Przedmiotem wynalazku jest sposób otrzymy¬ wania biomasy bogatej w substancje bialkowe z serwatki.Serwatka jest jednym z produktów odpado- wych, który odipowiednio zagospodarowany, ze wzgledu na zawarte w niej weglowodany, bial¬ ko, witaminy i sole mineralne moze stanowic powazna baze surowcowa, zwlaszcza dla przemy¬ slu paszowego, natomiast zagospodarowany nieod¬ powiednio staje sie odpadem uciazliwym. Do pro¬ wadzenia prac nad odpowiednim zagospodarowa¬ niem serwatki zmusza wiec z jednej strony stale wzrastajace zapotrzebowanie na produkty paszo¬ we, a z drugiej koniecznosc utylizacji odpadu.Dla celów paszowych, serwatke wykorzystuje sie dotychczas albo bezposrednio po odparowaniu i rozpylowym wysuszeniu, co jest procesem nie¬ ekonomicznym, albo po przetworzeniu jej na dro¬ dze fermentacji lufo chemicznej {hydroliza, wzbo¬ gacanie w odpowiednie skladniki).Sposób przetwarzania serwatki na drodze fer¬ mentacji za pomoca kultury drozdzy, znany jest miedzy innymi z opisu patentowego PRL nr 91 3i90.Wedlug tego opisu, serwatke poddaje sie naj¬ pierw fermentacji drozdzowej, a nastepnie po przetworzeniu okolo 73% ogólnej ilosci zawarte¬ go w niej weglowodanu na bialko, hydrolizuje sie i zakwasza, po czym .uzyskany produkt suszy sie i wykorzystuje bezposrednio jalko dodatek pa- 10 15 30 szowy lub granuluje po zmieszaniu z innymi sklad¬ nikami.Z opisu patentowego PRL nr 9(5 225 znany jest natomiast sposób przetwarzania serwatki na pa¬ sze o wysokiej zawartosci bialka, poprzez hodowle na podlozu serwatkowym grzyba Inonotus obliquus z grupy Basidiomycetes.Wedlug podanego opisu, pasze stanowi grzyb¬ nia uzyskana przez prowadzenie na serwatce kul¬ tury grzyba metoda wglejbna, napowietrzana jalo¬ wo. Jako inoculum; stosuje sie grzybnie Inonotus obliauus wyhodowana droga kilkakrotnego, korzy¬ stnie 5nkrotnego pasazowania szczapu na podloze serwatkowe w hodowlach stacjonarnych. Uzyska¬ na podanym sposobem grzybnia po odwirowaniu i wysuszeniu stanowi wysokowartosciowa pasze o znacznie wyzszej zawartosci bialka niz pasza wy¬ tworzona z samej serwatki. Równiez jako pasza moze byc stosowana cala hodowla wraz z plyn¬ nym podlozem serwatkowym, co eliminuje pow¬ stawanie szkodliwego odpadu.Obecnie stwierdzono, ze opisany sposób wytwa¬ rzania biomasy na podlozu .serwatkowym mozna wykorzystac w procesie zbialczania serwatki przy zastosowaniu innych grzybów z klasy Basidiomy¬ cetes, a zwlaszcza gatunków Amillariella mellea, Collibia velutipes, Leccinum scabrum, Pholiota mutabilis, Pleurotus ostreatuis, Polyporus suLfureus, Polystictus abietinus, Poria albidofusca, Stereum 120 0113 120 011 4 sanauinolentum, Trametes pubescens, Trametes ver- sicolor, Tyroimyces guttulatus, Xantockrous pini i Xerocomus badius. Niektóre z wymienionych grzybów, jaik na przyklad Xerocornus badius (bo¬ rowik brunatny) lub Leccinum scabrum (kozlarz babka) naleza do cenionych grzybów jadalnych.Wedlug wynalazku jako inoculum stosuje sie korzystnie, grzybnie wyhodowana droga 10-krot- nego pasazowania szczepu na -podloze serwatko¬ we w 'hodowlach stacjonarnych.Uzyskana opisanym sposobem grzyibnia zawiera w zaleznoisci od gaitunku od 32 do fllf% bialka.Przyklad. Strzepek mycelium Phoiiota mu- tabilis, zawierajacego w litrze roztworu wodnego 10 g glukozy, 1 g asparaginy, 0,5 g siarczanu mag¬ nezu 7-wodnego, 0,415 g kwasnego fosforanu po¬ tasu, 0,47 g kwasnego fosforanu sodu r2-wodne- go, 2 X 10-5 g wapnia, 2,7 X VQT* g manganu, po 1 X 10"6 g zelaza, cynku i miedzi, 5 X 10-5 g aneuryny i 20 g agaru hodowanego na tym sko¬ sie przez 15 dni, w temperaturze 27°C, przenie¬ siono na 150 ml jalowej pozywki plynnej o skla- ? dzie jak wyzej, tylko bez agaru. Hodowle pro¬ wadzono jak poprzednio w zaciemnionym miejscu, w sposób stacjonarny w temperaturze 28°C. Po 10 dniach, strzepek grzybni z hodowli przeniesio¬ no na 0,215 1 wysterylizowanej serwatki, zawiera¬ jacej 2°/o suchej masy. Hodowle prowadzono ana¬ logicznie jak poprzednio, nastepnie przeszczepio¬ no grzybnie na nowa porcje 2fVo serwatki. Po dziesieciu .takich pasazach z