PL100947B1 - Sposob wytwarzania dwusciennych rur z tworzyw sztucznych o scianach zewnetrznych rowkowanych pierscieniowo lub srubowow i urzadzenie do wytwarzania dwusciennych rur - Google Patents

Description

Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarza¬ nia dwusciennych rur z tworzyw sztucznych o scia¬ nach zewnetrznych rowkowanych pierscieniowo lub srubowo i urzadzenie do stosowania tego spo¬ sobu.

Z opisu patentowego RFN Nr 1704 718 znane jest wytwarzanie z tworzyw sztucznych rur o row¬ kowanych pierscieniowo ilub srubowo scianach zewnetrznych i zasadniczo gladkich scianach we¬ wnetrznych polegajace na tym, ze w jednej ope¬ racji wytlacza sie dwie koncentryczne rury, przy czym zewnetrzna rure po wyjsciu z pierscienio¬ wej dyszy prowadzi sie pomiedzy dzielonymi ko- kilami, zaopatrzonymi w poprzeczne rowki Itworza- ce obieg uzupelniajacych sie pustych form i wy¬ sysa ja pod cisnieniem w rowki kokili, zas rure wewnetrzna wytryskuje sie z dyszy lezacej wew¬ natrz ciagu kokili i styka z uksztaltowana juz rura zewnetrzna. Przy wytwarzaniu takich rur niezbedne jest wprowadzenie powietrza o cisnie¬ niu atmosferycznym do przestrzeni pomiedzy ru¬ rami, poniewaz bez wprowadzenia powietrza opo¬ rowego pomiedzy rurasmd powstaje zmniejszone cis¬ nienie i rura wewnetrzna wsysa sie w rowki ru¬ ry zewnetrznej.

Znane 'jest (opis patentowy iSt. Zjedn. Ameryki nr 2 280 430) wytwarzanie takich dwusciennych rur w ten sposób, ze strumien tworzywa sztuczne¬ go wychodzacy z wytlaczarki slimakowej dzieli 2 sie na dwa strumienie, które wychodza z bezpo¬ srednio po sobie umieszczonych dyszy pierscienio¬ wych i do przestrzeni pomiedzy nimi oraz do wnetrza wewnetrznej rury wtlacza sie powietrze pod cisnieniem. W tym ostatnim sposobie opano¬ wanie strumieni tworzywa sztucznego i parame¬ trów powietrza pod cisnieniem stwarza znaczne trudnosci.

Wedlug pierwszego z wymienionych sposobów mozna wytwarzac rury dwuscienne jednak, wyste¬ puja trudnosci w przypadku rur o malych wymia¬ rach i przy duzych predkosciach wytlwarzania, polegajace na tym, ze skutkiem róznic cisnien wewnetrzna rura w mniejszym lub wiekszym stopniu wchodzi w rowki rury zewnetrznej, lub uwypukla sie w tych miejscach do wewnatrz. Ta¬ kie ruary nie maja gladkiej sciany wewnetrznej lecz lekko sfalowana, co znacznie zwiesza opór przeplywu cieczy i gazów.

Celem wynalazku jest usuniecie wymienionych wad przez opracowanie sposobu i urzadzenia do wytlaczania irur dwusciennych wymienionego ro¬ dzaju, w których sciana wewnetrzna jest prak¬ tycznie gladka, a wiec ani nie jest wciagaina w rowki rury zewnetrznej, ani uwypuklona do wew¬ natrz.

Cel ten osiagnieto przez opracowanie sposobu, w którym do przestrzeni miedzy rura zewnetrzna a rura wewnetrzna wprowadza sie powietrze dpo- 100 947100 947 rowe zwane dalej powietrzem oporowym A, któ¬ rego cisnienie jest wyzsze niz cisnienie atmosfe- ryczme i iktórego 'temperatura odpowiada tempe¬ raturze mieknienia doprowadzanego tworzywa sztucznego, lub jest od niej wieksza. ' 5 iW urzadzeniu wedlug wynalazku miejsca po¬ miaru temperatury znajduja sie przed wejsciem powietrza oporowego do -urzadzenia wtryskowego.

Wynalazek opiera sie na stwierdzeniu, ze wa¬ dy wymienione przy omawianiu dotychczas sto- i° kowanych sposobów wynikaja z wystepowania w czasie chlodzeniai, tj. w obszarze, iw którym irura wewnetrzna jest jeszcze plastycznie odksztalcalna róznicy cisnien pomiedzy przestrzenia posrednia miedzy obiema rurami i wnetrzem wewnetrznej 15 rury, która dodatkowo odksztalca rure wewnetrzna.

