NL1026658C1

NL1026658C1 - Tilt vehicle provided with a moment compensation device.

Info

Publication number: NL1026658C1
Application number: NL1026658A
Authority: NL
Inventors: Christopher Ralph Van De Brink; Hendrik Marinus Kroonen
Original assignee: Brinks Westmaas Bv
Priority date: 2004-07-14
Filing date: 2004-07-14
Publication date: 2005-08-16
Also published as: WO2006006859A3; WO2006006859A2; NL1026658A1

Description

Kantelvoertuig voorzien van een momentcompensatie-inrichtingTilt vehicle provided with a moment compensation device

De uitvinding heeft betrekking op een kantelvoertuig voorzien van een eerste framedeel «ï een tweede framedeel, onderling kantelbaar verbonden rondom een in de langs-5 richting gelegen kantelas, waarbij elk framedeel is voorzien van ten minste een wiel.The invention relates to a tilting vehicle provided with a first frame part and a second frame part, mutually tiltably connected around a longitudinal tilt axis, wherein each frame part is provided with at least one wheel.

Een dergelijk kantelvoertuig is bekend uit WO 95/34459 ten name van aanvraagster. Het achterste framedeel is voorzien van twee wielen en van een kantelinrichting die twee hydraulische cilinders omvat Het voorste framedeel is kantelbaar verbonden met 10 het achterste framedeel en omvat het stuurwiel, dat via een stuurkolom is verbonden met een voorwiel, alsmede de bestuurderszitplaats. Wanneer met het voertuig een bocht wordt genomen, wordt via een sensor het moment of de kracht op het voorste wiel gemeten, en wordt een regelsignaal gevormd dat de kanteling van het voorste deel aanstuurt, Het voorste deel wordt vervolgens gekanteld, en bij het rijden door een bocht 15 krijgt het voorste wiel een kleine uitslag, totdat geen moment meer op het voorste wiel aangrijpt Op dat moment wordt de kantelbeweging gestopt en is de juiste kantelhoek van het voorste framedeel bereikt, passend bij de snelheid, de bochtstraal en het gewicht van de bestuurder.Such a tilting vehicle is known from WO 95/34459 in the name of the applicant. The rear frame part is provided with two wheels and with a tilting device comprising two hydraulic cylinders. The front frame part is tiltably connected to the rear frame part and comprises the steering wheel, which is connected via a steering column to a front wheel, as well as the driver's seat. When the vehicle makes a turn, the moment or force on the front wheel is measured via a sensor, and a control signal is formed that controls the tilt of the front part. The front part is then tilted, and when driving through a turn 15 gives the front wheel a small deflection, until no more moment engages the front wheel. At that moment the tilting movement is stopped and the correct tilt angle of the front frame part is reached, corresponding to the speed, the turn radius and the weight of the front wheel. driver.

20 In WO 99/14099 is beschreven hoe het stuursignaal voor de kanteling kan worden afgeleid uit de hoekverdraaiing van de stuurkolom ten opzichte van een voorwiel-kantelas welke ligt in het vlak van het voorste wiel. Sturen van het kantelvoertuig vindt plaats, niet door directe verdraaiing van het voorste wiel door de bestuurder maar door bediening van het kantelmechanisme. Bij het nemen van een bocht wordt een kanteling 25 door de bestuurder geïnitieerd, waarna het voorste wiel een kleine uitslag krijgt rond zijn kantelas. Deze uitslag ten opzichte van de stuurstand regelt de kanteling.In WO 99/14099 it is described how the control signal for the tilt can be derived from the angular rotation of the steering column with respect to a front wheel tilt axis which lies in the plane of the front wheel. Steering of the tilting vehicle takes place, not by direct rotation of the front wheel by the driver, but by operating the tilting mechanism. When taking a turn, a tilt is initiated by the driver, after which the front wheel receives a small deflection around its tilt axis. This result relative to the steering position controls the tilt.

In beide hierboven beschreven uitvoeringsvormen van het kantelvoertuig bevindt de aandrijving zich in het achterste framedeel dat met twee wielen rechtop op de onder-30 grond blijft Tevens is de kanteling van het voorste framedeel actief aangedreven door een hydraulische, pneumatische of elektrische kantelinrichting.In both embodiments of the tilting vehicle described above, the drive is located in the rear frame part which remains upright on the ground with two wheels. The tilt of the front frame part is also actively driven by a hydraulic, pneumatic or electric tilting device.

1026658- I 2 I In een alternatieve uitvoeringsvorm van een kantelvoertuig, zoals beschreven in W02004/011324 ten name van aanvraagster, kan de kanteling van het bestuurders- I gedeelte op een “passieve” wijze worden verkregen doordat de bestuurder zich met zijn I benen afeet tegen een met het achterste framedeel verbonden treeplank. De kanteling I 5 kan geheel of deels worden ondersteund door een kantelmechanisme en kan worden I gedempt.In an alternative embodiment of a tilting vehicle, as described in WO2004 / 011324 in the name of the applicant, the tilting of the driver's section can be obtained in a "passive" manner by the driver eating his legs. against a footboard connected to the rear frame part. The tilt can be wholly or partly supported by a tilt mechanism and can be damped.

I In Amerikaans octrooi US 4,088,199 is een kantelvoertuig beschreven waarbij de motor I met het bestuurdersdeel mee kan kantelen. Het aangedreven achterwiel kantelt even- I 10 eens mee, zodat geen hoekverdraaiing plaatsvindt tussen de overbrenging, die wordt I gevormd door een ketting, en tussen het kettingwiel van het aangedreven achterwiel.I U.S. Pat. No. 4,088,199 describes a tilting vehicle in which the motor I can tilt with the driver's part. The driven rear wheel also tilts along with it, so that no angular rotation takes place between the transmission, which is formed by a chain, and between the chain wheel of the driven rear wheel.

I Het meekantelen van de aandrijving heeft als voordeel dat door het additionele kante- I lende gewicht een beter rijgedrag in de bochten kan worden verkregen.The tilting of the drive has the advantage that a better driving behavior in the bends can be obtained due to the additional tilting weight.

I 15 Het is een doel van de uitvinding te voorzien in een kantelbaar voertuig waarbij de aan- I drijfmrichting is ondergebracht in een eerste, kantelbare framedeel, en waarbij de aan-It is an object of the invention to provide a tiltable vehicle wherein the driving device is accommodated in a first, tiltable frame part, and wherein the driving

I gedreven wielen zijn ondergebracht in het tweede, rechtopblijvende framedeel. II driven wheels are accommodated in the second, upright frame part. I

I Het is een verder doel van de uitvinding te voorzien in een kantelbaar voertuig waarbij IIt is a further object of the invention to provide a tiltable vehicle wherein I

I 20 de aandrijfinrichting is ondergebracht in het kantelbare framedeel, waarbij de versto- IThe driving device is accommodated in the tiltable frame part, wherein the disrupted

I ring van de kanteling door het moment dat de aandrijfinrichting uitoefent op het kantel- ITilting by the moment that the driving device exerts on the tilting

I bare framedeel wordt tegengegaan of voorkomen. II frame frame is prevented or prevented. I

I Het is weer een doel van de uitvinding te voorzien in een kantelbaar voertuig waarbij IIt is again an object of the invention to provide a tiltable vehicle wherein I

