Przedmiotem wynalazku jest srodek do apretur przeciwbrudowych, ulatwiajacych usuwanie brudu z wyrobów wlókienniczych, zwlaszcza z wlókien celulozowych lub celulozowo- poliestrowych.Wlókna poliestrowe i ich mieszanki z wlóknami celulozowymi sa sklonne do silniejszego zatrzymywania brudu i tlustych zanieczyszczen. Jednoczesnie na tkaninach tych po wielokrotnym praniu wystepuje silne zaszarzenie bialego tla, zaszarzenia tego nie mozna usunac w procesie prania, przy stosowaniu nawet najlepszych srodków pioracych. Nieuszlachetniane celulozowe wyroby wlókiennicze nie ulegaja latwo brudzeniu, a brud z nich jest latwy do usuniecia w procesie prania, jednak ze wzgledu na gniecenie wymagaja uszlachetniania. Impregnacje takie prowadzi sie przy uzyciu zywic n-metylowych lub róznego rodzaju reaktantów. Wyroby staja sie niegniotliwe, estetyczne, jednak latwo przyjmuja brud, który trudno usunac w procesie prania. Uwidacznia sie to po kilku praniach, gdy jasne wyroby i biale tla wyrobów drukowanych szarzeja.Znane sa dwa rodzaje srodków stosowanych do wykonczen przeciwbrudowych, zastosowanie ich do apretur daje przeciwbrudowe wykonczenie aktywne i przeciwbrudowe wykonczenie pasywne. Mianem pasywnych wykonczen przeciwbrudowych okresla sie wszystkie wykonczenia, które ulatwiaja usuniecie zabrudzen lub plam przez pranie lub chemiczne czyszczenie. Do takich biernych wykonczen zalicza sie wykonczenie „soil-release", które ulatwia usuwanie brudu przy praniu, ale nie zapobiega, wzglednie nie zmniejsza stopnia zabrudzenia w trakcie uzytkowania wyrobów wlókienniczych.Aktualnie do wykonczen typu „soil-release" stosowane sa przedewszystkim produkty zawiera¬ jace czesciowo przeestryfikowany a nawet transestryfikowany kopolimer kwasu akrylowego, metakrylowego i tereftalowego oraz produkty transestryfikacji tereftalanów.Poszukiwania warunków i czynników estryfikacji kwasu tereftalowego oraz transestryfikacji tereftalanów prowadzacych do otrzymania substancji spelniajacej wymagania stawiane tym srod¬ kom doprowadzily do uzyskania wielu patentów. I tak brytyjski opis patentowy nr 1088 984 podaje sposób modyfikowania powierzchni tkanin poliestrowych przy pomocy srodka posiadajacego identyczne grupy funkcyjne jak wykanczana tkanina. Srodek ten jest 10% emulsja wodna poli- \2 121 510 kondensowanego estru dwumetylowego kwasu tereftalowego transestryfikowanego glikolem ety¬ lenowym i poliglikolem. Tak male stezenie substancji aktywnej wynika z trudnosci emulgowania opisanej substancji.Pewna odmiana opisanego wyzej produktu jest srodek opisany w opisie patentowym brytyj¬ skim nr 1 119 367. Srodek ten bedacy równiez polikondensowanym estrem dwumetylowego kwasu tereftalowego transestryfikowanego glikolem i poliglikolem, rózni sie glównie stezeniem, które podwyzsza sie przez rozpuszczenie polimeru w rozpuszczalniku organicznym, na przyklad w alkoholu benzylowym, benzoesanie etylu lub benzoaldehydzie, a nastepnie dysperguje ten roztwór w wodzie.Innymi podobnymi przykladami moga byc srodki otrzymane sposobami opisanymi w opisach patentowych brytyjskich nr 1175 207 i nr 1129644.Srodki otrzymane z polikondensowanego estru tereftalowego nadaja sie do wykonczen prze- ciwbrudowych, a badania nad udoskonaleniem dotyczyly glównie metod emulgowania. Trudnosci polegaja na tym, ze stabilne w czasie emulsje wodne uzyskuje sie tylko przy niskich stezeniach substancji aktywnej, stosowaniu skomplikowanej aparatury do dyspergowania oraz bardzo dlu¬ gich czasów mieszania.Srodek do wytwarzania którego nie potrzeba specjalnych ukladów dyspersyjnych, znanyjest z opisu