Przedmiotem wynalazku jest urzadzenie do automatycznej regulacji napiecia polaryzacji kineskopu w urzadzeniu do przetwarzania sygnalów wizyjnych, np. w odbiorniku telewizji koloro¬ wej, w celu ustalenia wlasciwych poziomów pradów wygaszania dla kazdej z wyrzutni elektrono¬ wych kineskopu.Kineskop odbiornika telewizji kolorowej zawiera wyrzutnie elektronowe zasilane sygnalami reprezentujacymi kolory czerwony, zielony i niebieski oraz wydzielonymi z calkowitego sygnalu telewizji kolorowej. Poniewaz odtwarzany obraz kolorowyokreslony jest przez pojedyncze z tych sygnalów lub ich kombinacje, optymalne odtwarzanie obrazu kolorowego wymaga, by wzajemne proporcje tych sygnalów koloru byly poprawne przy wszystkich poziomach napiec wysterowania, od bieli przez szarosc do czerni, w którym to punkcie te trzy wyrzutnie elektronowe powinny wykazywac przewodzenie istotnie zmniejszone lub byc odciete.Optymalne odtwarzanie obrazu kolorowego i odtwarzanie skali kineskopu moga ulegac niekorzystnemu wplywowi, gdy napiecie polaryzacji wyrzutni elektronowych rózni sie od okreslo¬ nego poziomu, powodujac powstanie niepozadanych bledów odciecia kineskopu. Bledy te sa widoczne jako barwne odchylenie na wyswietlanym obrazie monochromatycznym, a takze psuja wiernosc barw wyswietlanego obrazu kolorowego. Bledy te moga byc spowodowane przez duza ilosc czynników, wliczajac w to zmiany charakterystyki pracy kineskopu i poszczególnych obwo¬ dów (np. z powodu starzenia), efekty temperaturowe i chwilowe wyladowania w kineskopie.Konieczne jest zapewnienie poprawnego ustalenia proporcji sygnalów koloru doprowadza¬ nych do kineskopu przy wszystkich poziomachjaskrawosci obrazu. Odbiorniki telewizji kolorowej zawieraja wiec zazwyczaj urzadzenia do regulacji kineskopu i poszczególnych obwodów przy pracy odbiornika w sposób ustawczy lub serwisowy, zgodnie z dobrze znana procedura. Z obwodami przetwarzania sygnalów odbiornika oraz kineskopem zwiazany jest czynnie przelacznik serwisowy z polozeniami: narmalny i serwisowym.W polozeniu serwisowym sygnaly wizyjne sa odlaczone od kineskopu i zanika wybieranie pola. Napiecie polaryzacji kazdej wyrzutni elektronowej jest wówczas nastawiane w celu ustalenia pozadanego pradu wygaszania (np. kilka mikroamperów) dla kazdej wyrzutni elektronowej. To nastawienie zapewnia, ze kineskop jest wlasciwie wygaszony przy braku doprowadzanego sygnalu wizyjnego lub w odpowiedzi na poziom odniesienia czerni sygnalu wizyjnego, a takze zapewnia URZAD PATENTOWY PRL2 126 133 wlasciwe proporcje sygnalów koloru przy wszystkich poziomach jaskrawosci. Uklady wysterowa¬ nia kineskopu zwiazane z kazda wyrzutnia elektronowa zostaja wówczas nastawione na pozadane wzmocnienie (np. w celu skompensowania niedostatecznej wydajnosci luminoforu) w;;elu zapew¬ nienia wlasciwych proporcji wysterowania dla sygnalów koloru czerwonego, zielonego i niebie¬ skiego, gdy odbiornik pracuje w stanienormalnym. ¦ Regulacja wygaszania kineskopu jest czasochlonna i niewygodna, a w przypadku typowym powinna byc dokonana kilka razy w okresie zywotnosci kineskopu. W dodatku regulacje wygasza¬ nia kineskopu i wzmacniania czesto oddzialywuja na siebie, stwarzajac przez to potrzebe dokony¬ wania kolejnych regulacji. Korzystne jest wyeliminowanie potrzeby tej regulacji tak, aby miec zapewnione dokonywanie regulacji automatycznie przez obwody zawarte w odbiorniku.Znane sa automatyczne uklady regulacji napiecia polaryzacji kineskopu, na przyklad, zawie¬ rajace tranzystor wysokonapieciowy do wyczuwania pradu wygaszania katody kineskopu. Dziala¬ nia znanego ukladu polega na pomiarze wartosci absolutnej bardzo malego pradu katody w poblizu punktu odciecia kineskopu i jest czule na prady uplywu katody, które moga prowadzic do powstania niepozadanych bledów korekcji napiecia polaryzacji kineskopu.W urzadzeniu wedlug wynalazku do elementu przylaczajacego jest dolaczony uklad napiecia odniesienia zawierajacy diode Zenera wraz z obwodem polaryzacji zawierajacym trzy rezystory i dolaczony do katody kineskopu, do którego siatki jest dolaczony sterujacy uklad logiczny dostar¬ czajacy sygnal pomocniczy. Do wyjscia ukladu wysterowania jest dolaczony czujnik zawierajacy uklad dzielnika napieciowego.Uklad dzielnika napieciowego jest wlaczony miedzy katode kineskopu, a punkt o potencjale pracy.Uklad dzielnika napieciowego zawiera polaczone szeregowo rezystory.Uklad napiecia odniesienia jest dolaczony do sterujacego ukladu logicznego