Przedmiotem wynalazku jest cierna przeklad¬ nia obiegowa do róznego rodzaju maszyn ro¬ boczych a zwlaszcza rolniczych, obrabiarek, po¬ jazdów itp. pracujaca jako reduktor, jedno i wielostopniowy multijplikator lub element ukla¬ dów napedowych np. wielobiegowych skrzyn prze¬ kladniowych.Znane cierne przekladnie obiegowe sa zaopa¬ trzone w satelity w postaci pelnych walców lo¬ zyskowanych, polaczonych z jarzmem, przy czym docisk do wspólpracujacych z satelitami biezni jest wywierany przy pomocy sprezyn lub ob¬ ciazników. Przekladnie te wykazuja niedosta¬ teczna trwalosc i wymagaja pracochlonnych ana¬ liz i obliczen a przy ich wytwarzaniu zlozonych technologii i stosowania specjalistycznych obra¬ biarek oraz specjalnych materialów, nie zapew¬ niajac przy tym niezawodnosci dzialania. Znane sa jeszcze przekladnie obiegowe, które sa wy¬ posazone w kulkowe lozyska toczne stanowiace element przelozenia. Sluza one jednak tylko do przenoszenia malych mocy i wykazuja mala sprawnosc.Cierna przekladnia obiegowa wedlug wynalazku usuwa wyzej wymienione niedogodnosci i wady i charakteryzuje sie tym, ze ma satelity wyko¬ nane w postaci co najmniej trzech tocznych piers¬ cieni sprezystych umieszczonych ze wstepnym napieciem sprezystym pomiedzy gladkimi bieznia¬ mi walu centralnego a gladka bieznia pierscie¬ nia zewnetrznego, przy czym jarzmo obrotowe zaopatrzone w lozyska zabierakowe jest ulozy- skowane albo na wale centralnym albo wew¬ natrz pierscienia zewnetrznego. 5 Lozyska zabierakowe jarzma obrotowego sa u- mieszczone na czopach i znajduja sie wewnatrz tocznych pierscieni sprezystych a podczas pracy przekladni gladkie bieznie zewnetrzne lozysk za- bierakowych stykaja sie z wewnetrznymi glad- io kimi biezniami tocznych pierscieni sprezystych, Lozyska zabierakowe znajduja sie wewnatrz tocz¬ nych pierscieni sprezystych i sa z nimi pola¬ czone przy pomocy wkladek elastycznych lub lozyska zabierakowe znajduja sie na zewnatrz 15 tocznych pierscieni sprezystych i w czasie pracy przekladni stykaja sie z nimi wzajemnie swo¬ imi zewnetrznymi .gladkimi biezniami. Przeklad¬ nia ma toczne pierscienie sprezyste zaopatrzone w wyciecia tworzace laczniki sprezyste, kltóre la- 20 cza czesc sztywna tocznego pierscienia sprezy¬ stego z jego czescia uginajaca sie.Cierna przekladnia obiegowa wedlug wynalazku odznacza sie prosta, zwarta konstrukcja, latwa do wykonania pod wzgledem technologicznym. 25 Pozwala ona na przenoszenie stosunkowo duzych mocy a ponadto wykazuje duza sprawnosc i trwalosc podczas pracy zarówno w postaci re¬ duktora jak i wielostopniowego multiiplikatora lub wielobiegowej skrzyni przekladniowej. 30 Przedmiot wynalazku jest przedstawiony w 122 561122 561 .3 4 przykladach wykonania na rysunku, na którym fig: 1 przedstawia cierna przekladnie obiegowa w czesciowym przekroju podluznym, fig. 2 cier¬ na przekladnie obiegowa w przekroju poprzecz¬ nym, fig. 3 wycinek ciernej przekladni obiego¬ wej, w której lozysko zabierakowe jarzma obro¬ towego jest umieszczone wewnatrz tocznego piers¬ cienia sprezystego i jest polaczone z nim przy .pomocy wladki elastycznej — w przekroju po¬ przecznym, fig. 4 polówke ciernej przekladni o- biegowej, w której lozyska zabierakowe jarzma obrotowego sa umieszczone na zewnatrz tocznych pierscieni sprezystych i stykaja sie z nimi swoi- ,.