosowanie znanych wodnych cieczy smarujaco-chlodzacych jest ograni¬ czone ze wzgledu na niedostateczne wlasciwosci smarne tego typu kompozycji (duze zuzycie, niskie obciazenie tarcia). Znalezienie wysokojakosciowych, rozpuszczalnych w wodzie dodatków uszla¬ chetniajacych pozwoliloby poprawic wlasciwosci smarne wodnych cieczy smarujaco-chlodzacych.Wedlug opisu patentowego PRL nr 84 505 proponuje sie zastosowanie soli kwasów arylosulfona- midoalkilokarboksylowych, zawierajacych jeden, ewentualnie dwa podstawniki w pierscieniu aromatycznym jako skladników wodnych cieczy smarujaco-chlodzacych.Inne znane rozwiazanie, przedstawione w patencie ZSRR nr 60 284 polega na wykorzystaniu do powyzszego celu soli kwasnych estrów celulozy. Natomiast wedlug patentu wloskiego nr 72 588 wykorzystuje sie w tym celu glikol etylenowy, chlorek kadmowy i boran sodowy.Znane kompozycje w sposób niewystarczajacy chronia elementy metalowe przed korozjaoraz posiadaja bardzo slabe parametry smarnosciowe.( i i 2 133366 \ i Srodek sm.mijaco-chlodzacy do obróbki metali wedlug wynalazku zawiera wode jako sklad¬ nik glówny a ponadto od 1 do 20% wagowych kwasu 6[(trójchlorobenzenosulfonylo)amino]kapro- nowego, od 1 do 10% wagowych aminy, od 1 do 6% wagowych l^wasu borowego, od 0,1 do 10% wagówen polimeru lub polimerów rozpuszczalnych w wodzie! Polimer lub polimery rozpu¬ szczalne w wodzie zawieraja polarne grupy hydrofilowe takie jak grupa hydroksylowa, alkoksy- lowa, karboksylowa itp.Ze wzgledu na bardzo dobra rozpuszczalnosc w wodzie, korzystnie jest jesli polimerem, który zawiera srodek wedlug wynalazku jest glikol polioksyetylenowy lub polimer bedacy produktem hydrolizy poliakrylonitrylu. Stosowanie jako amine w srodku wedlug wynalazku alkanoloamine, korzystnie etanoloamine, powoduje lepsza rozpuszczalnosc w wodzie soli amoniowych kwasu 6[(trójchlorobenzenosulfonylo)amino]kapronowego oraz polepsza wlasciwosci antykorozyjne kompozycji.Otrzymana kompozycja posiada bardzo dobre wlasciwosci smarne oraz dobre wlasciwosci ochronne przed korozja, charakteryzuje sie szerszym zakresem mozliwosci zastosowania, ponie¬ waz dzieki swoim wlasciwosciom moze byc zastosowana w procesach obróbki metali przy wiek¬ szych szybkosciach skrawania. Zastosowanie w opracowanej kompozycji wybranych polimerów zapewnia jej dobra zwilzalnosc oraz ulatwia zmywanie produktów obróbki powierzchni.Wynalazek objasniono w przedstawionych ponizej przykladach wykonania.Przyklad I. W kolbie o pojemnosci 1,5dcm3 umieszczono 40g kwasu 6[(trójchlorobenze- nosulfonylo)amino]kapronowego, 56 g dwuetanoloaminy, 30 g kwasu borowego, 7 g glikolu polio- ksytylenowego (polikol 300) oraz 867 g wody i mieszajac ogrzewano 20 minut w temperaturze 60°C otrzymujac 1000g bezbarwnej, oleistej cieczy, która wykazywala wartosc pH = 8,2 napiecie powierzchniowe - 40 mN/M, wytrzymala test korozyjny wg PN-65/M-55769 oraz posiada naste¬ pujace wlasciwosci smarne zmierzone na aparacie czterokulkowym wg PN/C-014147 w nawiasach podano srednice sladu zuzycia w mm: 80 kG (0,50); 100 kG (0,80); 120 kG (1,00); 150 kG (zatarcie).Zmierzone w ten sposób obciazenia zatarcia dla wody destylowanej wynosi 80 kg.Przyklad II. Przygotowano kompozycje zawierajaca 60 g kwasu 6[(trójchlorobenzenosul- fonylo)amino]kapronowego, 70 g dwuetanoloaminy, 40 g kwasu borowego, 30 g zhydrolizowa- nego poliakrylonitrylu, 800 g wody w sposób opisany w przykladzie I. Otrzymana kompozycja posiada wartosc pH = 8,5 napiecie powierzchniowe 39 mN/m, wytrzymywala test korozyjny wg PN/-65/M-55789 oraz posiadala nastepujace wlasciwosci smarne zmierzone w aparacie czterokul¬ kowym wg PN/C-04147 w nawiasach podano srednice zuzycia w mm: 63 kG (0,30); 80 kG (0,30); 100kG (0,30); 126kG (0,50); 160kG (0,80); 200kG (1,00); 250kG (1,20); 315kG (1,40); 350kG (2,00); 400 kG (zatarcie).Zastrzezenia patentowe 1. Srodek smarujaco-chlodzacy do obróbki metali, którego glównym skladnikiem jest woda, znamienny tym, ze zawiera od 1 do 20% wagowych kwasu 6[(trójchlorobenzenosulfonylo)amino] kapronowego, od 1 do 10% wagowych aminy, od 1 do6% wagowych kwasu borowego, oraz od 0,1 do 10% wagowych polimeru lub poilimerów rozpuszczalnych w wodzie. 2. Srodek wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze jako amine zawiera alkanoloamine, korzystnie etanoloamine. 3. Srodek wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze jako polimer zawiera glikol polioksyetylenowy. 