dla dostarczania napiecia odniesienia do katody kineskopu podczas przedzialu pomiaru zawartego w okresie wygaszania.Katoda kineskopu zawiera korzystnie kilka katod dolaczonych do ukladów wysterowania i czujników odpowiednich kilku ukladów przetwarzania sygnalów katod, przy czym siatka kine¬ skopu jest wspólna.Urzadzenie zawiera siec impedancyjna wlaczona miedzy uklad wysterowania i katode kine¬ skopu i posiadajaca okreslona wartosc impedancji w przedziale czasu pomiaru i mniejsza wartosc impedancji w pozostalym czasie.Zaleta urzadzenia wedlug wynalazku jest to, ze jest ono nieczule na prady uplywu katody, przy czym jest mierzone napiecie zamiast bardzo malego pradu, co jest korzystne.Przedmiot wynalazku jest uwidoczniony w przykladach wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia schemat blokowy czesci odbiornika telewizji kolorowej, zawierajacej urzadzenie wedlug wynalazku; fig. 2 — uklad jednej czesci urzadzenia z fig. 1; fig. 3-8 — przebiegi sygnalów przydatne dla zrozumienia dzialania urzadzenia z fig. 1; fig. 9 i 10 — uklady innych czesci urzadze¬ nia zfig. 1; fig. 11-16— przebiegi sygnalów przydatne dla zrozumienia dzialania ukladu z fig. 10;a fig. 17 i fig, 18 — odmienne rozwiazania czesci ukladu z fig. 9.Na figurze 1 uklad przetwarzania 10 sygnalów telewizyjnych (np. zawierajacy detektor wizji, stopnie wzmacniacza i filtru) dostarcza rozdzielone skladowe luminacji Y i chrominacji C calkowi¬ tego sygnalu telewizji kolorowej do demodulacyjnego ukladu macierzowego 12. Uklad macierzowy 12 zapewnia uzyskanie sygnalów wyjsciowych r, c i b o niskim poziomie, które reprezentuja obraz kolorowy. Sygnaly te sa wzmacniane i przetwarzane poza tym przez obwody w ukladach przetwa¬ rzania 14a, 14b i 14c sygnalów katodowych, które dostarczaja wzmocnione sygnaly R, G i B kolorów o wysokim poziomie do katod 16a, 16b i 16c sterujacych natezeniem w kineskopie kolorowym 15. W tym przykladzie kineskop kolorowy 15jest typu samozbieznego o wyrzutniach ustawionych w jednej linii, ze wspólnie zasilana siatka 18 zwiazana z kazda z wyrzutni elektrono¬ wych zawierajacych katody 16a, 16b i 16c.Uklady przetwarzania 14a, 14b i 14c sygnalów katodowych sa w tym rozwiazaniu podobne.Dlatego ponizsze omówienie budowy i dzialania ukladu przetwarzania 14a stosuje sie takze do ukladów przetwarzania 14bi 14c.126133 3 W ukladzie przetwarzania 14a sterowany element przelaczajacy 20 (np. przelacznik elektroni¬ czny) sprzega i odsprzega wyjsciowy sygnal r z ukladu macierzowego 12 do wejscia sygnalu wizyjnego ukladu wysterowania 21 kineskopu w odpowiedzi na sygnal kluczujacy Vk. Uklad wysterowania 21 zawiera wzmacniacz sygnalów do wytwarzania wyjsciowego sygnalu B o wysokim poziomie, który jest doprowadzany do katody 16a kineskopu. Wejscie obwodu czujnikowego napiecia zawierajacego czujnik 22, który jest kluczowany przez sygnaly VB i Vs, jest sprzezona z katoda 16a. Sygnaly wyjsciowe czujnika 22 sa dostarczane do ukladu regulacji 24 napiecia polary¬ zacji, który wytwarza wyjsciowy sygnal sterujacy w odpowiedzi na sygnaly wejsciowe odebrane z obwodu czujnikowego. Sygnal sterujacy z ukladu regulacji 24 dostarczany jest do drugiego wejscia ukladu wysterowania 21 w celu regulacji napiecia polaryzacji obwodów wzmacniacza w ukladzie wysterowania 21 i regulacji pradu wygaszania czy poziomu czerni dla pradu przewodzonego przez katode 16a.W ukladzie z fig. 1 zawarty jest takze sterujacy uklad logiczny 28. Uklad logiczny 28 odpo¬ wiada na sygnaly wygaszania H i V linii i pola uzyskiwane gdzie indziej w odbiorniku, w celu wytwarzania sygnalu kluczujacego VK dla ukladu logicznego 20 i sygnalów kluczujacych VBi Vsdla czujnika 22. Uklad logiczny 28 wytwarza takze wyjsciowy sygnal napieciowy Vg w okresie czasu, gdy ma byc mierzony prad wygaszania katody kineskopu 15. Wyjscie ukladu logicznego 28, z którego uzyskiwany jest sygnal napieciowy Vc, zapewnia takze wlasciwe napiecie polaryzacji dla siatki 18 (w tym przykladzie zero woltów) w czasie poza okresem trwania impulsu siatki.Sterujacy uklad logiczny 28 jest pokazany na fig. 2. Uklad logiczny 28 zawiera pewna liczbe elementów NIE 30-36 i stopni przerzutników 40-42. Przerzutniki 40 i 41 sa zastosowane jako uklady liczace, a przerzutnik 42 jest zastosowanyjakomultiwibratormonostabilny. Kazdy stopien przerzutnika zawiera wejscie synchronizacji C i wejscie przygotowujace D, komplementarne wyjscia Q i 0 oraz wejscia przelaczajace S i R. Przerzutniki 