NL8602092A - Het winnen van olie door het injecteren van zeewater waaraan ammoniak is toegevoegd. - Google Patents

Description

4 - i -

Κ 8918 NET

HET WINNEN VAN OLIE DOOR HET INJECTEREN VAN ZEEWATER WAARAAN AMMONIAK IS TOEGEVOEGD

De onderhavige uitvinding heeft betrekking op een werkwijze voor het winnen van olie uit een ondergrondse formatie op een locatie waar zeewater economisch beschikbaar is. Het te injecteren zeewater wordt met voordeel behandeld door het 5 toevoegen van een biocide, het mechanisch verwijderen van vaste stoffen en het verwijderen van zuurstof. Bovendien wordt aan het zeewater ammoniak of een materiaal dat ammoniak vormt toegevoegd teneinde de pH ervan te verhogen tot ongeveer, doch niet veel meer dan 9,5. Bij voorkeur wordt een in water oplos-10 baar nitrietzout, of een materiaal dat een dergelijk zout vormt, toegevoegd in een verhouding die doeltreffend is voor het verhogen van het olieverdringingsvermogen van zeewater waaraan ammoniak is toegevoegd, doch die bij voorkeur minder is dan 500 dpm. Het aldus met ammoniak en/of met ammoniak en 15 nitriet aangevulde zeewater wordt in de formatie geïnjecteerd teneinde de olie naar een produktielocatie te verdringen.

De onderhavige uitvinding is, ten minste gedeeltelijk, gebaseerd op de volgende ontdekkingen: Zeewater waaraan ammoniak is toegevoegd en dat een pH heeft van bijna, doch minder dan 20 9,5, is een doeltreffende verdringingsvloeistof voor olie winning. Toevoeging van een betrekkelijk kleine hoeveelheid van in water oplosbaar nitrietzout aan ammoniak-bevattend zeewater verhoogt het olieverdringingsvermogen van dat zeewater. Door een dergelijk gebruik van een nitrietzout, met voordeel in 25 concentraties van minder dan 500 dpm, wordt een nadelige toename in de groei van sessiele bacteriën vermeden. Bovendien wordt door het bij voorkeur opnemen van betrekkelijk kleine hoeveelheden van een oppervlakactieve stof in zeewater waaraan ïï fï is -1 Λ -~' - -- ' i= υ - r ^ ' ip- Λ; - 2 - ammoniak en nitriet zijn toegevoegd, een op waterstuwing gebaseerd verdringingsfluïdum verschaft, dat geschikt is voor het verwijderen van aanzienlijke hoeveelheden olie.

Experimentele vloeistofverdringingsproeven werden uit-cj gevoerd bij 66°C in Berea zandsteenkernen met afmetingen van 5 x 5 x 25 cm en een poreusheid van ongeveer 21% en een permeabiliteit ten opzichte van pekel van 600 millidarcy (md). De kernen werden eerst verzadigd met synthetisch "D"-zandwater, een formatiepekel met een hoog zoutgehalte van ongeveer 10 120.000 dpm opgeloste zouten en een hardheid van ongeveer 3000 dpm. Vervolgens werd het syntetische ,,D"-zandwater verdrongen door samengestelde ruwe olie uit het MC-194 veld, tot een onveranderbare waterverzadiging. Daarna werden de kernen met water gespoeld met een snelheid van 0,305 m per dag.

15 Voor vergelijkingsdoeleinden werden op laboratoriumschaal op waterstuwing gebaseerde verdringingsproeven uitgevoerd met behulp van zeewater uit de Golf van Mexico en zeewater uit de Golf van Mexico plus 100 dpm ammoniak en 500 dpm natrium-nitriet. Er werd een kleine, aanvullende hoeveelheid olie (45 20 tegenover 48% van de oorspronkelijk aanwezige olie) gewonnen.