patentowego PRL nr 93 133. Srodek ten sklada sie z 15-20 czesci wagowych poliestru tereftalowego modyfikowanego gliceryna, glikolem i poliglikolem oraz 80-85 czesci wagowych wody, przy czym poliester otrzymany jest na drodze transestryfikacji 1 mola estru dwumetylowego kwasu tereftalowego za pomoca mieszaniny skladajacej sie z 2,0-3,0 moli glikolu etylenowego, 0,3-0,5 mola gliceryny i 0,15-0,4 mola poliglikolu o srednim ciezarze czasteczkowym 1540.Opisane srodki wykazuja wlasnosci hydrofilowe, sa zdolne do uszczelniania przestrzeni miedzymicelarnych wlókna, zapobiegaja wtórnemu zabrudzeniu wyrobów w czasie prania oraz nadaja apretowanym wyrobom wysoka trwalosc na wielokrotne pranie.Srodki te nadaja sie do uszlachetniania wyrobów wlókienniczych gdzie udzial wlókien polies¬ trowych wynosi powyzej 60%, nie nadaja sie natomiast do uszlachetniania wyrobów gdzie udzial wlókien celulozowych wynosi powyzej 60%. Wówczas uszlachetnienie jest nietrwale i zanika juz w czasie pierwszego prania.Celem wynalazku bylo znalezienie srodka ulatwiajacego usuwanie brudu w procesie prania, zapobiegajacego zaszarzeniu oraz odpornego na wielokrotne pranie, wyrobów wlókienniczych, w których udzial wlókien celulozowych wynosi powyzej 60%.Istota wynalazku polega na zastosowani polimetoksymetylomelaminy i glikolu etylenowego obok poliestru tereftalowego modyfikowanego gliceryna, glikolem i poliglikolem.Srodek wedlug wynalazku sklada sie z 330-400 czesci wagowych modyfikowanego poliestru tereftalowego, produktu reakcji 1 mola estru dwumetylowego kwasu tereftalowego i 0,3-0,5 mola gliceryny, 2-3 moli glikolu etylenowego orazO, 15-0,4 mola poliglikolu o srednim ciezarze czastecz¬ kowym 1540, 10-50 czesci wagowych glikolu etylowego oraz od 570-580 czesci wagowych wody.Stosowana w srodku wedlug wynalazku polimetoksymelamina, to produkt, do której otrzymywa¬ nia uzywa sie 1 mol melaminy, 9 moli formaldehydu, 38 moli metanolu i 0,3 mola monoeteru etylowego glikolu etylenowego.Zastosowanie polimetoksymetylomelaminy w skladzie srodka spelnia role substanqi sieciuja¬ cej modyfikowany poliester tereftalowy i glikol etylenowy z wlóknem celulozowym.Korzystny sklad srodka wedlug wynalazku jest nastepujacy: 365 czesci wagowych poliestru otrzymanego przez transestryfikacje i polikondensacje prowadzona w nastepujacych proporcjach: 1 mol estru dwumetylowego kwasu tereftalowego, 2,25 mola glikolu etylenowego, 0,43 mola gliceryny, 0,29 mola poliglikolu o srednim ciezarze drobinowym 1540; 29 czesci wagowych polime¬ toksymetylomelaminy do której otrzymywania uzywa sie 1 mol melaminy, 9 moli formaldehydu, 38 moli metanolu i 0,3 mola monoeteru etylowego glikolu etylenowego, 29 czesci wagowych glikolu etylenowego i 577 czesci wagowych wody.Srodek wedlug wynalazku spelnia wymagania stawiane produktom do wykonczen typu „soil release" przez nadanie wyrobom wlókienniczym, szczególnie tym, w których udzial wlókien celulozowych przekracza powyzej 60%, wlasnosci latwego wypierania brudu, obnizenie zaszarze- nia tkaniny, wystepujacego po kilku praniach. Srodek jest latwy w stosowaniu, jest stabilny w121510 3 czasie magazynowania. Kapiele apreterskie zawierajace reaktanty lub zwiazki n-metylowe sa stabilne minimum 24 godz.W przypadku otrzymywania srodka z surowców o niezbyt jasnej barwie wytworzony produkt mozna wybielic przy pomocy zwiazków utleniajacych, takich jak woda utleniona, nadborany czy inne. Ilosc srodków utleniajacych uzywa sie od 1-4% w stosunku do calej masy.Przyklad I. Srodek sklada sie z 365 g poliestru tereftalowego, w którym na 1 mol estru dwumetylowego kwasu