Przedmiotem wynalazku jest sposób wzbogaca¬ nia produktów pochodzacych z syntez typu Fis¬ cher-Tropscha lub syntez typu podobnego.W ciagu ostatnich lat ropa naftowa zapewnila sobie wazne miejsce i bardzo czesto dominujace wsród róznych zródel energii. Chociaz znaczenie to odnosi sie zwlaszcza do specyficznych wlasci¬ wosci ropy naftowej to inie osiagneloby ono nig¬ dy tej donioslosci gdyby ceny ropy naftowej w ciagu ubieglych lat nie pozostawaly prawie stale.Rózne podwyzki ceny surowej ropy naftowej w ciagu ostatnich lat wywolaly koniecznosc roz¬ patrzenia rozwoju i eksploatacji .innych zródel energetycznych, takich jak wegiel, lupki itd. uwa¬ zanych dotychczas za niedostatecznie rentowne.Od dosc dawna w niektórych krajach nie maja¬ cych do dyspozycji na swoim obszarze dajacych sie eksploatowac zasobów ropy naftowej przygotowy¬ wano i uzytkowano technologie produkcji cie¬ klych weglowodorów z paliw stalych a w szcze¬ gólnosci z wegla. Mozma na przyklad uwodorniac paliwo stale pod cisnieniem wedlug nastepujacych dwóch zasadniczych wariantów: — katalityczne uwodornienie paliwa sproszko¬ wanego przeprowadzane w jednej operacji. W ten sposób mozna otrzymac mieszanine cieklych we¬ glowodorów (na przyklad metody: Synthoil, H-Coal). 10 20 25 — uwodornienie przeprowadzane w ciagu dwóch kolejnych operacji.Pierwsza operacja, nie katalityczna, polega na przeprowadzeniu paliwa w roztwór za pomoca rozpuszczalnika w obecnosci wodoru. Nastepnie otrzymana mieszanine poddaje sie katalityczne¬ mu uwodornieniu (.na przyklad: metody Pittsburg, Consol). Mozna takze zgazowac wegiel otrzymujac w ten sposób mieszanine gazowa, która mozna przeksztalcic katalitycznie w weglowodory ciekle i gazowe, majace takie samo zastosowanie co ro¬ pa naftowa i jej pochodne.Znanyv jest patent St. Zjedn. Am. nr 2 678 263, który dotyczy wytwarzania paliwa lotniczego.Zgodnie z przykladami, ze 100 czesci objetoscio¬ wych wsadu otrzymuje sie do 475 czesci gazoliny lotniczej z utworzeniem 185 czesci gazoliny silni¬ kowej i 36 czesci ciezkiego oleju opalowego.Sposób wedlug wynalazku dotyczy wytwarzania benzyny samochodowej. Wedlug wynalazku, zgo¬ dnie z przykladami, otrzymuje sie: 51,6!% benzy¬ ny samochodowej {przyklad I), 63,7% benzyny samochodowej (przyklad II).Zgodnie ze sposobem wedlug wynalazku stosu¬ nek benzyny samochodowej do nafty oswietlenio¬ wej jest zawsze znaczmie korzystniejszy niz we¬ dlug wymienionego opisu patentowego.Synteza Fischer-Tropscha lub syntezy typu po¬ dobnego umozliwiaja otrzymanie z jednej strony produktów praktycznie wolnych od siarki (co eli* 120 596120596 minuje problem zanieczyszczania), ale z drugiej strony prowadza do uzyskania produktów zlozo¬ nych, które zwlaszcza weglowodory, moga takze zawierac aldehydy, ketony, kwasy tluszczowe, estry i inne zwiazki karboksylowe. Jesli"chce sie wzbogacic te produkty to nakazem staje sie trak¬ towanie ich w odpowiedni sposób tak, azeby wy¬ ciagnac z nich jak najwiecej frakcji uzytecznych takich jak frakcje „benzynowe", „nafty oswietle¬ niowej" i „oleju napedowego". Jest tó celem przedlozonego wynalazku.Wedlug wynalazku zlozona mieszanine, otrzy¬ mana w reaktorze, gdzie przeprowadza sie syn¬ teze Fischer-Tropscha, poddaje sie obróbce efie frakcjonowania w celu uzyskania róz- [ JktllJ^H^K % ttórych kazda poddaje sie nas¬ tepnie spec*memu traktowaniu, aby otrzymac produkty, dajac! sie zuzytkowac przemyslowo Wartosci. poehtIzace z jednostek katalitycznej przemiany proauktów zgazowania wegla (prze¬ miany typu Fischer-Tropscha i przemiany podo¬ bne) moga byc róznymi mieszaninami, zaleznymi od róznorodnych parametrów wystepujacych w róznych uzytych sposobach wytworzenia tych¬ ze wsadów, przy czym parametrami tymi sa na przyklad: katalizatory, cisnienie, temperatura, spo¬ sób zastosowania katalizatora.Otrzymane produkty ciekle, bedace wsadami w sposobie wedlug wynalazku, moga zawierac na przyklad zwiazki, znajdujace sie na ogól w nas¬ tepujacych zakresach wagowych: C3—C4 — od 4 do 30% 30 do 75% 3 do 15% 4 do 15% slady do 2% C5 do -Gn Cn i wiecej (C+u) u' 10 15 20 25 30 produkty utlenione kwasy organiczne z procentowa zawartoseia — od okolo 40 do 75% olefin Przedmiotem wynalazku jest sposób wzbogaca- 40 nia produktów pochodzacych z syntez typu Fis¬ cher-Tropscha lub syntez typu podobnego, sklada¬ jacych sie przewaznie z trzech frakcji bardzo bo¬ gatych w zwiazki olefinowe, z których pierwsza frakcja zwana „frakcja lekka" sklada sie w duzej 45 czesci z weglowodorów przewaznie nienasyconych o 3—6 atomach wegla w czasteczce, druga frakcja zwana „olejem lekkim" sklada sie w znacznej czesci z weglowodorów, z których najlzejsze moga zawierac na przyklad 5 atomów wegla w czastecz- 50 ce i z których najciezsze maja koncowa tempe¬ rature destylacji ASTM rzedu okolo 300°C, trze¬ cia frakcja zwana „olejem dekantowanym" skla¬ da sie w znacznej czesci z weglowodorów o tem¬ peraturze destylacji ASTM wyzszej od okolo qq 300°C i kazda z wymienionych trzech frakcji za¬ wiera takze zwiazki utlenione, który polega na tym, ze frakcje zwana frakcja lekka poddaje sie frakcjonowaniu w trakcie którego z jednej stro¬ ny odbiera sie frakcje zawierajaca weglowodory 60 o 5 lub wiecej atomach wegla w czasteczce