Przedmiotem wynalazku jest sposób srebrzenia wlókien poliamidowych w postaci jedwabiu, przedzy, tkaniny, dzianiny lub innego wyrobu w celu nadania im przewodnictwa elektrycznego.Wlókna poliamidowe, podobniejak inne wlókna chemiczne np. wlókna poliestrowe posiadaja wlasnosci dielektryczne co powoduje, ze pod wplywem tarcia ulegaja one silnemu ladowaniu elektrycznemu. Zjawisko to utrudnia procesy technologiczne przerobu tych wlókien oraz pogarsza cechy uzytkowe wyrobów z uwagi na szybkie brudzenie i nieprzyjemny efekt iskrzenia. Znane rozwiazania techniczne tego problemu, polega¬ jace na nanoszeniu srodków antyelektrostatycznych na powierzchnie wlókna lub na wprowadzeniu ich do masy polimeru, nie zapewniaja tralego dzialania elektrostatycznego, szczególnie przy niskiej wilgotnosci wzglednej powietrza. Wlóknami o trwalych i skutecznych wlasnosciach elektrostatycznych sa wlókna przewodzace prad elektryczny, wsród których na uwage zasluguja wlókna metalizowane, szczególnie wlókna srebrzone, poniewaz srebro jest jednym z najlepszych przewodników elektrycznosci orazjest one odporne na warunki atmosferyczne.W technice znane jest od pewnego czasu srebrzenie wlókien poliamidowych na drodze chemicznej w celu nadania im przewodnictwa elektrycznego. Znane sposoby srebrzenia wlókien poliamidowych na drodze chemicznej polegaja na tym, ze wlókna lub wyroby z tych wlókien po uprzednim oczyszczeniu z róznych srodków, np. natluszczek i preparacji naniesionych w procesach wytwórczych, uaktywnia sie solami metali w celu wytworzenia na wlóknie warstwy katalitycznej, a nastepnie srebrzy sieje w kapieli zawierajacej sól srebra i srodek redukujacy. Do aktywacji wlókien stosuje sie zwykle roztwór chlorku cynowego w alkoholu znany z opisu patentowego USA nr I 325803 lub wodny roztwór kompleksu cynawo-palladowego znany z opisów patentowych RFN nr 1 446224 i nr 2 105 898.Znane sa kapiele srebrzace do metalizacji tworzyw sztucznych oparte na zwiazku amino-srebrowym i srodkach redukujacych takich jak np. formaldehyd, glikoza, winian sodowo-potasowy i siarczan hydrazyny.Kapiele te nie znalazly jednak szerszego zastosowania z uwagi na to, ze podczas chemicznego srebrzenia na przedmiocie srebrzonym osadza sie zaledwie 10% uzytego srebra. Do srebrzenia wlókien poliamidowych stosuje sie kapiel zawierajaca azotan srebra, amoniak i formaldehyd oraz srodek pwierzchniowo-czynny.Srebrzenie za pomoca tej kapieli jest równiez malo wydajne, poniewaz na wlóknie osadza sie okolo 50% srebra znajdujacego sie w kapieli w postaci soli.Celem wynalazku jest znalezienie sposobu srebrzenia wlókien poliamidowych w róznej postaci przero¬ bowej, zapewniajacego calkowite zuzycie srebra znajdujacego sie w kapieli srebrzacej poprzez trwale osadze¬ nie go na wlóknie przy wykorzystaniu do aktywacji wlókien wodnej kapieli opartej na kompleksie cynawo-palladowym.( 2 118676 Sposób wedlug wynalazku polega na tym, uprzednio uaktywnione w kwasnym wodnym roztworze chlorku cynawego i chlorku palladu wlókna poliamidowe w postaci jedwabiu, przedzy, dzianiny, tkaniny lub w innej postaci, poddaje sie srebrzeniu w wodnej kapieli zawierajacej obok soli srebra i srodka redukujacego, siarczan amonu w ilosci co najmniej I mola na 1 mol soli srebra, przy czym jako sól srebra stosuje sie siarczan srebra. Kapiel srebrzaca zawiera wodea amoniakalna w ilosci co najmniej 4 mole na 1 mol soli srebra, ajako srodek redukujacy stosuje sie winian sodowo-potasowy lub winian amonowy w ilosci 2-10 moli na I mol soli rebra. Zawartosc soli srebra w kapieli uzalezniona jest od zadanego naniesienia srebra metalicznego na wlóknie. Proces srebrzenia prowadzi sie w temperaturze 20-100°C, korzystnie w temperaturze 70-l00°C w czasie do calkowitego wyczerpania jonów srebra z kapiei. Obecnosc siarczanu amonu w kapieli srebrzacej odgrywa istotna i zasadnicza role w procesie trwalego osadzania srebra na wlóknie poliamidowym. Siarczan amonu spelnia role inhibitora niedopuszczajacego do redukcji jonów srebrowych w kapieli srebrzacej i jednoczesnie role czynnika przesuwajacego równowagejonowa w ukladzie:jony srebrowe —jony reduktora — wlókno, w kierunku wylacznej redukcji jonów srebra na materiale wlóknistym.Sposób wedlug wynalazku zapewnia trwale osadzanie srebra na wlóknie i umozliwia prowadzenie procesu srebrzenia ze 100% wydajnoscia. Wlókna poliamidowe srebrzone sposobem wedlug wynalazku, moga byc stosowane jako dodatek obok innych wlókien chemicznych w celu calkowitego i trwalego wyeliminowania zjawiska elektryzacji statycznej wyrobów wlókienniczych np. bielizny, odziezy, dywanów