40-42 moga byc typu takiego,jaki jest w ukladzie scalonym CD 4013, a elementy NIE 30-36 moga byc typu takiego, jaki jest w ukladzie scalonym CD 4049.Sygnaly wygaszania H linii sa doprowadzone do elementu NIE 30, a sygnaly wygaszania pola doprowadzone do elementu NIE 32. Wyjsciowe sygnaly kluczujace Vs, Vb,Vc i Vkpojawiaja sie na wyjsciach elementów NIE 33, 34,35 i 36. Fig. 3-8 przedstawiaja przebiegi sygnalów kluczujacych wraz z sygnalami wygaszania linii i pola, oraz wzajemna zaleznosc w czasie tych sygnalów.Rozpatrujac fig. 1 wraz z fig. 3-8 widac, ze kontrola pradu wygaszania katody kineskopu dokonywane jest podczas kazdego okresu wygaszania pola po zakonczeniu okresu powrotu pola w chwili to, ale przed rozpoczeciem odchylenia pola. Ten okres czasu obejmuje kilka okresów wybierania linii, podczas których brak jest informacji obrazowych. Kontrola pradu katody w tym czasie nie daje zadnych widocznych efektów na wyswietlanym obrazie, poniewaz ekran kineskopu zostal juz przeszukany w tym czasie (tzn. strumien elektronów w kineskopie jest na tyle odchylony, ze uderza w czolo kineskopu powyzej obszaru wyswietlania obrazu).Zgodnie z ujawnionym ukladem, element przylaczajacy 20 zastaje otwarty w odpowiedzi na sygnal kluczujacy Vk w celu wstrzymania przewodzenia sygnalu r z ukladu macierzowego 12 do ukladu wysterowania 21. Zachodzi to w czasie pomiaru miedzy czasem ti i czasem ts (fig. 8), podczas dwóch pierwszych linii po zakonczeniu powrotu. W tym czasie wyjsciowy poziom spo¬ czynkowy ukladu wysterowania 21, a przez to napiecie polaryzacji katody zostaje ustalone na stalym poziomie okreslonym przez obwód polaryzacji w ukladzie wysterowania 21. Równiez w tym czasie do sterujacej siatki 18 kineskopu doprowadzony jest dodatni impuls Vg wzglednie niskiego napiecia.Jak widac z fig. 7, impuls Vg siatki pojawia sie w okresie czasu ti-U w zakresie przedzialu czasu ti-tó pomiaru. Dodatni impuls siatki jest nalozony na najnizszy poziom czerni odpowiadajacy normalnemu poziomowi polaryzacji siatki, o wartosci zero woltów w tym przykladzie.Napiecie róznicowe proporcjonalne do róznicy pradów katody przewodzonych w przedziale czasu ti-tó pomiaru jest wykorzystywane do okreslenia, czy wyrzutnia elektronowa kineskopu jest wygaszona wlasciwie (tzn. przewodzi zerowy prad lub zgóry okreslony bardzo maly prad wygasza¬ nia), czy tez przewodzi nadmierny prad wygaszania. W stanie pracy pomiarowym kineskop dziala jako wtórnik katodowy w odpowiedzi na impuls Vg siatki, przy czym na katodzie w czasie U-U pojawia sie impuls Vc o podobnej fazie. Amplituda tak wytworzonego impulsu katody jest4 126 133 proporcjonalna do poziomu przewodzonego pradu katody, ale jest nieco stlumiona wsiDsunkudo impulsu Vc, co jest spowodowane wzglednie niska transkonduktancja w kierunku przewodzenia charakterystyki sterowania siatki i wyrzutni elektronowej kineskopu. Amplituda impu(u katody jest bardzo mala, gdy prad wygaszania katody ma pozadany poziom.W warunkach nadmiernego pradu wygaszania katody napiecie róznicowe jest doprowadzone do stopnia regulacji 24 napiecia polaryzacji po odpowiednim przetworzeniu przez czujnik 22.Wyjsciowy sygnal sterujacy ze stopnia regulacji 24 napiecia polaryzacji jest doprowadzony do wejscia sterowania napiecia polaryzacji ukladu wysterowania 21 w celu zmiany punktu pracy dla pradu stalego (polaryzacji) ukladu wysterowania 21 w takim kierunku, by na wyjsnu ukladu wysterowania 21 wytworzyc poziom napiecia polaryzacji wystarczajacy do uzyskania pozadanego poziomu pradu wygaszania katody, dzieki dzialaniu obwodu zamknietego. Element przylaczajacy 20 powraca do polozenia zamknietego pod koniec przedzialu czasu pomiaru po czasie ty (na fig. 8), pozwalajac przez to na sprzezenie sygnalów koloru z wyjscia ukladu macierzowego 12 z ukladem wysterowania 21.Figury 9 i 10 przedstawiaja szczególy ukladu przetwarzania 14a sygnalu katody (fig. 1).Podobne obwody zawarte sa w ukladach przetwarzania 14b i 14c sygnalów katod.Na figurze 9 jest przedstawiony uklad dolaczony do elementu przelaczajacego 20, który moze zawierac tranzystorowy przelacznik elektroniczny wraz z obwodem wzmacniajacym ukladu wyste¬ rowania 21. Sygnal r z ukladu macierzowego 12 doprowadzony jest do elementu przelaczajacego 20 przez zacisk wejsciowy Ti, a sygnaly kluczujace Vk sa doprowadzane przez zacisk T3 do wejscia sterujacego elementu przelaczajacego 20 (pokazanego w polozeniu otwartym w warunkach pomiarowych).W sklad