Przedmiotem wynalazku jest wytaczadlo do do¬ kladnego wytaczania otworów, pozwalajace na precyzyjna, reczna i automatyczna kompensacje zuzycia wierzcholka noza.W znanych rozwiazaniach konstrukcyjnych tego rodzaju wytaczacie! zmiane polozenia narzedzia w czasie pracy uzyskuje sie najczesciej przez spre¬ zyste odginanie trzonu wytaczadla. Przyklad ta¬ kiego rozwiazania podaje A. Lotze i K. Kondra- szewski w ksiazce pt. „Messteuergerate spanenden Werkzeugmaschinen-VEB", Berlin 1974. Trzion wy¬ taczadla tworzy dwuramienna dzwignie, której os wychylenia utworzona jest przez specjalne uksztal¬ towanie elementu laczacego trzon z chwytem wy¬ taczadla. Moment odchylajacy trzon powstaje od skladowej promieniowej sily nacisku klina prze¬ suwanego osiowo w otworze chwytu wytaczadla, która dziala na znajdujacy sie w tym otworze koniec trzonu. Wada tego rozwiazania jest wysoki stopien skomplikowania oraz podatnosc na drga¬ nia wymuszone spowodowane obnizona czestotli¬ woscia drgan wlasnych wytaczadla.Inne rozwiazanie konstrukcyjne wytaczadla sprezystego (wedlug opisów pat. PRL nr 51887 oraz USA nr 3 007 356) polega na odginaniu trzo¬ nu — na calej dlugosci czynnej — momentem od sily osiowej dzialajacej mimosrodowo. Do przenie¬ sienia tej sily sluza kulki, rolki lub pret, osadzone w mimosrodowym otworze trzonu. Wada tego roz¬ wiazania jest koniecznosc obciazenia trzonu wyr 10 15 20 25 taczadla sila osiowa o duzej wartosci, która po¬ woduje przemieszczanie wierzcholka noza równiez w kierunku osiowym.Celem wynalazku jest konstrukcja wytaczadla umozliwiajaca precyzyjna regulacje polozenia wierzcholka noza dla wytaczania wykanczajacego i precyzyjnego otworów o niewielkich srednicach, pozwalajaca na bezposrednie mocowanie noza w trzonie wytaczadla, a ponadto odznaczajaca sie duza zdolnoscia tlumienia drgan skretnych.Istota wytaczadla zgodnie z wynalazkiem pole¬ ga na tym, ze w koncowej czesci trzonu, w pobli¬ zu noza skrawajacego jest wykonana ptoprzeczna szczelina o powierzchniach bocznych zbieznych w kierunku powierzchni zewnetrznej trzona.W szczelinie tej osadzona jest rolka rozpieraja¬ ca. Pozostaje ona w styku z powierzchnia ukosnie scietego popychacza, osadzonego w stalej czesci wytaczadla za pomoca tulei gwintowanej. Tuleja jest zaopatrzona w gwint zewnetrzny, za pomoca którego jest osadzona w stalej czesci wytaczadla oraz w gwint wewnetrzny, w którym osadzony jest popychacz. Gwint zewnetrzny i gwint we¬ wnetrzny maja rózne skoki zwojów.W innym rozwiazaniu mocowania popychacza w stalej czesci wytaczadla, zastosowana jest tule¬ ja, w której z jednej strony jest osadzony popy¬ chacz a z drugiej strony trzpien zaopatrzony w walcowa i stozkowa powierzchnie robocza wspól¬ pracujaca z kulkami rozmieszczonymi w otworach 113 678wykonanych na obwodzie tulei i osadzonymi w pierscieniowym gniezdzie w stalej czesci wyta- czadla. Na popychaczu pomiedzy tuleja i trzonem umieszczona jest sprezyna naciskowa. Uklad ten spelnia role kulkowego mechanizmu blokujacego.W wyniku wykonania szczeliny w koncowej czesci trzona wytaczadla, uzyskano zmniejszenie sztywnosci poprzecznej i przesuniecie osi obojet¬ nej koncowego przekroju trzona, co pozwolilo na uzyskanie sprezyscie podatnej koncówki z osadzo¬ nym nozem skrawajacym. Ponadto wykonanie szczeliny w trzonie pozwolilo na uzyskanie zrózni¬ cowania czestotliwosci drgan wlasnych stalej i koncowej czesci wytaczadla. Poza tym przy wy¬ stepujacych wymuszonych drganiach skretnych, rolka rozpierajaca znajdujaca sie pomiedzy tymi czesciami spelnia dodatkowo role ciernego tlumika drgan. Óiprócz tego zastosowanie kulkowego mechaniz¬ mu blokujacego popychacz zapewnia precyzyjne wytaczanie otworów i umozliwia odskok noza od powierzchni obrabianego