tereftalowego przypada 2,25 mola glikolu etylenowego, 0,43 mola glice¬ ryny i 0,29 mola poliglikolu o srednim ciezarze czasteczkowym 1540,29 gpolimetoksymetylomela- miny, do której otrzymywania uzywa sie 1 mol melaminy, 9 moli formaldehydu, 38 moli metanolu i 0,3 mola monoeteru etylowego glikolu etylenowego, 29 g glikolu etylenowego i 577 g wody.Srodkiem tym uszlachetniono tkanine zawierajaca 60% wlókien celulozowych i 40% wlókien poliestrowych oraz tkanine zawierajaca 100% wlókien celulozowych. Nastepnie wykonano bada¬ nia: efektu usuwania brudu, efektu wtórnego osadzenia brudu i stopnia bieli.Efekt usuwania brudu z tkaniny okreslano jako stopien wyprania sztucznego brudu nienasio- nego na testowana tkanine. Próbki po wypraniu oceniano wizualnie i porównywano z 5 stopniowa skala, w której 5 oznacza najlepszy efekt.Efekt wtórnego osadzania brudu badano stosujac test olegajacy na praniu próbek badanej tkaniny z dwoma platkami testowej, sztucznie zabrudzonej flaneli. Stopien zaszarzenia po praniu oceniano przez porównanie badanej tkaniny z 5 stopniowa szara skala.Ocene stopnia bieli uszlachetnionej tkaniny dokonywano przez porównanie ich bieli z 12 stopniowa plastikowa skala. Uzyskane wyniki przedstawiono w zalaczonych tabelach.Przyklad II. Srodek sklada sie z 330 g poliestru tereftalowego, 50 g polimetoksymetylome- laminy, 50 g glikolu etylenowego i 570 g wody. Ze srodkiem tym wykonano badania uzytkowe w sposób podany w przykladzie I. Uzyskane wyniki przedstawiono w zalaczonych tabelach.Przyklad III. Srodek sklada sie z 400 g poliestru tereftalowego, lOgpolimetoksymetylome- laminy, 10 g glikolu etylenowego i 580 g wody. Ze srodkiem tym wykonano badania uzytkowe w sposób podany w przykladzie I. Uzyskane wyniki przedstawiono w zalaczonych tabelach.Wlasnosci uzytkowe srodków otrzymanych wedlug przykladów porównywano ze stosowa¬ nym do tego celu srodkiem, o handlowej nazwie Polfam SR opisanym w opisie patentowym PRL nr 93 133. Uzyskane wyniki przedstawiono w zalaczonych tabelach w przykladzie IV.T a b e Oznaczenia na tkaninie 100% wlókien celulozowych Efekt usuwania brudu — po uszlachetnieniu — po 1 praniu — po 5 praniach Efekt wtórnego osadzania brudu — po uszlachetnieniu — po 1 praniu — po 5 praniach Stopien bieli — po uszlachetnieniu — po 1 praniu — po 5 praniach la I I 5 5 5 5 5 5 9 9 9 Nr przykladu ii 5 5 5 5 5 5 9 9 8 III 5 5 5 5 5 5 9 9 9 IV 4 2 1 4 2 1 7 4 3121510 T a b e Oznaczenia na tkaninie z 60% wlókien celulozowych i 40% poliestrowych Efekt usuwania brudu — po uszlachetnieniu — po 1 praniu — po 5 praniach Efekt wtórnego osadzania brudu — po uszlachetnieniu — po 1 praniu — po 5 praniach Stopien bieli — po uszlachetnieniu — po 1 praniu — po 5 praniach Zastrzezenia la II i 5 5 5 5 5 5 9 9 8-9 Nr przykladu II 5 5 5 5 5 5 9 8-9 8 patentowe III 5 5 5 5 5 5 9 8-9 8 IV 5 3-4 2-3 5 3-4 2-3 8 5 3-4 1. Srodek do uszlachetniania wyrobów wlókienniczych zwlaszcza z wlókien celulozowych lub celulozowo-poliestrowych zawierajacy modyfikowany poliester tereftalowy, produkt reakcji 1 mola estru dwumetylowego kwasu tereftalowego 0,3-0,5 mola gliceryny i 2-3 moli glikolu etyleno¬ wego oraz 0,15-0,4 mola poliglikolu o srednim ciezarze czasteczkowym 1540, znamienny tym, ze sklada sie z 330-400 czesci wagowych modyfikowanego poliestru tereftalowego, 10-50 czesci wagowych glikolu etylenowego, 10-50 czesci wagowych polimetoksymetylomelaminy oraz 570-580 czesci wagowych wody. 2. Srodek wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze zawiera polimetoksymetylomelamine, otrzymy¬ wana z 1 mola melaminy, 9 moli formaldehydu, 