•W rurach o scianie zewnetrznej rowkowanej sru¬ bowo przestrzen posrednia tworzy kanal ipolaczo- ny z atmosfera. Kanal ten ma jednak bardzo du¬ za dlugosc, która przykladowo dla rury o sredni- 20 cy swiatla 6 cm i 150 rowkach na metr wynosi 28 mm na metr dlugosci rury, tj. gdy z maszy¬ ny wyjdzie 10 m rury dlugosc ta osiagnie 280 mm.

Przy itak duzej dlugosci, wahania cisnien we wnetrzu rowków nie moga sie juz wyrównywac 25 za pomoca cisnienia atmosferycznego, tj. moga wystejpowac znaczne nadcisnienia i podcisnienia wewnatrz rowków wynikajace z ogrzewania lub chlodzenia zawartego tam powietrza; W przypadku .rowków zamknietych. pierscienio¬ wo wyrównywanie cisnienia z powietrzem atmos¬ ferycznym w ogóle nie jest mozliwe. Gladka scia¬ ne wewnetrzna mozna z tego powodu uzyskac je¬ dynie wtedy, kiedy proces wytwarzania prowadzi sie tak, iz co najmniej w obszarze, w którym wewnetrzna rura przechodzi ze stanu plastycz¬ nosci w stan staly w przestrzeni pomiedzy ru¬ rami utrzymuje sie takie samo cisnienie, jak we wnetrzu wewnetrznej rury, co uzyskano przez 4Q wprowadzenie powietrza oporowego, zwanego po¬ wietrzem oporowym A, o cisnieniu wyzszym niz cisnienie atmosferyczne i temperaturze odpowia¬ dajacej, lub przewyzszajacej temperature punktu zmiekczenia stosowanego tworzywa. 45 Podwyzszone cisnienie powietrza oporowego A pomaga ksztaltowaniu zewnetrznej rury a jego podwyzszona temperatura nie pozwala na zbyt szybkie chlodzenie wtryskarki i wychodzacego z niej strumienia tworzywa sztucznego. 50 W przestrzeni pomiedzy rurami zewnetrzna i wewnetrzna znajduje sie — zanim obie rury nie zostana ze soba zespawane — powietrze o* pod¬ wyzszonym cisnieniu i temperaturze, którego cis¬ nienie po ochlodzeniu do temperatury pokojowej 55 spada w przyblizeniu do cisnienia atmosferycz¬ nego. Powietrze oporowe A musi byc wiec wypro¬ wadzane pod takim cisnieniem, ze przy ochlodze¬ niu rury zewnetrznej ponizej punktu mieknienia w obszarze, w którym rura wewnetrzna daje sie 60 jeszcze ksztaltowac plastycznie w. przestrzeniach posrednich miedzy obiema nurami panuje przy¬ najmniej w przyblizeniu takie cisnienie, jak w tym samym obszarze we wnetrzu rury wewnetrz¬ nej. w Dalsze usprawnienie sposobu osiaga sie przez uszczelnienie wnetrza wewnetrznej rury iw" sto¬ sunku do powietrza atmosferycznego i wprowa¬ dzenie powietrza oporowego nizej zwanego po¬ wietrzem oporowym B o cisnieniu równiez wiek¬ szym niz cisnienie atmosferyczne i o podwyz¬ szonej temperaturze.

Pod wnetrzem rury wewnetrznej uszczelnia¬ nym w stosunku do powietrza ^atmosferycznego rozumie sie przy tym wnetrze zamkniete w zna¬ ny sposób za pomoca przedluzenia trzpienia, przy czym nie jest wymagane calkowite odciecie prze¬ dluzenia trzpieniowego wnetrza od atmosfery, lecz wystarczy, ze szczelina powietrza miedzy przedluzeniem trzpienia i wewnetrzna powierz¬ chnia wytwarzanej rury jest wystarczajaco waska, tak iz ustala sie róznica cisnien miedzy^ wnetrzem przed przedluzeniem trzpienia i wnetrzem za przedluzeniem trzpienia. Korzystnie dla tego przy¬ padku cisnienia i temperatury powierza oporowe¬ go A i B mierzy sie i reguluje oddzielnie. Do¬ swiadczenia wykazaly, ze cisnienie powietrza opo¬ rowego A powinno byc wieksze o 0,5—Wo od cisnienia atmosferycznego, a temperatura jego wyzsza niz powietrza oporowego B, którego cis¬ nienie powinno przewyzszac atmosferyczne o 8— %.

W urzadzeniu do stosowania sposobu wedlug wy¬ nalazku miejsca pomiarów temperatury powietrza oporowego korzystnie znajduja sie przed miejscem wprowadzenia powietrza oporowego do urzadzenia wtryskowego. W przeciwienstwie do tego miejsca pomiaru cisnien znajduja sie wewnatrz urzadze¬ nia wtryskowego.