Analoog aan verdringingsmethoden op basis van bijtende vloeistoffen, werden oppervlakactieve stoffen direct aan dergelijke verdringingsvloeistoffen toegevoegd. Twee mengsels, te weten een op experimentele wijze bereid, niet-eindstandig olefinesulfonaat (C_n 9/ I0S) en het door Shell Chemical onder 25 ^u7-nh de handelsnaam NEODOL 25-3S geleverde alkoxyalcohol- sulfonaat als oppervlakactieve stof in verhoudingen van 75/25 en 70/30, werden door middel van een emulsiezeefmethode als zeer actief beoordeeld. De resultaten van dergelijke op waterzo stuwing gebaseerde verdringingsproeven met zeewater alléén en met ammoniak/nitriet-bevattend zeewater plus 0,6% van het 75/25 mengsel werden met elkaar vergeleken. (De concentratie aan oppervlakactieve stof is weergegeven op basis van werkzaam bestanddeel). De winning van olie nam toe van 45% bij toe-35 passing van puur zeewater tot 68% bij toepassing van ammoniak- 8602092 « % - 3 - en nitriet-bevattend zeewater dat 0,6% van het 75/25 C^q 24 IOS/NEODOL 25-3S mengsel bevatte. De proeven werden uitgevoerd bij twee verschillende concentraties aan oppervlakactieve stof, namelijk 0,3 en 0,6% in een iets verschillende verhouding, ς namelijk 70/30 ¢^0-24 ^S/NEODOL 25-3S. Na verdringing, liep de hoeveelheid oorspronkelijk aanwezige olie van 45% bij toepassing van puur zeewater, op tot 57% bij toepassing van ammoniak- en nitriet-bevattend zeewater dat 0,3% oppervlakactieve stof bevatte en tot 65% bij toepassing van ammoniak- en •jq nitriet-bevattend zeewater dat 0,6% oppervlakactieve stof bevatte. Het 75/25-mengsel van oppervlakactieve stof was iets doeltreffender dan het 70/30-mengsel.

Voorbeeld

Er werden met behulp van kernen drie vloeistofverdringings-proeven volgens de uitvinding uitgevoerd ter bepaling van de -jtj bijdrage van nitriet aan de verhoogde winning met behulp van zeewater. Voor het uitvoeren van deze experimenten werden de volgende wijzigingen ten opzichte van de eerder uitgevoerde beproevingsmethoden aangebracht: ruwe olie afkomstig uit het MC-194 veld deed dienst als 20 basisolie, en het gelijktijdig verkregen "K"-zandwater deed dienst als basisverdringingsvloeistof.

Aan het zeewater werd slechts 50 dpm ammoniak en 50 dpm nitriet toegevoegd. Er werd gevonden dat toevoeging van 100 dpm nitriet, hoewel doeltreffend voor het verdelgen van in het 25 water zwevende bacteriën, de groei van sessiele bacteriën bevordert. Doch door het thans gespecificeerde lagere nitriet-niveau wordt dit eventuele, ongewenste effect vermeden.

De gekozen verdringingsvolgorde is een bij voorkeur toegepaste methode: 36 0 2 0 S 2 - 4 - i '* !

Eerst werd verdringingswater in de formatie geïnjecteerd voor het handhaven van de druk, voordat tertiaire winnings-procedures in gang werden gezet.

De temperatuur werd op 52°C gehouden.

^ Berea zandsteenkernen met afmetingen van 5 x 5 x 55 cm werden in verticale positie opgesteld en onderworpen aan opwaartse stroming, teneinde gevolgen van viscositeits-verhoudingen tussen het verdringingswater en het in de kolommen aanwezige fluïdum uit de weg te ruimen.

10 In Tabel 1 is een samenvatting gegeven van de resultaten van drie proefnemingen, waaruit de volgende conclusies kunnen worden getrokken: a) Nadat oliewinning door verdringing met zeewater is uitgeput, wordt extra olie gewonnen door verdringing met (1) 15 zeewater dat kleine hoeveelheden ammoniak bevat, en (2) zeewater dat kleine hoeveelheden van zowel ammoniak als natrium-nitriet bevat. Bij een volgende verdringingsprocedure met zeewater dat bovengenoemde bestanddelen plus oppervlakactieve stoffen bevat, wordt nog een extra hoeveelheid olie gewonnen.

20 b) Vergelijking van de proeven 1 en 2 toont aan dat zowel ammoniak als natriumnitriet een bijdrage leveren in het winnen van olie door middel van tertiaire winningsmethoden.

c) De toevoeging van 0,3% van een 75/25 mengsel van ^0-24 niet-eindstandig olefinesulfonaat/NEODOL 25-3S is waarschijn- 25 lijk aan de lage kant. Optimalisering van de voordelen van toenemende oliewinning tegenover de kosten voor oppervlakactieve stoffen kan tot een ander niveau aan oppervlakactieve stoffen leiden.

d) Proef 3 geeft aan dat de toevoeging van een middel voor 3q het verwijderen van zuurstof (ammoniumblsulfiet) en het aanbrengen van een laag inert gas geen noemenswaardige invloed op tertiaire oliewinning heeft.