38 moli metanolu, 0,3 mola monoeteru etylowego glikolu etylenowego.Pracownia Poligraficzna UP PRL. Naklad 120 egz.Cena 100 zl PLThe subject of the invention is an agent for anti-dirt finishes, facilitating the removal of dirt from textiles, especially cellulose or cellulose-polyester fibers. Polyester fibers and their mixtures with cellulose fibers are prone to a stronger retention of dirt and greasy dirt. At the same time, on these fabrics, after repeated washing, there is a strong graying of the white background, this graying cannot be removed in the washing process, using even the best washing agents. Unfinished cellulose textiles do not get dirty easily, and the dirt from them is easy to remove in the washing process, but due to the creasing, they require refinement. Such impregnations are carried out with the use of n-methyl resins or various types of reactants. The products become non-smudging, aesthetic, but they easily absorb dirt, which is difficult to remove in the washing process. This is evident after several washes when light products and white backgrounds of the printed products turn gray. Two types of anti-dirt finishes are known, their use in finishes gives an active anti-dirt and passive anti-dirt finish. Passive dirt resistant finishes are all types of finishes that facilitate the removal of dirt or stains by washing or dry cleaning. Such passive finishes include the "soil-release" finish, which facilitates the removal of dirt during washing, but does not prevent, or does not reduce the degree of soiling during the use of textiles. Currently, soil-release finishes are mainly used with products containing which are partially transesterified and even transesterified copolymers of acrylic, methacrylic and terephthalic acid and the products of terephthalate transesterification. The search for conditions and factors for terephthalic acid esterification and terephthalate transesterification leading to obtaining a substance meeting the requirements of these media led to the obtaining of many patents. Thus, British patent specification No. 1,088,984 describes a method of modifying the surface of polyester fabrics with an agent having the same functional groups as the finished fabric. This agent is a 10% aqueous emulsion of a condensed terephthalic acid dimethyl ester transesterified with ethylene glycol and polyglycol. Such a low concentration of the active substance is due to the difficulty in emulsifying the described substance. One variation of the above-described product is the agent described in British Patent No. 1,119,367. This agent is also a polycondensed ester of terephthalic acid transesterified with glycol and polyglycol, mainly different in terms of concentration. which is increased by dissolving the polymer in an organic solvent, for example benzyl alcohol, ethyl benzoate or benzoaldehyde, and then dispersing the solution in water. Other similar examples may be those obtained by the methods described in British Patent Nos. 1,175,207 and 1,129,644. obtained from polycondensed terephthalate ester are suitable for anti-dirt finishes, and the improvement research focused mainly on emulsification methods. The difficulties are that the water emulsions that are stable in time are obtained only at low concentrations of the active substance, the use of complicated dispersing equipment and very long mixing times. The preparation which does not require special dispersion systems is known from the Polish Patent Specification No. 93 133. This agent consists of 15-20 parts by weight of a polyester