otworu co zabezpiecza powierzchnie przed zarysowaniem podczas wyco¬ fywania wytaczadla.Przedmiot wedlug wynalazku jest przedstawiony w przykladzie wykonania na rysunku, na którym fig 1 przedstawia wytaczadlo w przekroju podluz¬ nym, fig. 2 — przekrój poprzeczny trzOna wyta¬ czadla w miejscu szczeliny poprzecznej, a fig. 3 — przekrój podluzny wytaczadla z kulkowym bloku¬ jacym popychacz mechanizmem, przy czym poni¬ zej podluznej osi symetrii pokazane jest usytuo¬ wanie elementów wytaczadla podczas wycofywa¬ nia z obrabianego otworu a powyzej osi symeitrii przedstawiono wytaczadlo w polozeniu roboczym.W stalej czesci 1 wytaczadla od strony chwytu znajduje sie nagwintowany otwór a w nim tuleja 2 z gwintem wewnetrznym i zewnetrznym. W otwo¬ rze tulei osadzona jest nagwintowana koncówka popychacza 3, którego przeciwlegly koniec ma plaskie sciecie wykonane ukosnie w stosunku do osi podluznej. W trzonie wytaczadla w poblizu noza jest wykonana poprzeczna szczelina 4, której powierzchnie boczne sa zbiezne w kierunku po¬ wierzchni zewnetrznej wzrastajacego promienia.W szczelinie znajduje sie rolka 5 spelniajaca fun¬ kcje elementu rozpierajacego. Ma ona styk linio¬ wy z ukosnie scieta powierzchnia popychacza 3 i z powierzchniami bocznymi szczeliny 4. Szczeli¬ na, która zmniejsza lokalnie sztywnosc trzonu i tworzy koncówke 6 z gniazdem dla osadzenia noza 7.W celu zabezpieczenia szczeliny 4 przed zanie¬ czyszczeniem wiórami i chlodziwem na trzonie wytaczadla osadzona jest tuleja 8, pasowana na stalej czesci 1 i luzno obejmujaca koncówke 6.Luz ten jest tak dobrany, aby koncówka 6 mogla sie swobodnie odksztalcac w calym przewidzia¬ nym zakresie zmian polozenia wierzcholka noza 7.Wymagane odksztalcenie uzyskuje sie przez obrót tulei 2 wzgledem wytaczadla, co powoduje jej przemieszczanie osiowe w nagwintowanym otwo¬ rze stalej czesci 1 wytaczadla. Wewnetrzny otwór tulei 2 ma gwint o róznym skoku od gwintu ze¬ wnetrznego, w wyniku czego popychacz 3 zostaje 678 4 przesuniety w otworze trzonu, a jego plaskie scie¬ cie wywiera nacisk na rolke 5 i powoduje jej przemieszczanie w szczelinie 4. Moment gnacy spo¬ wodowany naciskiem rolki 5 na scianki szczeliny 5 4 odksztalca sprezyscie koncówke 6 wraz z nozem 7.Obrót tulei 2 moze byc dokonywany recznie i wtedy spowodowane nim odksztalcenie wykorzy¬ stuje sie dla precyzyjnego nastawienia srednicy io wytaczanego otworu, badz automatycznie w ukla¬ dzie automatycznej korekcji stepienia wierzcholka noza.W innej konstrukcji wytaczadla wedlug wyna¬ lazku cizejsc pinzesaiiwajiaica popycthaicizia 3 ma trzpien 15 9 ze stozkiem, który jest osadzony w otworze wy¬ taczadla od strony chwytu i zabezpieczony przed wysunieciem z tego otworu plytka 10. Stozek trzpienia 9 przechodzacy u podstawy w walec, wspólpracuje z kulkami 11 umieszczonymi w otwo- 20 rach na obwodzie tulei 12. Na tuleje polaczona gwintem z popychaczem 3 dziala sila nacisku spre¬ zyny 13 w kierunku wycofania popychacza z otwo¬ ru wytaczadla i zmniejszenia odksztalcenia kon¬ cówki 6. Przeciwny do tego efekt uzyskuje sie 25 przez przesuniecie trzpienia 9 w prawo, który swym stozkiem rozsuwa promieniowo kulki 11 i dociska je do stozkowego gniazda wykonanego w czesci chwytowej wytaczadla, przez co prze¬ mieszczaja sie one wraz z tuleja 12 i popychaczem 30 3 w prawo powodujac zwiekszenie odksztalcenia koncówki 6.W koncowej fazie ruchu trzpienia 9 kulki zo¬ staja zablokowane w gniezdzie powierzchnia wal¬ cowa o srednicy podstawy stozka — jest to polo- 35 zenie robocze pokazane na fig. 2, powyzej osi sy¬ metrii wytaczadla; ponizej tej osi przedstawiono ulozenie elementów czesci przesuwajacej podczas wycofywania wytaczadla z obrabianego otworu.W obu tych polozeniach na popychacz 