Inaczej niz w znanych urzadzeniach w urzadze¬ niu wedlug wynalazku dla doprowadzen powietrza Oporowego A i B przewidziano we wtryskarce kanaly calkowicie oddzielone od siebie. W tym celu trzpien wtryskarki dla rury wewnetrznej ma srodkowy otwór dla doprowadzenia powietrza oporowego B, podczas gdy trzpien wtryskarki dla rury zewnetrznej jest wykonany dwuczesciowo, tak, ze tworzy pierscieniowy otwór dla doprowa¬ dzenia .powietrza oporowego A. Jesli przewiduje sie przedluzenie trzpienia dla zamkniecia wnetrza wewnetrznej rury od powietrza atmosferycznego, którym równoczesnie rura wewnetrzna jest do¬ ciskana do rury zewnetrznej; to powietrze opo¬ rowe B musi byc doprowadzane przed tym trzpie¬ niem. ; Znane jest równiez takie uksztaltowanie prze¬ dluzenia trzpienia dyszy wtryskowej rury wew¬ netrznej, ze wytlacza ono rure wewnetrzna ku zewnetrznej i obie rury moga toyc dobrze zespa¬ wane (opis patentowy RFN Nr l 704 718). W tych znanych urzadzeniach istnieja trudnosci takiego dokladnego umieszczenia przedluzenia rdzenia w stosunku do ciagu kokilowego, alby grubosc scian wytwarzanych rur dwusciennych byla jednakowa na calym obwodzie. Równiez nierównomiernosci w doplywie tworzywa sztucznego moga przedlu¬ zenie trzpienia przesunac na strone, po czym po¬ lozenie to poizostaje i powstaje rura o nierównej grubosci scian.100 947 Zgodnie z wynalazkiem trudnosci te usuniete sa w ten sposób, ze urzadzenie dociskajace jest zamocowane plywajaco na przedluzeniu trzpie¬ nia, talk ze moze byc ^przesuwane we wszystkie strony o pewien odcinek, i moze sie ono przesu¬ wac pod naciskiem plastycznego, cieplego tworzy¬ wa sztucznego i ustawiac srodkowo. Aby ciezar urzadzenia dociskowego nie powodowal, ze przy ksztaltowaniu dolna strona rury ma mniejsza gru¬ bosc niz strona górna celowe jest w ulozysko- waniu plywajacym zastosowac element elastycz¬ ny, za pomoca którego kompensuje sie ciezar urza¬ dzenia dociskowego, tak, ze niezaleznie od sily ciazenia moze sie on ustawiac w osi.

Plywajaco ulozyskowane urzadzenie dociskowe moze w najprostszym przypadku stanowic pier¬ scien o wygladzonej powierzchni. Pierscienie takie maja jednak wade polegajaca na tym, ze szcze¬ gólnie przy piracy z silnym dociskiem lub gdy rura wewnetrzna ma bardzo mala grubosc scian, rura zewnetrzna okleja sie na zewnetrznej 'po¬ wierzchni urzadzenia dociskowego i moze sie zry¬ wac, tak, ze przed przedluzeniem rdzenia tworzy¬ wo sztuczne spietrza sie i dla usuniecia tego za¬ klócenia cala maszyne trzeba zatrzymywac na czas dluzszy. W celu usuniecia tych zaklócen, plywa¬ jaco ulozyskowane urzadzenie dociskowe moze stanowic cylinder zaopatrzony Ipo stronie zew¬ netrznej w rowki, w szczególnosci jedno- lub wielozwojowe rowki srubowe.

Jesli przy tym pomiedzy dyszami wytwarzaja¬ cymi rury wewnetrzna i zewnetrzna tloczy sie powietrze oporowe o niewielkim nadcisnieniu, to powietrze to plynie przez srubowo biegnace row¬ ki cylindra tworzac wir, tak, iz pomiedzy cylin¬ drem i wewnetrzna, sciana srodkowej rury pow¬ staje zródlo powietrzne, zapobiegajace stykaniu sie ich powierzchni. Jesli wytwarza sie rury, w któ¬ rych poprzeczne sfalldowania rury zewnetrznej przebiegaja srubowo, to korzystne jest uksztalto¬ wanie rowków obrotowego cylindra w postaci sru¬ bowej o przeciwnym skrecie.

W niektórych przypadkach, w szczególnosci gdy maja byc wytwarzane rury o duzej srednicy swia¬ tla i duzej grubosci scian nacisk wytwarzany przez cylinder obrotowy z zródlem powietrznym nie wystarcza do przycisniecia mocno rury wew¬ netrznej do zewnetrznej. W tym [przypadku mozna, ulozyskowane plywajaco urzadzenie dociskowe wykonac z beczkowatych swobodnie obracajacych sie poprzecznie do wzdluznej osi trzpienia wal¬ ców zachodzacych na siebie wzajemnie. Aby wszystkie miejsca rury mogly byc dobrze docisnie¬ te przez walce, stosuje sie je w dwóch grupach po dwa lub wiecej korzystnie (po cztery beczkowa¬ te walce.