itp., przy czym dodatek tych wlókien jest juz skuteczny przy zawartosci 0,01-0,1% w stosunku do ciezaru gotowego wyrobu. Wlókna te moga byc równiez stosowane jako elementy przewodzace w róznych urzadze¬ niach elektrycznych i elektronicznych.Przyklad. Jedwab poliamidowy o grubosci 44/6 dtex w ilosci okolo 230 g w postaci nawoju na cewce perforowanej, umieszczono w aparacie cyrkulacyjnym i traktowano woda o temperaturze pokojowej przez 30 minut w celu wyplukania preparacji, która w tych warunkach mozna bylo usunac z uwagi na obecnosc w skladzie tej preparacji — emulgatora. Tak wyplukany nawój jedwabiu, traktowano w tym samym aparacie cyrkulacyjnym wodnym roztworem uaktywniajacym przygotowanym przez rozpuszczenie 10g chlorku cynawego w 100 ml stezonego kwasu solnego oraz dodanie 0,04 g chlorku palladu i uzupelnienie woda do 2000ml. Proces aktywacji prowadzono przez 30 minut w temperaturze otoczenia.Uaktywnione wlókna, po dokladnym wyplukaniu woda poddano w aparacie cyrkulacyjnym srebrzeniu w wodnej kapieli o temperaturze 90±5°C, zawierajacej 3,3g/l siarczanu srebra, 12,6 ml/l 25,5% wody amoniakalnej, 12,6g/l winianu sodowo potasowego oraz 6,3g/l siarczanu amonu. Stosunek kapieli srebrza¬ cej do wlókna wynosil 100: 1. Proces srebrzenia prowadzono do calkowitego wyczerpania srebra w kapieli przez okres okolo 30 minut. Obecnosc srebra w kapieli sprawdzano 1 n kwasem solnym. Brak bialego osadu chlorku srebrowego swiadczyl o calkowitym wyczerpaniu srebra z kapieli. Posrebrzone wlókno wyplukano woda do zaniku odczynu alkalicznego i wysuszono. Przyrost wagi jedwabiu poliamidowego po srebrzeniu wynosil okolo 20%, a opór elektryczny okolo 7,5oma/cm.Zastrzezenie patentowe Sposób srebrzenia wlókien poliamidowych polegajacy na tym, ze wlókna poddaje sie najpierw aktywacji w kwasnym wodnym roztworze chlorku cynawego i chlorku palladu, a nastepnie wprowadza sieje do kapieli srebrzacej, znamienny tym, ze uaktywnione wlókno w postaci jedwabiu, przedzy, dzianiny, tkaniny lub w innej postaci poddaje sie srebrzeniu w wodnej kapieli zawierajacej obok soli srebra i srodka redukujacego, siarczan amonu w ilosci co najmniej 1 mola na 1 mol soli srebra, przy czymjako sól srebra stosuje sie siarczan srebra.Pracownia Poligraficzna UP PRL. Naklad 120 cgz.Cena 100 zl PLThe subject of the invention is a method of silvering polyamide fibers in the form of silk, yarn, fabric, knitted or other product in order to give them electrical conductivity. Polyamide fibers, like other chemical fibers, e.g. polyester fibers, have dielectric properties, which causes that they under the influence of friction are strongly electric charging. This phenomenon hampers the technological processes of processing these fibers and worsens the functional properties of the products due to the quick soiling and unpleasant sparking effect. The known technical solutions to this problem, consisting in applying antistatic agents to the surface of the fiber or introducing them into the polymer mass, do not ensure permanent electrostatic action, especially at low relative air humidity. Fibers with durable and effective electrostatic properties are electrically conductive fibers, among which metallized fibers are noteworthy, especially silvered fibers, because silver is one of the best conductors of electricity and they are resistant to weather conditions. Polyamide silvering of fibers has been known for some time. by chemical means in order to make them electrically conductive. Known methods of silvering polyamide fibers by chemical means are based on the fact that the fibers or products made of these fibers, after prior cleaning from various agents, e.g. grease and preparation applied in manufacturing processes, are activated with metal salts in order to create a catalytic layer on the fibers, and then silver is sown in a bath containing silver salt and a reducing agent. For the activation of fibers, a solution of tin chloride in alcohol known from US Patent No. I 325803 or an aqueous solution of a tin-palladium complex known from German Patents No. 1,446,224 and No. 2,105,898 is usually used. Silvering baths for metallization of plastics are known. The amino-silver compound and reducing agents such as, for example, formaldehyde, glucose, sodium-potassium tartrate and hydrazine sulphate. These baths, however, have not found wider application due to the fact that during chemical silvering, only 10% of the silver used is deposited on the silver-plated object. Silvering of polyamide fibers uses a bath containing silver nitrate, ammonia, formaldehyde