3 nie dzia- 40 laja zadne sily w kierunku osiowym. Dzialanie osiowej sily zewnetrznej jest konieczne dla przej¬ scia z jednego polozenia w drugie. Przejscie z po¬ lozenia roboczego do polozenia wycofywania wy¬ maga przylozenia do trzpienia 9 sily osiowej skie- 45 rowanej w lewo celem jego przesuniecia i odblo¬ kowania kulek 11. Przemieszczenie popychacza 3 nastepuje pod dzialaniem sprezyny 13, a powrót noza 7 na mniejszy promien piod dzialaniem sil sprezystosci wystepujacych w trzonie w rejonie 50 szczeliny 4.Zastrzezenia patentowe 1. Wytaczadlo do dokladnego wytaczania otwo¬ rów, zaopatrzone w nóz skrawajacy osadzony bez- 55 posrednio w trzonie, znamienne tym, ze w kon¬ cowej czesci trzona, w poblizu noza skrawajacego jest wykonana poprzeczna szczelina (4), o po¬ wierzchniach bocznych zbieznych w kierunku po¬ wierzchni zewnetrznej trzona, w której to szczeli¬ no nie jest osadzona rozpierajaca rolka (5), przy czym rolka ta pozostaje w styku z powierzchnia ukos¬ nie scieta popychacza (3) osadzonego w stalej czes¬ ci wytaczadla za pomoca tulei (2) zaopatrzonej w gwint zewnetrzny i gwint wewnetrzny o róz- 65 nych skokach zwojów.113 678 2. Wytaczadlo do dokladnego wytaczania otwo¬ rów, zaopatrzone w nóz skrawajacy osadzonj, bez¬ posrednio w trzonie, znamienne tym, ze w konco¬ wej czesci trzonu, w poblizu noza skrawajacego jest wykonana poprzeczna szczelina (4) o po¬ wierzchniach bocznych zbieznych w kierunku po¬ wierzchni zewnetrznej trzona, w której to szczeli¬ nie jest osadzona rozpierajaca rolka (5), przy czym rolka ta pozostaje w styku z powierzchnia ukos¬ nie scieta popychacza (3) osadzonego w stalej czes¬ ci wytaczadla za pomoca tulei (12), w której z jednej strony jest osadzony popychacz (3) ze spre¬ zyna naciskowa (13), a z drugiej strony trzpien (9) zaopatrzony w walcowo-stozkowa powierzchnie robocza wspólpracujaca z kulkami (11) rozmiesz' czonynu w otworach na obwodzie tulei (12) i osa¬ dzonymi w pierscieniowym gniezdzie wykonanym w czesci stalej wytaczadla.Fia3 PLThe subject of the invention is a boring bar for accurate boring of holes, allowing for precise, manual and automatic compensation of the wear of the tip of the knife. Changing the position of the tool during operation is usually achieved by flexibly bending the body of the bar. An example of such a solution is given by A. Lotze and K. Kondraszewski in the book entitled "Messteuergerate spanenden Werkzeugmaschinen-VEB", Berlin 1974. The bar of the bar is formed by a two-armed lever, the pivot axis of which is formed by a special shape of the element connecting the shaft with the bar of the bar. The moment deflecting the shaft arises from the radial pressure force component of the wedge. The disadvantage of this solution is the high degree of complexity and susceptibility to forced vibrations caused by the reduced frequency of vibrations of the boring bars. Another design solution of the flexible tool (according to the description of PRL No. 51887 and USA No. 3,007,356) consists in bending the stem - over the entire active length - momentarily from the axial force acting eccentrically. To transfer this force, balls, rollers or a rod, embedded in the eccentric hole of the stem, are used to transfer this force. of this solution, it is necessary to load the wheel shaft with a large axial force The aim of the invention is to design a boring bar that allows for precise adjustment of the position of the tip of the knife for finishing and precise boring of small diameter holes, allowing for direct mounting of the knife in the body of the boring bar, and moreover, The essence of the boring machine according to the invention consists in the fact that in the end part of the shank, near the