Tworzywa sztuczne stosowane do wytwarzania omawianych rur, w szczególnosci polichlorek wi¬ nylu maja w stanie podatnym plastycznie silnie klejace sie powierzchnie. Z tego wzgledu po¬ wierzchnia przedluzenia trzpienia musi byc tak uksztaltowana, zeby tworzywo nlie przyklejalo sie do niej. W licznych przypadkach nie wystarcza stosowanie powierzchni polerowanych na wysoki il 33 40 45 5fr 55 60 polysk. Dalsze istotne udoskonalenie mozna uzys¬ kac zaopatrujac powierzchnie urzadzenia docisko¬ wego stykajace slie z wewnetrzna strona wew¬ netrznej rury w pokrycie policzterofluoroetyienowe.

Przedmiot wynalazku jest uwidoczniony w przy¬ kladzie wykonania, na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia przekrój urzadzenia wedlug wynalaz¬ ku, fig. 2—4 przekroje scian gotowych riur dwiu- sciennych dla róznych warunków cisnieniowych, fig. 5 — plywaljaco ulozyskowane urzadzenie do¬ ciskowe z wygladzonym (pierscieniem dociskowym, fig. 6 — urzadzenie dociskowe z walcami beczko- ksztaltnymi, fig. 7 — przekrój wzdluz linii IV na fig. 6, fig 8 zas — przekrój wzdluz linii V na fig. 6.

W urzadzeniu wedlug fig. 1 rure zewnetrzna 1 wytlacza sie z dyszy 2 zewnetrznym trzpieniem 3, a wewnetrzna rure 4 z dyszy 5 wewnetrznym trzpieniem 6. Trzpien wewnetrzny 6 ma srodkowy otwór jpodluzny 7 przez który doprowadza sie po¬ wietrze oporowe B, które przez oltwory 8 przedo¬ staje sie do wnetrza wewnetrznej rury 4 zamk* nietej w stosunku do atmosfery przedluzeniem trzpienia 9, co dokladniej opisano nizej. [Pomie¬ dzy zewnetrznym trzpienliem 3 wtryskarki do ru¬ ry zewnetrznej a dysza 5 znajduije sie pierscie¬ niowy kanal 10, do którego doprowadza Kie po¬ wietrze oporowe A. Powietrze lto wychodzi z otwo¬ ru wylotowego pierscieniowego kanaiu 10 i ply¬ nie pomiedzy podatna plastycznie rura zewnetrzna I z tworzywa sztucznego i dysza 5 do (przestrzeni II znajdujacej sie przed otworem wylotowym dy¬ szy 5. Doprowadzenie powietrza oporowego A do kanalu pierscieniowego 10 nastepuje poprzez skos¬ ny otwór 12. Powietrze oporowe podgrzewa sie do potrzebnej temfperaltury w nie uwidocznionym na rysunku urzadzeniu grzejnym.

Przyrzady pomiarowe 13, 14 sluza do pomiaru cisnienia i temperatury powietrza oporowego A.

Przy tyim pomiar temperatury mozna dokonywac bezposrednio w miejscu gdzie znajduje sie przy¬ rzad pomiarowy, zas pomiar cisnienia korzystnie prowadzi sie wewnatrz wtryskarki, w przyblize¬ niu w miejscu 15> poniewaz od tego miejsca po¬ wietrze oporowe plynie kanalem o stosunkowo duzym, przekroju i malym oportze przeplywu przez goraca wtryskarke* tak, ze cisnienie po¬ wietrza oporowego od punktu 15 az do wylotu z dyszy zasadniczo nie zmienia sie. Powietrze oporowe B wprowadza sie do otworu 7 w wew¬ netrznym trzpieniu 6 przez .boczny otwór 16.

Równiez tu znajduja sie przed miejscem wejscia przyrzady pomiarowe 17, 18 do pomiaru cisnie¬ nia i temperatury powietrza oporowego B, ogrze¬ wanego odpowiedrnim urzadzeniem do wlasciwej temperatury. Miejsce pomiaru cisnienia powietrza oporowego B znajduje sie korzystnie we wnetrzu wtryskarki, okolo punktu 19.