ukladu wysterowania 21 wchodzi wzmacniacz zawierajacy tranzystor wzmacniajacy 54 i aktywny obwód obciazajacy zawierajacy tranzystor 55. Obwód wejsciowy sprzezony z baza tranzystora 55 zawiera uklad kompensacji czestotliwosciowej 50, w sklad którego wchodzi zmienny rezystor 51 regulacji wzmocnienia. Sygnaly wyjsciowe pojawiaja sie na emiterze tranzystora 54 i sa doprowadzane do katody 16a kineskopu przez obwód wyjsciowy zawierajacy siec impedancyjna 60 i zacisk wyjsciowy T2. Dzielnik napiecia wyczuwajacy napiecie i zawierajacy rezystory 65 i 66 jest wlaczony miedzy katode 16a kineskopu, a punkt o potencjale odniesienia (ziemia).Dioda Zenera 58 sprzezona z emiterem tranzystora 55 zapewnia napiecie odniesienia polary¬ zacji dla tranzystorów 54 i 55. W tym przykladzie napiecie odniesienia polaryzacji wytwarzane przy pomocy diody Zenera 58 jest takze doprowadzane przez zacisk Te do odpowiedniego obwodu wzmacniajacego w ukladach przetwarzania 14b i 14c sygnalów katody.W przypadku otwartego elementu przelaczajacego 20 w przedziale czasu pomiaru, wyjsciowy poziom spoczynkowy ukladu wysterowania 21, a przez to napiecie wystepujace na wyjsciowym zacisku T2 ustalone sa na stalym poziomie odniesienia okreslonym przez diode Zenera 58 wraz z obwodem polaryzacji zawierajacym rezystory 52, 53 i 57. Napiecie wyjsciowe wytwarzane na polaczeniu rezystorów 65 i 66 dzielnika napieciowego jest doprowadzane do wejscia czujnika 22 przez zacisk T5. Tlumienie napiecia z dzielnika napieciowego zawierajacego rezystory 65,66 jest kompensowane dzieki wzmocnieniu w czujniku 22. Napiecie regulacji polaryzacji wytworzone na wyjsciu obwodu regulacji 24 jest doprowadzone przez zacisk 4 do rezystora 57. To napiecie regulacji wzbudza prad korekcyjny plynacy przez rezystor 57 do bazy tranzystora 55, tak, ze poziom spoczynkowy wystepujacy na wyjsciu wzmacniacza ukladu wysterowania 21 i zacisku T2 jest regulowany tak, aby zmienic niewlasciwe poziomy pradu wygaszania katody w kierunku pozadanego poziomu wygaszania.Sygnal katodowy Si wystepujacy na zacisku T2 jest na fig. 13. Dodatni impuls katodowyAV jest wzbudzany przez impuls Vc siatki w czasie t2-l3 w przedziale czasu pomiaru w obecnosci nadmiernego pradu wygaszania katody i jest np. rzedu 100 miliwoltów.Fig. 11 i fig. 12 zamieszczono w celu pokazania czasowych zaleznosci miedzy sygnalem H wygaszania pola i impulsem kluczujacym V*, a sygnalem katodowym Si na fig. 13.W tym ukladzie korekcja pradu wygaszania katody nie podlega wplywowi pradów uplywu katody (np. pradów uplywu katoda-grzejnik), poniewaz uklad nie mierzy bezposrednio wartosci pradów katody o bardzo niskim poziomie w poblizu punktu odciecia kineskopu, które to prady obejmuja skladowe uplywu o nieznanej wartosci .126133 5 Z tego wzgledu zwraca sie uwage, ze w ukladzie z fig. 9, w rezystorach 65 i 66 dzielnika napiecia plynie w calym przedziale czasu pomiaru prad o natezeniu okolo 1,7 miliampera, obejmujacy prad wygaszania katody. Ten prad ma wartosc okreslana przy pomocy napiecia wystepujacego na rezystorach 65 i 66 przy katodzie kineskopu (okolo + 180 woltów) podzielonego przez wartosc tych rezystorów. Prad wygaszania katody o wartosci kilku mikroamperów przedstawia wiec nieznaczna czesc pradu plynacego w dzielniku napieciowym zawierajacym rezystory 65 i 66.W okresie czasu t2-t3 w przedziale czasu pomiaru, gdy pojawia sie impuls Vg, powstaje odpowiedni wzrost pradu katody, wraz z odpowiednim wzrostem pradu plynacego w dzielniku napieciowym zawierajacym rezystory 65 i 66. Napiecie wystepujace na rezystorze 66 jest wiec proporcjonalne do róznicy pradu katodowego uzyskiwanego w przedziale czasu pomiaru. Zamiast pomiaru wartosci absolutnej bardzo malego pradu wygaszania katody w danym czasie, uklad reaguje na róznice napiecia wytworzonego na rezystorze 66. Przyrost napiecia wytworzonego w odpowiedzi na impuls siatki i napiecie róznicowe nie podlegaja wplywowi pradów uplywu katody, poniewaz przekazywanie sygnalu siatki sterujacej do katody dokonywanejest dzieki przewodzeniu pradu przez kineskop i dzialaniu wtórnika katodowego, na które nie maja wplywu prady uplywu katoda-grzejnik.Ponizej bedzie przedstawiony dokladniejszy przyklad.Przy braku impulsu Vg siatki w przedziale czasu pomiaru kineskop przewodzi bardzo maly prad ibL wiazki katody. Wiekszy prad ibH wiazki katody plynie w odpowiedzi na impuls siatki.Calkowity prad przewodzony przez dzielnik napieciowy zawierajacy rezystory 65 i 66 