cutting knife, a transverse slot is made with side surfaces converging towards the outer surface of the shank. . It is in contact with the surface of the oblique-cut follower which is embedded in the fixed part of the boring bar by means of a threaded sleeve. The sleeve is provided with an external thread, by means of which it is embedded in a solid part of the bar, and with an internal thread in which the pusher is mounted. The male thread and the female thread have different pitch threads. Another solution for fixing the pusher in the fixed part of the boring bar is a sleeve with a pusher on one side and a spindle with a cylindrical and conical working surface on the other side. ¬ working with balls arranged in holes 113 678 made around the circumference of the sleeve and embedded in a ring-shaped seat in the fixed part of the die. A compression spring is placed on the pusher between the sleeve and the shaft. This arrangement acts as a ball locking mechanism. As a result of making a slot in the end part of the boring bar, the transverse stiffness is reduced and the neutral axis of the end cross-section is moved, which allows for a flexible tip with an embedded cutting knife to be obtained. Moreover, making a slot in the shaft allowed to obtain the difference in the frequency of natural vibrations of the fixed and final parts of the boring bar. In addition, in the event of forced torsional vibrations, the expanding roller between these parts additionally performs the role of a frictional vibration damper. Moreover, the use of a ball locking mechanism of the pusher ensures precise boring of the holes and allows the knife to jump away from the surface of the machined hole, which protects the surface against scratching when withdrawing the boring bar. The object according to the invention is presented in an example of the embodiment in the drawing, in which Fig. 1 shows the boring bar in longitudinal section, Fig. 2 - cross section of the die shaft at the transverse slot, and Fig. 3 - longitudinal section of the boring bar with a ball-locking pusher mechanism, the position of the elements is shown below the longitudinal axis of symmetry. the boring bar is shown in the working position when withdrawing from the machined hole, and above the symmetry axis, the boring bar is shown in the working position. In the fixed part 1 of the boring bar, on the shank side there is a threaded hole and in it a sleeve 2 with internal and external threads. A threaded end of the pusher 3 is seated in the bore of the sleeve, the opposite end of which has a flat cut obliquely to the longitudinal axis. In the shank of the boring bar near the cutter there is a transverse slot 4, the side surfaces of which converge towards the outer surface of the increasing radius. In the slot there is a roller 5 fulfilling the function of the expanding element. It has line contact with the oblique-cut surface of the pusher 3 and with the side surfaces of the slot 4. A gap that reduces the stiffness of the shaft locally and forms a tip 6 with a seat for the knife 7. To protect the slot 4 against contamination with chips and coolant. a sleeve 8 is mounted on the shank of the boring bar, fitted on the fixed part 1 and loosely surrounding the tip 6. This slack is selected so that the tip 6 can be freely deformed within the entire range of changes in the position of the knife tip provided for 7. The required deformation is obtained by turning of the sleeve 2 relative to the boring bar, which causes it to move axially in the threaded bore of the fixed part 1 of the bar. The inner bore of the sleeve 2 has a thread with a pitch different from the male thread, as a result of which the pusher 3 is