Wychodzac z dyszy 2 termoplastyczna rure zewnetrzna, w znany sposób prowadzi sie w cia¬ gu. obiegajacych kokili 20. Po zamkniecni kokili rowki w nich wykonane w znany sposób lacza sie z kanalelm ssacym 21, przez który wysysa sie powietrze z kokili, tak, ze rura zewnetrzna sltea**100 947 kiem róznicy cisnien pomiedzy znacznie ponizej cisnienia atmosferycznego lezacym cisnieniem zewnetrznym i 0,5—3*/o powyzej cisnienia atmos¬ ferycznego lezacym cisndendeim wewnetrznym szybko wciska sie w rowki kokili. Powietrze opo- 5 rowe A wchodzi przy tym do rowków rury zew¬ netrznej, jak to zaznaczono strzalka 22. Kokile chlodzi sie z zewnatrz, tak, ze rura zewnetrzna 1 jak tylko zetknie sie z wewnetrznymi sciana¬ mi rowków stosunkowo szybko ochladza sie. Ru- io ra wewnetrzna 4 wychodzaca z dyszy 5 rozsze¬ rza sie po wyjsciu poniewaz cisnienie powietrza oporowego B wychodzacego z otworów 8 jest nie¬ co wieksze niz cisnienie w przestrzeni 11 i ukla¬ da sie na wlasnie utwardzajacej sie rurze zew- 15 netrznej 1. Przedluzeniem trzpienia 9 przyprasp- wuje sie rure wewnetrzna 4 do rury zewnetrznej 1, tak, ze obie- rury dobrze lacza sie ze soba.

Równoczesnie przedluzenie trzpienia 9 powodu¬ je, ze utrzymuje sie slabe nadcisnienie wywola- 20 ne wyjsciem powietrza oporowego B z otwo¬ rów 8.

Aby rury zewnetrzna 1 i rura wewnetrzna 4 polaczyly sie dobrze, nalezy dazyc do mozliwie szybkiego zetkniecia rury wewnetrznej z rura zew- 25 netrzna, tj. jak tylko zakonczy sie ksztaltowanie fury zewnetrznej, przy czyim rura wewnetrzna moze stykac sie, w drugim lufo trzecim rowku po rozpoczeciu odsysania rury zewnetrznej. Przy dalszym ruchu kokili rura zewnetrzna, która 30 przylega do chlodzonej woda sciany kokilowej, szybko chlodzi sie a rura .weiwnetrzna oddzielo¬ na zródlem powietrznym od chlodzonych kokili chlodzi sie jednak wolniej i z tego powodu dlu¬ zej pozostaje w stanie podatnosci plastycznej. 35 Powietrze wewnatrz rowków chlodzi sie powoli przez styk z ochlodzona rura zewnetrzna, przy czym równoczesnie zmniejsza sie cisnienie. Jesli cisnienie maleje zbyt silnie, to wewnatrz rowków panuje male cisnienie i jak to uwidoczniono 40 na fig. 2 sciana wewnetrzna 23 wchodzi nieco w rowki. Jesli cisnienie powietrza wewnatrz row¬ ków jest zbyt duze jak to uwidoczniono na fig. 3 to sciana wewnetrzna uwypukla sie nieco na zewnatrz. Jesli temperatura i cisnienie powietrza « oporowego A i B sa wlasciwie dobrane, to po utwardzeniu sciany wewnetrznej cisnienie w row¬ kach jest równe cisnieniu w srodku rury wew¬ netrznej i pozostaje ona gladka, jak to uwidocz¬ niono na fig. 4 i nie stawia oporu przeplywom. 50 Doswiadczenia wykazaly, ze stan wedlug fig. 4 uzyskac mozna tylko wtedy, gdy sciana wewnetrz¬ na stanowi cienka folie o gruibosci sciany nawet mniejszej niz 0,05'mm.' Tak mala grubosc sciany wewnetrznej oznacza nie tylko wydatna oszczed- 55 nosc materialu, lecz równiez to, ze sciana ta nie wplywa na gietkosc rury tak, iz rura dwuscien- na jest praktycznie tak samo gietka jak znane rury rowkowane poprzecznie, bez drugiej sciany wewnetrznej. 60 Na wewnetrznym trzpieniu 6 jest zamocowane przedluzenie trzpienia 30, które niesie plywajaco ulozyskowany cylinder 9. Dla wyrównania wagi cylindra 9 w szczelinie powietrznej miedzy prze¬ dluzeniem trzpienia 30 i cylindrem 9 zalozono « plaska sprezyne 32, której napiecie wstepne wys¬ tarcza do kompensacji wagi cylindra 9 w polo¬ zeniu srodkowym. Tarcza zamykajaca 33 zamo¬ cowana nakretka 34 zabezpiecza cylinder 9 przed przesunieciem wzdluznym i uszczelnia szczeline miedzy cylindrem 9 i przedluzeniem trzpienia 30.

