Przedmiotem wynalazku Jest sposób odstawy urobku z kopalni odkrywkowej. Odstawa urobku z kopalni odkrywkowej stwarzala zawsze problemy. Zwykle stosuje sie samochody ciezarowe, lecz uzycie samochodów ciezarowych wymaga dróg dojazdowych, w efekcie czego zloze zostaje przykryte drogami. Ponadto drogi sa kosztowne w budowle i utrzymaniu.Proponowano szereg rozwiazan, dla wyeliminowania stosowania dróg, takich Jak na przyklad przenosniki urobku lub uklady odstawy urobku. Problemem, Jaki wystepuje w znanych rozwia¬ zaniach, Jest rozprzestrzeniona budowa tuneli, Jaka musi byc prowadzona w celu podbudowania drogi dojazdowej dla samochodów ciezarowych albo pomieszczen podziemnych dla przenosnika.Ponadto, takie rozwiazania wymagaja wentylacji zarówno dla ludzi Jak 1 urzadzen Jakie znaj¬ da sie wewnatrz tuneli. W przypadku awarii samochodu ciezarowego albo przenosnika, caly przejazd moze zostaó zablokowany przez znaczny okres czasu pociagajacy unieruchomienie w tym czasie kopalni. Celem niniejszego wynalazku Jest usuniecie niedogodnosci tych znanych rozwiazan odstawy urobku z kopalni.Zgodnie z wynalazkiem, sposób odstawy urobku z kopalni odkrywkowej polega na tym, ze z powierzchni kopalni nadklad przykrywajacy warstwe mineralna Jest usuwany pasmami dla od¬ krycia mineralu wydobywanego, który to nadklad Jest odprowadzany do obszaru powydobywczego a obszar poza eksploatowanym Jest stale rekultywowany.Cel wynalazku zostal osiagniety przez to, ze usuwa sie pas nadkladu odslaniajac lezaca pod nim warstwe mineralna, nastepnie usuwa sie czesc warstwy mineralnej na glebokosc tej warstwy mineralnej, uklada sie pierwsza pare przewodów od dna warstwy mineralnej do miejs¬ ca przeróbki, laczy sie zródla cieczy z Jednym z przewodów i ukladów przetwarzania pluczki w miejscu urabiania do wymienionego pozostalego przewodu, laczy sie ruchomy uklad odstawy pluczki zlokalizowany w wydobytej czesci warstwy mineralnej, zawierajacy wlot cieczyZ 129213_ ( pluczkowej, kruszarke.. X-urzadzenia-pluczkowe do koncówek pary przewodów-na dVle-warstwy—mln6- ralnej, przy czym zródlem cieczy dla wymienionego przewodu jest wymieniony w Ot cieczy a wyj mieniony przewód jest polaczony z zakladem przeróbczym polaczonym z urzadzenAm pluczkowym, nastepnie usuwa sie ze zloza mineral, wprowadza sie go do kruszarki i urzadz/iia pluczkowe¬ go, w którym ciepz przechodzi przez przewód do ukladu odstawy i jako pluczkaf?rzez pozosta¬ ly przewód do. zakladu przeróbczego w najwiekszym zasiegu wymienionego ruchoml?o ukladu od¬ stawy pluczki, uklada sie kolejne pary przewodów i ponownie laczy sie tak Jaj wymieniona pierwsza pare przewodów i przylacza sie uklad odstawy pluczki jak uprzednJLof jnastepnie roz¬ ciaga sie pierwsza pare przewodów w poprzek wyeksploatowanego pasa, odprowadza sie usuwany nadklad ponad przedluzonymi przewodami i powtarza sie wymienione etapy do konca usunietego nadkladu. jf Korzystnie, rozstawia sie pary przewodów pluczki wodnej wzdluz eksploatowanego pasa z jednoczesnym polaczeniem jednego konca wymienionej pary przewodów na powierzchni do urza¬ dzenia pluczkowego, a których to przewodów drugie konce znajduja sie na pozic)«nie dolnym obszaru wydobywczego, laczy sie co najmniej jedna z wymienionych par przewodJw z ukladem odstawy pluczki zawierajacym zsyp dla mineralu i urzadzenie sortujace, ograniczajace maksy¬ malna wielkosc materialu przepompowywanego przez