NL8100419A

NL8100419A - Fm-omroepstelsel met zenderkarakterisering.

Info

Publication number: NL8100419A
Application number: NL8100419A
Authority: NL
Original assignee: Philips Nv
Priority date: 1981-01-29
Filing date: 1981-01-29
Publication date: 1982-08-16
Also published as: FR2498853A1; FR2498853B1; DE3202123A1; GB2093318A; IT8219311A0; GB2093318B; US4493099A; SE8200395L; JPS57143952A; IT1149484B

Description

s c / r EHN 9941 1 N.V. Philips* Gloeilampenfabrieken te Eindhoven.

"EM-anroepstelsel met zenderkarakterisering".

De uitvinding heeft betrekking pp een EM-anroepstelsel voorzien van een EM-zender voor het uitzenden van een op een hoofddraaggolf in frequentie gemoduleerd multiplexsignaal en een FM-ontvanger voor samenwerking met deze EM-zender, welk multiplex-s ignaalbevat: een audio-5 frequent eerste informatiesignaal en ingeval van een stareo-uitzending, een op een onderdrukte stereohulpdraagolf gemoduleerd tweede informatie-signaal, een stereopiloot waarvan de frequentie tussen de frequentiespectra van de beide inforxnatiesignalen is gelegen, alsmede een eerste binair codesignaal dat in fase is gemoduleerd pp een buiten de geloonde frequen-10 tiespectra gelegen eerste codëhulpdraaggolf, welke een niet met een harmonische van de stereopiloot samenvallende harmonische van een subhar-monische van deze piloot is.

Bovendien betreft de uitvinding een zender voor het opwekken en uitzenden van signalen, zoals toegepast in een dergelijk stelsel, als-15 mede een ontvanger voor het ontvangen en weergeven van zulke signalen.

Een dergelijk EM-anroepstelsel is bekend uit de Nederlandse ter visie gelegde octrooiaanvrage nr. 7800581. Hierbij bevat het eerste binair codesignaal digitaal gecodeerde informatie over o.m. de naam en de lokatie van de zender, de naam en aard van het uitgezonden progranma en 20 het kanaalnunmer.

De dsnodulatie van de ontvangen eerste codëhulpdraaggolf van het multiplexsignaal naar de basisband wordt in de bekende ontvangers van het genoemde EM-anroepstelsel, in twee etappes uitgevoerd.

De eersté codëhulpdraaggolf wordt eerst, na selectie uit het 25 multiplexsignaal aan de uitgang van de FM-detektor vermenigvuldigd met het pilootsignaal, zodat een conversie naar een hulpmiddenfrequentie plaatsvindt. Deze hulpmiddenfrequentie kant daarbij overeen met het frequentieverschil tussen de pilootfrequentie en de frequentie van de eerste code-hulpdraaggolf. Daarna wordt met behulp van een uit het pilootsignaal door 30 frequentiedeling geregenereerd mengsignaal met een frequentie ter grootte van de hulpmiddenfrequentie een uiteindelijke frequentie-conversie naar de basisband uitgevoerd. De fase van het geregenereerde mengsignaal wordt daarbij geregeld aan de hand van de fase van het in frequentie gékwadra- 8100419 PHN 9941 2 teerde frequentieverschil tussen de eerste codehulpdraaggolf en het pi-lootsignaal. De tweeduidigheid bij het uiteindelijke decoderen van het ontvangen codesignaal t.g.v. het kwadrateren in deze bekende ontvanger wordt door toepassing van de zogenaamde differentiële code geëlimineerd.

5 De overdrachtscapaciteit van het eerste binaire codesignaal is, mede door faktoren als intersymboolinterferentie en ruis, beperkt tot ca. 600 bits/sec.. De overdrachtscapaciteit is te gering cm aan de groeiende vraag naar meer informatie te blijven voldoen.

De uivinding beoogt een FM-cmroepstelsel aan te geven, welke 10 de mogelijkheid biedt enerzijds van een grotere informatie-overdracht dan het bekend FM-cmroepstelsel zonder afbreuk te doen aan de onderlinge sig-naalscheiding tussen de signalen in het multiplexsignaal en anderzijds van een eenvoudige selectie en demodulatie van de uitgezonden binaire informatie.