serwaitki na serwat¬ ke, uzyskano szczep przystosowany do hodowli na tym podlozu.Wyhodowana w ten sposób grzybnie homoge¬ nizowano sterylnie wytrzasajac ze szklanymi pe¬ relkami, które uprzednio wprowadzono do ostat¬ niej hodowli. Jeden litr homogenatu, oraz dzie¬ wiec litrów sterylnej serwatki napowietrzano 20 li¬ trami jalowego powietrza na litr pozywki na go¬ dzine, w temperaturze pokojowej przez 48 godzin.Wyhodowana grzybnie odsaczono przez gaze, wy¬ suszono w temperaturze 53°C, zwazono i ozna¬ czono w niej zawartosc bialka.Opisanym sposobem hodowano na serwatce wszy¬ stkie wymienione gatunki grzybów.Ilosciowe wyniki dla przykladu oraz dla gatun¬ ków: Phoiiota mutabilis, Pleurotus ostreatus, Amil- lariella meliea, Lecinum iscabrum, Xerocomus ba¬ dius ilustruje zalaczona tabela.Gatunek Phoiioita mutabilis Pleurotus ostreatus Amillariella meliea Leccinum scabrum Xerocornus badius 1 S Czas hod< w godzin< 43 48 48 48 48 Grzybnia — wydajn z litra hodowli w gi mach suchej masy 112,4 10,8 9,7 llly2 12,1 2 n Z .2 V fi «!-l — wydajn h w przelw se serwatk Grzybnia proc en tac sucha ma 62 54 48,6 156/) 60,5 ¦ ¦ •& U 'ocenta ybni z ybni w pi i masy grz Bialko gr do suchej 33,3 £5,6 34,1' 35,7 39,4 Zastrzezenia patentowe 1. Sposób wytwarzania biomasy bogatej w sub¬ stancje bialkowe z serwatki, przez hodowle na serwatce grzybów wyzszych, metoda wglebna na¬ powietrzana jalowo, przy zastosowaniu jako ino¬ culum grzybni uzyskanej w hodowlach stacjonar¬ nych, droga kilkakrotnego pasazowania szczepu na podlozu z serwatki, znamienny tym, ze jako grzyby wyzsze stosuje sie grzyby z klasy Basidio- mycetes gatunków Amillariella meliea, CoflMbia veiutipes, Leccinum scabrum, Phoiiota mutabilis, Pleurotus ostreatus,, Polyporus sulfureus, Polysti- ctus abietinus, Poria albidocfusca, Stereum sona.ui- nolentum, Trametes pubescens, Trametes versico- lor, Tyromyces guttulatus, Xantockrous pini i Xe- rocomus badius. *• 2. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze korzystnie stosuje sie inoculum uzyskane droga dziesieciokrotnego pasazowania szczepu na podloze serwatkowe w hodowlach stacjonarnych.DN-3, z. 108/83 Cena 100 zl PLThe subject of the invention is a method of obtaining biomass rich in protein substances from whey. Whey is one of the waste products that is properly managed, due to the carbohydrates, protein, vitamins and mineral salts it contains, it can be an important raw material base, especially for the fodder industry, while if not properly managed it becomes a nuisance waste. Therefore, on the one hand, the constantly increasing demand for fodder products, and on the other hand, the necessity to utilize the waste, forces the work on the proper management of whey. For fodder purposes, whey has been used so far or directly after evaporation and spray drying, which is a process economical, or after processing it by fermentation or chemical fermentation (hydrolysis, enrichment with appropriate ingredients). The method of processing whey by fermentation with yeast culture is known, inter alia, from the Polish patent specification No. 91,390. According to this description, whey is first subjected to yeast fermentation, then, after processing about 73% of the total amount of carbohydrate it contains into protein, it is hydrolyzed and acidified, then the resulting product is dried and used directly with the addition of steam. - 10 15 30 or granulated after mixing with other ingredients. From the Polish Patent Specification No. 9 (5,225 is known as The first method of processing whey into high-protein feed by culturing the Inonotus obliquus fungus from the Basidiomycetes group on whey substrate. According to the description given, the feed is a fungus obtained by conducting a mushroom culture on the whey by the deep, sterile aerated method. . As an inoculum; the mycelia of Inonotus obliauus are used, grown by several, preferably 5, passages of the logs to the whey substrate in stationary cultures. The mycelium obtained in the above-mentioned manner, after centrifugation and drying, is