I 25 een compacte en relatief eenvoudige overbrenging van het aandrijfkpppel van de aan- IA compact and relatively simple transfer of the drive hinges from the end

I drij finrichting op het aangedreven wiel wordt verkregen. IDriving device on the driven wheel is obtained. I

I Hiertoe is het kantelvoertuig volgens de uitvinding gekenmerkt doordat het eerste ITo this end, the tilting vehicle according to the invention is characterized in that the first I

I framedeel een aandrijfinrichting omvat met een roteerbare aandrijfas, welke via een II frame part comprises a drive device with a rotatable drive shaft, which via an I

I 30 mechanische koppeling is verbonden met een wielas van het ten minste ene wiel van IMechanical coupling is connected to a wheel axle of the at least one wheel of I

het tweede framedeel, waarbij het kantelvoertuig is voorzien van een momentsensor Ithe second frame part, wherein the tilting vehicle is provided with a torque sensor I

I welke is gekoppeld met de aandrijfas, voor het vaststellen van een door de aandrijfas II, which is coupled to the drive shaft, for determining a drive shaft I

I uitgeoefend moment, en een krachtgever die enerzijds mechanisch is verbonden met II exercised moment, and a power giver that is mechanically connected to I

I 1026658- 3 het eerste framedeel en anderzijds mechanisch is verbonden met het tweede framedeel, en die is gekoppeld met de momentsensor voor het uitoefenen van een moment op het tweede framedeel in afhankelijkheid van het door de momentsensor vastgestelde moment van de aandrijfas.The first frame part and, on the other hand, is mechanically connected to the second frame part, and which is coupled to the torque sensor for applying a moment to the second frame part in dependence on the moment of the drive shaft determined by the torque sensor.

55

Door het onderbrengen van de aandrij finrichting in het kantelbare deel wordt het voordeel van de additionele kantelende massa bereikt waardoor de bochtstabiliteit wordt verbeterd en bovendien meer ontwerpvrijheid ontstaat in vergelijking met een voer-tuiglayout als gegeven in WO 95/34459.By accommodating the drive device in the tiltable part, the advantage of the additional tilting mass is achieved, as a result of which the cornering stability is improved and moreover more freedom of design is obtained in comparison with a vehicle layout as given in WO 95/34459.

1010

Door het aandrijfkoppel te meten dat door de motor wordt uitgeoefend op het tweede framedeel, en te compenseren via de krachtgever, kan het verstorende moment dat het aandrijfkoppel veroorzaakt tussen het eerste en het tweede framedeel worden tegengegaan. Deze compensatie is noodzakelijk, zowel bij kantelvoertuigen die door de 15 bestuurder worden gebalanceerd als bij kantelvoertuigen met een actief/automatisch bekrachtigde kanteling omdat bij gemotoriseerde kantelvoertuigen het aandrijfkoppel kan oplopen tot een orde van groottte van 100-100Q Nm, hetgeen een aanzienlijke verbetering geeft in het kantelmoment.By measuring the driving torque exerted by the motor on the second frame part and compensating via the power generator, the disruptive moment that the driving torque causes between the first and the second frame part can be counteracted. This compensation is necessary both for tilting vehicles that are balanced by the driver and for tilting vehicles with an active / automatically powered tilt because with motorized tilting vehicles the driving torque can increase to an order of magnitude of 100-100 Ω Nm, which gives a considerable improvement in the turning point.

20 In een uitvoeringsvorm omvat de mechanische koppeling een planetair tandwielstelsel met een zonnewiel dat is verbonden met de aandrijfas, welk zonnewiel via planeet-wielen is verbonden met een ten opzichte van het zonnewiel roteerbare buitenring, welke planeetwielen zijn verbonden met een ingaande aandrijfas, waarbij de sensor tevens de krachtgever is en een roteerbaar met de buitenring verbonden omtrekswiel 25 omvat, welk omtrekswiel mechanisch is verbonden met het tweede framedeel en waarbij een uiteinde van de aandrijfas mechanisch is verbonden met de wielas. Hierdoor wordt een compacte en robuuste momentcompensatie verkregen. Bij voorkeur verloopt de aandrijfas in een hoofdzakelijk rechte lijn in de richting van de kantelas.In an embodiment the mechanical coupling comprises a planetary gear system with a sun gear connected to the drive shaft, which sun gear is connected via planet wheels to an outer ring rotatable relative to the sun gear, which planet wheels are connected to an input drive shaft, the The sensor is also the power generator and comprises a circumferential wheel 25 rotatably connected to the outer ring, which circumferential wheel is mechanically connected to the second frame part and wherein one end of the drive shaft is mechanically connected to the wheel shaft. This results in a compact and robust moment compensation. The drive shaft preferably runs in a substantially straight line in the direction of the tilting axis.

30 In een verdere uitvoeringsvorm is het kantelvoertuig voorzien van een momentsensor die is gekoppeld met de aandrijfas, en een concentrisch met de aandrijfas gelegen tweede aandrijfas, die enerzijds via de mechanische koppeling is verbonden met de wielas van het ten minste ene wiel van het tweede framedeel en anderzijds is verbonden 1026658- I met een tweede aandrijfinrichting, waarbij de momentsensor is verbonden met de I tweede aandrijfinrichting voor aansturing van de tweede aandrijfinrichting voor rotatie van de tweede aandrijfas in tegengestelde richting ten opzichte van de eerste aandrijfas, I zodanig dat de som van de momenten van de eerste en tweede aandrijfassen relatief I 5 klein is, bij voorkeur gelijk aan nul, waardoor de verstorende werking van het aan· I drijfinoment wordt opgeheven.In a further embodiment the tilting vehicle is provided with a torque sensor which is coupled to the drive shaft, and a second drive shaft which is concentric with the drive shaft and which on the one hand is connected via the mechanical coupling to the wheel axle of the at least one wheel of the second frame part and, on the other hand, is connected to a second drive device, the torque sensor being connected to the second drive device for driving the second drive device for rotation of the second drive shaft in the opposite direction to the first drive shaft, such that the sum of the moments of the first and second drive shafts is relatively small, preferably equal to zero, as a result of which the disruptive effect of the driving torque is eliminated.

Ook deze uitvoeringsvorm kan op voordelige wijze worden uitgevoerd als een planetair tandwielstelsel, waarbij het zonnewiel is verbonden met de aandrijfas, welk zonnewiel I 10 via planeetwielen, die zijn gekoppeld met een inkomend deel van de aandrijfas, is ver- I bonden met een ten opzichte van het zonnewiel roteerbare buitenring, waarbij de I momentsensor tevens de tweede aandrijfinrichting is en een roteerbaar met de buiten- I ring verbonden omtrekswiel omvat, welk omtrekswiel mechanisch is verbonden met de I buitenste aandrijfas en deze buitenste as in rotatie aandrijftThis embodiment, too, can advantageously be embodied as a planetary gear system, wherein the sun gear is connected to the drive shaft, which sun gear is connected via planet wheels, which are coupled to an incoming part of the drive shaft, to a of the sun wheel rotatable outer ring, wherein the torque sensor is also the second driving device and comprises a circumferential wheel rotatably connected to the outer ring, which circumferential wheel is mechanically connected to the outer drive shaft and drives this outer shaft in rotation

De bovengenoemde uitvoeringsvormen van de inrichting voor momentcompensatie zijn I met name voordelig indien een in de langsrichting gelegen aandrijfas wordt toegepast.The above-mentioned embodiments of the moment compensation device are particularly advantageous if a longitudinal drive shaft is used.