15 Een EM-omroepstelsel van de in de aanhef vermelde soort vol gens de uitvinding, vertoont daartoe het kenmerk, dat het multiplexsig-naal tevens althans een tweede binair codesignaal bevat, dat onafhankelijk is van het eerste binair codesignaal en binair in fase gemoduleerd is op een tweede codehulpdraaggolf, welke beide codehulpdraaggolven fre-20 quentiematig symmetrisch on de stereopiloot of een harmonische daarvan zijn gelegen, waarbij de resultante van de beide codehulpdraaggolven ten opzichte van de stereopiloot, resp. de betreffende harmonische, een geheel aantal malen π/4 gedraaid is.

Bij toepassing van deze maatregel, wordt met het tweede binai-25 re codesignaal een extra overdrachtscapaciteit verschaft ter grootte van de overdrachtscapaciteit van het eerste binaire codesignaal. Het zal duidelijk zijn, dat het voor de vergroting van de overdrachtscapaciteit van het multiplexsignaal op zichzelf niet van belang is, op welke frequentie en fase de tweede codehulpdraaggolf gekozen wordt. Aan de ontvangstzijde 30 kunnen de beide codehulpdraaggolven immers met behulp van een tweetal zeer selectieve banddoorlaatfilters separaat uit het multiplexsignaal geselecteerd worden en verder In twee gescheiden parallele takken apart verwerkt worden.

Bij de genoemde onderlinge frequentie- en faserelatie tussen 35 de beide codehulpdraaggolven wordt het echter mogelijk de beide codehulpdraaggolven tegelijkertijd met slechts één eenvoudig banddoorlaatfilter uit het multiplexsignaal te selecteren en naar de genoemde hulpmidden-frequentie te converteren onder volledig behoud van de mogelijkheid on de 8100419 "" " * ' i PHN 9941 3 beide codesignalen onderling te scheiden.

-stelsel

Een EM-ontvanger voor toepassing in een EXKararoep/. volgens de uitvinding . is dan ook gekenmerkt door een banddoorlaatfilter voor het selecteren van de beide codehulpdraaggolven uit het raultiplex-5 signaal, welke geschakeld is tussen een FM-detéktor en signaalingangen van eerste en tweede mengtrappen, een pilootoscillatieschakeling met eerste en tweede kwadratuuruitgangen, welke resp. verbonden zijn met draaggolfingangen van de eerste en tweede mengtrappen, eerste en tweede laagdoorlaatfilters, welke geschakeld zijn tussen uitgangen van de beide tO genoemde mengtrappen en ingangen van een derde mengtrap voor het daaraan selectief toevoeren van de beide naar een hulpmiddenfrequentie geconverteerde codehulpdraaggolven, een banddoorlaatfilter welke geschakeld is tussen de derde mengtrap en een faser egels ignaalopwekschakeling met een resonantiefrequentie van tweemaal de genoemde hulpmiddenfrequentie, als-15 mede door een aan de pilootoscillatieschakeling gekoppelde frequentiedeler voor het opwekken van een mengsignaal met de hulpmiddenfrequentie, welke via een faseregelaar verbonden is met een demodulatie-inrichting voor het demoduleren van de beide codehulpdraaggolven, welke faseregelaar verbonden is met de faseregelsignaalcpwekschakeling voor het in fase regelen 20 van het mengsignaal met het uitgangssignaal van het laatstgenoemd banddoorlaatfilter .

Bij toepassing van deze maatregel hebben de beide codehulpdraaggolven na een eerste frequentieconversie in de eerste en tweede mengtrappen dezelfde zogenaamde hulpmiddenfrequentie ter grootte van het fre-25 quentieverschil tussen de sterecpiloot, resp. de betreffende harmonische daarvan, en de beide codehulpdraaggolven, met een onderling 90°-fasever-schil. Door deze kwadratuurrelatie van de beide codehulpdraaggolven in de hulpmiddenfrequentie blijft de signaalscheiding tussen de beide codesig-nalen gehandhaafd. Bovendien is het door een onderlinge vermenigvuldiging 30 van de beide codehulpdraaggolven in de derde mengtrap mogelijk op eenvou-respectievelijke dige wijze hun {_ fase te detekteren. Een indicatie ontrent de fase van de beide codehulpdraaggolven levert het uitgangssignaal van de derde mengtrap, welke wordt gebruikt on op bekende wijze de fase te regelen van het in de frequentiedeler opgewekte mengsignaal.