oraz zwiazki utlenione a z drugiej strony zbiera sie co najmniej jedna inna frakcje i te frakcje prze¬ syla sie do strefy polimeryzacji w mieszaninie z frakcja okreslona powyzej a produkt ze strefy w polimeryzacji przesyla sie nastepnie do strefy frakcjonowania celem odzyskania: a) frakcji bogatej w olefiny i stosunkowo lekkie parafiny, — b) frakcji "bogatej w benzyne, . c) frakcji bogatej w nafte oswietleniowa i olej napedowy, który traktuje sie jak to podano poni¬ zej, po czym dwie frakcje zwane „olejem lekkim" i „olejem dekantowanym" jak równiez wymienio¬ na frakcje, zawierajaca weglowodory o 5 lub wiecej atomach wegla w czasteczce oraz zwiazki utlenione pochodzace z frakcjonowania frakcji zwanej „lekka" poddaje sie wspólnie traktowaniu zwanemu krakingiem lub krakingiem-dekarbo- ksylacja, po której to operacji produkty otrzy¬ mane podczas krakingu poddaje sie frakcjonowa¬ niu, aby otrzymac nie dajace sie skroplic gazy i pozostalosci: a) jedna lub kilka frakcji, zawierajacych olefi¬ ny o 3 i 4 atomach wegla w czasteczce oraz sto¬ sunkowo lekkie weglowodory nasycone, przy czym co najmniej jedna z tych frakcji przesyla sie do strefy polimeryzacji, w której nastepuje dalsze traktowanie, b) frakcje zwana benzyna ciezka, c) frakcje o temperaturze destylacji ASTM wyz¬ szej od okolo 200°C, która to frakcje, zmieszana z wyzej wymieniona frakcja bogata w nafte oswietleniowa i olej napedowy, pochodzaca z frak¬ cjonowania produktów otrzymanych w strefie po¬ limeryzacji, poddaje sie uwodornieniu w celu uzyskania zwlaszcza frakcji nafty oswietleniowej i frakcji oleju napedowego.Frakcje bogata w benzyne, odzyskana w stre¬ fie frakcjonowania, bedacej dalszym ciagiem stre¬ fy polimeryzacji, miesza sie z wyzej wymieniona frakcja benzyny ciezkiej, zebrana podczas frak¬ cjonowania bedacego dalszym ciagiem traktowa¬ nia zwanego krakingiem i co najmniej czesc mieszaniny poddaje sie nastepnie uwodornieniu, a nastepnie frakcje bogata w olefiny i stosunko¬ wo lekkie parafiny otrzymana podczas frakcjo¬ nowania produktu polimeryzacji, poddaje sie co najmniej czesciowo reakcji alkilowania a produkt ze strefy alkilacji, poddaje sie frakcjonowaniu w wyniku którego, odzyskuje sie: a) co najmniej jedna frakcje weglowdorów lek¬ kich, zawierajaca zwlaszcza izoparafiny, b) produkt alkilowania dajacy sie stosowac jako paliwo do samochodów, * „_ c) pozostalosc, przy czym co najmniej czesc izo- parafin otrzymanych podczas wyzej wymienione¬ go frakcjonowania zawraca sie w obieg do strefy alkilowania. Sposób jest bardziej szczególowo objasniony za pomoca rysunku 1.Celem wynalazku objasnionego za pomoca rys. 1 (nie ograniczajacego jego zakresu) jest poddanie produktów pochodzacych z syntezy typu Fischer- -Tropscha zespolowi lub ciagowi przemian takich, zeby otrzymane produkty koncowe byly zdatne do uzycia i mialy wartosc znacznie wyzsza od tych wartosci, które uzyskanoby stosujac je jako takie lub po zwyklym frakcjonowaniu surowych wsa¬ dów, otrzymanych w syntezie typu Rscher-Trop-c 120 S 5 scha, gdyz produkty takie zawieralyby powazne ilosci zwiazków dajacych sie zuzytkowac.W sposobia wedlug wynalazku mozna polaczyc rozmaite operacje takie jak: destylacja, polime¬ ryzacja, alkilacja, kraking, uwodornienie, dekar- 5 boksylacja itd.Produkty poddawane traktowaniu, pochodzace zwlaszcza z jednostek syntezy typu Fischer-Trop- scha sa przewaznie zlozonymi mieszaninami róz¬ norodnych substancji chemicznych. Najpierw wiec io trzeba jest poddac rozdzieleniu, na przyklad po¬ przez destylacje, aby otrzymac z osobna wyzej wymienione 3 frakcje to znaczy: 1) frakcje „lekka" zawierajaca na przyklad we¬ glowodory majace od 3 lub 4 do 6 atomów wegla 15 w czasteczce oraz zwiazki utlenione a zwlaszcza pochodne karboksylowe. Frakcje te wprowadza sie przewodem 1 na rys. 1, 2) frakcje „oleju lekkiego" zawierajaca na przy¬ klad weglowodory, z których najlepsze maja 5 20 atomów wegla w czasteczce i z których najciez¬ sze maja koncowa temperature destylacji ASTM 300°C (frakcja której najwyzsza temperatura wrze¬ nia wynosi okolo 200°C) oraz zawierajaca zwiaz¬ ki utlenione jak na przyklad pochodne karboksy- 25 lowe. Frakcje te wprowadza sie przewodem 2 na rys. 1, 3) frakcje ciezsza, zwana „olejem dekantowa- nym" o temperaturze destylacji na przyklad po¬ miedzy 200 i 500°C i zawierajaca zwiazki utle- 30 nione. Frakcje te wprowadza sie przewodem 3 na rys. 1.Pierwsza frakcja zwana lekka C3—C6 jest frak¬ cja bardzo bogata w weglowodory olefinowe i poddaje sie ja najpierw rozdzieleniu w strefie 4. 