I Deze aandrijfas kan de kantelbeweging tussen het eerste en tweede framedeel pro- I bleemloos volgen, maar brengt de noodzaak mee om het verstorende moment dat de I 20 aandrijfas op het niet-kantelende framedeel uitoefent te compenseren.This drive shaft can seamlessly follow the tilting movement between the first and second frame part, but entails the necessity to compensate for the disturbing moment that the drive shaft exerts on the non-tilting frame part.

I Een alternatieve oplossing voor het overbrengen van de aandrijving van het kantelende naar het niet kantelende deel zonder dat een verstorend moment wordt uitgeoefend, is I de toepassing van een mechanische koppeling die is verbonden met een wielas van het I 25 tel minste ene wiel aan het tweede framedeel, waarbij de mechanische koppeling een I dwars op de wielas gelegen aandrijfwiel omvat dat aangrijpt op de wielas voor rotatie daarvan, welk aandrijfwiel is voorzien van geleidingsmiddelen voor kanteling van het I aandrijfwiel rondom een aandrijf-kantelas die zich uitstrekt in de richting van de I kantelas, gezamenlijk met kanteling van het eerste framedeel. In deze situatie veroor- I 30 zaakt het aandrijfmoment een moment in de dwarsrichting van het voertuig, waarbij de I neus van het voertuig omhoog of omlaag zal willen gaan. Dit moment kan goed worden I opgenomen door de constructie en heeft geen negatieve invloed op de kanteling.An alternative solution for transferring the drive from the tilting to the non-tilting part without exerting a disturbing moment is the use of a mechanical coupling connected to a wheel axle of the at least one wheel on the wheel. second frame part, wherein the mechanical coupling comprises a drive wheel situated transversely of the wheel axle and which engages the wheel axle for rotation thereof, which drive wheel is provided with guide means for tilting the I drive wheel around a drive tilt axis extending in the direction of the I tilting axle, together with tilting of the first frame part. In this situation the driving moment causes a moment in the transverse direction of the vehicle, wherein the nose of the vehicle will want to go up or down. This moment can be properly absorbed by the construction and has no negative influence on the tilt.

I 1026658- 5I 1026658-5

Het aandrijfwiel kan bijvoorbeeld via een homokinetische overbrenging (constant velocity drive) zijn verbonden met de wielas. Het aandrijfwiel kan een tand- of ketdngwiel zijn dat via een tandriem of ketting wordt aangedreven door een op het kantelende framedeel gelegen aangedreven tandwiel, waarbij het vlak van de tandriem-5 ofkettingbaan bij kanteling wordt meegekanteld Het aandrijfwiel kan tevens zijn voorzien van een haakse vertanding die aangrijpt op een schroefvertanding op de aandrijfas.The drive wheel can, for example, be connected to the wheel axle via a homokinetic transmission (constant velocity drive). The drive wheel can be a gear or chain wheel which is driven via a toothed belt or chain by a driven gear located on the tilting frame part, wherein the surface of the toothed belt or chain track is tilted when tilted. The drive wheel can also be provided with a right-angled toothing which engages with a screw toothing on the drive shaft.

De aangedreven wielen kunnen vertikaal blijven zoals beschreven in WO 95/34459 of kunnen meekantelen.The driven wheels can remain vertical as described in WO 95/34459 or can also tilt.

1010

In een uitvoeringsvorm omvat het niet-kantelende deel twee wielen die via een differentieel onderling zijn verbonden. Het kantelbare aandrijfwiel is op een separate as ondergebracht 15In one embodiment the non-tilting part comprises two wheels which are mutually connected via a differential. The tiltable drive wheel is mounted on a separate axle 15

Enkele uitvoeringsvormen van een kantelvoertuig volgens de uitvinding zullen nader worden toegelicht aan de hand van de bijgevoegde tekening. In de tekening toont:Some embodiments of a tilting vehicle according to the invention will be further elucidated with reference to the accompanying drawing. In the drawing:

Fig. 1 een schematisch perspectivisch aanzicht van een kantelvoertuig volgens een 20 eerste uitvoeringsvorm met een momentcompensatie door krachtoverbrenging,FIG. 1 is a schematic perspective view of a tilting vehicle according to a first embodiment with moment compensation by force transmission,

Fig. 2 een perspectivisch aanzicht van een eerste uitvoeringsvorm een planetair tand-wielstelsel voor toepassing in het kantelvoertuig volgens conclusie 1,FIG. 2 is a perspective view of a first embodiment of a planetary gear system for use in the tilting vehicle according to claim 1,

Fig. 3 een perspectivisch aanzicht van een tweede uitvoeringsvorm een planetair tand-wielstelsel voor toepassing in het kantelvoertuig volgens conclusie 1, 25 Fig. 4 een schematisch perspectivisch aanzicht van een kantelvoertuig volgens een tweede uitvoeringsvorm met een momentcompensatie door toepassing van tegengesteld roterende concentrische aandrijfassen,FIG. 3 is a perspective view of a second embodiment of a planetary gear system for use in the tilting vehicle according to claim 1, FIG. 4 is a schematic perspective view of a tilting vehicle according to a second embodiment with a moment compensation through the use of oppositely rotating concentric drive shafts,

Fig. 5. en Fig. 6. respectievelijk een perspectivisch aanzicht van een uitvoeringsvorm een planetair tandwielstelsel voor toepassing in het kantelvoertuig volgens conclusie 1 30 en een opengewerkte weergave daarvan,FIG. 5. and FIG. 6. respectively a perspective view of an embodiment of a planetary gear system for use in the tilting vehicle according to claim 1 and an exploded view thereof,

Fig. 7 een schematisch perspectivisch aanzicht van een kantelvoertuig volgens een derde uitvoeringsvorm met een meekantelend aandrijfwiel op de aangedreven achter-wielas, 1026558-FIG. 7 is a schematic perspective view of a tilting vehicle according to a third embodiment with a tilting drive wheel on the driven rear wheel axle, 1026558-

Fig. 8 en 9 een eerste uitvoeringsvorm van een kantelend aandrijfwiel op de aange- dreven wielas, I Fig. 10 en 11 een tweede uitvoeringsvorm van een kantelend aandrijfwiel op de aange- I dreven wielas, 5 Fig. 12 een uitvoeringsvorm van een kantelend aandrijfwiel dat samenwerkt met een differentieel overbrenging in de achterste wielas, en I Fig. 13 toont een uitvoeringsvorm waarbij een differentieel van de wielas van het achterste, niet kantelende framedeel horizontaal kan blijven terwijl de aangedreven kantelen, en I 10 Fig. 14 een uitvoeringsvorm met een meekantelend differentieel van de wielas van het I achterste framedeel.FIG. 8 and 9 show a first embodiment of a tilting drive wheel on the driven wheel axle, FIG. 10 and 11 show a second embodiment of a tilting drive wheel on the driven wheel axle, FIG. 12 shows an embodiment of a tilting drive wheel which cooperates with a differential transmission in the rear wheel axle, and FIG. 13 shows an embodiment in which a differential of the wheel axle of the rear, non-tilting frame part can remain horizontal while the driven tilt, and FIG. 14 shows an embodiment with a tilting differential of the wheel axle of the rear frame part.