przy braku i przy obecnosci impulsu siatki sklada sie odpowiednio z pradów Itl i Ith. Prady te zawieraja skladowe uplywu (ii, okolo piec mikroamperów), wymienione powyzej prady ibL i ibH i prad spoczynkowy (io, okolo 1,6 miliampera) doprowadzony przez wzmacniacz wizyjny ukladu wystero¬ wania, zgodnie z nastepujacym wyrazeniem: in. = ibL + ii + io i™ = ibH + ii + io Amplituda napiecia wystepujacego na rezystorze 66 (V6ó) dzielnika napiecia w przedziale czasu pomiaru jest proporcjonalna do wartosci rezystancji rezystora 66 (Róó) i wspomnianych powyzej pradów, zgodnie z wyrazeniem: V66 = Ró6 (iTH - iTL) = Ró6 (ibH - IbL) Napiecie róznicowe wystepujace wiec na rezystorze 66 w przedziale czasu pomiaru i jako doprowadzane do czujnika 22 nie podlega korzystnie wplywowi pradu io i pradu uplywu ii, a zalezy tylko od róznicy pradów (ibH-ibL) wiazki katody. Taróznica pradu i stad poziom odpowiadajacego jej napiecia róznicowego V66 wzbudzonego na rezystorze 66 staja sie mniejsze w miare, gdy prad wiazki katody zbliza sie do pozadanego poziomu wygaszania w poblizu punktu odciecia kineskopu.W przykladzie tym zalecany jest zakres amplitud dla impulsu V6 siatki jest od +5 do +15 woltów, najkorzystniej z tolerancja amplitudy ± 10%. Choc sygnal Vg ma byc doprowadzony do siatki sterujacej takiej, jak wspólnie zasilana pojedyncza siatka sterujaca spotykana w samozbie- znych kineskopach z wyrzutniami ustawionymi w jednej linii, sygnal wizyjny wysterowania moze byc doprowadzony do katody kineskopu albo do siatki sterujacej.Zwraca sie uwage, ze zamiast sprzezenia pradu stalego, jak pokazano, moze byc wykorzystane sprzezenie pradu zmiennego katody kineskopu z czujnikiem 22, przy pomocy dodatkowego kondensatora (nie pokazanego) wlaczonego miedzy rezystor 65, a punkt obwodu w polaczeniu sieci impedancyjnej 68 i katody kineskopu (fig. 9). W tym przypadku prad staly io (który okreslono uprzednio) plynacy przez dzielnik napieciowy zawierajacy rezystory 65 i 66 wynosi zero. Wyjasnie¬ nie i wyrazenia matematyczne podane uprzednio pozostaja w tym przypadku wazne, ale prad irL, iTH, ibL, ibH i ii, które plyna przez rezystory 66, stanowia teraz wielkosci zmienne, zamiast stalych.Dokladniej rzecz biorac, w przypadku sprzezenia pradu zmiennego calkowity prad przewo¬ dzony impedancje 60 przy braku i przy obecnosci impulsu siatki stanowi odpowiednio prad ^l lub Jth. Te prady zawieraja skladowa uplywu ii i odpowiednio prad ibL lub ibH wiazki katody plynacy z6 126 133 katody kineskopu do wyjscia wzmacniacza wizyjnego ukladu wysterowania' 21, zgodnie z wyrazeniami: itl = iw. +i] \ ) iTH — IbH T lj Wartosc napiecia wystepujacego na impedancji 60 (V6o) w przedziale czasu pomiaru jest proporcjonalna do wartosci impedancji 60 (Zóo) i podanych powyzej pradc.w, zgodnie z równaniem: V60 = ZóO (ibH - IbL) ( Na napiecie to nie ma wplywu prad uplywu ii. Napiecie V6o jest odniesione do masy, co jest spowodowane niska impedancja wyjsciowa wzmacniacza wizyjnego ukladu wysterowania 21 dla sygnalów pradu zmiennego i jest wyprowadzane z impedancji 60 od strony katody przez dodat¬ kowy kondensator. Napiecie Vóo jest doprowadzane do czujnika 22 przez dzielnik napieciowy zawierajacy rezystory 65 i 66.Na figurze 10 sa przedstawione szczególy ukladu czujnika 22 i ukladu regulacji 24 napiecia polaryzacji. Czujnik 22 zawiera obwód zawierajacy niskonapieciowe tranzystory 70-79, a uklad regulacji 24 napiecia polaryzacji zawiera obwód zawierajacy niskonapieciowe tranzystory 80-82.Sygnal katodowy Si, który pojawia sie na rezystorze 66 na fig. 9 doprowadzany jest przez zacisk T5 do bazy tranzystora 70 w obwodzie 22. Tranzystor 71 zródla pradowego w obwodzie emitera tranzystora 70 wchodzi w sklad obwodu stabilizujacego sprzezenia zwrotnego, jaki bedzie opisany, do przesuwania poziomu pradu stalego na rezystorze 90 emitera. Sygnal kluczujacy Vb (fig. 6) jest doprowadzany do bazy tranzystora 71 przez zacisk T7 i sluzy do sterowania stanem przewodzenia tranzystora 71.Sygnal katodowy Si, jaki pojawil sie na wejsciu w obwodzie emitera tranzystora 70 jest wygaszany czy wstrzymywany stale poza okresami czasu ii-i* i U-U. Wynikowy sygnal S2 (fig. 14) doprowadzony jest do wzmacniacza zawierajacego tranzystory 76 i 77. Wzmocniony i odwrócony sygnal S3 (fig. 15) pojawia sie na rezystorze 91.Sygnal S3 zawiera pierwsza skladowa — impuls Pi miedzy chwilami ii i 13 oraz druga skladowa — impuls P2 miedzy chwilami t4 i ts. Róznica amplitud AV