860 2 09 2 '5* - 5 - e) Elke gespecificeerde winningsproef hield in: verdringing door middel van een hoeveelheid zeewater die ruwweg gelijk was aan één porievolume van de zandsteenformatie. Pompsnelheden werden afgesteld op twee dagen per 0,305 m. Ten gevolge van de 5 slechte pompconditie daalden deze snelheden dikwijls tot de helft van de beoogde snelheid.

Aan het eind van proef 3 werd de pompsnelheid, na een storing van de pomp, drastisch verhoogd en werd een aanzienlijke extra hoeveelheid olie gewonnen, hetgeen erop 10 wijst dat ten minste bij deze tertiaire winningsmethode stromingssnelheden van invloed zijn op de uiteindelijke oliewinning. Alleen in de laatste fase van proef 3 werd een doorbraak van oppervlakactieve stoffen waargenomen.

8602092 . _:___:_^ t_/ *v» - 6 - • <u u

H 00 C C e C H

U tl C -rl CO

c e o oo 3 _ dl β C β rl C o) ° rl Ü O (ί U Ή 1) " H -O 3 Η μ M ^ O Μ φ Ό Ό (U 00 CO M u C }-l 0) Ó)

C oo 4J > S

•Γ-) -H

>r-l N

N 4) 3 u e cm rs C co cm

•H CO IW « » CM

^ \0 vO ** .u e o m <f on n cn μ CU d co C c

CU rH

O-

t3 Ui <ü U

(30 co U rl 00 C

C rl QJ C CU C U

O C U U tl C-rlïÖ J> O CC O 00 3 _ 4) S ,Ü ® S al ·Η S dl ui O' OOB-nUOCune * *

(U CO H O 3 τΙ Μ N r< <M

o H M (U Ό T3 UCedOOCUU co μ μ o) o) C co C u > s •1“) · μ o μ Ό <o μ N 00 CO p.

J CU 3 “

Cd H O M CM

p e > μ o _ _ p >rt e C O <W r- 0O cn f^· Η μ 00 U 4) * * * " S y 4) tfl 4) Or*·» en in tA 1-10 3 Ό μ <· sfO- Mr o c u 4) Pc

Z e C

H c co N CO

cucn >

g 2 U

W h ui Ai e e eu (ύ «cos n nö04> .

pdp nn n c ecu » w3cö"ouecnco 1 HWOOCCCO603 a > S S e ceccnce vo ^ g:ggT3*eeocune * , ^4iapöccee'dC03nuM cn * MHcίμcμe'Oτ3 PISiaCCrieOdÜOB^U ' «Hcocoe'Cisueo pPHCCCTneu>B _ <0Βοίμ^Μηοο ;r H ww co e 3 ° HHcocoeue — H 3 3 t) e 00 3, <JWC>C0 rl J5r

ρ» ρ μ μ e u m mu cm '-J

W <0 e e S w tf n » " * 2 puuene er- cn ? itd cococe o -cf -ct Mf 3 ώ W 3 3 0 η μ Uw e < H e e o o e d H<jeeuupu ,, C 3 MN' C0 £ O Cd «η μ £ awuunc q sweeps k. o 2 a s ë n ^ μ ·π μ , 3 ρ « οο 'p η /-— ο ι ζ ζ οο οο οο u β Η Ρ 00 rj Jj a μ c c c η •Hid'-'C e e fu *u *u η n 00 Id η Ό Ci H (30 00 00 μ ·Γ-)·ΗΖ··μθθμ η μ *M iiS' ο < c C C CO ntszwene eg ego eo Z > η η n co p co ο h u 'o u no* m rS* m <ïi -mi