I Fig. 1 toont een kantelvoertuig 1 met een voorste framedeel 2 en een achterste frame· I deel 3. Het voorste framedeel 1 is via een schamierverbinding verbonden met het I 15 achterste framedeel 3 en kan ten opzichte van het framedeel 3 kantelen rondom een I kantelas 5 die zich in de langsrichting van het voertuig 1 uitstrekt Het voorste frame- I deel 2 is voorzien van een voorwiel 7 dat nagenoeg vrij roteerbaar rondom een voor- wielstuuras 8 is verbonden met het voorste framedeel 2 via een voorvork 9. Het voor· I wiel 7 is via een stangenstelsel 10 verbonden met een stuurinrichting 11. De hoekstand 20 van de stuuikolom van de stuurinrichting 11 ten opzichte van de voorwielstuuras 8 wordt via een mechanische, elektrische of hydraulische sensor, die schematisch is weergegeven door de lijn 13, doorgegeven aan de kantelaandrijving 14, die enerzijds is bevestigd aan het achterste framedeel 3 en anderzijds aan het voorste framedeel 2. In de getoonde uitvoeringsvorm omvat de kantelaandrijving een tweetal hydraulische cilin- 25 ders 15,16 die aangrijpen op een arm 4 van het voorste framedeel.FIG. 1 shows a tilting vehicle 1 with a front frame part 2 and a rear frame part 3. The front frame part 1 is connected via a hinge connection to the rear frame part 3 and can tilt with respect to the frame part 3 about an I tilt axis 5 which extends in the longitudinal direction of the vehicle 1. The front frame part 2 is provided with a front wheel 7 which is connected almost freely rotatable around a front wheel steering axle 8 to the front frame part 2 via a front fork 9. The front wheel 7 is connected via a rod system 10 to a control device 11. The angular position 20 of the swivel column of the control device 11 relative to the front wheel steering axle 8 is transmitted to the tilting drive via a mechanical, electrical or hydraulic sensor, which is schematically represented by the line 13 14, which is attached on the one hand to the rear frame part 3 and on the other hand to the front frame part 2. In the embodiment shown the tilting drive comprises a two hydraulic cylinders 15, 16 which engage on an arm 4 of the front frame part.

I Het voorste framedeel 2 omvat een bestuurderszitplaats 12, die in de figuur met een I onderbroken lijn is aangeduid. Verder omvat het voorste framedeel 2 een aandrijving of I motor 17, met een aandrijfas 18 die zich in de langsrichting van het voertuig achter- I 30 waarts uitstrekt. Het uiteinde van de aandrijfas 18 is voorzien van een (kegelvormige) I vertanding 19 die aangrijpt op een aandrijfwiel 20 dat is verbonden met de wielas 21 I van het achterste framedeel 3. Twee achterwielen 22,23 zijn verbonden met de wielas 21. Verder is voorzien in een momentsensor 24 die is verbonden met de motor 17 en/of I 1026658- 7 de aandrijfas 18. Dit is schematisch aangeduid met de lijn 27. Verder is de moment-sensor via een schematisch door een lijn 26 aangeduide verbinding mechanisch, elektrisch of hydraulisch is gekoppeld met een krachtgever 25, die enerzijds is verbonden met het voorste framedeel 2 en anderzijds met het achterste framedeel 3.The front frame part 2 comprises a driver's seat 12, which is indicated by a broken line in the figure. Furthermore, the front frame part 2 comprises a drive or motor 17, with a drive shaft 18 extending rearwardly in the longitudinal direction of the vehicle. The end of the drive shaft 18 is provided with a (conical) toothing 19 which engages a drive wheel 20 which is connected to the wheel axle 21 of the rear frame part 3. Two rear wheels 22, 23 are connected to the wheel axle 21. Furthermore, provide a torque sensor 24 connected to the motor 17 and / or the drive shaft 18. This is schematically indicated by the line 27. Furthermore, the moment sensor is mechanically, electrically connected via a connection indicated schematically by a line 26. or is hydraulically coupled to a power transmitter 25, which is connected on the one hand to the front frame part 2 and on the other hand to the rear frame part 3.

55

De bestuurder van het kantelvoertuig 1 brengt bij het nemen van een bocht, een hoek-verdraaiing aan tussen de stuurkolom van de stuurinrichting 11 en de voorwielstuuras 8. Deze hoekverdraaiing wordt via een sensor, waarvan het stangenstelsel 10 deel uit maakt, via de overbrenging 13 doorgegeven aan de kantelaandrijving 15, die het 10 voorste framedeel roteert om de kantelas 5 ten opzichte van het achterste framedeel 3, dat rechtop blijft Door de kanteling zal het voorwiel 7 automatisch enigszins rond voorwielstuuras 8 draaien, zodat het hoekverschil met de stuurkolom van de stuurinrichting 11 afheemt Bij het bereiken van een vooraf ingestelde verschilwaarde tussen de hoekstanden van het voorwiel 7 en de stuurinrichting 11 wordt de aandrijving van de 15 kantelingbeweging onderbroken, en blijft de kantelstand constant, passend bij de snel heid en de bochtstraal. De werking van het stangenstelsel 10 en de aansturing van de kantelcilinders 15,16 is in detail beschreven in WO 99/14099 ten name van aanvraagster, welke publicatie hierin door verwijzing is opgenomen. Een alternatieve manier van aansturing van de kantelcilinders 15,16 die eveneens kan worden toegepast is 20 beschreven in WO 95/34459 eveneens ten name van aanvraagster.The driver of the tilting vehicle 1, when taking a bend, applies an angle rotation between the steering column of the steering device 11 and the front wheel steering axle 8. This angle rotation is via the sensor 13 of which the rod system 10 forms part, via the transmission 13 transmitted to the tilting drive 15, which rotates the front frame part about the tilting axis 5 relative to the rear frame part 3, which remains upright. The tilt will cause the front wheel 7 to rotate slightly around the front wheel steering axle 8, so that the angle difference with the steering column of the steering device 11 decreases When a preset difference value between the angular positions of the front wheel 7 and the steering device 11 is reached, the drive of the tilting movement is interrupted, and the tilting position remains constant, corresponding to the speed and the bend radius. The operation of the rod assembly 10 and the control of the tilt cylinders 15, 16 is described in detail in WO 99/14099 in the name of the applicant, which publication is incorporated herein by reference. An alternative way of controlling the tilt cylinders 15, 16 which can also be used is described in WO 95/34459, also in the name of the applicant.