impulsów Pi i P2 przypisana jest impulsowi katodowemu AV (fig. 13), który powstaje w odpowiedzi na impuls siatki Vg. W tym przypadku obecnosc impulsu AV i róznicy amplitud AV odpowiada warunkom nadmiernego pradu wygaszania katody. Amplituda impulsu AV katodowego, a przez to róznica amplitud impulsów Pi i P2 (fig. 15) staje sie mniejsza w miare zblizania sie pradu wygaszania do poprawnego poziomu wygaszania.Ujemne odchylenia amplitudy szczytowej sygnalu S3 sa przetwarzane dalej przez uklad stabilizujacy sprzezania zwrotnego zawierajacy tranzystory 74 i 75 komparatora oraz uklad detekcji szczytowej i pamietania zawierajacy tranzystory 72 i 73, kondensator 92, rezystory 93 i 94 oraz rezystor 90. Uklad ten sluzy do stabilizacji ujemnych odchylen amplitudy impulsu Pi w sygnale S3 na poziomie odpowiadajacym poziomowi napiecia odniesienia +5,6 wolta wytwarzanego na bazie tranzystora 74 komparatora przy pomocy diody Zenera 95. Wynikowy sygnal z kolektora tranzystora 75 doprowadzany jest do bazy tranzystora 71 sterowanego zródla pradowego w celu przesuniecia poziomu pradu stalego sygnalu wejsciowego wytwarzanego na rezystorze 90. Wiel¬ kosc przesuniecia poziomu jest proporcjonalna do ladunku kondensatora 92 i sluzy do stabilizacji poziomu sygnalu S3.Okreslajac dokladnie, uklad stabilizujacy sprzezenia zwrotnego dzieki dzialaniu polegajacym na przesuwaniu poziomu utrzymuje sygnal S3 na poprawnym poziomie pracy w czujniku 22, przy zachowaniu warunków, które w przeciwnym wypadku zmienilyby poziom pradu stalego sygnalu S3 (np. z powodu fluktuacji napiec zasilajacych czy napiec elektrod kineskopu).Sygnal S3 doprowadzany jest do komparatora zawierajacego tranzystory 78 i 79, który wytwarza sygnal S4 (fig. 16) na kolektorze tranzystora 79. Poziom progowy przelaczania kompara¬ tora z tranzystorami 78 i 79 wynosi w tym przykladzie + 6,2 wolta, co jest okreslone przez napiecie polaryzacji doprowadzone do bazy tranzystora 79 komparatora przez rezystor 96 z obwodu126133 7 polaryzacji 100. Poziom progowy przlaczania + 6,2 wolta komparatora z tranzystorami 78 i 79jest nieco ponad poziomem stabilizacji +5,6 wolta sygnalu S3.Obwód polaryzacji 100 jest w tym przykladzie wspólny dla kazdego ukladu przetwarzania sygnalu katody (tzn. ukladów przetwarzania 14a, 14b i 14c). Obwód polaryzacji 100 zawiera rezystor 102, diode 105 i diode Zenera 95, wszystkie te elementy polaczone szeregowo miedzy zródlem stalego potencjalu dodatniego (+ 12 wolt), a punktem o potencjale odniesienia (ziemia).Progowy poziom przelaczania + 6,2 wolta dla komparatora z tranzystorami 78 i 79 równa sie sumie spadków napiec na diodzie 105 ( + 0,6 wolta) i diodzie 95 (+5,6 wolta). Napiecie odniesienia + 5,6 wolta do wykorzystania przez odpowiadajace obwody w ukladach przetwarzania 14b i 14c sygnalu katody (fig. 1) doprowadzane jest przez zaciski T9 i T10. Napiecia progowe przelaczania ( + 6,2 wolta) do wykorzystania przez odpowiednie obwody w ukladach przetwarzania 14b i 14c sa uzyskiwane z obwodu polaryzacji 100 przez zaciskiTui T12.Komparator z tranzystorami 78 i 79 jest wylaczany w odpowiedzi na sygnal Vs w czasie t2-*3, gdy pojawia sie impuls Pi (fig. 15). W tym czasie komparator wytwarza ciagly sygnal wyjsciowy odpowiadajacy sygnalowi S4» na fig. 16. Poziom sygnalu wyjsciowego ustalany jest takze w czasie t4-ts, gdy pojawia sie impuls P2, dla warunków nadmiernego pradu wygaszania.W warunkach nadmiernego pradu wygaszania katody, ciagly dodatni poziom wyjsciowy komparatora z tranzystorami 78 i 79 (sygnal S*) jest doprowadzany do obwodu odwracajacego detektora szczytowego zawierajacego tranzystory 80, 81 i 82 oraz kondensator 85 gromadzacy ladunek, przy czym napiecie korekcji polaryzacji wystepuje na zacisku T4 po odfiltrowaniu przez kondensator 88. Tonapiecie korekcji doprowadzane jest do wzmacniacza ukladu wysterowania 21 przez zacisk T4 ze znakiem takim, by zwiekszyc spoczynkowy poziom wyjsciowy tego wzmacniacza i w ten sposób zwiekszyc napiecie polaryzacji katody w kierunku dodatnim w celu zmniejszenia poziomu pradu wygaszania katody w kierunku pozadanego poziomu.Wyjsciowy poziom spoczynkowy wzmacniacza ukladu wysterowania 21 nadal zwieksza sie, a poziom pradu wygaszania katody nadal zmniejsza sie do czasu, az amplituda impulsu P2 sygnalu S3 (fig. 15) osiagnie poziom progowy przelaczania komparatora z tranzystorami 78 i 79. W tym momencie komparator zadziala, wytwarzajac ujemny impuls wyjsciowy odpowiadajacy