uklad pluczkowy, urabia sie Mineral w ob¬ szarze wyznaczonym przez uklad odstawy pluczki,, nastepnie odlacza sie uklad odstawy pluczki od wymienionej pary przewodów, laczy sie ten uklad z nastepnym sasiadujacym przewodem, uklada sie wymieniony, poprzednio uzytkowany przewód pluczkowy poprzez obszar, z którego mineral zostal wydobyty. Przewód pluczki korzystnie laczy sie z pompa zwiekszajaca cisnienie.Przedmiot wynalazku jest wyjasniony na rysunku, na którym fig. 1 - przedstawia w rzucie kopalnie odkrywkowa w czasie prowadzenia eksploatacji sposobem wedlug wynalazku, a fig. 2 przedstawia odmienny sposób laczenia przewodów pluczki.Na rysunku /fig. 1/ uwidoczniona jest kopalnia odkrywkowa z usunieta czescia nadkladu i z przewodami pluczki rozmieszczonymi zgodnie z wynalazkiem. Nadklad 10 jest zasadniczo usuniety za pomoca podsiebiernej koparki 11 do zloza 12 mineralu, który Jest eksploatowany, przy czym w danym przypadku moze to byc na przyklad wegiel, ale "cym niemniej inne mineraly bliskie powierzchni moga byc urabiane dokladnie w ten sam sposób. Zasadniczo w kopalni tego typu pierwszy wykop, oznaczony strzalka 13* jest wykonany poprzez usuniecie nadkladu i ulo¬ zenie go na gruncie w miejscu 14. Kopalnia zasadniczo rozszerza sie, w przedstawionym przy¬ kladzie, w kierunku strzalki 15. Kiedy kopalnia zostaje rozszerzona do przodka 16, rozpo¬ czyna sie drugie pasmo albo wykop 17. Dla celów ilustracyjnych w opisie wynalazku przedsta¬ wiono trzecie pasmo 18 jako wyeksploatowane. Zwykle jednak pasmo 18 nie byloby eksploatowa¬ ne, zanim nie zakonczy sie wykopu 17. Tym niemniej wynalazek jest ograniczony do eksploata¬ cji górniczej w pojedynczych pasmach i w pelni nadaje sie do eksploatowania w tym samym czasie wiecej niz Jednego pasma, jesli nadklad moze byc odpowiednio ulozony miedzy nimi.Zwykle pojedyncze pasmo 18 jest urabiane za pomoca spychaczy, albo tez innego podobnego sprzetu przesuwajacego nadklad na eksploatowanym terenie, tak, ze moze postepowac rekulty¬ wacja terenu.Jak opisano w znanym stanie techniki mineral jest zasadniczo odstawiany za pomoca samo chodów ciezarowych i przenoszony na teren odkladu dla zaladunku na statek lub dalszego prze rabiania takiego jak przemywanie, czyszczenie i oddzielanie wegla na lup lub inne niepalne elementy. Takie przerabianie jest znane w technice i nie bedzie dalej omawiane.Zgodnie z wynalazkiem, para przewodów 20 1 21 pluczki jest ulozona na powierzchni ziemi az do punktu, gdzie przewody 22 i 23 zaglebiaja sie w gruncie i schodza w dól do spagu ura bianego materialu. Dostatecznie duzy obszar dla pomieszczenia ukladu odstawy pluczki 23 jest wyeksploatowany, a uklad Jest zainstalowany na spagu kopalni. Zwykle uklad odstawy Jest polaczony z wylotami 26 i 27 przewodów 20 i 21 odpowiednio. Uklad odstawy pluczki uzy teczny dla wykonywania sposobu wedlug wynalazku jest dobrze znany. Mineral 12 Jest zwykle urabiany koparka 30 i odkladany w ukladzie zsypu 31 pluczki, gdzie mineral jest odmierzany i mieszany z woda, a nastepnie pompowany Jednym z przewodów 22 i 23 do obszaru 32 przera- | bianla, gdzie zgodnie ze znanym stanem techniki, wegiel Jest oddzielany od wody, a wegieli 129215 i [przerabiany w zwykly sposób- Woda Jest zawracAna do kopa]ni _£. ponownie uzyta dla utworzenia pluczki w zasypowym leju 31. Lej zasypowy 31 jest równiez dobrze znany. Kiedy eksploatacja i jest rozszerzona rioza