4. Srodek wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze jako polimery rozpuszczalne w wodzie zawiera produkt hydrolizy poliakrylonitrylu.Pracownia Poligraficzna LT PRL. Naklad 100 egz.Cena 100 zl PLThe subject of the invention is a lubricating-cooling agent for metalworking, especially the cutting method. For metal-cutting it is necessary to use various types of technological lubricating-cooling liquids. The tasks to be fulfilled by these liquids include: removing heat from the friction zone, preventing excessive wear of the tool, obtaining a high-quality surface and inter-operative protection against corrosion of the processed element. Depending on the type of metalworking and the type of metal processed, three types of technological lubricants and coolants are used: oil, emulsion and water. The oil compositions, apart from the base mineral oil, contain classic anti-wear and anti-seize additives, which are organic phosphorus, sulfur and chlorine compounds. The disadvantages of oil lubricating compositions are the high price, low heat capacity and hence low efficiency in removing heat from the friction zone. Water-free lubricating and cooling liquids have the greatest heat dissipation capacity. The wide use of the known aqueous lubricating and cooling liquids is limited due to the insufficient lubricating properties of this type of composition (high wear, low friction load). Finding high-quality, water-soluble additives would improve the lubricating properties of water-based lubricating and cooling liquids. According to the PRL patent description No. 84,505 it is proposed to use salts of arylsulfonamide alkyl carboxylic acids, containing one or two substituents in the aromatic ring as water components Another known solution, presented in USSR Patent No. 60,284, consists in the use of salts of acidic cellulose esters for the above purpose. However, according to Italian patent No. 72 588, ethylene glycol, cadmium chloride and sodium borate are used for this purpose. Known compositions insufficiently protect metal elements against corrosion and have very low lubricating parameters. (Ii 2 133366 \ i Sm. According to the invention, the metal working according to the invention contains water as the main component and in addition from 1 to 20% by weight of 6 [(trichlorobenzenesulfonyl) amino] caponic acid, from 1 to 10% by weight of amine, from 1 to 6% by weight of boric acid, from 0.1 to 10% by weight of the water-soluble polymer or polymers! The water-soluble polymer or polymers contain polar hydrophilic groups such as hydroxyl, alkoxy, carboxyl, etc. Due to the very good solubility in water, it is preferred to if the polymer containing the agent according to the invention is polyoxyethylene glycol or a polymer which is a hydrolysis product of polyacrylonitrile. Use as an amine in the agent according to the invention. Alkanolamine, preferably ethanolamine, results in better water solubility of the ammonium salts of 6 [(trichlorobenzenesulfonyl) amino] caproic acid and improves the anti-corrosive properties of the composition. Thanks to its properties, it can be used in metalworking processes at higher cutting speeds. The use of selected polymers in the developed composition ensures its good wettability and makes it easier to wash off the surface treatment products. The invention is explained in the following examples of implementation. Example 1. 40 g of 6 [(trichlorobenzenesulfonyl) amino] caproic acid, 56 were placed in a 1.5dcm3 flask. g of diethanolamine, 30 g of boric acid, 7 g of polyoxyethylene glycol (polycol 300) and 867 g of water and, while stirring, heated for 20 minutes at 60 ° C, obtaining 1000 g of a colorless, oily liquid, showing a pH value of 8.2 surface tension - 40 mN / M, durable corrosion test according to PN-65 / M-55769 and has the following lubricating properties measured on a four-ball apparatus according to PN / C-014147, the diameter of the wear mark in mm is given in brackets: 80 kg (0.50); 100 kg (0.80); 120 kg (1.00); 150 kg (seizure). The thus measured seizure load for distilled water is 80 kg. Example II. A composition was prepared containing 60 g of 6 [(trichlorobenzenesulfonyl) amino] caproic acid, 70 g of diethanolamine, 40 g of boric acid, 30 g of hydrolyzed polyacrylonitrile, 800 g of water as described in example I. The obtained composition has a pH value of 8 , 5 surface tension 39 mN / m, withstood the corrosion test according to PN / -65 / M-55789 and had the following lubricating properties measured in a four-ball apparatus according to PN / C-04147 in brackets, wear diameters in mm: 63 kg (0 ,thirty); 80 kg (0.30); 100kG (0.30); 126kG (0.50); 160kG (0.80); 200kG (1.00); 250kG (1.20); 315kG (1.40); 350kG (2.00); 400 kg (seizure). Patent claims 1. A lubricant and cooling agent for metalworking, the main component of which is water, characterized in that it contains from 1 to 20% by weight of 6 [(trichlorobenzenesulfonyl) amino] caproic acid, from 1 to 10% by weight of an amine, from 1 to 6% by weight of boric acid, and from 0.1 to 10% by weight of water-soluble polymer or polymers. 2. The measure according to claim The amine of claim 1, wherein the amine is an alkanolamine, preferably ethanolamine. 3. The measure according to claim The process of claim 1, wherein the polymer is polyoxyethylene glycol. 4. The measure according to claim The method of claim 1, characterized in that it contains the product of polyacrylonitrile hydrolysis as water-soluble polymers. Pracownia Poligraficzna LT PRL. Mintage 100 copies Price PLN 100 PL