35 Een voorkeursuitvoering van een dergelijke FM-ontvanger vol gens de uitvinding vertoont het kenmerk, dat de demodulatieinrichting eerste en tweede synchrone danodulatoren bevat ieder met eerste en tweede ingangen, waarbij de eerste ingangen van de beide demodulatoren resp. ver- 8100419 t l PHN 9941 4 tonden zijn met de genoemde eerste en tweede laagdoorlaatfilters en waarbij de beide ingangen verbonden zijn met een uitgang van de faseregelaar.

Een EM-zender voor toepassing in een EM-cmroepstelsel volgens de uitvinding vertoont het kenmerk, dat een aan een pilootoscillator ge-5 schakelde hulpdraaggolfgenerator voor het leveren van eerste en tweede codehulpdraaggolffrequenties aan een tweetal draaggolfuitgangen, welke zijn verbonden met een tweetal fasemodulatoren voor het binair in fase moduleren van de beide codehulpdraaggolven met de genoemde eerste en tweede binaire codes ignalen, waarbij tussen êên der beide draaggolfuit-10 gangen en de daarmee verbonden fasemodulator een frequentie-onafhankelij -ke 90°-fasedraaier is geschakeld.

Bij toepassing van deze maatregel wordt een eenvoudige opwekking van het in het EM-cmroepstelsel volgens de uitvinding toegepaste mul-tiplexsignaal mogelijk.

15 De uitvinding zal nader worden uiteengezet aan de hand van de in de tekening weergegeven figuren.

Hierin toont:

Fig. 1 een blokschema van een zender voor een tweetal uitvoe-ringsvoorbeelden van het EM-cmroepstelsel volgens de uitvinding; 20 Fig. 2a het frequentiespektrum van het aan de zendzijde voor EM-modulatie opgewekte en aan de ontvangs tz ij de na EM-demodulatie verkregen mul tiplexsignaal in een EM-cmroepstelsel volgens de uitvinding;

Fig. 2b het vektordiagram van de codehulpdraaggolven in het multiplexs ignaal in een voorkeursuitvoering van een EM-cmroepstelsel vol-25 gens de uitvinding;

Fig. 3 een blokschema van een eerste uitvoering van een EM-ontvanger voor samenwerking met een EM-zender en een EM-omroepstelsel volgens de uitvinding;

De zender van Fig. 1 bevat een bron van linkeraudiosignalen 30 1 en een bron van rechteraudiosignalen 2 welke verbonden zijn met een sterecmultiplexencoder 3. De stereomultiplexencoder 3 bevat een pilootoscillator 4 met behulp waarvan op bekende wijze de linker- en rechteraudiosignalen worden verwerkt tot een standaard stereomultiplexsignaal, dat het audiofrequent scmsignaal (L + R) van de linker- en rechteraudio-35 signalen bevat, het op een onderdrukte 38 KHz draaggolf amplitude gemoduleerd verschilsignaal (L - R) en het tussen de frequentie spektra van het som- en verschilsignaal gelegen 19 KHz (f ) pilootsignaal. Het frequentie-

P

spektrum daarvan is weergegeven in fig. 2.

8100419 . t PHN 9941 5

Een uitgang van de stereanultiplex-encoder 3 met dit standaard multiplexsignaal is gekoppeld aan een opteltrap 5. De opteltrap 5 is verbonden met een IM-zendmodulator 6 en een zendantenne 7.