-mi -.zeiwnetranyimi gladkimi biezniami — w prze- krojli poprzecznym, fig* 5 toczny pierscien spre¬ zysty z wycieciami — lacznikami sprezystymi — : w rzucie aksonomjetrycznym, fig. 6 toczny piers¬ cien sprezysty z wycieciami ulozyskowany na Uzojpie lozyska zaibierakowego polaczonego z jarz¬ mem obrotowymi — w czesciowym przekroju podr luznym.Cierna przekladnia obiegowa wedlug wynalaz¬ ku sklada sie z zewnetrznego pierscienia 1 u- nieruchomionego przy pomocy sruby 2, umiesz¬ czonej w tulei 3 nieruchomego korpusu, z tocz¬ nych, sprezystych pierscieni 4 wmontowanych ze wstepnym napieciem sprezystym pomiedzy glad¬ kimi biezniami centralnego walu 5 a gladka biez¬ nia zewnetrznego pierscienia 1.Na centralnym wale 5 albo wewnatrz zewne¬ trznego pierscienia 1 jest ulozyskowane obrotowe jarzmo 6 zaopatrzone w zabierakowe lozyska 7 umieszczone na czopach 8. Z zewnetrznym piers¬ cieniem 1 sa polaczone boczne pokrywy 9 wy¬ posazone w lozysko 10. W przykladzie wykona¬ nia przedstawionego na rysunku fig. 3 zabiera¬ kowe lozyska 7 obrotowego jarzma 6 znajduja sie wewnatrz tocznych, sprezystych pierscieni 4 i sa z nimi polaczone przy pomocy elastycznych wkladek 11. W przykladzie wykonania przedsta¬ wionego na rysunku fig. 4 zabierakowe lozyska 7 obrotowego jarzma 6 znajduja sie na zewnatrz tocznych sprezystych pierscieni 4 i w czasie pra¬ cy przekladni stykaja sie z nimi wzajemnie swoi¬ mi zewnetrznymi gladkimi biezniami. W przykla¬ dzie wykonania przedstawionego na rysunku fig. 5 cierna przekladnia obiegowa jest zaopatrzona w toczne, sprezyste pierscienie 4 posiadajace wy¬ ciecia tworzace sprezyste laczniki 12, które la¬ cza sztywna czesc 13 tocznego pierscienia 4 z jego uginajaca sie czescia 14.W przykladzie wykonania przedstawionego na rysunku fig. 6 toczny, sprezysty pierscien 4 ze sprezystymi lacznikami 12 jest ulozyskowany na czopie 8 za posrednictwem zabierakowych lo¬ zysk 7.Dzialanie ciernej przekladni obiegowej odbywa sie wedlug trzech podstawowych wariantów, to jest przy unieruchomionym centralnym wale 5, przy unieruchomionym obrotowym jarzmie 6 i przy unieruchomionym zewnetrznym pierscieniu 1, przy czym w kazdym z tych wariantów prze¬ kladnia ta pracuje albo jako reduktor albo jako muHtiplikator.Zastrzezenia patentowe 15 1. Cierna przekladnia obiegowa wyposazona w wal centralny, pierscien zewnetrzny i satelity, znamienna tym, ze satelity sa wykonane w po¬ staci co najmniej trzech tocznych, sprezystych pierscieni (4) umieszczonych ze wstepnym na- 20 pieciem sprezystym pomiedzy gladkimi bieznia¬ mi centralnego walu (5) a gladka bieznia zew¬ netrznego pierscienia (1), przy czym obrotowe jarz¬ mo (6) zaopatrzone w zabierakowe lozyska (7) jest ulozyskowane na centralnym wale (5). 25 2. Cierna przekladnia obiegowa wedlug zastrz. 1, znamienna tym, ze obrotowe jarzmo (6) zaopa¬ trzone w zabierakowe lozyska (7) jest ulozysko¬ wane wewnatrz zewnetrznego pierscienia (1). 3. Cierna przekladnia obiegowa wedlug zastrz. 1 80 lub 2, znamienna tym, ze zabierakowe lozyska (7) obrotowego jarzma (6) sa umieszczone na czo¬ pach (8) i znajduja sie wewnaftrz tocznych, spre¬ zystych pierscieni' <4), przy czym podczas pracy przekladni zewnetrznej, gladkie bieznie zabiera- 35 kowych lozysk (7) stykaja sie z wewnetrznymi gladkimi biezniami tocznych, sprezystych piers¬ cieni (4). 4. Cierna przekladnia obiegowa wedlug zastrz. 3, znamienna tym, ze zabierakowe lozyska (7) 40 obrotowego jarzma (6) znajdujace sie wewnatrz tocznych, sprezystych pierscieni (4) sa z nimi po¬ laczone przy pomocy elastycznych wkladek (11). 5. Cierna przykladnia obiegowa wedlug zastrz. 1, znamienna tym, ze zabierakowe lozyska (7) o- 45 brotowego jarzma (6) znajduja sie na zewnatrz tocznych, sprezystych pierscieni (4) i w czasie pracy przekladni stykaja sie z nimi wzajemnie swoimi gladkimi zewnetrznymi biezniami. 