Door rotatie van de aandrijfas 18 ontstaat een moment op het voorste framedeel 2, dat verstorend werkt voor de kanteling. Bijvoorbeeld, bij een actieve kanteling zoals is beschreven in WO 99/14099 kan een kantelmoment van 1000 Nm op het voorste 25 framedeel 2 worden uitgeoefend, terwijl door de aandrijfas een koppel van 300 Nm op het voorste framedeel 2 kan worden uitgeoefend. Variatie van het toerental en koppel van de aandrijfas 18 hebben een aanzienlijke invloed op het rijgedrag. Deze negatieve invloed wordt gecompenseerd door met de momentsensor 24 het moment van de aandrijfas 18 ten opzichte van het voorste framedeel 2 vast te stellen. De momentsensor 30 kan een fysische sensor zijn, zoals een rekstrookje dat is verbonden met de aandrijfas en dat een van het moment afhankelijke spanning levert. Het is tevens mogelijk dat de sensor 24 een rekeneenheid omvat die onderdeel uitmaakt van een motor managementsysteem en die op basis van het toerental en brandstofverbruik het koppel van de 1026658- I 8 aandrijfas berekent of afleest uit een opzoektabel. Op basis van het vastgestelde koppel I van de aandrijfas, wordt door de sensor 24 een stuursignaal gevormd dat wordt door- I gegeven naar de krachtgever 25, die een even groot en tegengesteld koppel uitoefent op het voorste framedeel2. Het stuursignaal kan op elektrische, mechanische, hydrau- I 5 lische of pneumatische wijze, of combinaties daarvan, worden overgebracht Op deze I wijze kan de invloed van het koppel van de aandrijfas 18 op de kanteling van het voorste framedeel worden geëlimineerd.Rotation of the drive shaft 18 creates a moment on the front frame part 2, which has a disruptive effect on the tilt. For example, with active tilting as described in WO 99/14099, a tilting moment of 1000 Nm can be exerted on the front frame part 2, while a torque of 300 Nm can be exerted on the front frame part 2 by the drive shaft. Variation of the speed and torque of the drive shaft 18 have a considerable influence on driving behavior. This negative influence is compensated by determining the moment of the drive shaft 18 relative to the front frame part 2 with the torque sensor 24. The torque sensor 30 can be a physical sensor, such as a strain gauge that is connected to the drive shaft and that supplies a voltage dependent on the moment. It is also possible that the sensor 24 comprises a computer unit that is part of an engine management system and that calculates or reads the torque of the 1026658-I 8 drive shaft from a look-up table based on the speed and fuel consumption. On the basis of the determined torque I of the drive shaft, a control signal is formed by the sensor 24, which signal is transmitted to the power transmitter 25, which exerts an equally large and opposite torque on the front frame part 2. The control signal can be transmitted in an electrical, mechanical, hydraulic or pneumatic manner, or combinations thereof, In this way the influence of the torque of the drive shaft 18 on the tilt of the front frame part can be eliminated.

I In figuur 2 is een uitvoeringsvorm getoond waarin de momentsensor 24, de krachtgever I 10 25 en de verbinding 26 zijn gevormd door een planetair tandwielstelsel met een drietal I planeetwielen 31,32,33, welke planeetwielen zijn verbonden met de ingaande aan- I drijfas 18’. Een zonnewiel 30 is bevestigd aan het uitgaande deel 18” van de aandrijfas I 18. Een satelietwiel 34 is aangebracht rondom de planeetwielen 31,32,33. Het plane- taire tandwielstelsel 30,31,32,33,34 kan zijn opgenomen in een -in de figuur niet I 15 getoonde- behuizing die vast is verbonden met het voorste framedeel 2. Een omtreks- I wiel 35 is verbonden met de buitenste vertanding van het satelietwiel 34 (op altema- I tieve wijze kan het omtrekswiel ook via wrijving aangrijpen op een niet verstande I buitenomtrek van het satellietwiel 34), en drijft een stangenstelsel 36,37 aan. De stang I 37 is verbonden met het achterste framedeel 3. In de getoonde uitvoeringsvorm zal, 20 indien geen kanteling van het voorste framedeel 2 plaats vindt, het satelietwiel 34 stationair zijn. Het moment van de ingaande as 18’wordt volgens een vaste verhouding I verdeeld over het satelietwiel 34 en het met de uitgaande aandrijfas 18” verbonden I zonnewiel 30. Deze verhouding van de momenten die op het satelietwiel 34 en op de I uitgaande aandrijfas 18” verschijnen is afhankelijk is van de tandwielverhouding I 25 tussen de binnenzijde van het satelietwiel 34 en het zonnewiel 30. De rotatiesnelheden I van het satelietwiel 34 en van de uitgaande as 18” kunnen variëren. Door de instelling I van de juiste lengte van de arm 37, wordt door het omtrekswiel 35 een moment uitge- I oefend op het achterste framedeel 3 dat gelijk is in grootte en tegengesteld is gericht I aan het moment dat door de uitgaande aandrijfas 18” op het achterste framedeel 3 I 30 wordt uitgeoefend.Figure 2 shows an embodiment in which the torque sensor 24, the power transmitter 10 and the connection 26 are formed by a planetary gear system with three I planet gears 31, 32,33, which planet wheels are connected to the input drive shaft. 18 '. A sun gear 30 is attached to the output portion 18 "of the drive shaft 18. A satellite wheel 34 is provided around the planet gears 31,32,33. The planetary gear system 30,31,32,33,34 can be accommodated in a housing (not shown in the figure) which is fixedly connected to the front frame part 2. A circumferential wheel 35 is connected to the outermost frame part. toothing of the satellite wheel 34 (alternatively, the circumferential wheel can also engage through friction on a non-perceptible outer circumference of the satellite wheel 34), and drives a rod system 36,37. The rod I 37 is connected to the rear frame part 3. In the embodiment shown, if no tilting of the front frame part 2 takes place, the satellite wheel 34 will be stationary. The moment of the input shaft 18 'is distributed according to a fixed ratio I over the satellite wheel 34 and the sun gear 30 connected to the output drive shaft 18 ". This ratio of the moments that are present on the satellite wheel 34 and on the I output drive shaft 18" appearance depends on the gear ratio I 25 between the inside of the satellite wheel 34 and the sun gear 30. The rotational speeds I of the satellite wheel 34 and of the output shaft 18 "can vary. Due to the setting I of the correct length of the arm 37, a moment is exerted by the circumferential wheel 35 on the rear frame part 3 which is equal in size and is directed in the opposite direction to the moment that the output drive shaft 18 ” the rear frame part 3 is exercised.

I Indien het voorste framedeel 2 wordt gekanteld, zal het satelietwiel 34 roteren ten I opzichte van het achterste framedeel 3, terwijl het door het omtrekswiel 35 en de hef- I 1026658- 9 boom 37 op het achterste framedeel uitgeoefende moment gelijk blijft aan moment dat door de aandrijfas 18”op het achterste framedeel 3 wordt uitgeoefend, zodat de kanteling van het voorste framedeel onbeïnvloed is door de rotatie van de aandrijfas 18.If the front frame part 2 is tilted, the satellite wheel 34 will rotate relative to the rear frame part 3, while the moment exerted by the peripheral wheel 35 and the lever 37 on the rear frame part remains the same as the moment that is exerted by the drive shaft 18 ”on the rear frame part 3, so that the tilt of the front frame part is unaffected by the rotation of the drive shaft 18.