De pilooboscillator 4 van de stereanultiplex-encoder 3 is 5 enerzijds verbonden met een frequentiedeelschakeling 8 en anderzijds met een frequentievermenigvuldigingsschakeling 9 waarin qp bekende wijze de pilootfrequentie f respectievelijk met een faktor 8 gedeeld en met

P

een faktor 3 wordt vermenigvuldigd. Een uitgang van de frequentiedeelschakeling 8 is gekoppeld aan eerste ingangen van vermenigvuldigtrappen 10 10 en 11. Een tweede ingang van de vermenigvuldigingstrap 10 is verbonden met de pilootoscillator 4. De vermenigvuldigtrap 10 levert daardoor uitgangssignalen bij o.a. fp - fc en fp + fc, waarbij fp = 19 KHz en f = 1/8 f . Deze uitgangssignalen dienen als eerste en tweede codehulp-c p draaggolven, waarop eerste en tweede binaire codesignalen m(t) en n(t) fase 15 worden gemoduleerd zoals hierna nader beschreven.

Een tweede ingang van de vermenigvuldigtrap 11 is verbonden met een uitgang van de frequentievermenigvuldigschakeling 9. De vermenigvuldigtrap 11 levert daardoor uitgangssignalen bij o.a. 3ίρ - fc en 3f + f , welke kunnen dienen als codehulpdraaggolven voor een verder twee-20 tal binaire codesignalen.

De vermenigvuldigtrap 10 is enerzijds via een banddoorlaat- filter 12 met een resonantiefrequentie f - f_, verbonden met een draag- golfingang van een modulator 18 en anderzijds via een banddoorlaatfilter 13 met een resonantiefrequentie van f + fc en een frequentie-onafhanke- 25 lijke 90° fasedraaier 16 met een draaggolfingang van een modulator 19.

Aan de modulatoren 18 en 19 worden zodoende resp. eerste en tweede code- waarbij w = hulpdraaggolven toegevoerd van de vorm: cos (Wp - wc)ten sin(w + wc)t /]? 2\f en w_ =» 2U.1/8f . pc p

De schakelingen 8, 10, 12 en 13 funktioneren daardoor als een 30 hulpdraaggolfgenerator voor het leveren van de eerste en de tweede code-hulpdraaggolffrequenties.

De modulatoren 18 en 19 zijn resp. gekoppeld aan binaire sig-naalbronnen M en N welke de eerste en tweede binaire codes ignalen m(t) en n(t) leveren, waarmee de eerste en tweede codehulpdraaggolven binair in 35 fase worden gsnoduleerd tot m(t) cos (w^ - wjt resp. n(t) sin (Wp + wc)t met J m(t) J = 1 en J n(t) J = 1. Uitgangen van de modulatoren 18 en 19 zijn via een opteltrap 22, waarin de beide gemoduleerde codehulpdraaggolven worden opgeteld, verbonden met schakelcontact a van een cmschakelaar 24.

8100419 > I 1 PHN 9941 6

Een moedercontact c van de omschakelaar 24 is verbonden met de optel trap 5, waarin de beide gemoduleerde codehulpdraaggolven in de stand (a) van de omschakelaar 24 aan het s tandaardmultiplexsignaal worden toegevoerd.

Op overeenkomstige wijze is de vermenigvuldigtrap 11 ener-5 zijds via een banddoorlaatfilter 14 met resonantiefrequentie 3fp - fQ verbonden met een draaggolfingang van een modulator 20 en anderzijds via een banddoorlaatfilter 15 en een frequentie-onafhankelijke 90°-fasedraaier met een draaggolfingang van een modulator 21. Aan de modulatoren 20 en 21 worden zodoende verdere codehulpdraaggolven toegevoerd resp. van de vorm; 10 cos (3Wp - wc) t en sin (3w^ + wc)t. De schakelingen 9,11,14 en 15 funk-tioneren daardoor als een hulpdraaggolfgenerator voor het leveren'van de genoemde verdere codehulpdraaggolven. De modulatoren 20 en 21 zijn resp. verbonden met binaire siqnaalbronnen V en W welke verdere binaire code-signalen v(t) en w(t) leveren, waarmee de beide verdere codehulpdraaggol-15 ven op resp. 3fp - fc en 3f^ + fc binair in fase worden gemoduleerd tot v(t) cos (3w - w )t resp. w(t) sin (3w + w )t, met I v(t)|= 1 en j w(t)j= 1. Uitgangen van de modulatoren 20 en 21 zijn via een opteltrap 23, waarin een optelling van de beide laatstgenoemde gemoduleerde codehulpdraaggolven plaatsvindt, verbonden met een schakelcontact b van de omschakelaar 24.