punkt-do którego moze byc doprowadzony uklad odstawy, zostaje on odla¬ czony od zakonczerf 26 i 27 przewodów 22 i 23 i polaczony z przewodami 22a i 23a na ich za¬ konczeniach 26a i 27a, jak to pokazano na fig. 1. Dodatkowe przewody „22b i 23b, Jakie byly uprzednio ulozone, beda wykorzystane, kiedy, uklad ddstawy pluczki zostal doprowadzony do punktu, gdzie jfst on calkowicie rozciagniety. Kiedy uklad 25 odstawy pluczki jest odlaczony od zakonczen 2S i 21 przewodów 22 i 23, dodaje "sie przedluzenia 40 i 41 do przewodów 22 i 23 odpowiednio des skraju przekroju wyeksploatowanego 17.Z tego wzgledu przedluzenia rur 40 i 41 beda konczyc* sie w miejscach 42 i 43 odpowiednioL Otaczajacy obszar wokól i ponad przewodami moze byc wypelniony nadkladem jak to przedstawio¬ no w uprzednim pasmie 13* Kontynuowanie eksploatacji na przyklad w pasmie 18 bedzie wywoly¬ walo dodawanie przekrojów lub przedluzen 44 1 45 do przewodów 40 1 41 odpowiednio. Gdy sa dane przedluzenia to staje sie niezbedne podwyzszenie cisnienia w przewodach. Dla spelnienia tego mozna ustawic na spagu obszaru eksploatowanego stacje 46 dla podwyzszenia cisnienia, Jak pokazano na fig. 1, która moze byc betonowa skrzynia 47. Moze to byc takze okragly zbiork nik stalowy albo inny odpowiedni zbiornik posiadajacy dostateczna wytrzymalosc dla przenie-' I sienia naporu otaczajacego blota i skaly, gdy nastepuje urabianie nadkladu wokól niego.Odpowiednia pompa 48 podwyzszajaca cisnienie jest zmontowana na dnie skrzyni 47, albo jesli I to pozadane przewody moga przebiegac do wierzchu zbiornika, a pompa podwyzszajaca cisnienie jest umieszczona na powierzchni. Jak zaznaczono uprzednio, przewody 44 1 45 mialy ksztalt pokryw albo zamkniec 49 i 50 odpowiednio dla zapobiegania dostaniu sie zanieczyszczen do wnetrza przewodu, dopóki jest urabiane pasmo. Mozna wprowadzic odpowiednie zawory dla wybiórj- czego dzialania dowolnego przewodu, jaki jest biezaco wykorzystywany.Figura 2 przedstawia odmiane przeprowadzania sposobu wedlug wynalazku, zgodnie z która zamiast dodania przewodów 22a i 23a mozna dodac pare przewodów 55 1 56 do przewodów 22 i 23 li te przewody moga byc rozciagniete w takim kierunku, w Jakim postepuje eksploatacja, tak ze gdy uklad odstawy osiaga pelna odleglosc na Jaka moze byc rozciagniety, to przekroje 55 |i 56 moga byc dodane posiadajac dlugosc równa rozstawowi pomiedzy przewodami 22 i 22a.Przedluzenia 40 1/41 moga byc podobnie dodane, tak ze nadklad jest umieszczony na szczycie I przewodów pluczkowych. Uklad przedstawiony na fig* 2 ma taka niedogodnosc, ze sa wymagane I dluzsze przebiegi dla przewodów pluczki. Ponadto dodatkowe wygiecia albo kolanka beda wyma¬ gane, które zwykle stwarzaja problem wiekszego zuzycia* Takze dodatkowe podstacje podwyzszaj Ijace cisnienie beda wymagane w zwiazku z dodatkowa dlugoscia ukladu przewodów pluczki. iIdy obszar Jest calkowicie wyeksploatowany, pompy podwyzszajace cisnienie, takie jak pom- jpa 48 zostaje usunieta, a zbiornik wypelniony szlamem. Przewody 22 1 23 moga byc odciete i i jponizej powierzchni i wypelnione pozostawiajac uklad odpowiadajacy wiekszosci wymagan doty-L jezacych srodowiska.Sposób wedlug wynalazku daje. liczne korzysci w stosunku do znanych. 