HW μ μ μ 2 wNzpce co a Ό 2^eS 2!S

ΖΡ3ΌΌΌ μ d O 3 N 3 3

Si μμμβ ooeweue eo eoc*ne« hh eeee C>oSwee e e m emeu eo

PW>>> «! Η Ο Ο N > N N

Ξ η ό > e oh e + + ιλ w , + ozeeeoo Cu nw*uu u ^ ο4Ε-ι μ μ μ 4; CCHWeri e ui e μΐ eud u eui WH nnno «3 Hgeo BjO Se + trt frt CTl ί> S Z *H *H *H*H *rtw

n e a oo e 00c oocu opcun socu ^UÏjuüo •HuwacucodoecoeHcgM

2 ,fl{ll Η Ήί) rlS ΉβΉ ΉδΉΪ *H Ë in 0)^)0)0 ,q hJ Μ boja boB 5P ö ^ SPS^i^ 2P=Ï 5 HHHU Ö0M O 03 CM Ö « «* *i ·£ β Λ ί O ei (X) Ρ—ί ·Η 0) ·Η τί *Η *r4 fO *Η 0) 2 ...... ητ> zauO) μ S ^ ë S £§£§ ii§Ti g HNcn Ό S W < fl C 'Cd'CC.g ? ft S 3 a (0cozwuce^O^'i3g^'i3_3,d ^^y cwiutM Huzeueue enencee 0¾ o eeo > e >o >ou >ομο >θ'^ 000’ n>zz > _m mu _ m u a ma UUU H C Cd ld c0 C co Cc0cec0ace,rl

Pftid 00 OiHJZSO 3+ 3+C Z+CC 3+> 'iU* ^ ^ ^ ^ ^ - 7 - 9> Vi r-4 Öfl 1) a a a νι a a Ή Λ a o so 3 „ α λ ·η a a ^ Ο S «·Ί » " " > Ή V S ^ 2 α) τι -α Ο Λ U νι u a a u > a λ y^ Sf 00 Ol ¢) » * Λ Q Ο Ο 1— g ιΛ νΟ «Μ cm 1) Vi oo a a a c νι a a ·η a a o a ϊ a « ή a a o a vi T-t a

£ Ή (4 N

a ό t> o a μ υ vi a a vi > s CNl

IVi fM

a " o «

Vi (V* a vi H DO 01 a a a vi a a. ή a a o oo 3 a a ή a a <m o a vi ·η a * 3 ·η vi ta m a -a Ό

o a Vi VI

vi a a VI > g ^ co « ' UJ Λ ^ k

a «ο ®V

o sr

Vi CM] a a > .

i l > I a 2

LiU U *W<lf Μ M—l Ή COW

a g a ago-H «Sow > ^ xj a, Q, U P, Vl 4-1 Upi+JOl „ t* m ·β cu aO ao a tS a a «-t ar-ie SO 3 BM a 3 a^a j°?

So a o ft-H id a o purl a a *rj Λ1 3»

a In n a in a vi a e m a n h a . °2},S

nco n a r-t n , a > jj^o vtinvi vi m a a a n w

¢) <o via a^i vi p< oo S2S

ga + n-i ga+ao* S s + ® o<o S§® •rf O τ-t i-I CM Ή τ-t O O oe

oo a vi vi oo a w 4-j o ooaviiy & sSSP

a o a a a o a w c o « ij n v y® ^ i5gft T-t g ή a in τ-t ε -η 3 fo a 00 ., t*

oo 1 v· a oo g vi a « oo g v a » > Λ, SSP

a a vi > aavii-to aavi-no S’® 2 •S ι-t a ι-t ή λ ή ·ηλ vn SPtiTi v»ge*Hvigeg+ Jj § a g + -η S24i a cog u apes « as i rQ y _« r

Vl Ό a Ο V fl 3 rl/T Vi 'a 3 ö Η -M

aj iHa a τ-t a a a τ-taa c jj o* 2> > o t-ι od > o vi o a <vi > o vi o a vi a £> > ιλ y nj to 4J g ^ 0 ιο <U ë ^ O W W _ s+sl-ss ig+al-ssi .«ss.s.

6 5 U '2092 j - 8 - J «ν'

Verdelgingsproeven (anaerobe celsuspensie in proefflessen) met veldculturen van SRB (sulfaat-reducerende bacteriën) verkregen door afzondering uit verdringingswater afkomstig van Michigan, Ventura en East Bay, hebben uitgewezen dat NaNO^ (een 5 gewoon voedselconserveringsmiddel) de groei van bacteriën kan tegengaan bij niveaus van 12,5-125 dpm; formaldehyde was actief bij 15-100 dpm.