5 In figuur 3 is een uitvoeringsvorm getoond die gelijksoortig is aan de uitvoeringsvorm volgens figuur 2, en waarbij de ingaande aandrijfas 18’weer is verbonden met de planeetwielen 30-32. en de uitgaande aandrijfas 18*' is verbonden met het zonnewiel 30. Het omtrekswiel 35 is via een tandwiel 38 en een ketting 39 verbonden met een tandwiel 43 dat vast is verbonden met het achterste framedeel 3. Door de juiste over-10 brengingsverhouding te kiezen tussen de vertanding van het omtrekswiel 35 en van tandwielen 38 en 43 kan het door het omtrekswiel 35 op het achterste framedeel 3 uitgeoefende moment gelijk worden gemaakt (en tegengesteld gericht) aan het door de uitgaande aandrijfas 18” daarop uitgeoefende moment 15 hi de uitvoeringsvorm die wordt getoond in figuur 4, zijn een binnenste aandrijfas 18 en een buitenste aandrijfas 40 geplaatst tussen de aandrijfinrichting 17 op het kantelbare framedeel 2 en de achterwielassen 21,21’op het achterste, rechtop blijvende, framedeel 3. Een momentsensor 41 is via een schematisch aangeduide lijn 27 verbonden met de binnenste aandrijfas 18, met de aandrijfinrichting 17 of met een ander 20 onderdeel van de aandrijving van het kantelvoertuig (bijvoorbeeld met een boordcomputer van het motormanagement die uit het toerental en het brandstofverbruik het koppel afleidt) om een moment te bepalen dat door de aandrijfas 18 wordt uitgeoefend. De momentsensor 41 is gekoppeld met een tweede aandrijfinrichting 42, die de buitenste aandrijfas 40 aandrijft met een moment dat gelijk is aan het moment van de binnen-25 ste aandrijfas 18, maar tegengesteld daaraan is gericht, zodat door de gezamenlijke aandrijfassen 18 en 40 netto geen moment wordt uitgeoefend op het achterste framedeel 3. De tweede aandrijfinrichting 42 kan een separate motor zijn, of kan een mechanische koppeling met de aandrijfinrichting 17 omvatten. Iedere aandrijfas 18,40 is verbonden met een respectieve achterwielas 21,2 Γ via een separaat aandrijftandwiel 20, 30 20’.Figure 3 shows an embodiment that is similar to the embodiment according to Figure 2, and in which the input drive shaft 18 'is again connected to the planet wheels 30-32. and the output drive shaft 18 * 'is connected to the sun gear 30. The peripheral wheel 35 is connected via a gear wheel 38 and a chain 39 to a gear wheel 43 which is fixedly connected to the rear frame part 3. By choosing the correct transmission ratio between the teeth of the peripheral wheel 35 and of gears 38 and 43, the moment exerted by the peripheral wheel 35 on the rear frame part 3 can be made equal (and oppositely directed) to the moment exerted thereon by the output drive shaft 18 ”on the embodiment that 4, an inner drive shaft 18 and an outer drive shaft 40 are placed between the drive device 17 on the tiltable frame part 2 and the rear wheel axes 21, 21 on the rear, upright frame part 3. A torque sensor 41 is via a schematic indicated line 27 connected to the inner drive shaft 18, to the drive device 17 or to another part of the drive from the side Vehicle (for example with an on-board engine management computer that derives torque from the speed and fuel consumption) to determine a moment that is exerted by the drive shaft 18. The torque sensor 41 is coupled to a second drive device 42, which drives the outer drive shaft 40 with a moment equal to the moment of the inner drive shaft 18, but is directed in the opposite direction, so that through the joint drive shafts 18 and 40 no moment is exerted on the rear frame part 3. The second drive device 42 may be a separate motor, or may comprise a mechanical coupling with the drive device 17. Each drive shaft 18.40 is connected to a respective rear wheel axle 21.2 "via a separate drive gear 20, 20".

In figuur 5 zijn de momentsensor 41 en de tweede aandrijfinrichting 42 volgens figuur 4 in detail getoond. De momentsensor 41 omvat een planetair tandwielstelsel met een 1026658- I zonnewiel 30, dat is bevestigd aan de uitgaande, binnenste aandrijfas 18”, planeet- I wielen 30,31,32 die zijn bevestigd aan de inkomende aandrijfas 18’ van de aandrijf- inrichting 17, en satelietwiel 34, alsmede een omtrekswiel 35. Het satelietwiel 34 roteert met de zelfde hoeksnelheid als het zonnewiel 30 en drijft het omtrekswiel 35 I 5 aan. De planeetwielen fungeren in dit geval als een starre verbinding tussen het zotme· I wiel 35 en het omtrekswiel 34. De tweede aandrijfinrichting 42 omvat een verbin- I dingswiel 45, een aandrijfwiel 47 verbonden met de buitenste aandrijfas 40 en een I drijfriem 46. De buitenste aandrijfas 40 is aan zijn uiteinde voorzien van een tandwiel I 48 dat aangrijpt op een haakse vertanding van de aandrijfschijf 20 van achterwielas 21.Figure 5 shows the torque sensor 41 and the second drive device 42 according to Figure 4 in detail. The torque sensor 41 comprises a planetary gear system with a sun gear 30, which is attached to the output, inner drive shaft 18 ", planet I wheels 30, 31,32 which are attached to the incoming drive shaft 18 'of the drive device 17, and a satellite wheel 34, as well as a peripheral wheel 35. The satellite wheel 34 rotates at the same angular speed as the sun gear 30 and drives the peripheral wheel 35. The planet wheels in this case act as a rigid connection between the crazy wheel 35 and the circumferential wheel 34. The second driving device 42 comprises a connecting wheel 45, a driving wheel 47 connected to the outer driving shaft 40 and a driving belt 46. The outer drive shaft 40 is provided at its end with a gear wheel 48 which engages with a perpendicular toothing of the drive disc 20 of rear wheel axle 21.

I 10 De aandrijfas 18” draagt aan zijn uiteinde een tandwiel 19 dat aangrijpt op een haakse I vertanding van de aandrijfschijf 20’ van achterwielas 21\De overbrenging van het I tandwiel 48 en de aandrijfschijf 20 is gelijk aan de overbrenging van het tandwiel 19 en I de aandrijfschijf 2Γ, zodat de assen 21 en 21’met hetzelfde koppel in dezelfde I omtreksrichting worden geroteerd.The drive shaft 18 ”carries at its end a gear wheel 19 which engages with a perpendicular toothing of the drive disc 20 'of rear wheel axle 21. The transmission of the gear wheel 48 and the drive disc 20 is equal to the transmission of the gear wheel 19 and The drive disk 2Γ, so that the shafts 21 and 21 'are rotated with the same torque in the same circumferential direction.

In figuur 6 is de opengewerkte constructie getoond van het planetaire tandwielstelsel I volgens figuur 5, waarbij de rotatierichtingen zijn aangegeven met pijlen. Duidelijk te I zien is de verbinding van de inkomende aandrijfas 18* met de planeetwielen 31-33 via een flens 50 aan de aandrijfas en verbindingspennen 51, waarom de tandwielen van de 20 planeetwielen roteerbaar rijn gelagerd.Figure 6 shows the cut-away construction of the planetary gear system I according to Figure 5, wherein the directions of rotation are indicated by arrows. The connection of the incoming drive shaft 18 * to the planet gears 31-33 is clearly visible through a flange 50 on the drive shaft and connecting pins 51, about which the gears of the planet gears are rotatably mounted.