1 tak, uklady odsta-J wy pluczki sa ekonomiczne i bezpieczne. Nie sa wymagane tunele jakie stwarzaja problemy za- Irówno dla ludzi Jak i sprzetu. Nie ma ruchu urobku przecinajacego tunele, co mogloby wywo¬ lywac zablokowanie tuneli w czasie awarii lub zatrzymanie przenosników albo samochodów cle- I zarowych. Jest oczywistym, ze inne uklady przewodów beda wymagane jesli wykorzystany bedzie I odmienny uklad eksploatacji w stosunku do szczególowo opisanego, dla przeprowadzenia sposo- |bu wedlug wynalazku. Jest takze oczywistym, ze wiecej niz jeden przodek moze byc obslugiwa¬ ny,w tym samym czasie i ze w tych warunkach wiecej niz jeden uklad odstawy moze byc uzyty.! Mozliwe sa rózne modyfikacje przeprowadzania sposobu wedlug wynalazku, nie wykraczajace jednak poza charakterystyczne, istotne cechy tego sposobu.¦ 1SQ P1* Z a s t/ rzezenia patentowe 1. Sposób odstawy urobku z kopalni odkrywkowej, z której powierzchni nadklad przykrywa jacy warstwe mineralna jest usuwany pasmami dla odkrycia mineralu wydobywanego, który to nad klad jest odprowadzany do obszaru powydobywczego a obszar poza eksploatowanym jest ciagle re [kultywowany, znamienny tym, ze usuwa sie pasmo nadkladu odslaniajac lezaca pod nim warstwe mineralna, nastepnie usuwa sie czesc warstwy mineralnej na glebokosc tej warstwy| mineralnej, uklada sie pierwsza pare przewodów od dna warstwy mineralnej do miejsca przerób¬ ki, laczy sie zródla cieczy z jednym z przewodów i ukladów przetwarzania pluczki w miejscu urabiania do wymienionego pozostalego przewodu, laczy sie ruchomy uklad odstawy pluczki zlo-| kalizowany w wydobytej czesci warstwy mineralnej, zawierajacy wlot cieczy pluczkowej, kru¬ szarke i urzadzenia pluczkowe, do koncówek pary przewodów na dnie warstwy mineralnej, przy czym zródlem cieczy dla wymienionego przewodu jest wymieniony wlot cieczy a wymieniony prze wód jest polaczony z zakladem przeróbczym polaczonym z urzadzeniem pluczkowym, nastepnie usuwa sie ze zloza mineral, wprowadza sie go do kruszarki i urzndzenia pluczkowego, w którym) ciecz przechodzi przez przewód do ukladu odstawy i jako pluczka przez pozostaly przewód do zakladu przeróbczego w najwiekszym zasiegu wymienionego ruchomego ukladu odstawy pluczki, uklada sie kolejne pary przewodów i ponownie laczy sie tak jak wymieniona pierwsza pare przej- wodów i przylacza sie uklad odstawy pluczki jak uprzednioj nastepnie rozciaga sie pierwsza pare przewodów w poprzek wyeksploatowanego pasa, odprowadza sie usuwany nadklad ponad prze¬ dluzonymi przewodami i powtarza sie wymienione etapy do konca usunietego nadkladu. 2. Sposób wedlug zastrz* 1, znamienny tym, ze rozstawia sie pary przewodóvj pluczki wodnej wzdluz eksploatowanego pasa z Jednoczesnym polaczeniem jednego konca wymie¬ nionej pary przewodów na powierzchni do urzadzenia pluczkowego, a których to przewodów dru¬ gie konce znajduja sie na poziomie dolnym obszaru wydobywczego, laczy sie co najmniej Jedna z wymienionych par przewodów z ukladem odstawy pluczki zawierajacym zsyp dla mineralu i urzaU !dzenie sortujace ograniczajace m|^symalna wielkosc materialu przepompowywanego przez uklad pluczkowy, urabia sie mineral w' obszarze wyznaczonym przez uklad odstawy pluczki, nastepnie odlacza sie uklad odstawy pluczki od wymienionej pary przewodów, laczy sie ten uklad z na¬ stepnym sasiadujacym przewodem, uklada sie wymieniony, poprzednio uzytkowany przewód plucz¬ kowy poprzez obszar, z którego mineral zostal'wydobyty, 3* Sposób wedlug zastrz. 2, znamienny tym, ze przewód pluczki laczy sie z pompa zwiekszajaca cisnienie, -129 215 PL