sygnalowi S4b na fig. 16. W obwodzie odwracajacym detektora szczytowego nastepuje detekcja i zachowanie napiecia reprezentujacego poziom szczytowy sygnalu S4b na kondensatorze 88. Dzieki dzialaniu odwracajacemu tranzystorów 81 i 82 detektora szczytowego, napiecie to jest dodatnie w stosunku do sygnalu komparatora z tranzystorami 78 i 79 i sluzy do zwiekszania ladunku kondensatora 88.W skutek tego napiecia korekcji polaryzacji uzyskiwane z sygnalu S4b i doprowadzane do wzmacniacza ukladu wysterowania 21 przez zacisk T4 ma taki znak, by zapobiec dalszemu zwiekszaniu wyjsciowego poziomu spoczynkowego wzmacniacza ukladu wysterowania 21, gdy osiagniety zostanie pozadany poziom pradu katody.W tym rozwiazaniu zalozono, ze wlasciwy poziom pradu wygaszania odpowiada bardzo malemu poziomowi niezerowemu. Niewlasciwy prad wygaszania katody odpowiada warunkom przewodzenia nadmiernego pradu powyzej bardzo malego poziomu pozadanego lub warunkom zerowego pradu wygaszania katody. Te pierwsze niewlasciwe warunki zostaly juz omówione. W przypadku tych ostatnich niewlasciwych warunków zerowego pradu wygaszania, sygnal korekcji polaryzacji doprowadzony jest z obwodu do wzmacniacza ukladu wysterowania 21 z takim znakiem, by zmienic wyjsciowy poziom spoczynkowy wzmacniacza ukladu wysterowania 21, a tym samym napiecia polaryzacji katody w kierunku takim, by zwiekszac prad wygaszania katody w kierunku wlasciwego, bardzo malego poziomu. W tym przypadku ujemny impuls sygnalu S4b wykazuje poziom mniej dodatni.W odniesieniu do sygnalu S3 (fig. 15), amplituda impulsu P2 zbliza sie do amplitudy impulsu Pi i róznica amplitud AV staje sie mniejsza. Amplituda impulsu P2 bedzie w praktyce miala wartosc miedzy poziomem przelaczania +6,2 wolta, a poziomem stabilizacji +5,6 wolta sygnalu S3, powodujac przez to, ze tranzystor 79 komparatora przewodzic bedzie silniej z odpowiadajacym temu zmniejszeniem wyjsciowego napiecia kolektorowego tranzystora 79. Skutkiem tego poziom impulsu sygnalu S4b powstalego na kolektorze tranzystora 79 staje sie mniej dodatni.W przykladzie tym korekcja napiecia polaryzacji kineskopu dokonywana jest w ciagu czasu trwania kilku pól, poniewaz potrzeba kilku impulsów (sygnal S4b) do naladowania kondensatora8 126 133 85 do poziomu szczytowego sygnalu S4b. Równiez potrzeba czasu trwania kilku pól do rozladowa¬ nia kondensatora 85. Stale czasowe ladowania i rozladowaniakondensatora 85 sa tak dobrane, by wytworzyc napiecie korekcji polaryzacji na filtrujacym kondensatorze 88 bez pulsacji z czestotli¬ woscia wybierania pola, co w przeciwnym wypadku mogloby spowodowac modulacje jaskrawosci od góry do dolu wyswietlanego obrazu.Siec impedancyjna 60 pokazana na fig. 9 sluzy do zapobiegania nadmiernemu tlumieniu wzbudzonego wyjsciowego sygnalu katody (np. impulsu V na fig. 13) przez zwiekszenie zewnetrznej impedancji katody. Takie tlumienie mogloby pojawiac sie w przeciwnym przypadku, poniewaz wewnetrzna impedancja katody kineskopu jest wzglednie duza, szczególnie przy malych pradach katody, podczas gdy wyjsciowa impedancja wzmacniacza ukladu wysterowania 21 jest bardzo mala. Na fig. 17 pokazane sa odmienne rozwiazania sieci impedancyjnej 60.Siec impedancyjna 60 moze zawierac pojedynczy rezystor R,jaki jest pokazany w ukladzie 60a na fig. 17 lub polaczenie równolegle rezystancji R i pojemnosci C, jak pokazano w ukladzie 60b na fig. 17. Tenostatni uklad pozwala na zastosowanie zwiekszonej wartosci rezystancji R bez zwiaza¬ nego z tym zmniejszenia szerokosci pasma sygnalu wizji. W tym celu wartosci pojemnosci C powinna byc wystarczajaco mala, aby wykazywac wysoka impedancje przy czestotliwosciach zwiazanych z sygnalem wysterowania katody. Wlasciwa wartosc rezystancji rezystora R i poje¬ mnosci kondensatora C podane sa na fig. 17.Siec impedancyjna 60 moze takze zawierac pare diod polaczonych antyrównolegle, jak widac w ukladzie 60c. Tenuklad diodowy wykazuje niska impedancje dla duzych sygnalów katodowych i duza impedancje dla malych sygnalów wyjsciowych katody,jakie wystepuja w opisanym przedziale czasu pomiaru. Wysoka impedancja diody wystepuje, gdy plynie bardzo maly prad diody lub nie plynie wcale prad diody, gdy diody sa spolaryzowane w poblizu punktu odciecia diody. Warunki takie zachodza wraz ze sprzezeniem pradu zmiennego miedzy katoda, a czujnikem 22, gdy na zaciskach wejsciowych i wyjsciowych ukladu diodowego pojawiajac sie równe napiecia, takiejak w przedziale czasu pomiaru, gdy