35 Ze szczytu odzyskuje sie przez przewód 5 frak¬ cje gazowa na ogól o bardzo niewielkiej obje¬ tosci. Przez przewód 6 odbiera sie frakcje C3—C4 a przez przewód 7 frakcje ciezsza, przewaznie C5 ze zwiazkami karboksylowymi, która poddaje sie 40 obróbce wraz z dwoma innymi frakcjami ciez¬ szymi, pochodzacymi z syntezy typu Fischer-Trop- scha i doprowadzony przewodami 2 i 3. Frakcje C3—C4 z przewodu 6 jak równiez omówione po¬ nizej dwie inne frakcje, doprowadzane przewo- 45 darni 33 i 38, przesyla sie do strefy polimeryza¬ cji 8 celem otrzymania produktu bogatego w ben¬ zyne, nafte i olej napedowy, który to produkt od¬ biera sie przez przewód 9.Reakcje polimeryzacji przeprowadza sie w wa- 50 runkach klasycznych w obecnosci katalizatora, na przyklad w postaci zloza stalego, w tempera¬ turze okolo 100 do 400°C, pod cisnieniem okolo 1 do 200X98 kPa, przy natezeniu przeplywu ciek¬ lych weglowodorów (predkosc przestrzenna) okolo 55 t),05—0,1 objetosci na jednostke objetosci katali¬ zatora i na godzine.Katalizatorem o charakterze kwasowym moze byc na przyklad: krzemionka, tlenek glinu, krze¬ mionka z tlenkiem magnezu, tlenek boru z tlen- 80 kiem glinu, kwas fosforowy na kwarcu, miesza¬ niny zelu tlenku glinu i tlenek toru z ewentual¬ nym dodatkiem niewielkich ilosci tlenku chromu lub równowaznego metalu. Mozna nastepnie obrac katalizator typu „stalego kwasu fosforowego'1 to 15 6 znaczy katalizator utworzony z substancji krze¬ mowej o duzej zdolnosci absorpcyjnej, nasyconej zwiekszona iloscia kwasu fosforowego.Mozna nastepnie stosowac katalizatory otrzy¬ mane przez traktowanie tlenku glinu przeksztal¬ conego za pomoca kwasnego zwiazku fluoru z ewentualnym dodatkiem estru krzemowego.Produkt otrzymany po wyjsciu ze strefy polime¬ ryzacji mozna ewentualnie w tym stadium pod¬ dac uwodornieniu w strefie 10 w obecnosci wo¬ doru wprowadzonego przewodem 14 aby usunac slady obecnych i potencjalnych zywic. Produkt polimeryzacji jest nastepnie doprowadzany prze¬ wodem 11 do strefy 12, w której poddawany jest frakcjonowaniu w celu oddzielenia i otrzymania produktów wzbogaconych. Uzyskuje sie z jednej strony przez przewód 13 frakcje benzynowa (za¬ wierajaca weglowodory C5+ i majaca koncowa temperature destylacji ASTM nizsza od okolo 200°C), która mozna przed zuzytkowaniem jako benzyne poddac dodatkowemu uwodornieniu w strefie 15 (w obecnosci wodoru wprowadzonego przewodem 16) a z drugiej strony frakcje ciezka o poczatkowej temperaturze destylacji ASTM wyz¬ szej od 200°C, która przesyla sie przewodem 21 równiez do innej strefy uwodornienia 39 w mie¬ szaninie z rozmaitymi frakcjami pochodzacymi z etapu „Fluid catalytic Cracking" (dekarboksy¬ lacja FCC) co bedzie objasnione ponizej.W strefie uwodornienia 15 poddaje sie równiez traktowaniu frakcje okreslona ponizej i wprowa¬ dzana przewodem 34. Produkt odbierany ze strefy uwodornienia 15 przewodem 17 jest benzyna o bardzo dobrej jakosci. Ewentualnie moze on byc poddany frakcjonowaniu w strefie 18 w celu usuniecia lekkiej frakcji gazowej, która odciaga sie ze szczytu przewodem 19 a wlasciwa frakcje benzynowa odbiera sie przez przewód 20. Ze szczytu strefy frakcjonowania 12 odzyskuje sie przewodem 22 frakcje, zawierajaca olefmy oraz parafiny (LPG).W wyniku niecalkowitej konwersji w strefie polimeryzacji 8 odbiera sie ze szczytu strefy frak- cjowania 12 frakcje, obejmujaca olefiny, które nie przereagowaly jak równiez parafiny normal¬ ne a zwlaszcza izoparafiny jak na przyklad izo- butan. W tym stadium stwierdzono, ze korzystnie jest wprowadzac te mieszanine parafinii olefin do reaktora alkilacji 23 w odpowiednio dostosowa¬ nych warunkach temperatury, cisnienia i pred¬ kosci przestrzennej w obecnosci stosowanego ka¬ talizatora.Na ogól, reakcje alkilowania przeprowadza sie badz w obecnosci katalizatora stalego, uzytego w postaci zloza stalego badz w obecnosci katali¬ zatora rozpuszczonego, to znaczy w fazie cieklej w temperaturze pomiedzy —20 i 200°C i pod cis¬ nieniem pomiedzy 0,1 i 200X98 kPa. Mozna wiec przeprowadzac reakcje w fazie cieklej w obec¬ nosci mocnego kwasu nieorganiczinego takiego jak kwas fluorowodorowy lub kwas siarkowy bez lub z dodatkiem kwasu Lewisa, takiego jak trój- fluorek boru lub pieciofluorek antymonu albo trójchlorek glinu i/lub ewentualnie w obecnosci kwasu Bronsteda,7 Mozna ponadto przeprowadzac reakcje w fazie pary, w obecnosci katalizatora stalego kwasu fos¬ foranu, arsenianu lub cynianu metali wielowartos- cipwych dodawanych do trójfluorku boru. Istnie¬ ja teraz sposoby alkilowania przeprowadzane 5 w obecnosci katalizatorów majacych strukture . zeolityczna, sit molekularnych na przyklad z lub bez krzemionki — tlenku glinowego lub tlenku glinu, z ewentualnie co najmniej jednym meta¬ lem takim jak nikiel, pallad, rod, platyna, tlen- 10 ki molibdenu uranu, ziemie aktywowane itd.Reakcje alkilowania przeprowadza sie w tem¬ peraturze zblizonej do pokojowej i pod umiarko¬ wanym cisnieniem. W trakcie alkilowania otrzy¬ muje sie produkt alkilacji odbierany przewodem 15 24, który mozna frakcjonowac w strefie 25 w ce¬ lu uzyskania: — frakcji LPG , odbieranej przewodem 27 i obejmujacej zwlaszcza weglowodory nasycone (parafiny normalne lub izoparafiny) o 3 i 4 ato- 20 mach wegla w czasteczce a zwlaszcza butany bo¬ gate w izobutan, która mozna przeslac do zbior¬ nika benzyn, — ewentualnej frakcji (przewód 28) odbieranej badz ze szczytu strefy frakcjonowania 25, jak to 25 przedstawia rys. 1 badz przewodem 27 i bogatej w izobutan, która to frakcje mozna zawrócic w obieg do strefy alkilowania, — produktu alkilacji, dajacego sie uzyc na przy¬ klad jako paliwo do samochodów, gdyz produkty 30 alkilacji maja zazwyczaj liczbe oktanowa pomie¬ dzy 88 i 95. Tenze produkt alkilacji odbiera sie przewodem 29, — niewielkiej pozostalosci, odbieranej przewo¬ dem 28, ewentualnie dajacej sie zawrócic co naj- 35 mniej czesciowo do obiegu badz do strefy 