20 In de stand (b) van de omschakelaar 24 worden deze verdere codehulpdraaggolven aan het standaardmultiplexsignaal toegevoegd.

De werking en constructie van de genoemde schakelingen zijn op zichzelf bekend uit de Nederlandse tervisiegelegde octrooiaanvrage nr. 7800581 en behoeven voor het begrijpen van de uitvinding geen nadere 25 uitleg.

Het zal duidelijk zijn dat het blokschema van fig. 1 een proef zender betreft, die geschikt is cm uit te testen welk stelsel in de praktijk het best zal voldoen. In de definitieve versie zal de zender slechts voor één stelsel geschikt behoeven te zijn en daardoor eenvoudig 30 van opbouw kunnen zijn. Bij de uiteindelijke keuze daartoe kan indien nodig in overweging worden gencmen de uitvoering waarbij 4 binaire code-signalen worden overgedragen, hetgeen te realiseren is door in de zender van fig. 1 de uitgangen van de modulatoren 18-21 rechtstreeks aan de opteltrap 5 te koppelen. Het frequentiespektrum van het aldus verkregen 35 multiplexsignaal is weergegeven in fig. 2a.

De vektoriële sart van deze beide codehulpdraaggolven in de (a)-stand van de omschakelaar 24: m(t) cos (w - w )t + n(t) sin (w + w )t

pc P C

ten opzichte van het pilootsignaal cos w t is voor de vier mogelijke comr

P

8100419 i -4 • ( PHN 9941 7 binaties van m(t) en n (t)-waarden afgebeeld in fig. 2b met SV^ - SV^.

Het pilootsignaal is hierin weergegeven met een vektor P. De fasehoék tussen de pilootvektor P en elk der vektoren SV^ - SV^ bedraagt daarbij een geheel aantal malen ^/4.

5 De vektoriële son van de verdere gemoduleerde codehulpdraag- golven in de (b)-stand van de anschakelaar 24: v(t) cos (3w - w )t + w(t) P c

sin (3Wp + wc)t is, analoog aan het voorgaande geval; eveneens weer te geven met vektoren SV^ - SV^ waarbij nu de derde harmonische van het pilootsignaal cos 3w t voorgesteld wordt met de vektor P. De faserelatie tussen P

10 de laatstgenoemde som van de beide verdere codehulpdraaggolven en de derde‘harmonische van de piloot is dezelfde als die tussen de son van de eerste en tweede codehulpdraaggolven en de piloot.

Pig. 3 toont het blokschema van een EM-ontvanger volgens de uitvinding voor samenwerking met de FM-zender van fig. 1 in de stand (a) 15 van de anschakelaar 24. Deze EM-ontvanger bevat aan een antenneïnrichting 50 achtereenvolgens geschakeld een afstemdeel 51, een middenfrequentver-sterker 52, een EM-detektor 53. Aan de uitgang van de FM-detektor 53 staat het multiplexsignaal ter beschikking, dat behalve het standaard-multiplex-signaal de genoemde eerste en tweede gemoduleerde codehulpdraaggolven be~ 20 vat. Het standaards ter eanultiplexs ignaal wordt, in geval van een stereo-uitzending, toegevoerd aan de stereodecoder 54, welke linker- en rechter-audiosignalen levert, die via audioversterkers 55 en 56 aan linker en rechterluidsprekers 57 en 58 worden toegevoerd.

De beide gemoduleerde codehulpdraaggolven m(t) cos (w - w )t P c 25 + n(t) sin (w + w )t en de in frequentie daartussen gelegen 19 kHz-P c

stereopiloot cos w t worden via een banddoorlaatfilter 59 met resonantie-P

frequentie f en bandbreedte 2ί_, uit het multiplexsignaal gefilterd en via een codeïngang 60 toegevoerd aan signaalingangen van eerste en tweede mengtrappen 61 en 62.