terephthalic polyester modified with glycerin, glycol and polyglycol, and 80-85 parts by weight of water, where the polyester is obtained by transesterifying 1 mole of terephthalic acid dimethyl ester with a mixture of 2, 0-3.0 moles of ethylene glycol, 0.3-0.5 moles of glycerin and 0.15-0.4 moles of polyglycol with an average molecular weight 1540.The described agents have hydrophilic properties, are able to seal intercellar spaces of fibers, prevent secondary products are soiled during washing and they give the finished products high durability for multiple use These products are suitable for the refining of textiles where the share of polyether fibers is above 60%, but they are not suitable for the refining of products where the share of cellulose fibers is above 60%. Then the refinement is not durable and disappears already during the first wash. The aim of the invention was to find a means of facilitating the removal of dirt in the washing process, preventing graying and resistant to repeated washing, of textiles in which the proportion of cellulose fibers is above 60%. The essence of the invention is its application. polymethoxymethylmelamine and ethylene glycol in addition to polyester terephthalic modified with glycerin, glycol and polyglycol. The agent according to the invention consists of 330-400 parts by weight of modified terephthalic polyester, the reaction product of 1 mole of terephthalic acid dimethyl ester and 0.3-0.5 mole of glycerol, 2 - 3 moles of ethylene glycol and 0.15-0.4 moles of polyglycol with an average molecular weight of 1540, 10-50 parts by weight of ethyl glycol and from 570-580 parts by weight of water. Polymethoxymelamine used in the composition according to the invention is a product for which it is obtained 1 mole of melamine, 9 moles of formaldehyde, 38 moles are used of tanol and 0.3 mole of ethylene glycol ethylene ether monoether. The use of polymethoxymethylmelamine in the composition of the agent plays the role of a cross-linking agent of the modified terephthalic polyester and ethylene glycol with cellulose fiber. in the following proportions: 1 mole of terephthalic acid dimethyl ester, 2.25 mole of ethylene glycol, 0.43 mole of glycerin, 0.29 mole of polyglycol with an average particle weight of 1540; 29 parts by weight of polymethoxymethylmelamine, 1 mole of melamine, 9 moles of formaldehyde, 38 moles of methanol and 0.3 moles of ethylene glycol monoether, 29 parts by weight of ethylene glycol and 577 parts by weight of water are used in the preparation of the product. for soil release finishes by providing textiles, especially those in which the share of cellulose fibers exceeds 60%, the property of easy dirt displacement, reduction of tarnishing of the fabric that occurs after several washes. The agent is easy to apply, it is stable in 121510 3 time of storage. Finishing baths containing reactants or n-methyl compounds are stable for a minimum of 24 hours. In the case of obtaining the agent from raw materials of not very light color, the produced product can be bleached with oxidizing agents such as hydrogen peroxide, perborates or others. Amount of oxidizing agents. 