I Figuur 7 toont een kantelvoertuig waarbij een aandrijforgaan 55 is opgenomen dat is I verbonden met de achterwielas 21 en dat kan meekantelen met het voorste fiamedeel 2 rondom een parallel aan de kantelas 5 verlopende as 54. Het aandrijforgaan kan I 25 bijvoorbeeld een op zich bekende homokinetische koppeling (constant velocity drive) omvatten aan het huis waarvan een vertanding is opgenomen waarop de aandrijfas 18 via een vertanding of via een ketting of drijfriem aangrijpt De kanteling van het aan- I drijforgaan kan via een mechanische verbinding 56, zoals een stang, met het kantelbare framedeel 2 worden bewerkstelligd, of kan via een separate krachtgever of via de aan- I 30 drijfas 18 worden bewerkstelligd.Figure 7 shows a tilting vehicle in which a drive member 55 is included which is connected to the rear wheel axle 21 and which can tilt along with the front diameter part 2 around an axle 54 running parallel to the tilting axle 5. The drive member can, for example, a known per se include homokinetic coupling (constant velocity drive) to the housing of which a toothing is received on which the drive shaft 18 engages via a toothing or via a chain or drive belt. The tilting of the driving member can be done via a mechanical connection 56, such as a rod, with the tiltable frame part 2 can be effected, or can be effected via a separate power transmitter or via the drive shaft 18.

I In figuur 8 en 9 is een eerste uitvoeringsvorm getoond van het kantelbare aandrijf- I orgaan 55, waarbij de achterwielas 21 is voorzien van een geleidingsorgaan 56 met een I 1026658- 11 aantal in de asrichting verlopende sleuven 57, waarin een inwendige vertanding 58 van het aandrijfwiel 59 valt Haakse vertanding 60 aan de omtrek van het aandrijfwiel 59 grijpt aan op de vertanding 19 van de aandrijfas 18. Bij kanteling van het voorste framedeel 2, geeft de aandrijfas het kantelmoment door aan het aandrijfwiel 59, waar-5 door dit kantelt naar de stand zoals getoond in figuur 9 en het aandrijfinoment van de as 18 weer op dezelfde wijze wordt doorgegeven aan het aandrijfwiel 59 als in figuur 8, zonder dat dit de kanteling van het voorste framedeel verstoort hi figuur 10 en 11 is een tweede uitvoeringsvorm getoond van het kantelbare aandrijf-10 orgaan 55, waarbij een aandrijfwiel 66 is voorzien dat met inwendige vertanding 67 aangrijpt op de langssleuven van het geleidingsorgaan 56, en waarbij het een radiale vertanding 68 aan de omtrek van het aandrijfwiel 66 samenwerkt met een drijfriem 69 die wordt aangedreven door het rondsel 65 van de haaks gelegen aandrijfas 18.Figures 8 and 9 show a first embodiment of the tiltable drive member 55, wherein the rear wheel axle 21 is provided with a guide member 56 with a number of slots 57 extending in the axis direction, in which an internal toothing 58 of the drive wheel 59 falls Angle gear 60 on the circumference of the drive wheel 59 engages the toothing 19 of the drive shaft 18. When the front frame part 2 is tilted, the drive shaft transmits the tilting moment to the drive wheel 59, causing it to tilt to the position as shown in Fig. 9 and the driving torque of the shaft 18 is again transmitted to the driving wheel 59 in the same manner as in Fig. 8, without disturbing the tilt of the front frame part hi Figs. 10 and 11 a second embodiment is shown of the tiltable drive member 55, wherein a drive wheel 66 is provided which engages with the internal toothing 67 on the longitudinal slots of the guide member 56, and w a radial toothing 68 on the circumference of the drive wheel 66 cooperates with a drive belt 69 driven by the pinion 65 of the perpendicular drive shaft 18.

15 Zoals vermeld is het geleidingsorgaan 56 schematisch aangegeven en kan dit bijvoorbeeld worden gerealiseerd door een homokineet overbrenging waarvan het huis vast is verbonden met het aandrijfwiel 59,66.As mentioned, the guide member 56 is shown schematically and this can be realized, for example, by a CV joint transmission, the housing of which is fixedly connected to the drive wheel 59.66.

In figuur 12 is schematisch een combinatie weergegeven van een kantelbaar aandrijf-20 orgaan 55 volgens figuur 8 en 9, dat via een tussenas 70 een kettingwiel 71 en ketting 73 een differentieel 72 aandrijft. Door het differentieel 72 van een op zich bekend type, kunnen twee afzonderlijke achterwielassen 21,21’met gelijke momenten en verschillende toerentallen worden aangedreven. Het voordeel van deze constructie is dat extra ruimte wordt verkregen om het differentieel 72 onder te brengen, zodat dit niet hoeft te 25 worden geïntegreerd met het (homokinetische) aandrijforgaan 55, hetgeen zeer complex is vanuit constructief oogpunt.Figure 12 schematically shows a combination of a tiltable drive member 55 according to figures 8 and 9, which drives a chain wheel 71 and chain 73 via a intermediate shaft 70 and a differential 72. By means of the differential 72 of a per se known type, two separate rear wheel axles 21, 21 'can be driven with equal moments and different speeds. The advantage of this construction is that extra space is obtained to accommodate the differential 72, so that it does not have to be integrated with the (homokinetic) drive member 55, which is very complex from a structural point of view.

Figuur 13 toont een voorkeursuitvoeringsvorm waarbij de wielen 22 en 23 van het achterste framedeel 3 kunnen meekantelen met het voorste framedeel 2. Het difieren-30 tieel 72 blij ft nagenoeg horizontall door toepassing van de momentcompensatie volgens de uitvinding, in iedere achterwielas 21,21’is een schamierverbinding (homokineet) 76,77 opgenomen, die asdelen 73,74 van achterwielas 21, en asdelen 73’en 75 van achterwielas 21'onderling verbinden. In de uitvoeringsvorm met kantelende achter- 1026658- I wielen 22,23 volgens figuur 14, waarbij het differentieel 72 meekantelt met het voorste I framedeel. Additionele scharnierpunten 83 en 84 zijn nabij het differentieel 72 in de I achterwielassen 21,2 Γ opgenomen, waarbij het nadeel is dat de lengteverandering in I de assen in de dwarsrichting relatief groot is.Figure 13 shows a preferred embodiment in which the wheels 22 and 23 of the rear frame part 3 can tilt along with the front frame part 2. The differential 72 remains substantially horizontal by applying the moment compensation according to the invention, in each rear wheel axle 21, 21 ' A hinge joint (CV joint) 76.77 is included, interconnecting axle parts 73.74 from rear wheel axle 21, and axle parts 73 'and 75 from rear wheel axle 21'. In the embodiment with tilting rear wheels 22,23 according to figure 14, wherein the differential 72 tilts with the front frame part. Additional pivot points 83 and 84 are included in the rear wheel axles 21.2 nabij near the differential 72, the disadvantage being that the change in length in the axes in the transverse direction is relatively large.

I Hoewel in de hierboven getoonde uitvoeringsvorm een voertuig met een kantelbaar voorwiel en twee rechtop blijvende achterwielen is getoond, is de uitvinding eveneens I toepasbaar bij kantelbare voertuigen met een enkel voorwiel en een enkel achterwiel, met twee voorwielen en een enkel achterwiel of met twee voorwielen en twee achter- I 10 wielen. Verder is de kanteling van het kantelvoertuig in de getoonde uitvoeringsvormen I actief aangedreven, maar is de uitvinding tevens van toepassing op voertuigen waarbij I de kanteling gedeeltelijk of geheel wordt bewerkstelligd door het gewicht en/of de I spierkracht van de bestuurder.Although in the embodiment shown above a vehicle with a tiltable front wheel and two upright rear wheels is shown, the invention is also applicable to tiltable vehicles with a single front wheel and a single rear wheel, with two front wheels and a single rear wheel or with two front wheels. and two rear wheels. Furthermore, in the embodiments shown, the tilt of the tilting vehicle is actively driven, but the invention also applies to vehicles in which the tilt is partly or entirely effected by the weight and / or the muscular force of the driver.