30 De mengtrap 61 maakt deel uit van een fasegesleutelde lus, waarin een spanningsgestuurde oscillator (VCO) 64 is opgenoemen waarvan een regelingang via een laagdoorlaatfilter 63 is verbonden met een uitgang van de mengtrap 61 en waarvan een uitgang is verbonden met een draaggolfingang van de mengtrap 61. De fasegesleutelde lus 61, 63, 64 is 35 op bekende wijze af gestemd qp de stereopiloot f , zodat in gesleutelde

P

toestand de VCO 64 funktioneert als een pilootoscillatieschakeling, welke aan een eerste kwadratuuruitgang 87 een signaal cos w_t levert welke in frequentie en fase overeenkomt met de uitgezonden stereopiloot. De VCO 64 8100419 1 . .........

► I

PHN 9941 8 is tevens via een frequentie-onafhankelijke 90°-fasedraaier 65 verbonden met een tweede kwadratuuruitgang 88 van de genoemde pilootoscillatiescha- keling. De kwadratuuruitgang 88 is aan een draaggolfingang van de tweede mengtrap 62 geschakeld. Uitgangen van de mengtrappen 61 en 62 zijn via 5 resp. laagdoorlaatfilters 66 en 67 verbonden met ingangen van een derde mengtrap 68 voor het daaraan toevoeren van resp. signalen met een hulp- middenfrequentie f : m(t) cos w t + n(t) sin w (t) en (1) co c m(t) sin w t + n(t) cos w (t) (2) c c

Aan een uitgang van de derde mengtrap 68 staat daardoor een 10 signaal op tweemaal de hulpmiddenfrequentie 2f nl.:

G

sin 2wct + m(t)n(t). Hieruit wordt na filtering in een banddoorlaatfilter 69, welke aan de laatstgenoemde uitgang is geschakeld het signaal sin 2w t verkregen. Het banddoorlaatfilter 69 is via een begrenzer 70 verbonden met een eerste ingang van een faseregelsignaalopwekschakeling 71.

15 De faseregelsignaalopwekschakeling 71 stuurt een faseregelaar 74, welke is gekoppeld aan een uitgang van een freguentiedeler 73. De fre-quentiedeler 73 is verbonden met de VCO 64 en deelt de in de VCO 64 geregenereerd pilootfrequentie f door een faktor 8, zodat daardoor een meng-

P

signaal cos (wct +0 ) verkregen wordt. De fase-meerduidigheid, die ten-20 gevolge van de frequentiedeleing ontstaat wordt in de faseregelaar 74 qp bekende wijze gereduceerd tot een fase-tweeduidigheid. Hiertoe wordt het uitgangssignaal van de faseregelaar 74 in frequentie verdubbeld in een frequentieverdubbelaar 84 en daarna in een als fasedetéktor funktioneren-de vermenigvuldigtrap 83 vermenigvuldigd met het uitgangssignaal van de 25 begrenzer 70. Een uitgang van de vermenigvuldigtrap 83 is via een laag-doorlaatf ilter 71 en een versterker 86 verbonden met een regelingang van de faseregelaar 71 teneinde bij een faseverschil tussen de beide aan de vermenigvuldigtrap 83 toegevoerde signalen een regelsignaal aan de faseregelaar 71 te leveren. Aan de uitgang van de faseregelaar 74 staat zo-30 doende het mengsignaal cos wct.

Een uitgang van de faseregelaar 74 is verbonden met draag-golfingangen van als synchrone demodulatie-inrichtingen funktionerende vierde en vijfde mengtrappen 75 en 76. Signaalingangen van de vierde en vijfde mengtrappen 75 en 76 zijn resp. verbonden met uitgangen van de laag-35 doorlaatfilters 66 en 67. In de vierde en vijfde mengtrappen 75 en 76 vindt een vermenigvuldiging plaats van het mengsignaal cos w t met m(t) cos w t

O G

+ n(t) sin w t resp* met m(t) sin w t + n(t) cos w t. Uitgangen van de c cc vierde en vijfde mengtrappen 75 en 76 zijn resp. verbonden met laagdoor- 8100419 • » PHN 9941 9 laatfliters 77, 78 welke resp. de gewenste eerste en tweede codesignalen m(t) en n(t) uit de mengprodukten aan de uitgangen van de vierde en vijfde mengtrappen 75 en 76 selecteren.

Deze binaire codesignalen m(t) en n(t) worden toegevoerd aan 5 begrenzers 79,80 en stuureenheden / beeldweergeefinrichtingen 81, 82, waarin op bekende wijze de eerste en tweede binaire codesignalen worden omgezet in optische karaktertékens.