Cylinder 9 jest po stronie zewnetrznej zaopa¬ trzony w srubowe rowki, które korzystnie biegna wielozwojnie i w przeciwnym kierunku do sru¬ bowych rowków w kokilaeh 20. Nieco podniesio¬ ne cisnienie przychodzacego przez podluzny otwór 7 do przestrzeni 36 powietrza oporowego stara sie odchylic powietrze miedzy rura wewnetrzna 4 i cylindrem 9. Srubowe rowki powoduja pow¬ stanie wiru, tak, iz miedzy cylindrem 9 i rura wewnetrzna 4 tworzy sie zródlo powietrzne. Skut¬ kiem tego umozliwia sie zmniejszenie nieco sred¬ nicy cylindra 9, tj. srednica tego cylindra moze byc mniejsza niz srednica swiatla gotowej rury z tworzywa sztucznego. Poniewaz rura wewnetrz¬ na 4 w tym przypadku nie styka sie w ogóle z cylindrem 9, lecz skutkiem istnienia zródla po¬ wietrznego slizga sie lekko nad nim, w urzadze¬ niu tym mozna wytwarzac rury dwuscienne o ekstremalnie cienkiej scianie wewnetrznej, az do grubosci 0,05 ram. Tego rodzaju rury dwu¬ scienne maja obok zalety malego ciezaru i zu¬ zycia tworzywa sztucznego, wysoka przecietna wytrzymalosc na cisnienie i gladka powierzchnie wewnetrzna, oraz dodatkowo te zalete, ze giet¬ kosc rury ze sciana wewnetrzna prawie nieza¬ uwazalnie rózni sie od gietkosci rury bez sciany wewnetrznej.

Na fig. 5 przedstawiono inna postac wykonania urzadzenia dociskowego na nieco inaczej uksztal¬ towanym przyrzadzie wtryskowym.

Na przedluzeniu trzpienia 40 umieszczono urza¬ dzenie dociskowe 41, przy czym miedzy przedlu¬ zeniem trzpienia 40 i pierscieniem 41 tworzy sie szczelina 42 umozliwiajaca swobodne przesuniecie pierscienia 41 w plaszczyznie prostopadlej do osi przyirzaldu wtryskowego. Pierscien sirubowy 43 zabezpiecza pierscien 41 przeciw przesunieciu osiowemu i sluzy równoczesnie jako uszczelnie¬ nie, aby zapobiec ulatnianiu sie powietrza pod cisnieniem przez szczelinie 42.

Aby zabezpieczyc plywajace ulozyskowanie nie¬ zaleznie od wagi pierscienia 41 równowazne we wszystkich kierunkach pomiedzy przedluzeniem trzpienia 40 i pierscieniem 41, umieszczono spre¬ zyne 44, której napiecie wstepne jest wlasnie ta¬ kie, ze wyrównuje ona ciezar pierscienia 41 gdy szczelina pierscieniowa 42 jest jednakowo szero¬ ka na górze i na dole. Przy wbudowywaniu trzpienia nalezy naturalnie uwazac, aby sprezy¬ na 44 znajdowala sie stale w plaszczyznie prosto¬ padlej przechodzacej przez os trzpienia i nad ta osia.

Na fig. 6 uwidoczniono urzadzenie korzystne do wytwarzania rur o girubej scianie wewnetrznej.

Usytuowanie dysz i kanalów doplywu powietrza oporowego odpowiada ukladowi wedlug fig. 5.

Na trzpieniu wewnetrznym 6 jest zamocowane przedluzenie trzpienia 40, niosace plywajaco pierscien prasujacy 41, którego ciezar wyrówna-100 947 9 10 no sprezyna naciskowa 44. Na tym urzadzeniu sluzacym tu jedynie do gladzenia wstepnego i któ¬ re równiez moze byc pominiete, jelst umieszczone równiez ulozyskowane plywajaco urzadzenie do¬ ciskowe z beczkowatymi walcami dociskowymi 50 i 51. Walce te sa ulozyskowane w pierscieniu lo¬ zyskujacym 52, który opiera sie poprzez sprezy¬ ne dociskowa 53 i kule 54 na przedluzeniu trzpienia 55.

W przedstawionym przykladzie wykonania wal¬ ce po cztery sa umieszczone w plaszczyznach pro¬ stopadlych do wzdluznej osi urzadzenia wtrysko¬ wego, przy czym oba zestawy walców sa tak przesuniete wobec siebie, ze walce dociskowe 51 drugiego zestawu dociskaja takie miejsca rury wewnetrznej do rury zewnetrznej, które nie by¬ ly docisniete walcami 50 pierwszego zestawu.

Kazdy walec jest w pierscieniu lozyskujacym 52 odrebnie ulozyskowany na osi 56 za pomoca lo¬ zysk kulkowych 57. Osie walców sa zabezpieczo¬ ne przed przesunieciem za pomoca kolków zabez¬ pieczajacych 58, Napiecie wstepne sprezyny 53 jest tak dobrane, ze ciezar calej glowicy z wal¬ cami przy ustawianiu srodkowym jest skompen¬ sowany. Srednica glowicy z walcami jest celowo tak dobrana, ze w miejscach, w których sciana wewnetrzna ma byc zespawana ze sciana zew¬ netrzna laczna grubosc warstwy tworzywa sztucz¬ nego jest taka, jak grubosc sciany rury zewnetrz¬ nej, tak iz w tych miejscach grubosc scian nie odpowiada sumie grubosci sciany wewnetrznej i zewnetrznej, lecz jedynie grubosci sciany zew¬ netrznej, a nadmiar materialu sciany wewnetrz¬ nej rozsuwa sie walcami na boki. Jesli rure ta¬ ka stosuje sie jako dren ulatwia to wycinanie otworów.