I 1026858“I 1026858 "

Claims

1. Tilt vehicle (1) provided with a first frame part (2) and a second frame part (3), mutually tiltably connected around a longitudinal tilt axis (5), wherein each frame part (2,3) is provided with at least one wheel (7,22,23), wherein the first frame part (2) comprises a driver's seat (12), characterized in that the first frame part (2) comprises a drive device (17) with a rotatable drive shaft (18) , which is connected via a mechanical coupling (19,20,20 ', 30,31,32,33,34,35, 36, 37,38,39,40) to a wheel axle (21) of the at least one wheel (22,23) of the second frame part (3), wherein the tilting vehicle is provided with a moment sensor (24) for determining a moment exerted by the drive shaft (18), and a power generator (25) which on the one hand is mechanically is connected to the first frame part (2) and, on the other hand, is mechanically connected to the second frame part (3), and which is coupled to the torque sensor (24) for exerting a m oment between the first frame part (2) and the second frame part (3) in dependence on the moment of the drive shaft (18) determined by the torque sensor.

2. Tilt vehicle followers claim 1, wherein the torque sensor (24, 41) comprises a force sensor in a mounting point of the drive device (17)

Tilt vehicle followers claim 1, wherein the torque sensor (24, 41) comprises a calculation unit for calculating the moment of the drive shaft based on engine characteristics such as speed, throttle position and selected gear. 25

The tilting vehicle (1) according to claim 1, wherein the mechanical coupling comprises a planetary gear system with a sun gear (30) connected to an output part (18 ") of the drive shaft (18), which sun gear via planet wheels (31, 32) 33) is connected to an outer ring (34) rotatable with respect to the sun gear, said planet wheels being connected to an input part (18 ') of the drive shaft (18), the torque sensor being rotatably connected to the outer ring (34) circumferential wheel (35) connected with a shaft to the first frame part (2), and wherein an end (19) of the drive shaft (18) is mechanically connected to the wheel shaft (21). 1026858-114

Tilt vehicle (1) according to claim 4, wherein the circumferential wheel (35) is also a power transmitter (25) and is connected via an arm (36,37) to the second frame part (3).

6. Tilt vehicle (1) according to claim 4 or 5, wherein the circumferential wheel (35) is connected to the second frame part (3) via a ring (43) located around the drive shaft (18) and which is fixedly connected to the second frame part (3), and a rotary member (39) running in a closed loop around the peripheral wheel (35) or a wheel (38) connected thereto, and the ring (43). I 10

Tilting vehicle (1) according to one of claims 1-6, wherein the drive shaft (18) is concentric with the tilting axle (5).

8. Tilt vehicle (1) provided with a first frame part (2) and a second frame part (3), mutually tiltably connected around a tilt axis (5) located in the longitudinal direction, wherein each frame part is provided with at least one wheel (7,22,23), wherein the first frame part (2) comprises a driver's seat (12), characterized in that the first frame part comprises a drive device (17) with a rotatable drive shaft (18), which via a mechanical coupling (20, 20, 48, 49) is connected to an I wheel axle (21, 21 ') of at least two wheels (22, 23) of the second frame part (3), a second axle (40) extending from the first frame part (2) to the second frame part (3), which second axis has a substantially equal and opposite moment I as the drive shaft (18).

9. Tilt vehicle according to claim 8, wherein the tilt vehicle (1) is provided with a torque sensor (41) coupled to the drive shaft (18), for determining a moment exerted by the drive shaft (18), and with a concentric second drive shaft (40) located around the drive shaft (18), which on the one hand is connected via the mechanical coupling (20,20 ', 48,49) to the wheel axle (21,21') of the at least two I wheels (22,23) of the second frame part (3) and, on the other hand, is connected to a second drive device (42), the torque sensor (41) being connected to the second drive device (42) for controlling the second drive device for rotating the second drive shaft (40) in the opposite direction to the inner drive shaft (18), such that the joint moment of the two drive shafts (18,40) is relatively small.

Tilt vehicle (1) according to claim 8 or 9, wherein the mechanical coupling '5 comprises a planetary gear system with a sun gear (30) connected to an output part (18') of the drive shaft (18 '), which sun gear ( 30) is connected via planet wheels (31, 32, 33) to an outer ring (34) rotatable with respect to the sun gear, which planet wheels (31, 32, 33) are connected to an input part (18 *) of the drive shaft (18) ), wherein the torque sensor (41) comprises a peripheral wheel (35) rotatably connected to the outer ring (34), which peripheral wheel is mechanically connected via the drive device (45,46,47) to the outer drive shaft (40) and this outer drive shaft in rotation.

11. Tilt vehicle (1) according to claim 8, 9 or 10, wherein the drive shaft (18) is concentric with the tilt axis (5).

12. Tilt vehicle (1) provided with a first frame part (2) and a second frame part (3), mutually tiltably connected around a longitudinal tilt axis (5), each frame part being provided with at least one wheel (7) , 22,23), wherein the first frame part comprises a driver's seat (12), characterized in that the first frame part (2) comprises a drive device (17) with a rotatable drive shaft (18), which via a mechanical coupling (19.55) is connected to a wheel axle (21.21 ') of at least one wheel (22.23) of the second frame part (3), the mechanical coupling being a drive wheel (59.66) located transversely to the wheel axle ) which engages the wheel shaft (21, 21 ') for rotation thereof, which driving wheel is provided with guide means (56) for tilting the driving wheel around a driving tilt axis (54) which extends in the direction of the tilt axis (5), together with tilting of the first frame part (2).

The tilting vehicle (1) according to claim 12, wherein the mechanical coupling comprises a toothing (19) on the drive shaft (18) which engages the driving wheel (59) via a toothing (60). 1026658-1161

Tilting vehicle (1) according to claim 1 or 2, wherein the drive wheel (66) is provided with a toothing (68) on an outer circumference, which drive wheel (66) is driven by a gearwheel (65) connected with the drive shaft (18) and a chain or toothed belt (69) lying in a closed loop around the gearwheels (65,66)

Tilt vehicle (1) according to claim 12, 13 or 14, wherein the guide means (56) comprise a homokinetic (constant velocity) transmission, wherein a central opening of the drive wheel (59.66) is attached to the housing of the homo Kinetic (constant-velocity) transmission, which is connected to the at least one wheel axle (21.2 ().

The tilting vehicle (1) according to claim 12, 13, 14 or 15, wherein two rear wheels I (22, 23) are connected to the second section part (3). I 15

Tilt vehicle (1) according to one of claims 12-16, wherein the drive wheel I (55,66) is connected to an auxiliary axle (71) which is connected to the wheel axle (21,21 ') I via a differential mechanism (72) .

18. Tilt vehicle (1) according to one of the preceding claims, wherein the front frame part (2) is connected via a tilting device (15,16) to the rear frame part I (3), wherein a sensor (10) is provided for measuring a moment or force on I the steerable front wheel (7), or for measuring a position of the steerable front wheel I (7), and for energizing the tilting device (15, 16) depending on it. I 25 I 1026658