and a surfactant. Silver plating with this bath is also inefficient, because about 50% of the silver in the bath is deposited in the form of salt on the fiber. finding a method of silvering polyamide fibers in various processing forms, ensuring the total consumption of silver contained in the silvering bath by permanently depositing it on the fiber with the use of a water bath based on a stannous-palladium complex to activate the fibers (2 118676 The method according to the invention is based on the invention). therein, previously activated in an acidic aqueous solution of stannous chloride and palladium chloride, polyamide fibers in the form of silk, yarns, knitted fabrics or other forms, are silver plated in a water bath containing, apart from silver salt and a reducing agent, ammonium sulphate in an amount at least And mole for 1 mole of silver salt, being as silver salt is used silver sulfate. The silvering bath contains ammonia water in the amount of at least 4 moles per 1 mole of silver salt, and the reducing agent is sodium potassium tartrate or ammonium tartrate in the amount of 2-10 moles per 1 mole of rib salt. The content of silver salt in the bath depends on the desired application of metallic silver on the fiber. The silvering process is carried out at a temperature of 20-100 ° C, preferably at a temperature of 70-100 ° C, until the silver ions are completely depleted from the drip. The presence of ammonium sulfate in the silvering bath plays an important and essential role in the process of permanent silver deposition on polyamide fibers. Ammonium sulphate acts as an inhibitor preventing the reduction of silver ions in the silvering bath and at the same time as a factor shifting the equilibrium ion in the system: silver ions - reducing ions - fiber, towards the exclusive reduction of silver ions on the fiber material. it enables the silvering process to be carried out with 100% efficiency. Silvered polyamide fibers according to the invention can be used as an additive, alongside other chemical fibers, in order to completely and permanently eliminate the phenomenon of static electrification of textile products, e.g. underwear, clothing, carpets, etc., while the addition of these fibers is already effective at a content of 0.01 -0.1% in relation to the weight of the finished product. These fibers can also be used as conductive elements in a variety of electrical and electronic devices. Polyamide silk with a thickness of 44/6 dtex in the amount of about 230 g in the form of a bundle on a perforated coil, placed in a circulation apparatus and treated with water at room temperature for 30 minutes in order to rinse the preparation, which under these conditions could be removed due to the presence in the composition of this preparation - an emulsifier. The so-washed silk bundle was treated in the same circulating apparatus with an aqueous activating solution prepared by dissolving 10 g of stannous chloride in 100 ml of concentrated hydrochloric acid, adding 0.04 g of palladium chloride and making up with water to 2000 ml. The activation process was carried out for 30 minutes at ambient temperature. The activated fibers, after thorough rinsing, were silvering in a circulating apparatus in a water bath at 90 ± 5 ° C, containing 3.3 g / l of silver sulphate, 12.6 ml / l 25, 5% ammonia water, 12.6 g / l sodium potassium tartrate and 6.3 g / l ammonium sulfate. The silvering bath to fiber ratio was 100: 1. The silvering process was carried out until the silver was completely depleted in the bath for a period of about 30 minutes. The presence of silver in the bath was checked with 1N hydrochloric acid. The absence of a white precipitate of silver chloride indicated complete depletion of silver from the bath. The silver-plated fiber is rinsed with water until it is alkaline and dried. The weight increase of polyamide silk after silvering was about 20%, and the electrical resistance was about 7.5 Ohm / cm. Patent claim A method of silvering polyamide fibers, whereby the fibers are first activated in an acidic aqueous solution of stannous chloride and palladium chloride, and then introduced Silvering bath sow, characterized in that the activated fibers in the form of silk, yarns, knitted fabrics or other forms are silvering in a water bath containing, apart from silver salt and a reducing agent, ammonium sulphate in the amount of at least 1 mole per 1 mole of salt silver, and silver sulphate is used as the silver salt. Pracownia Poligraficzna UP PRL. Mintage 120 cgz. Price PLN 100 PL