30 badz do strefy uwodornienia 15 lub korzystniej do strefy uwodornienia 30.Pozostalosc ta zawiera weglowodory ciezsze niz C4 (na przyklad C9+). Druga frakcje zwana 40 „olejem lekkim" (przewód 2) i trzecia frakcje zwana „olejem dekantowanym" (przewód 3), któ¬ re zawieraja oprócz weglowodorów pewna ilosc weglowodorowych zwiazków utlenionych zwlasz¬ cza alkoholi, aldehydów, kwasów itd. wzbogaca 45 sie przez poddanie dekarboksylacji (lub krakingo- wi), aby powyzsze produkty utlenione przeksztal¬ cic w weglowodory. Tak wiec z produktu otrzy¬ manego po dekarboksylacji uzyskuje sie po kon¬ wencjonalnie przeprowadzonej destylacji frakcje 50 LPG, frakcje benzynowa, frakcje naftowa, frakcje oleju napedowego i pozostalosc.Mieszanine tych produktów przepuszcza sie przez jednostke krakingu 30 w obecnosci odpowiednie¬ go katalizatora. Nalezy przypomniec, ze w tejze 55 strefie 30, poddaje sie równiez traktowaniu po¬ zostalosc ze strefy frakcjonowania 4 frakcji lek¬ kiej C3—C6. Pozostalosc te wprowadza sie do strefy 30 przewodem 7. Nalezy równiez wspomniec, ze w strefie 30 mozna tez poddawac traktowaniu 60 co najmniej czesc pozostalosci (przewód 28) de¬ stylacji produktu alkilowania, przeprowadzanego w strefie 23. Mozna równiez przesylac co naj¬ mniej czesc tej pozostalosci przewodem 23 do strefy uwodornienia30. * 596 8 Strefa krakingu lub strefa dekarboksylacji (FCC, „fluid catalytic cracking" pracuje w temperatu¬ rze przewaznie pomiedzy 400 i 1200°C przy pred¬ kosci ; przestrzennej (natezeniu przeplywu) od 2 do 10 objetosci cieklego wsadu na objetosc kata¬ lizatora i na godzine. Katalizator znajduje sie w zlozu stalym, zlozu ruchomym lub w zlozu fluidalnym.Aby otrzymac katalizator w optymalnym stanie aktywnosci i selektywnosci oraz zapobiec zbyt duzemu tworzeniu sie. koksu korzystnie stosuje sie zloze ruchome lub fluidalne.Jako katalizator stosuje sie katalizator staly o wlasciwosciach kwasowych którym moze byc: krzemionka — tlenek glinu, krzemionka — tlenek magnezu, tlenek boru — tlenek glinu, krzemionka — cyrkon, tlenki glinu zawierajace pierwiastki zdolne nadawac im wlasciwosci kwasne,, ziemie naturalne i mineraly takie jak bentonit, halozyt itd. Do tych substancji stalych mozna ewentual¬ nie wprowadzic sladowe ilosci chromu lub meta¬ lu równowaznego w celu katalizowania spalania wegla podczas regeneracji katalizatora.Obecnie jako katalizatory stosuje sie równiez rozmaite zeolity zwlaszcza typu glinpkrzemianów (na przyklad rózne ZMS) albo zeolity typu fu - jazytu L/lub sita typu X i Y itd.Powyzsze róznorodne katalizatory uzywane w strefie krakingu stosuje sie przewaznie w pos¬ taci pastylek lub rozdrobnionego proszku o pos¬ taci mikrokulek. Z produktów, opuszczajacych zespól 30 (FCC) krakingu przewodem 31 po pod¬ daniu ich odpowiedniej destylacji w strefie 32 otrzmuje sie: — pewna ilosc nie dajacych sie skraplac gazów, zuzytkowywanych jako paliwo {przewód 37), — frakcje gazów skraplajacych sie, bogatych w olefiny C3 i C4, które przesyla sie przez prze¬ wód 33 do jednostki polimeryzacji 8, — frakcje benzyny lekkiej, zawierajaca zwlasz¬ cza weglowodory o 5 atomach wegla w czastecz¬ ce iAub takie które maja temperature koncowa ASTM DE okolo 100°C.Te frakcje lekka o stosunkowo niskim cieza¬ rze czasteczkowym i bogata w weglowodory nie¬ nasycone przesyla sie takze do polimeryzacji prze¬ wodem 38 aby wytworzyc z niej benzyne dla sa¬ mochodów. Frakcje te mozna zreszta odbierac podczas frakcjonowania jednoczesnie z frakcja poprzednia (ta z przewodu 33) bogata w olefiny o 3 i 4 atomach wegla czyli inaczej mówiac linie 33 i 38 sa zmieszane. Przypadek ten ma miejsce w ponizszym przykladzie I. — frakcje benzyny ciezkiej o przedziale desty¬ lacji zawartym pomiedzy okolo 100°C tempera¬ tury poczatkowej ASTM i 200°C temperatury kon¬ cowej. Frakcje te odbiera sie przewodem 34, — frakcje jeszcze ciezsza o temperaturze po¬ czatkowej ASTM okolo 200°C. Frakcje te odbiera sie przewodem 35, — pozostalosc nie dajaca sie zawrócic do obie¬ gu, zawierajaca smole i inne produkty ciezkie.Odbiera sie ja przewodem 36.Benzyne ciezka o przedziale desylacji ASTM miedzy 100—200°C, odbierana przewodem 34 prze-120596 10 syla sie równiez jak i frakcje C5+ — 200°C (do¬ prowadzona przewodem 13 ze strefy frakcjono¬ wania produktu polimeryzacji) do jednostki uwo¬ dorniania 15 gdzie poddaje sie ja wyzej wymie¬ nionemu czesciowemu uwodornieniu celem po¬ lepszenia stabilnosci i liczby oktanowej otrzyma¬ nych benzyn. Jesli chodzi o frakcje 200°C+ od¬ bierana przewodem 35 to moze ona byc przeslana do strefy uwodornienia 39, zasilanej wodorem poprzez przewód 40. Do tejze strefy uwodornie¬ nia 39 przesyla sie takze frakcje 200°C odbiera¬ na przewodem 21 z dolnej czesci strefy frakcjo - nowania 12. Produkt odbierany przewodem 44 ze strefy uwodornienia 39 przesyla sie do stre¬ fy wstepnego rozdzielenia 42, która umozliwia odbieranie: — lekkiej frakcji gazowej, odciaganej przez przewód 43 i zawierajacej zwlaszcza nadmiar wo¬ doru wprowadzonego przewodem 40, — frakcji naftowej, odciaganej przez przewód 44, — frakcji oleju napedowego, odciaganej przez przewód 45, — pozostalosci podestylacyjnej, która mozna korzystnie zawrócic przynajmniej czesciowo do obiegu do