a high-quality feed with a much higher protein content than the feed made from whey alone. Also, as a feed, the entire culture can be used together with the liquid whey substrate, which eliminates the formation of harmful waste. It has now been found that the described method of producing biomass on the whey substrate can be used in the process of whey whitening with the use of other mushrooms of the class. Basidiomycetes, in particular of the species Amillariella mellea, Collibia velutipes, Leccinum scabrum, Pholiota mutabilis, Pleurotus ostreatuis, Polyporus suLfureus, Polystictus abietinus, Poria albidofusca, Stereum 120 0113 120 011 4 sanauametro, sanauametro, sanauametro, sanau, sanauametro, sanau, sanau, ver. Xantockrous pini and Xerocomus badius. Some of the mentioned fungi, such as, for example, Xerocornus badius (brown marsh) or Leccinum scabrum (goat goat), are among the valued edible mushrooms. According to the invention, the inoculum is preferably a mycelium grown by 10-fold passage of the strain on the soil. whey in stationary cultures. The mycelium obtained by the method described above contains, depending on the species, from 32 to µl% of protein. Mycelium Pheiiota mutabilis steak containing 10 g of glucose, 1 g of asparagine, 0.5 g of magnesium sulphate 7-aqueous, 0.415 g of acid potassium phosphate, 0.47 g of acid sodium phosphate R2-aqueous per liter of aqueous solution - it, 2 × 10-5 g of calcium, 2.7 × VQT * g of manganese, 1 × 10 "6 g of iron, zinc and copper, 5 × 10-5 g of aneurin and 20 g of agar grown at this end. for 15 days at 27 ° C., they were transferred to 150 ml of sterile liquid medium of the above composition, without agar only. Cultures were carried out as before in a dark place, stationary at 28 ° C. After 10 days, the mycelium scrap from the culture was transferred to 0.215 liters of sterilized whey containing 2% dry matter. The cultures were carried out as before, then the mycelium was transplanted onto new portions of 2% of whey. in the passages from the whey serviette, a strain was obtained that was adapted to cultivation on this medium. The homogenous mycelium grown in this way not sterile shaking with glass pellets which were previously introduced into the last culture. One liter of the homogenate and nine liters of sterile whey were aerated with 20 liters of sterile air per liter of medium per hour at room temperature for 48 hours. The grown mycelium was drained through gauze, dried at 53 ° C, weighed and The protein content was determined in the described method. All the mentioned species of mushrooms were grown on whey. Quantitative results for the example and for the species: Pheiiota mutabilis, Pleurotus ostreatus, Amilariella meliea, Lecinum iscabrum, Xerocomus baaczonaus is illustrated by Table Species Phoiioita mutabilis Pleurotus ostreatus Amillariella meliea Leccinum scabrum Xerocornus badius 1 S Cultivation time <in hours <43 48 48 48 48 Mycelium - yield per liter of culture in g dry matter 112.4 10.8 9.7 llly2 12.1 2 n Z. 2 V fi «! -L - efficient hw transfer se whey Mycelium proc en dry tray has 62 54 48.6 156 /) 60.5 ¦ ¦ • & U 'per cent of the slaughterhouse in pi and mass of heat Protein gr to dry 33.3 £ 5.6 34.1 35.7 39.4 Patents 1. The method of producing biomass rich in protein substances from whey, by culturing higher mushrooms on whey, soil-aerated method, using mycelium obtained in stationary cultures as inoculum, by passing the strain several times on the whey substrate , characterized in that the higher fungi are Basidiomycetes of the species Amillariella meliea, CoflMbia veiutipes, Leccinum scabrum, Phoiiota mutabilis, Pleurotus ostreatus, Polyporus sulfureus, Polystictus abietinus, Poria albidocfonaum. , Trametes pubescens, Trametes versicolor, Tyromyces guttulatus, Xantockrous pini and Xerocomus badius. * • 2. Method according to p. The method of claim 1, characterized in that the inoculum obtained by tenfold passages of the strain on whey substrate in stationary cultures is preferably used. DN-3, z.