De genoemde schakelingen zijn op zichzelf bekend uit de pu-blikatie "The SPI-system for EM-tuning", uitgebracht in 1978 door N.V.

10 Philips Gloeilampenfabrieken, afd. Electronic Components and Materials. Een nadere beschrijving van deze schakelingen is voor het begrijpen van de uitvinding niet nodig en wordt derhalve achterwege gelaten.

Het spreekt vanzelf dat er verschillende mogelijkheden zijn om de code-signalen van de hulpmiddenfrequentie f naar de basisband te 15 demoduleren. Bij een vermenigvuldiging van b.v. het signaal m(t) cos w t + n(t) sin w t aan de uitgang van het laagdoorlaatfilter 66 enerzijds met het mengsignaal cos wt wordt na filtering het eerste binaire code-signaal m(t) verkregen en anderzijds met het 90° in fase verschoven mengsignaal sin wct het tweede binaire codesignaal n(t). Een dergelijke de-20 modulatie wordt verkregen door de signaalingang van de vijfde mengtrap 76 te verbinden met het laagdoorlaatfilter 66 en de draaggolfingang van deze mengtrap 76 via een niet weergegeven 9 0°-fasedraaier met de fase-regelaar 74.

fën overeenkomstige demodulatie kan worden verkregen door 25 het signaal m(t) sin wt + n(t) cos w t aan de uitgang van het laagdoor-laatfilter 67 enerzijds te vermenigvuldigen met het mengsignaal cos wct en anderzijds met het 90° in fase verschoven mengsignaal sin w t resp.

v ter verkrijging van het tweede en het eerste binaire codesignaal m(t) en n(t).

30 Ook is het denkbaar met toepassing van de uitvinding eerst de frequentie van de beide codéhulpdraaggolven te regenereren door een niet weergegeven vermenigvuldiging van het pilootsignaal f aan de uit-

Sr gang van de VCO 64 met het geregenereerd mengsignaal f aan de uitgang van de faseregelaar 74, gevolgd door een frequentieselectie met behulp 35 van banddoorlaatfliters met resonantiefrequenties f + fc en f - fc>

Met qp deze wijze separaat beschikbare geregenereerd eerste en tweede codéhulpdraaggolffrequenties kunnen vervolgens op bekende wijze door een separate vermenigvuldiging met het signaal aan de code-ingang 60 en fil- 8100419 V i Λ « ΡΗΝ 9941 10 tering direkt de codesignalen m(t) en n(t) uit de gebruikelijke EM-midden-frequentie gedemoduleerd worden.

Voor de verwerking van zendsignalen, welke ontstaan in de stand (b) van de omschakelaar 24 van de zender van fig. 1 dienen de beide code- 5 signalen v(t) cos (3w '- w ) t + w(t) sin (3w + w )t en het pilootsig- p c pc naai cos t aan de code-ingang 60 beschikbaar te zijn.

De regeneratie van het pilootsignaal en daaropvolgend het mengsignaal cos w t vindt qp dezelfde wijze plaats als in het voorgaande geval.

10 De demodulatie van de laatstgenoemde codehulpdraaggolven

naar de hulpniddenfrequentie f kan worden gerealiseerd door de geregenereerde piloot f aan de uitgang van de VCO 64 met een faktor 3 in fre-P

quentie te vermenigvuldigen en het aldus verkregen signaal cos 3w t ener-

P

zijds toe te voeren aan een draaggolfingang van een niet weergegeven 15 mengtrap waarvan een signaal ingang met de code-ingang 60 en een signaal-uitgang met het eerste laagdoorlaatfilter 66 is verbonden en anderzijds toe te voeren aan de tweede mengtrap 62 via de frequentie-onafhankelijke 90 -fasedraaier. 65.

De verdere demodulatie van de beide verdere codesignalen v(t) 20 en w(t) vanuit de hulpmiddenfrequentie naar de basisband kan op dezelfde wijze worden uitgevoerd als in het voorgaande geval is aangegeven met betrekking tot de eerste en tweede codesignalen m(t) en n(t).