1-4% of the total weight is used. Example I. The agent consists of 365 g of terephthalic polyester, in which for 1 mole of terephthalic acid dimethyl ester there are 2.25 moles of ethylene glycol, 0.43 moles of glycerol and 0.29 moles of polyglycol with an average molecular weight of 1540.29 g of polymethoxymethylmelamine. , for the preparation of which 1 mole of melamine, 9 moles of formaldehyde, 38 moles of methanol and 0.3 moles of ethylene glycol monoethers, 29 g of ethylene glycol and 577 g of water are used. The fabric is enriched with 60% cellulose fibers and 40% polyester fibers. and a fabric containing 100% cellulose fibers. Next, the following tests were performed: the effect of removing dirt, the effect of re-depositing the dirt and the degree of whiteness. The effect of removing dirt from the fabric was defined as the degree of washing out the artificial dirt on the tested fabric. After washing, the samples were visually assessed and compared with a 5-point scale where 5 is the best effect. The re-deposition effect was tested using the washing test of fabric samples with two sheets of artificial soiled flannel. The degree of graying after washing was assessed by comparing the test fabric with a 5-point gray scale. The degree of whiteness of the upgraded fabric was assessed by comparing their whiteness with a 12-point plastic scale. The obtained results are presented in the attached tables. Example II. The agent consists of 330 g of polyester terephthalate, 50 g of polymethoxymethylmethylamine, 50 g of ethylene glycol and 570 g of water. The functional tests were performed with this agent in the manner given in example I. The obtained results are presented in the attached tables. Example III. The agent consists of 400 g of polyester terephthalate, 10 g of polymethoxymethylmethylamine, 10 g of ethylene glycol and 580 g of water. Useful tests were carried out with this agent in the manner given in example I. The obtained results are presented in the attached tables. The functional properties of the agents obtained according to the examples were compared with the agent used for this purpose, with the trade name Polfam SR described in the patent description of the Polish People's Republic No. 93 133. The results obtained are presented in the attached tables in example IV. T abe Markings on the fabric 100% cellulose fibers Effect of dirt removal - after finishing - after 1 washing - after 5 washes Residual soil deposition effect - after finishing - after 1 washing - after 5 washes Whiteness level - after finishing - after 1 wash - after 5 washes 1a II 5 5 5 5 5 5 9 9 9 Example no.ii 5 5 5 5 5 5 9 9 8 III 5 5 5 5 5 5 9 9 9 IV 4 2 1 4 2 1 7 4 3121510 T abe Marks on fabric with 60% cellulose fibers and 40% polyester Dirt removal effect - after refining - after 1 wash - after 5 washes Re-depositing effect - after finishing - after 1 washing - after 5 washes Melts en whiteness - after finishing - after 1 washing - after 5 washes Claims la II and 5 5 5 5 5 5 9 9 8-9 No. of example II 5 5 5 5 5 5 9 8-9 8 patent III 5 5 5 5 5 5 9 8-9 8 IV 5 3-4 2-3 5 3-4 2-3 8 5 3-4 1. Preparation agent for textiles, especially of cellulose or cellulose-polyester fibers, containing modified terephthalic polyester, the reaction product of 1 mole of ester dimethyl terephthalic acid 0.3-0.5 moles of glycerin and 2-3 moles of ethylene glycol and 0.15-0.4 moles of polyglycol with an average molecular weight of 1540, characterized by the fact that it consists of 330-400 parts by weight of the modified Terephthalic polyester, 10-50 parts by weight of ethylene glycol, 10-50 parts by weight of polymethoxymethylmelamine, and 570-580 parts by weight of water. 2. The measure according to claim The method of claim 1, characterized in that it contains polymethoxymethylmelamine, obtained from 1 mole of melamine, 9 moles of formaldehyde, 38 moles of methanol, 0.3 moles of ethylene glycol ethyl ether monoether. Mintage 120 copies Price PLN 100 PL