strefy krakingu 30 poprzez przewód 46.Przyklad I. Jako przyklad poddaje sie trak¬ towaniu zgodnie z rys. 1 trzy nastepujace frak¬ cje, pochodzace z syntezy typu Fischer-Tropscha, które polaczone razem stanowia 100% cal.go wsadu traktowanego wedlug wynalazku. — frakcja lekka, utworzona z weglowodorów zawierajacych od 3 do 6 atomów wegla w czas¬ teczce i obejmujaca takze zwiazki karboksylowe, — frakcja nazwana poprzednio „olejem lekkim', zawierajaca weglowodory i czasteczki weglowo¬ dorowe zawierajace tlen. Frakcja ta obejmuje czasteczki poczawszy od zawierajcaych 5 atomów wegla w czasteczce az do majacych temperatu¬ re koncowa destylacji ASTM okolo 300°C Frak¬ cja ta stanowi 46,2% wagi calkowitego wsadu poddanego traktowaniu wedlug wynalazku, — frakcji, zwana „olejem dekantowanynr', utworzona z mieszaniny weglowodorów i polaczo¬ nych czasteczek weglowodorowych, zawierajacych tlen, frakcja ta o przedziale destylacji pomiedzy oko¬ lo 300°C i 500°C stanowi 9,2% wagi calkowitego wsadu poddanego traktowaniu wedlug wynalazku.Sposób wedlug wynalazku zaczyna sie od pod¬ dania frakcji lekkiej, stanowiacej 44,6% wagi ca¬ lego wsadu, destylacji w strefie 4 (odnosi sie do rys. 1) w celu usuniecia przewodem 5 weglowo¬ dorów majacych mniej niz 2 atomy wegla w czasteczce (w przykladzie tym stanowia one 0,1% wagowych wsadu) a takze usuniecia pozos¬ talosci zawierajacej weglowodory o wiecej niz 5 atomach wegla i czasteczki karboksylowane a stanowiacej w tym przykladzie ll,5%*calej wa¬ gi wsadu. Pozostalosc ta odbierana przewodem 7 poddana bedzie obróbce w strefie FCC dekarbo- ksylacji 30 wraz z dwoma innymi frakcjami be¬ dacymi czescia calego wsadu to znaczy z „ole¬ jem lekkim" i „olejami z dekantacji". 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 Po wyjsciu ze strefy rozdzielania 4 uzyskuje sie przez przewód 6 frakcje, zawierajaca weglowo¬ dory C3 i C4, która stanowi 33J% wagi calkowi¬ tego wsadu poddanego traktowaniu wedlug wy¬ nalazku. Frakcja ta jest tardzo bogata w olefiny C3 i C4. W rzeczywistosci zawiera ona 68% wa¬ gowych weglowodorów nienasyconych to znaczy 22,4% wagowych calego wsadu. Frakcje te prze¬ syla sie do jednostki polimeryzacji 8 umozliwia¬ jacej przeksztalcenie lekkich weglowodorów ole- finowych w benzyne i destylaty srednie tak jak to bedzie objasnione ponizej. Pozostalosc z ko¬ lumny destylacyjnej 4 wprowadza sie do strefy „dekarboksylacji FCC" 30. Do tejze strefy 30 wprowadza sie równiez z osobna przewodami 2 i 3 dwie frakcje to znaczy „olej lekki" i „olej dekantowany". Mieszanina 3 frakcji wprowadzo¬ nych przewodami 7, 2 i 3* do strefy 30 ma w przypadku tegoz przykladu nastepujace cechy charakterystyczne: gestosc w temperaturze 15°C liczba bromowa liczba kwasowa Destylacja: temperatura poczatkowa temperatura 50% temperatura koncowa % przedestylowania — 0,785 — 79 g/100 g — 5,8 mg KOH/g — 33°C — 171°C — 510°C — 98,5 Wsad ten stanowiacy 66,9% wagi calej ilosci produktów poddanych traktowaniu wedlug wyna¬ lazku, wprowadza sie w strefie 30 w zetknieciu ze stalym katalizatorem, którym w tymze przy¬ kladzie jest mieszanina krzemionki i syntetyczne¬ go tlenku glinu zawierajaca 85% Si02 i 15% A1203. Warunki procesu sa nastepujace: predkosc objetosciowa — 4 objetosci cieklego wsadu na objetosc ka¬ talizatora i na godzine — 460°C — atmosferyczne temperatura cisnienie Produkty opuszczajace reaktor 30 chlodzi sie.W tej chwili liczba kwasowa, która przed etapem FCC wynosila 5,8 mg KOWg jest nizsza od 0,01 co wykazuje skutecznosc dekarboksylacji. Pro¬ dukty odbierane przewodem 31 poddaje sie nas¬ tepnie frakcjonowaniu w strefie 32 i otrzymuje sie 5 frakcji: a) frakcje gazowa (przewód 37), zawierajaca weglowodory o mniej niz 3 atomach wegla w cza¬ steczce. Frakcja ta stanowi okolo 0,3% wagi ca¬ losci produktów poddanych traktowaniu to zna¬ czy wsadu poczatkowego i 0,45% wsadu wpro¬ wadzanego do FCC 40 bez uwzglednienia produk¬ tów zawracanych w obieg z ostatniego uwodor¬ nienia poprzez przewód 46, b) frakcje, zawierajaca weglowodory od maja¬ cych 3 i 4 atomy wegla w czasteczce (zwlaszcza olefin, których zawartosc procentowa jest tu wyz¬ sza od 50% wagowych i wynosi 53|%) az do ta¬ kich, które maja koncowa temperature destylacji ASTM 100°C. Frakcja ta stanowi . 29,5% wagi calkowitego wsadu i 35,87?% produltu zjfe strefy 30 FCC bez uwzglednienia recyklizacji z przewodu,11 120596 12 46. Frakcja ta odpowiada zarazem 2 przewodom 33 i 3.8 z rys. 1. Jest tutaj wiec tylko jeden prze¬ wód 33—38 a nie 2 przewody odrebne, c) frakcje benzyny ciezkiej (przewód 34) o prze¬ dziale destylacji pomiedzy 100°C i 200°C, stano- 5 wiaca 22,4% wagowych calkowitego wsadu pod¬ danego traktowaniu wedlug sposobu i 33,48% produktu ze strefy FCC 30 bez uwzglednienia recyklizacji z przewodu 46, d) frakcje 200+°C (200°C — okolo 380°C) od¬ bierana przewodem 35, z której po opisanym po¬ nizej odpowiednim traktowaniu uzyskuje sie naf¬ te oswietleniowa i olej napedowy. Frakcja ta stanowi 19,3% calkowitego wsadu poczatkowego, poddanego traktowaniu i 22,87l0/o mieszaniny pod¬ danej FCC, e) pozostalosc zawierajaca koks (przewód 36) i stanowiaca 5,9% calkowitego wsadu oraz 8,82% wsadu FCC bez uwzglednienia recyklizacji przez przewód 