Jesli przerabia sie tworzywo sztuczne sklon¬ ne do klejenia, to celowym jest powleczenie wszystkich czesci stykajacych sie ze sciana wew¬ netrzna, a wiec pierscienia dociskowego 41, cy¬ lindra 9 i walców 50, 51 za pomoca policztero- fluoroetylenu.

Claims (21)

Zastrzezenia patentowe

1. Sposób wytwarzania dwusciennych rur z tworzyw sztucznych z pierscieniowo lub srubo¬ wo rowkowana sciana zewnejtrzna i na ogól glad¬ ka sciana wewnetrzna, w 'którym w jednej ope¬ racji wytlacza sie dwie wspólosiowe rury z dwóch pierscieniowych dysz, przy czym rure zewnetrz¬ na po wyjsciu z pierwszej pierscieniowej dyszy prowadzi sie pomiedzy dzielonymi kokilami za¬ opatrzonymi w poprzeczne rowki, tworzacymi obieg uzupelniajacych sie pustych form i powo¬ duje sie jej przyleganie do rowków poprzecznych, a rure wewnetrzna wytlacza sie z drugiej dyszy, znajdujacej sie wewnaforz obiegu kokili, przy czym pomiedzy obydwie rury i do przestrzeni wewnetrznej rury wewnetrznej wprowadza sie powietrze, którego cisnienie jest wyzsze od cis¬ nienia atmosferycznego, znamienny tym, ze tem¬ perature i cisnienie powietrza wprowadzanego do przestrzeni wewnetrznej rury wewnetrznej, regu¬ luje sie niezaleznie od temperatury i cisnienia powietrza doprowadzanego do [przestrzeni pomie¬ dzy obydwiema rurami.

2. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze do przestrzeni poniiejdzy obydwiema rurami wpro- 5 wadza sie powietrze o podwyzszonej tempera¬ turze.

3. Sposób wedlug zastrz. 2. znamienny tym, ze temperature powietrza wprowadzanego do prze¬ strzeni pomiedzy obydwiema rurami doprowadza sie do poziomu co najimmiej równego temperatu¬ rze mieknienia doprowadzanego tworzywa sztucz¬ nego.

4. Sposób wedlug zastrz. 3, znamienny tym, ze temperature powietrza doprowadzonego do prze¬ strzeni wewnetrznej rury wewnetrznej ustala sie na poziomie nizszym od temperatury powietrza doprowadzonego do przestrzeni pomiedzy obydwie¬ ma rurami.

5. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze do przestrzeni pomiedzy obydwiema rurami do¬ prowadza sie powietrze pod cisnieniem nizszym od cisnienia powietrza doprowadzonego do prze¬ strzeni wewnetrznej rury wewnetrznej.

6. Sposób wedlug zastrz. >5, znamienny tym, ze cisnienie powietrza doprowadzonego do przestrze¬ ni wewnetrznej rury wewnetrznej doprowadza sie do wartosci o wiele wiekszej od cisnienia po¬ wietrza doprowadzonego do przesforzeni pomiedzy obydwiema rurami, pod warunkiem takiego do¬ brania temperatury powietrza doprowadzonego do przestrzeni pomiedzy obydwiema rurami, ze przy oziebieniu rury zewnetrznej ponizej temperatu¬ ry mieknienia w zakresie, w którym rura wew¬ netrzna jest jeszcze plastycznie odksztalealna, w przestrzeni posredniej pomiedzy obydwiema ru¬ rami panuje co najmniej w przyblizeniu takie cisnienie, jakie istnieje w tym samym obszarze w wewnetrznej przestrzeni rury wewnetrznej.

7. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze pomiaru temperatury doprowadzanego powietrza dokonuje sie przed miejscem, w którym powie¬ trze .wchodzi do otworów w urzadzeniu wtrys¬ kowym.

8. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze pomiaru cisnienia doprowadzanego powietrza do¬ konuje sie wewnatrz urzadzenia wtryskowego.