Resultaten van vergelijkende proeven in een buisvormige inrichting voor het meten van het effect van biociden op de 10 groei van biofilm gaven met betrekking tot NaNC^ een verschil te zien. Aanhechtende SRB en aerobe populaties bleken in de praktijk bij hogere NaNO^ niveaus in geringe mate toe te nemen. Het is niet bekend waarom de aantallen bacteriën bij verdringing met NaNO^. toenamen, doch het is mogelijk dat de aangehechte SRB 15 ’’beschermd" wordt tegen hoge concentraties aan NaNO^ in de oppervlaktefilm. Het is mogelijk dat zij in deze vorm het gebruik van NC^ als alternatieve stikstofbron voor de groei weten te moduleren. Het blijkt dat NaNO^ bij een concentratie van 20-200 dpm geen doeltreffend verdelgingsmiddel is tegen SRB 20 in de vorm van een biofilm, vergeleken met het bestrijdings-effect van NaNO^ tegen deze organismen in de vorm van een suspensie ("zwevende organismen" of planktoncellen).

De onderhavige uitvinding is van toepassing voor het winnen van olie uit nagenoeg elke ondergrondse formatie op een locatie 25 waar zeewater economisch beschikbaar is. De uitvinding is in het bijzonder geschikt voor een formatie waarin de olie een neiging tot toenemende emulsievorming vertoont wanneer hij in aanraking wordt gebracht met zeewater waaraan ammoniak en nitriet zijn toegevoegd, en wel in een mate die gelijk is aan die welke 30 vertoond wordt door olie uit het MC-194 veld.

Het bij de werkwijze volgens de onderhavige uitvinding toegepaste zeewater kan nagenoeg elk zeewater omvatten dat op een geschikte wijze behandeld is voor het reduceren van de ¢50.20 9 2 -9 - hoeveelheid vaste stoffen, bacteriën en zuurstof. Bij de onderhavige werkwijze wordt het gecombineerd toevoegen van een biocide en een middel voor het verwijderen van zuurstof zodanig uitgevoerd, dat ten minste een aanzienlijke hoeveelheid chloor x aanwezig is in het zeewater waaraan het middel voor zuurstof-verwijdering is toegevoegd, en het middel voor het verwijderen van zuurstof is een middel dat in het zeewater bisulfietionen omvat of deze vormt. Het zuurstofgehalte van het zeewater wordt bij voorkeur verlaagd tot minder dan ongeveer 50 delen per jQ miljard.

Bij een bij voorkeur toegepaste methode voor het uitvoeren van de onderhavige werkwijze wordt zeewater dat behandeld is voor het reduceren van de hoeveelheid bacteriën, vaste stoffen en zuurstof geïnjecteerd voorafgaand aan het injecteren van een -j cj dergelijk zeewater waaraan ammoniak en nitriet zijn toegevoegd. Fluïdum wordt, met het winnen van de olie, bij voorkeur verkregen gedurende een dergelijke voorbehandeling. De mate waarin de voorbehandeling wordt uitgevoerd is bij voorkeur ten minste voldoende voor het tot stand van brengen van een 20 betrekkelijk stabiele en betrekkelijk snelle manier van injecteren van verdringingswater van de plaats van injecteren naar de plaats van winning. Een dergelijke voorbehandeling kan worden voortgezet zolang de winning van olie economisch aantrekkelijk is.

25 Aan het bij de onderhavige werkwijze gebruikte zeewater kan ammoniak worden toegevoegd voorafgaand aan, tijdens of na helemaal geen, enkele of alle behandeling voor het reduceren van de hoeveelheid bacteriën, vaste stoffen en zuurstof. Nagenoeg elke vorm van ammoniak of elke compositie die in staat is 30 ammoniak af te geven in een waterige oplossing kan voor het beoogde doel worden toegevoegd. In het algemeen genieten hoeveelheden die geschikt zijn voor het verhogen van de pH van het zeewater tot ongeveer, doch niet meer dan ongeveer 9,5, de voorkeur en hoeveelheden van ongeveer 10 tot 100 dpm zijn in het 35 bijzonder geschikt.