46. Pozostalosc te usuwa sie.Frakcja z przewodu 6 mieszana jest z frakcja (b) doprowadzana z FCC 30 polaczonymi tutaj przewodami 33 i 38. Mieszamina ta stanowiaca 57% calkowitego wsadu poddanego traktowaniu wedlug wynalazku, jest stosunkowo lekka i bo¬ gata w olefiny poniewaz frakcja C3—C4 z prze¬ wodu 6 zawiera je w ilosci 6$°/* wagi i poniewaz frakcja C3—100°C z polaczonych przewodów 33 i 38 ma liczbe bromowa 165 i zawiera 5S'°/o wa¬ gowych olefin. Mieszanina ta poddawana jest polimeryzacji katalitycznej typu polinafty w ce¬ lu przeksztalcenia olefin o niskim ciezarze czas¬ teczkowym w benzyne i srednie destylaty. Jako katalizator stosuje sie krzemionke — tlenek gli¬ nu w postaci kulek. Warunki procesu w strefie polimeryzacji 8 sa nastepujace: predkosc objetosciowa — 2 objetosci wsadu na objetosc katalizatora i na godzine temperatura — 200°C cisnienie — 40-105 Pa Produkty opuszczajace strefe polimeryzacji 8 przesyla sie bezposrednio do kolumny rektyfika¬ cyjnej 12, z której odbiera sie: a) ze szczytu kolumny przewodem 22 produkty gazowe, zawierajace weglowodory majace mniej niz 5 atomów wegla w czasteczce to znaczy zwlaszcza weglowodory C2 i C4. Frakcja ta sta¬ nowi 14,6% calosci wsadu traktowanego wedlug wynalazku i 23,3% wsadu poddanego polimery¬ zacji, b) przez przwód 13 frakcje benzyny C5 — 200°C, stanowiaca 29,2% calosci wsadu traktowanego wedlug wynalazku i 46,7% wsadu poddanego eta¬ powi polimeryzacji. Frakcja ta bedzie zmieszana z frakcja benzyny ciezkiej 100—200°C z przewo¬ du 34 celem poddania uwodornieniu majacemu na celu wzbogacenie tych produktów, c) przez przewód 21 pozostalosc, stanowiaca 18,7% wagowych calosci wsadu poczatkowego i 29,90% wsadu poddanego polimeryzacji. Pozostalosc ta odbierana przewodem 21 sklada sie z produktów o temperaturze destylacji wyzszej od 200°C i bedzie poddana uwodornieniu oraz destylacji 10 15 20 25 3C 35 40 45 50 65 w mieszaninie z frakcja 200+°C z przewodu 35 (co bedzie objasnione ponizej) w celu otrzymania frakcji nafty oswietleniowej i frakcji oleju na¬ pedowego.Produkty gazowe z przewodu 22 sa praktycznie biorac weglowodorami o 3 i 4 atomach wegla w czasteczce i zawieraja jeszcze niespolimeryzo- wane olefiny C3 i C4 gdyz przemiana podczas polimeryzacji nie jest zupelna i wynosi okolo 90%. W przykladzie tym frakcja z przewodu 22 zawiera 18,2% wagowych olefin a takze zawiera znaczna ilosc izobutanu, wynoszaca w niniejszym przypadku 53,2f/a wagowych. Na tym etapie szcze¬ gólnie korzystne jest poddanie frakcji z przewo¬ du 22 odpowiednio przeprowadzonej reakcji alki¬ lowania w celu otrzymania doskonalej wydajnos¬ ci produktu alkilacji, dajacego sie uzyc jako ben¬ zyna do samochodów. Mozna takze w ten sposób odzyskac prawie calosc olefin oraz znaczna czesc izobutanu. Scislej mówiac reakcje alkilowania przeprowadza sie w temperaturze zblizonej do temperatury pokojowej i pod umiarkowanym cis¬ nieniem.Alkilowanie frakcji z przewodu 22 przeprowa¬ dza sie w obecnosci kwasu fluorowodorowego.W istocie kwas fluorowodorowy (jak zreszta 98— 100%-owy kwas siarkowy) jest jednym z katali¬ zatorów najbardziej selektywnych i najprostszych w uzyciu. Poza tym latwa jest kontrola jego ak¬ tywnosci katalitycznej. Aktywnosc tego typu ka¬ talizatora zmniejsza sie w toku czasu wskutek tworzenia sie zwiazków kompleksowych z dwu- olefinami i z powodu rozcienczenia przez slady wody wprowadzonej ze wsadem. Jesli stosuje sie kwas siarkowy to jest on uzywany w znacznej ilosci, gdyz po zetknieciu sie ze wsadem prakty¬ cznie nie daje sie go odzyskac. Z drugiej strony jednak jest on stosunkowo tani.Natomiast uzycie kwasu fluorowodorowego o cenie jednak wyzszej niz kwasu siarkowego jest bardziej ekonomiczne, gdyz mozna go latwo odzyskiwac przez destylacje. Nalezy wziac pod uwage, ze w obecnosci kwasu fluorowodorowego duzy nadmiar izobutanu w katalitycznej strefie alkilowania ogranicza reakcje wtórna (tutaj po- limeryzcji), przy czym ograniczeniu temu towa¬ rzyszy zmniejszenie sie ilosci odzyskanego izobu¬ tanu w produkcie alkilowania, gdzie ulega wzbo¬ gaceniu w postaci produktu alkilowania.W przykladzie niniejszym otrzymuje sie do¬ godny nadmiar izobutanu (51,8|% wagowych dla 18,2% olefin o 3 i 4 atomach wegla) i korzystne jest wykorzystanie tego nadmiaru dla zawrócenia w obieg co najmniej czesci do reaktora alkilacji 23 przewodem. 26. W przykladzie niniejszym re¬ akcje prowadzi sie tak, zeby utrzymac stosunek izobutanu do olefin zblizony do wartosci 10, co sprzyja wlasciwej reakcji alkilowania ogranicza¬ jac takze tworzenie sie produktów ciezkich. Inna korzyscia stosowania kwasu fluorowodorowego jest to, ze pozostaje on selektywnym w szerszym zakresie temperaturowym niz ten w którym pracuje sie w obecnosci kwasu siarkowego co umozliwia przeprowadzanie reakcji w tempera¬ turze dogodnej dla uzycia wody dla chlodzeniar 120! 