6. Cierna przekladnia obiegowa wedlug zastrz. 50 1, znamienna tym, ze jest zaopatrzona w toczne, sprezyste pierscienie (4) posiadajace wyciecia two¬ rzace sprezyste laczniki (12), które lacza sztywna czesc (13) tocznego pierscienia (4) z jego uginajaca sie czescia (14). 10 15 20 25 30 35 40 45 \122 561 Fig.1 1 3 6 FLg.2122 561 FigA FLg.5122 561 Fig.6 PLThe subject of the invention is a friction gear for various types of working machines, in particular agricultural machines, machine tools, vehicles, etc., operating as a reducer, single and multi-stage multiplier or an element of drive systems, e.g. multi-speed gearboxes. the planetary gears are provided with satellites in the form of full spindles connected to the yoke, the pressure on the raceways cooperating with the satellites being exerted by springs or weights. These gears show insufficient durability and require labor-intensive analyzes and calculations, and in their production, complex technologies and the use of specialized machine tools and special materials, while not ensuring reliable operation. Planetary gears are also known, which are equipped with ball rolling bearings as part of the transmission. However, they serve only for the transmission of low power and have a low efficiency. The frictional epicyclic gear according to the invention eliminates the above-mentioned disadvantages and disadvantages and is characterized by the fact that it has satellites made of at least three rolling rings arranged with initial elastic tension. between the smooth raceways of the central shaft and the smooth race of the outer ring, the pivot yoke provided with driver bearings being located either on the central shaft or inside the outer ring. 5 The driving bearings of the rotating yoke are located on the pivots and are inside the rolling springs, and during gear operation, the smooth raceways of the outer driving bearings contact the inner smooth and various raceways of the rolling springs, The spring rings and are connected to them by means of elastic inserts or the driver bearings are located outside the 15 rolling rings and during the operation of the gear they are in contact with them with each other by their name on external, looking raceways. The gear has rolling resilient rings provided with cut-outs forming spring couplings, which connect the rigid part of the rolling resilient ring with its bending part. According to the invention, the frictional gearbox is characterized by a simple, compact structure, easy to manufacture in terms of technology. . It allows for the transmission of relatively high powers and, moreover, exhibits high efficiency and durability when operating in the form of a reducer as well as a multi-stage multiplier or a multi-speed gearbox. The subject of the invention is presented in the drawing in which Fig. 1 shows a frictional gear in a partial longitudinal section, Fig. 2 a frictional gear in a cross section, Fig. 3 a frictional section a planetary gear, in which the driving bearing of the rotating yoke is placed inside the rolling spring ring and is connected to it by means of a flexible insert - cross-section, Fig. 4, a half of the frictional gear, in which The driving bearings of the pivot yoke are located outside the rolling elastic rings and are in contact with them with their own, white-torn smooth raceways - in the cross section, fig * 5 rolling spring ring with cutouts - spring couplings -: in axonomy projection, Fig. 6, a rolling spring ring with cutouts, located on the Usojpie bearing