9. Urzadzenie do wytwarzania dwusciennych rur z tworzyw sztucznych z pierscieniowo lub srubowo rowkowana sciana zewnetrzna i na ogól gladka sciana wewnetrzna, które posiada dwie dysze pierscieniowe, z których* w jednej operacji, wytlaczane sa dwie wspólosiowe rury, jak równiez wprowadzone do obiegu, podzielne, uzupelniajace1 sie w wydrazona forme kokile z poprzecznymi rowkami, w które wchodzi zew¬ netrzna z obydwu wytlaczanych rur i która do¬ prowadzana jest do stanu przylegania do poprzecz¬ nych rowków, podczas gdy rura wewnetrzna wy¬ tlaczana jest z drugiej dyszy, znajdujacej sie wewnatrz toru kokiloiwego, któire to urzadzenie zawiera otwory dla doprowadzania powietrza do przestrzeni pomiedzy obydiwiema rurami i do przestrzeni wewnetrznej rury wewnetrznej, zna¬ mienne tym, ze w trzpieniu (6) urzadzenia wtrys¬ kowego dla rury wewnetrznej wykonany jest ?o 23 SU 35 40 45 56 55 60100 047 11 12 otwór (7) dla doprowadzania powietrza do prze¬ strzeni wewnetrznej rury wewnetrznej, a w trzpieniu (3) urzadzenia wtryskowego dla rury zewnetrznej wykonany jest otwór (10) dla do¬ prowadzania powietrza do przestrzeni pomiedzy obydwiema rurami.

10. Urzadzenie wedlug zastrz. 9, znamienne tym, ze otwór <7) w trzpieniu (6) urzadzenia wtrysko¬ wego dla rury wewnetrznej jest otworem srod¬ kowym.

11. U, Urzadzenie wedlug zastrz. 9, znamienne tym, ze otwór (10) w trzpieniu (3) urzadzenia wtrys¬ kowego dla zewnetrznej rury jest otworem piers¬ cieniowym.

12. Urzadzenie wedlug zastrz.; 9, znamienne tym, ze otwór wylotowy, przez który powietrze wcho¬ dzi do praestrzeni pomiedzy rura wewnetrzna i rura zewnejtrzna wykonany jest na kierunku przes\wwania siew przed przedluzeniem trzpie¬ nia , (9> znajdMjacym sie na trzpieniu (6) urzajdze- nia natryskowego dla rury wewnetrznej, za po¬ moca kt6rego ruira wewnetrzna jest dociskana do rury zewnetrznej.

13. Uiizaldz^nie wedlug zastrz. 12, znamienne tym, ze urzadzenie dociskajace jest ulozyskowa- ne plyiwajajeo na przedluzeniu trzpienia (9).

14. Uoszadzenie wesfcbug ,zastacz, 13, znamienne tym,,ze w plywajacym pjozyskowaniu przewidzia¬ ny; je^t elasrtyiezny elememt (14, 32* 43), za jaoimo- ca, którego równowazony jesit ciezar urzadzenia dociskajacego.

15. Urzadzenie wedlug zastaw. 14, znamienne 10 tym, ze plywaj aco ulozyskowane urzadzenie do¬ ciskajace stanowi wygladzony pierscien (11).

16. Urzadzenie wedlug zastrz. 14, znamienne tym, ze plywajaco ulozyskowanym urzadzeniem dociskajacym jest cylinder (31), który na swojej stanie zewnetrznej zaopatrzony jest w rowki, zwlaszcza jedno- lub wielozwojowe rowki srubowe.

17. Urzadzenie wedlug zastrz. 16, znamienne tym, ze przy wytwarzaniu rur, których sciana zewnetrzna posiada srubowe sfaldowania po¬ przeczne, srubowe rowki cylindra posiadaja prze¬ ciwny skret do kierunku srubowych sfaldowan zewnetrznej rury.

18. - Urzadzenie wedlug zastrz.. 14, znamienne i* tym, ze ulozyskowane iplywajaco urzadzenie do¬ ciskajace sklada sie z posiadajacych ksztalt becz¬ ki, zachodzacych na siebie wzajemnie walców (40, 41) osadzonych swobodnie, obrotowo, poprzecz¬ nie do osi wzdluznej trzpienia. 20

19. Urzadzenie wedlug zasitrz. 18, znamienne tym, ze ulozyskowane plywajaco urzadzenie do¬ ciskajaqe posiada dwa zespoly po dwa kito wie¬ cej, korzystnie po czttery walce.

20. Urzadizenie wedlug zastrz. 12, znamienne 25 tym, ze stykajace sie z wewnetrzna stana wew¬ netrznej ruiry powieirzchnie urzadzen dociskaja- cych (U, ,31, 40, 41) zaO(pa4Mone sa w powloke z policzter/oflu^oetyileinu.

21. Urzajdzenie wedlug zastrz. 13, znamienne 30 tym, ze szczelina pomiedzy urzadzeniem dociska¬ jacym a przedluzeniem;/trzpienia uszczelniona jest pierscieniem srubowym (13, 33). £i9j_ 1 2 3 6 21 11 22 8100 947 EinJL £&J. - - - - BslL jQl5 6 6 42 44 41100 947 £'SL£ 20 10 2 3 1 i f 50 53 52 7 5 4 6 0 41 44 40 —""i 54 —"^ 55 51 50 S7 B9J. Fig^B LZGraf. Z-d \Nv 2 — 1490 95 egz. A4 Cena 45 zl (