poziom pradu wygaszania katody przybliza sie do poziomu wygaszania.W przypadku sprzezenia pradu stalego miedzy katoda kineskopu, a czujnikiem 22 przez rezystory 65 i 66, jak pokazano na fig. 9 i fig. 10, prad io (który okreslano poprzednio) poplynie przez jedna z diod w ukladzie 60c, utrzymujac przez to w sposób ciagly niska impedancje diody.Inne rozwiazania pokazane sa poprzez przelaczane obwody impedancyjne 60d i 60e. Kazdy z tych ukladów zawiera elektronicznie pobudzany przelacznik S i pare torów impedancyjnych Zi i Z2. W obu przypadkach przelacznik S jest pobudzany w czasie wybierania osnowy obrazu telewi¬ zyjnego tak, ze uklady wykazuja niska impedancje miedzy wejsciem, a wyjsciem oraz przelacznik S jest pobudzany w przedziale czasu pomiaru pradu katody tak, ze uklady wykazuja wysoka impedancje miedzy wejsciem, a wyjsciem.Figura 18 ukazuje inne rozwiazanie obwodu katodowego wlaczonego miedzy wyjsciem tran¬ zystora 54 wzmacniacza ukladu wysterowania (fig. 9), a katoda kineskopu. Uklady (a) i (b) z fig. 18 przedstawiaja rodzaje polaczen zabezpieczajacego rezystora Rp gaszacego luk (ograniczajacego prad) miedzy tranzystorami 54, a katoda kineskopu.Chociaz wynalazek zostal opisany w odniesieniu do zalecanego rozwiazania, nalezy rozumiec, ze mozna dokonac róznych modyfikacji, nie wychodzac poza zakres wynalazku.Przykladowo wspomniano w powiazaniu z fig. 9, ze spoczynkowy poziom odniesienia jest ustalony przez wspóldzialanie rezystorów 52,53 i 57 oraz diody 58. Poziom odniesienia móglby byc jednak uzyskiwany przy pomocy innych srodków, jak np. w odpowiedzi na poziom odniesienia uzyskiwany z sygnalów wizyjnych, który móglby byc doprowadzany do ukladów wysterowania kineskopu w przedziale czasu pomiaru.Dodatkowo, mozna by wykorzystac inne rodzaje sygnalu siatkowego Vg.Zastrzezenia patentowe 1. Urzadzenie do automatycznej regulacji napiecia polaryzacji kineskopu wyposazonego w katode i siatke do sterowania natezeniem kineskopu i wyposazonego w wyrzutnie elektronowa, do której jest doprowadzony sygnal wizyjny poprzez sterowany element przelaczajacy i uklad wystero-126133 9 wania dolaczone do ukladu regulacji, znamienne tym, ze do elementu przelaczajacego (20) jest dolaczony uklad napiecia odniesienia zawierajacy diode Zenera (58) wraz z obwodem polaryzacji zawierajacym rezystory (52, 53, 57) i dolaczony do katody (16) kineskopu (15), do którego siatki (18) jest dolaczony sterujacy uklad logiczny (28) dostarczajacy sygnal pomocniczy, a do wyjscia ukladu wysterowania (21) jest dolaczony czujnik (22) zawierajacy uklad dzielnika napieciowego. 2. Urzadzenie wedlug zastrz. 1, znamienne tym, ze uklad dzielnika napieciowego jest wlaczony miedzy katode (16) kineskopu (15), a punkt o potencjale pracy. 3. Urzadzenie wedlug zastrz. 2, znamienne tym, ze uklad dzielnika napieciowego zawiera polaczone szeregowo rezystory (65, 66). 4. Urzadzenie wedlug zastrz. 1, znamienne tym, ze uklad napiecia odniesienia jest dolaczony do sterujacego ukladu logicznego (28) dla dostarczania napiecia odniesienia do katody (16) kineskopu (15) podczas przedzialu czasu pomiaru zawartego w okresie wygaszania. 5. Urzadzenie wedlug zastrz. 1, znamienne tym, ze katoda (16) kineskopu (15) zawiera kilka katod (16a, 16b, 16c) dolaczonych do ukladów wysterowania (21) i czujników (22) odpowiednich kilku ukladów przetwarzania (14a, 14b, 14c) sygnalów katod, przy czym siatka (18) kineskopu (15) jest wspólna. 6. Urzadzenie wedlug zastrz. 1, znamienne tym, ze zawiera siec impedancyjna (60) wlaczona miedzy uklad wysterowania (21) i katode (16) kineskopu (15) i posiadajaca okreslona wartosc impedancji w przedziale czasu pomiaru i mniejsza wartosc impedancji w pozostalym czasie.126133 33 A H _r20 ! h £ W 22Jt J I60 I4 vB_ Vs_J I4b- I4r 11 I6c WYGASZANIE UHU (H- WCAS2A*I£ POLA (V)- m. 26 F/fr. /. 9+230Y IOW 5L $8M t 20 IWjTttMPi r 24 22 Gfe* miiae whaszania LINII c i IWOpt '•uji c s -w- D l 1t i u 331 ?I2¥ wniciE WTCASZAKIA P0L4 Fic. 2.126133 WYGASZANIE »OLA Fig.3. . nJ ¦ i _n n n "*•*• v* ; ~( ,[ [f Fig.5. fi I Fig.6. i rtj t,H i .~L to ».»J liU *5t^T Fig.7.Fig. 8.CZAt /7f. /£?.126133 i Fig. II. -ri-JL-ru-rwi_ Vi ti-< : *S* <^}}S* Si AY tj U t5t$ U—L Fig.12.POZIOM CZCRNJ Fig. 13.Fig.14.Sj ?, tj: !t4 ?B« i f hzv «H2V ?10 V— j_^ ^«| ^/£. /£. 60o o^ -vw——o r4« 60b o I w.. 1.R «" *0- •~Olj| /7?. /7.Rf DO KATODY TlNESKOPU Rp DO KATÓW KINESKOPU FigJ8.Pracownia Poligraficzna IIP PRL. Naklad 100 cgz.Cena 100 zl PL PL PL