displaced in the bore of the shaft and its flat cut exerts pressure on the roller 5 and causes it to move in the slot 4. Bending moment of the joint Due to the pressure of the roller 5 on the walls of the slot 5 4, it deforms the end 6 together with the knife 7. The rotation of the sleeve 2 can be performed manually and then the resulting deformation is used for precise setting of the diameter and the bore of the bore, or automatically in an automatic mode According to the invention, the boring of the pinzesaiiwajiaica popycthaicizia 3 has a pin 15 9 with a cone, which is embedded in the bore of the bar on the side of the shank, and is secured against the removal of the plate 10 from this hole. base into a cylinder, cooperates with balls 11 placed in 20 holes on the circumference of the sleeve 12. Connected thread on the sleeve With the pusher 3, the force of pressure applied by the spring 13 is exerted in the direction of retracting the pusher from the bore of the boring bar and reducing the deformation of the tip 6. The opposite effect is obtained by moving the pin 9 to the right, which, with its cone, radially spreads the balls 11 and presses them against the conical seat made in the shank of the boring bar, so that they move together with the sleeve 12 and the pusher 30 3 to the right, increasing the deformation of the tip 6. In the final phase of the movement of the pin 9 the balls are blocked in the socket, the surface of the cylinder the total diameter of the cone base - this is the working position shown in Fig. 2 above the symmetry axis of the bar; bellow this axis shows the position of the elements of the displacing part during the retraction of the boring bar from the machined hole. In both these positions, the pusher 3 is not subjected to any axial forces. An axial external force is necessary for the transition from one position to the other. The transition from the working position to the retraction position requires the application of an axial force directed to the left to the spindle 9 in order to move it and unblock the balls 11. The displacement of the pusher 3 takes place under the action of the spring 13, and the return of the knife 7 to a smaller radius against the action of elastic forces occurring in the shank in the area 50 of the gap 4. Patent claims 1. A boring tool for accurate boring of holes, provided with a cutting knife directly embedded in the shank, characterized in that in the end part of the shank, close to The cutter knife has a transverse slot (4), with side surfaces converging towards the outer surface of the shank, in which slot the expanding roller (5) is not embedded, and this roller remains in contact with the bevelled surface no cut of the pusher (3) embedded in a fixed part of the boring bar by means of a sleeve (2) provided with an external thread and an internal thread with different thread pitches.113 678 2. A boring bar for accurate boring of holes, provided with a cutting knife mounted directly in the shank, characterized in that in the end part of the shank, near the cutting knife, a transverse slot (4) with side surfaces is made converging towards the outer surface of the shank, in which the gap is mounted the expanding roller (5), this roller being in contact with the obliquely cut surface of the pusher (3) embedded in the fixed part of the boring bar by means of a sleeve (12), in which the pusher (3) with a compression spring (13) is mounted on one side, and on the other side a pin (9) provided with a cylindrical-conical working surface cooperating with balls (11) arranged in the holes on circumference of the sleeve (12) and seated in a ring-shaped seat made in the solid part of the boring bar. Fia3 EN