v 1/ jr ί. W u i J- 4** - 10 -

Het toevoegen van nitriet aan ammoniak-bevattend zeewater dat bij. de onderhavige werkwijze dient te worden geïnjecteerd kan tot stand worden gebracht door het toevoegen van nagenoeg elk verenigbaar en in water oplosbaar nitriet-bevattend, of cj nitriet-afgevend materiaal voorafgaand aan, tijdens of na de toevoeging van ammoniak, en/of eventuele behandeling voor het reduceren van de hoeveelheid bacteriën, vaste stoffen en/of zuurstof. Nagenoeg elke verenigbare, in water oplosbare nitriet-bevattende of nitriet-afgevende verbinding kan worden Ίq gebruikt. De toevoegde hoeveelheid dient zodanig te zijn, dat deze voldoende is voor het verhogen van het olieverdringingsvermogen van het ammoniak-bevattende zeewater, terwijl hij laag genoeg is om geen aanzienlijke groei van sessiele bacteriën te veroorzaken.

Ί ej Het geniet de voorkeur oppervlakactieve stoffen toe te voegen ter verhoging van het olieverdringingsvermogen van een deel of al het ammoniak- en nitriet-bevattende zeewater dat gebruikt wordt voor het uitvoeren van de onderhavige uitvinding. Dergelijke oppervlakactieve stoffen kunnen nagenoeg alle stoffen 2o zijn die verenigbaar zijn met waterige oplossingen die ammoniak-en nitrietionen bevatten en die in staat zijn het olieverdringingsvermogen van waterige vloeistoffen te verhogen. In het bijzonder wanneer de te winnen formatie-olie een aanzienlijke zuurgraad heeft, dient de toegevoegde 25 oppervlakactieve stof in staat te zijn dienst te doen als hulpoppervlakactieve stof in het systeem dat zeepsoorten van de aardoliezuren in de formatie-olie bevat. Bijzonder geschikte oppervlakactieve stoffen voor een dergelijk gebruik zijn die welke beschreven zijn in het Amerikaanse octrooischrift 30 No. 4.502.541.

8602092

Claims (7)

1. Werkwijze voor het winnen van olie uit een ondergrondse formatie op een locatie waar zeewater economisch beschikbaar is, omvattende: het in het zeewater opnemen, ten minste voordat dit 5 zeewater in de formatie wordt geïnjecteerd, van voldoende ammoniak of ammoniak-vormend materiaal voor het verhogen van de pH tot nagenoeg, doch minder dan ongeveer 9,5; en het in de formatie injecteren van het zeewater waaraan ammoniak is toegevoegd teneinde olie te verdringen naar een •JO produktielocatie waaruit olie wordt gewonnen.

2. Werkwijze volgens conclusie 1, waarbij voldoende nitrietionen-bevattend of nitrietionen-vormend materiaal voor het verhogen van het olieverdringingsvermogen van het ammoniak-bevattende zeewater zonder dat een ongewenste toename 15 in de snelheid van de groei van sessiele bacteriën wordt veroorzaakt, in het ammoniak-bevattende zeewater wordt opgenomen voordat dit zeewater in de formatie wordt geïnjecteerd.

3. Werkwijze volgens conclusie 1 of 2, waarbij het zeewater wordt behandeld in die mate welke vereist is voor het 20 verwijderen van bacteriën, vaste stoffen en zuurstof voordat dit zeewater in de formatie wordt geïnjecteerd.

4. Werkwijze volgens éën of meer der voorgaande conclusies, waarbij een hoeveelheid zeewater dat nagenoeg vrij is van bacteriën, vaste stoffen en zuurstof, geïnjecteerd wordt 25 voorafgaand aan het injecteren van het zeewater waaraan ammoniak en nitriet zijn toegevoegd. 6302092 - 12 -

5. Werkwijze volgens één of meer der voorgaande conclusies, waarbij een oppervlakactieve stof die doeltreffend is voor het verhogen van het olieverdringingsvermogen wordt opgenomen in het zeewater.

6. Werkwijze volgens conclusie 3, waarbij chloor of een cloor-afgevend materiaal toegevoegd wordt aan het onder behandeling zijnde zeewater, en een bisulfietionen~bevattend of ionen-afgevend materiaal toegevoegd wordt aan dat zeewater.

7. Werkwijze volgens conclusie 1, in hoofdzaak zoals in het Ίq voorafgaande beschreven onder verwijzing naar het Voorbeeld. 8602032