of a stringer bearing connected to a rotary yoke - partially According to the invention, the planetary friction gear consists of an outer ring 1 fixed by a screw 2, placed in the sleeve 3 of the stationary body, of rolling, resilient rings 4 mounted with preliminary elastic tension between the low treads of the central shaft 5 and smooth running of the outer ring 1.On the central shaft 5 or inside the outer ring 1 there is a rotating yoke 6 provided with driving bearings 7 placed on the trunnions 8. The side covers are connected to the outer ring 1 9 is provided with a bearing 10. In the embodiment shown in FIG. 3, the rake bearings 7 of the rotating yoke 6 are located inside the rolling, resilient rings 4 and are connected to them by means of elastic inserts 11. In the embodiment example, the 4, the driving bearings 7 of the rotating yoke 6 are located outside the rolling resilient rings ns 4 and during operation the gears are in contact with them by their external smooth raceways. In the embodiment shown in FIG. 5, the frictional epicyclic gear is provided with rolling, resilient rings 4 having cutouts, forming resilient links 12, which connect the rigid part 13 of the rolling ring 4 with its deflecting part 14. The example of the embodiment shown in Fig. 6, the rolling, elastic ring 4 with elastic couplings 12 is mounted on the pin 8 by means of the bearing 7. The frictional operation of the epicyclic gear is carried out according to three basic variants, i.e. with the central shaft 5 fixed, with the fixed rotatable yoke 6 and with the outer ring 1 fixed, in each of these variants the gear works either as a reducer or as a muHtiplier. Claims 15 1. A frictional epicyclic gear equipped with a central shaft, an outer ring and satellites, characterized by that the satellites are made in the form of at least three rolling, sp resistive rings (4) placed with preload resilient between the smooth raceways of the central shaft (5) and the smooth race of the outer ring (1), the rotating yoke (6) provided with driving bearings (7) is located on the central shaft (5). 2. Friction planetary gear according to claim. A device according to claim 1, characterized in that the pivoting yoke (6) provided with driving bearings (7) is mounted inside the outer ring (1). 3. Friction epicyclic gear according to claim 1, 80 or 2, characterized in that the driving bearings (7) of the rotating yoke (6) are placed on the fronts (8) and inside the rolling, elastic rings' <4), and during the operation of the external gear, The smooth raceways of the rake bearings (7) are in contact with the inner smooth raceways of the resilient rings (4). 4. Friction epicyclic gear according to claim 3. A method according to claim 3, characterized in that the driving bearings (7) of the rotary yoke (6) inside the rolling, elastic rings (4) are connected to them by means of elastic inserts (11). 5. A friction circulating example according to claim A device according to claim 1, characterized in that the driving bearings (7) of the rotary yoke (6) are outside the rolling, resilient rings (4) and, during operation of the gears, contact them with their smooth outer raceways. 6. Friction epicyclic gear according to claim The apparatus of claim 50, characterized in that it is provided with rolling, resilient rings (4) having cutouts forming resilient links (12) which connect the rigid part (13) of the rolling ring (4) with its deflecting part (14). 10 15 20 25 30 35 40 45 \ 122 561 Fig. 1 1 3 6 FLg. 2122 561 FigA FLg. 5122 561 Fig. 6 EN