1S (10°C do 50°C przy uzyciu HF w porównaniu z 0°C do 10°C w przypadku H2S04).Alkilowanie przeprowadza sie w reaktorze 23, którego zawartosc miesza sie i chlodzi tak aby utrzymac temperature mieszaniny reakcyjnej • 32°C pod cisnieniem 14X105 Pa. stosunek i — C4/olefiny — 10 objetosc 85%-owego wagowo kwasu flu- . orowodorowego ma godzine i na jednost¬ ke objetosci olefiny — 2 stosunek objetosci kwasi/weglowodór — 1 Po dekantacji, oddzieleniu, przemyciu i desty¬ lacji w kolumnie 25 otrzymuje sie: 1) przez przewód 29 :5,80% wagowych (w sto¬ sunku do calkowitego wsadu poczatkowego, który poddaje sie traktowaniu wedlug wynalazku (ben¬ zynowego produktu alkilowania co stanowi 39,7°/o LPG wprowadzonych przewodem 22 do strefy al¬ kilowania 23, 26 2) przez przewód 28 : O^10/© wagowych pozosta¬ losci podestylacyjnej, 3) oraz 8,6% wagowych LPG (przewód 27) za¬ wierajacej czesc nieprzereagowanego izobutanu.Druga czesc izobutanu zawraca sie w obieg do reaktora alkilacji 23 przewodem 26 w celu otrzy¬ mania dobrego stosunku izobutanu do olefin.W naszym przykladzie stosunek ten wynosi 10, a czesc izobutainu zawracanego do obiegu stanowi 45% wagowych wsadu poddawanego alkilowaniu i doprowadzanego przewodem 22.Frakcje LPG otrzymane ze szczytu kolumny przewodem 27 praktycznie biorac skladaja sie z C4 (butanów) i mozna je przesylac w calosci lub czesciowTo do zbiornika benzyn. Frakcja benzyno¬ wa C5 — 200°C odprowazdana z jednostki poli¬ meryzacji przewodem 13 oraz frakcja benzyny ciezkiej 100^2OO°C odprowadzana przewodem 34 ze strefy 30 krakingu dekarboksylacyjnego stano¬ wia razem 51,6P/o wagowych calkowitego wsadu poczatkowego poddanego traktowaniu. Te dwie frakcje benzynowe sa w tym stadium jeszcze bardzo bogate w olefiny. W istoicie mieszanina tych dwóch frakcji benzynowych ma nastepujace cechy charakterystycznie: 45 gestosc w temperatu¬ rze 15°C — 0,741 — 77,50P/o objetosciwych olefiny (4% dwuolefin) liczba bromowa —124 w liczba oktanowa Fx (czteroetylek olowiu — 2 ml/ galon) : 92.Powyzsza mieszanina benzyn wykazuje duza zawartosc dwuolefin. Aby móc stosowac te mie¬ szanine jako jakosciowe paliwo silnikowe nalezy w usunac dwuolefiny. W ceul usuniecia dwuolefin przeprowadza sie selektywne uwodornienie tych dwóch frakcji benzynowych w strefie uwodor¬ nienia 15. W strefie 15 dwuolefiny reaguja bar¬ dzo szybko przy minimalnym obnizeniu liczby w oktanowej. Przy selektywnym uwodornieniu sto¬ suje sie katalizator handlowy (Procatalyse typ LD 265), którym jest katalizator palladowy na tlenku glinowym majacy ziarna o wielkosci 3 mm.Warunki procesu sa nastepujace: w 14 cisnienie — 6(M05 Pa temperatura — 190°C stosunek wodoru do weglowodoru — 0,2 .predkosc objetosciowa (w objetos- ciach wsadu do objetosci katali¬ zatora) —. 1,5 Scisla kontrola zasilania w wodór pozwala na zatrzymanie sie w punkcie optymalnym to znaczy maksymalne usuniecie dwuolefin celem uzyskania zawartosci potencjalnych i rzeczywistych sub¬ stancji zywicznych nizszej od ustalonej w nor¬ mach przy jednoczesnym zachowaniu wystarcza¬ jacej liczby oktanowej i podatnosci na olów.Uwodornienie mozna regulowac tak zeby otrzy¬ mac stopien uwodornienia okolo 80°/tf|. Ale stwier¬ dzono równiez, ze ta regulacja stopnia uwodor¬ nienia do 80p/o) nie zawsze jest latwa w realiza¬ cji. Metoda polega na podzieleniu mieszaniny dwóch benzyn z 2 przewodów 13 i 34. Jedna frakcja zawierajaca okolo 80% mieszaniny zosta¬ je calkowicie uwodorniona w uprzednio poda¬ nych warunkach procesu, natomiast pozostale 20%; mieszaniny nie ulega uwodornieniu lecz zos¬ taje zmieszane z produktami odbieranymi ze strefy uwodornienia czyli inaczej mówiac 20°/q mieszaniny poczatkowej „omija" strefe uwodor¬ nienia. Pracujac w tych warunkach nie stano¬ wiacych zadnego szczególnego problemu technicz¬ nego stwierdzono, ze otrzymany produkt (bedacy mieszanina frakcji uwodornionej i frakcji nie- uwodornionej) mial widocznie te sama jakosc co produkt otrzymany po czesciowym uwodornieniu do 80°/o, calosci mieszaniny z przewodów 13 i 34.Po przeprowadzeniu wiec czesciowego uwodor¬ nienia do 80°/^ lub calkowitego z „ominieciem" 20°/oj produkt koncowy dajacy sie zuzytkowac mial nastepujce cechy charakterystyczne: gestosc w temperaturze 15°C — 0,737 liczba oktanowa F1 (olów — 2 ml/ galon) — 93,8 Frakcje 200+ °C, odprowadzana przewodem 35 z krakingu dekarboksylujacego, poddaje sie tak¬ ze uwodornieniu w strefie 39 jednoczesnie z pro¬ duktem odbieranym przez przewód 21 z dolnej czesci strefy frakcjonowania 12. Ma ono na celu polepszenie stabilnosci, barwy i zapachu produk¬ tów koncowych oraz zwiekszenie liczby cetano- wej frakcji oleju napedowego, otrzymanej po frakcjonowaniu. Uwodornienie to przeprowadza sie w strefie 39, w której traktuje sie takze frak¬ cje 200°C+ doprowadzona przewodem 21 z dol¬ nej czesci strefy frakcjonowania 12, w której poddano frakcjonowaniu produkty pochodzace ze strefy polimeryzacji 8. Przy uwodornieniu tym stosuje' sie taki sam katalizator typu palladu osadzonego na tlenku glinu, jaki uzywano do uwodornienia mieszaniny benzyn w strefie 15.Warunki procesu sa nastepujace: cisnienie — 60-105 Pa "— temperatura — 320°C predkosc objetosciowa — 2 objetosci wsadu na 1 objetosc katalizatora i na godzine120 596 15 10 Po destylacji otrzymanych produktów w stre¬ fie 43 uzyskuje sie dwie frakcje to znaczy frak¬ cje nafty oswietleniowej (200—250°C), odprowa¬ dzana przewodem 44 oraz frakcje oleju napedo¬ wego (250—360°C) odprowadzana przewodem 45.Otrzymana frakcja nafty oswietleniowej (20C— 250°C) stanowi 13,6°/o| wagowych w stosunku do calosci poczatkowego wsadu