25 30 35 8100419

Claims

1. M-anroepstelsel voorzien van een EM-zender voor het uit zenden van een op een hoofddraaggolf in frequentie gemoduleerd multiplex-signaal en een EM-ontvanger voor samenwerking met deze EM-zender, welk multiplexsignaal bevat: een audiofrequent eerste informatiesignaal en in-5 geval van een stereo-uitzending, een op een onderdrukte stereohulpdraag-golf gemoduleerd tweede informatiesignaal, een stereopiloot waarvan de frequentie tussen de frequentiespectra van de beide informaties ignalen is gelegen, alsmede een eerste binair codesignaal dat in fase is gemoduleerd op een buiten de genoemde frequentiespectra gelegen eerste code-10 hulpdraaggolf, welke een niet met een harmonische van de stereopiloot samenvallende harmonische van een subharmonische van deze piloot is, met het kenmerk, dat het multiplexsignaal tevens althans een tweede binair oodesignaal bevat, dat onafhankelijk is van het eerste binair codesignaal en binair in fase gemoduleerd is op een tweede codehulpdraaggolf, welke 15 beide codehulpdraaggolven frequentiematig synmetrisch cm de stereopiloot of een harmonische daarvan zijn gelegen, waarbij de resultante van de beide codehulpdraaggolven ten opzichte van de stereopiloot, resp. de betreffende harmonische, een geheel aantal malen4 gedraaid is.

2. EM-zender voor toepassing in een EM-omroepstelsel volgens con-20 clusie 1, gekenmerkt door een aan een pilootoscillator geschakelde hulp- draaggolfgenerator voor het leveren van eerste en tweede codehulpdraag-golffrequenties aan een tweetal draaggolfuitgangen, welke zijn verbonden met een tweetal fasemodulatoren voor het binair in fase moduleren van de beide codehulpdraaggolven met de genoemde eerste en tweede binaire code-25 signalen, waarbij tussen één der beide draaggolfuitgangen en de daarmee verbonden fasemodulator een frequentie-onafhankelijke 90°-fasedraaier is geschakeld.

3. EM-ontvanger voor toepassing in een EM-omroepstelsel volgens conclusie 1.

4. EM-ontvanger volgens conclusie 3, gekenmerkt door een band- dcorlaatfilter voor het selecteren van de beide codehulpdraaggolven uit het multiplexsignaal, welke geschakeld is tussen een EM-detektor en sig-naalingangen van eerste en tweede mengtrappen, een pilootoscillatie-schakeling met eerste en tweede kwadratuuruitgangen, welke resp. verbon-35 den zijn met dr aaggolf ingangen van de eerste en tweede mengtrappen, eerste en tweede laagdoorlaatfilters, welke geschakeld zijn tussen uitgangen van de beide genoemde mengtrappen en ingangen van een derde mengtrap voor het daaraan selectief toevoeren van de beide naar een hulpmiddenfrequen- 8100419 \ _ PHN 9941 12 r . tie geconverteerde codehulpdraaggolven, een banddoorlaatfilter welke geschakeld is tassen de derde mengtrap en een faseregelsignaalopwekschake-ling met een resonantiefrequentie van tweemaal de genoemde hulpnidden-frequentie, alsmede door een aan de pilootoscillatieschakeling gekoppelde 5 frequentiedeler voor het opwekken van een mengsignaal met de hulpmidden-frequentie, welke via een faseregelaar verbonden is met een demodulatie-inrichting voor het demoduleren van de beide codehulpdraaggolven, welke faseregelaar verbonden is met de faseregelsignaalopwekschakeling voor het in fase regelen van het mengsignaal met het uitgangssignaal van het laatst-10 genoemd banddoorlaatfilter.

5. EM-ontvanger volgens conclusie 4, met het kenmerk, dat de demodulatieïnrichting eerste en tweede synchrone demodulatoren bevat ieder met eerste en tweede ingangen, waarbij de eerste ingangen van de beide demodulatoren resp. verbonden zijn met de genoemde eerste en tweede 15 laagdoorlaatfilters en waarbij de beide ingangen verbonden zijn met een uitgang van de faseregelaar. 20 25 30 35 ..................Λ 81 0 0 4 1 9