traktowanego we¬ dlug wynalazku i ma nastepujace cechy charak¬ terystyczne: gestosc w temperaturze 15°C — 0,823 liczba bromowa — 0,1 temperatura zaplonu — 30 mn temperatura zamarzania — < —70°C.Otrzymana frakcja oleju napedowego (250— 360°C) stanowi 13,7fl/o| wagowych w stosunku do calosci poczatkowego wsadu traktowanego we¬ dlug wynalazku i ma nastepujace cechy charak¬ terystyczne: gestosc w temperaturze 15°C — 0,862 liczba bromowa — 0,03 temperatura przeplywu — —55°C liczba cetanowa — 60 Przewodem 48 odbiera sie takze olej ciezki (lub pozostalosc podestylacyjna) który mozna korzyst¬ nie zawrócic w obieg do strefy 30 krakingu FCC.Pozostalosc ta stanowi 10,5°/oj wagowych w sto¬ sunku do calego wsadu. Tak wiec traktujac spo¬ sobem wedlug wynalazku trzy wsady komplek¬ sowe pochodzace z syntezy Fischer-Tropscha odciaga sie z nich produkty o wysokiej jakosci z doskonalymi wydajnosciami, podanymi ponizej w procentach w stosunku do calkowitego wsadu poczatkowego poddanego traktowaniu to znaczy w stosunku do calosci 3 frakcji z przewodów 1, 2 i 3 :8,6w/oj wagowych LPG (przewód 27) (gló¬ wnie butany), 51,6%! wagowych benzyny samocho¬ dowej (przewody 29 i 20), 13,&M wagowych nafty oswietleniowej (przewód 44), 13,7p/o| wagowych oleju napedowego (przewód 45).Zastrzezenie patentowe Sposób wzbogacania produktów, pochodzacych z syntez typu Fischer-Tropscha lub syntez typu podobnego i skladajacych sie przewaznie z trzech frakcji z których pierwsza zwaina „frakcja lek¬ ka" sklada sie w duzej czesci z weglowodorów, przewaznie nienasyconych o 3—6 atomach wegla w czasteczce, druga frakcja zwana „olejem lek¬ kim" sklada sie w znacznej czesci z weglowo¬ dorów z których rmajciezsze maja koncowa tem¬ perature destylacji ASTM rzedu okolo 300°C, trzecia frakcja zwana „olejem dekantowanym" sklada sie w znacznej czesci z weglowodorów, których temperatura destylacji ASTM jest wyz¬ sza od okolo 300°C i kazda z wymienionych trzech frakcji zawiera takze zwiazki utlenione, znamienny tym, ze frakcje zwana lekka poddaje sie frakcjonowaniu, w trakcie którego z jednej strony odbiera sie frakcje zawierajaca weglowo¬ dory o 5 lub wiecej atomach wegla w czastecz¬ ce oraz zwiazki utlenione, a z drugiej strony ¦ zbiera sie co najmniej inna frakcje i te frakcje przesyla sie do strefy polimeryzacji w miesza¬ ninie z frakcja okreslona powyzej a produkt ze strefy polimeryzacji przesyla sie nastepnie do strefy frakcjonowania celem odzyskania: 10 a) frakcji bogatej w olefiny i stosunkowo lek¬ kie parafiny, b) frakcji bogatej w benzyne, c) frakcji bogatej w nafte oswietleniowa i olej napedowy, który traktuje sie jak to podano po- !5 nizej, po czym dwie frakcje zwane „olejem lek¬ kim" i „olejem dekantowanym" jak równiez wy¬ mieniona frakcje zawierajaca weglowodory o 5 lub wiecej atomach wegla w czasteczce oraz zwiazki utlenione, pochodzace z frakcjonowania 20 frakcji zwanej „lekka" poddaje sie wspólnie trak¬ towaniu zwanemu krakingiem lub krakingiem - -dekarboksylacja, po której to operacji produkty otrzymane podczas krakingu poddaje sie frak¬ cjonowaniu aby otrzymac nie dajace sie skro- 25 plic gazy i pozostalosci a) jedna lub kilka frakcji, zawierajacych ole¬ finy o 3 i 4 atomach wegla w czasteczce oraz stosunkowo lekkie weglowodory nasycone, przy czym co najmniej jedna z tych frakcji przesyla 30 sie do strefy polimeryzacji, w której nastepuje dalsze traktowanie, b) frakcje zwana benzyna ciezka, c) frakcje o temperaturze destylacji ASTM wyzszej od okolo 200°C, która to frakcje, zmie- 83 szana z wyzej wymieniona frakcja bogata w naf¬ te oswietleniowa i olej napedowy, pochodzaca z, frakcjonowania produktów otrzymanych w strefie polimeryzacji, poddaje sie uwodornie¬ niu w celu uzyskania frakcji nafty oswietlenio- 40 wej i frakcji oleju napedowego, ponadto wyzej wymieniona frakcje bogata w benzyne, odzyska¬ na w strefie frakcjonowania, bedacej dalszym ciagiem strefy polimeryzacji, miesza sie z wyzej wymieniona frakcja benzyny ciezkiej, zebrana 45 podczas frakcjonowania bedacego dalszym ciagiem traktowania zwanego krakingiem i co najmniej czesc mieszaniny poddaje sie nastepnie uwodor¬ nieniu, a nastepnie frakcje bogata w olefiny i stosunkowo lekkie parafiny otrzymana podczas so frakcjonowania produktu polimeryzacji, poddaje sie co najmniej czesciowo frakcji alkilowania a produkt ze strefy alkilacji, poddaje sie frak¬ cjonowaniu w wyniku którego odzyskuje sie: a) co najmniej jedna frakcje weglowodorów « lekkich, zawierajaca zwlaszcza izoparafiny, b) produkt alkilowania dajacy sie stosowac jako paliwo do samochodów, c) pozostalosc, przy czym co najmniej czesc izoparafin otrzymanych podczas wyzej wymie¬ to nionego zawracania sie w obieg do strefy alki¬ lowania.120596 ± FIG.1 ±=* 33— 30 j.V 23 26 J - 24 10 tl I 22 28- 31 V 37I ' M 12H 61 ¦ 38 9 .32 34 -36 35 -25 29 U 15 ^19 46 U^- W 20 ¦—18 39- A 43 «~3u $ rt FIG 2 !'-jf 26—r .6 9 V a 10 12 HZZI-tH H5 20 ^ 16 22 *23 25 30- 29 35 32 U24 ± 37—Tl I 36 -1—H h-34 *33 38.I—13 44 45-^J 40. ^39 -41 im —i ^ i120 596 i FIG 3 11 31 Uh 23, 12- 21 h^k-HJ w—l ? 13 m 10 V 20 22 24 27 28 -23 -30 32 / U33 34 38-J 25 -26 36—| \^ 39 -37 ^ 47 41— 35 f 43 h44 *5 I J-42 46 I LZG Z-d Nr 2. Z. 621/83 — 95+20 egz. A.4 Cena 100 zl PL