PL202486B1

PL202486B1 - Kompozycja do czyszczenia i dezynfekcji twardych powierzchni

Info

Publication number: PL202486B1
Application number: PL371981A
Authority: PL
Inventors: Tak Wai Cheung; Dennis Thomas Smialowicz
Original assignee: Reckitt Benckiser Inc
Priority date: 2002-04-23
Filing date: 2003-04-23
Publication date: 2009-06-30
Also published as: US7030078B2; WO2003091373A1; AU2003229927A1; AU2003229927B2; EP1497403A1; DE60302886T2; CN1646671A; CN1313585C; CA2483277A1; ZA200407938B; DE60302886D1; ATE313614T1; BR0309125A; GB0209225D0; EP1497403B1; PL371981A1; US20050148485A1; MXPA04010453A

Abstract

Kompozycje do czyszczenia i dezynfekcji twardych powierzchni zawieraj a synergiczn a kombi- nacj e kationowego zwi azku powierzchniowo czynnego o w lasno sciach bakteriobójczych i zwi azku tristyrylofenoloalkoksylanowego. Kompozycje do czyszczenia i dezynfekcji twardych powierzchni dostarczaj a doskona lego efektu czyszcz acego i dezynfekuj acego twardych powierzchni. PL PL PL PL

Description

Opis wynalazku

Niniejszy wynalazek dotyczy kompozycji do czyszczenia i dezynfekcji twardych powierzchni, które zawierają synergiczną kombinację czwartorzędowego związku amoniowego i związku tristyrylofenoloalkoksyłanowego.

W znanym stanie techniki proponowano wiele kompozycji wodnych ukierunkowanych na dostarczanie korzystnych efektów czyszczenia i dezynfekcji takich twardych powierzchni. Kompozycje te są głównie preparatami wodnymi, zawierającymi jeden lub więcej detergentowych związków powierzchniowo czynnych, jeden lub więcej rozpuszczalników organicznych i mniejsze ilości konwencjonalnych dodatków, obejmujących środki polepszające atrakcyjność produktu, typowo substancje zapachowe i środki barwiące. Pewne z nich zawierają także jeden lub więcej składników, które dostarczają tym wodnym preparatom głównie własności dezynfekujących.

Chociaż te kompozycje znanego typu mogą zapewniać pewne korzyści, istnieje w technice ciągłe zapotrzebowanie na takie kompozycje do obróbki twardych powierzchni, które zawierają zmniejszone ilości składników czynnych i które eliminują, lub minimalizują, ilości rozpuszczalników organicznych potrzebnych w takich kompozycjach.

Jeszcze dalszym celem wynalazku jest dostarczenie kompozycji czyszczącej, wykazującej korzyści opisane wyżej, która daje się łatwo nalewać i pompować.

Dalszym celem wynalazku jest dostarczenie sposobu czyszczenia lub odkażania twardych powierzchni, który obejmuje etapy: dostarczania kompozycji, jaką przedstawiono wyżej i nakładania skutecznej ilości takiej kompozycji na twardą powierzchnię wymagającą takiej obróbki.

Przedmiotem wynalazku jest kompozycja do czyszczenia i dezynfekcji twardych powierzchni, charakteryzująca się tym, że zawiera:

(a) od 0,001% wagowych do 10% wagowych przynajmniej jednego kationowego związku powierzchniowo czynnego o własnościach bakteriobójczych;

(b) związek tristyrylofenoloalkoksylanowy, (c) od 0 do 10% wagowych jednego lub więcej detergentowych związków powierzchniowo czynnych, wybranych zwłaszcza spośród karboksylanowych, niejonowych, kationowych i amfoterycznych związków powierzchniowo czynnych, (d) ewentualnie jeden lub więcej rozpuszczalników organicznych;

(e) wodę.

Kompozycja korzystnie jest wolna od składnika (d) stanowiącego jeden lub więcej rozpuszczalników organicznych.

Kompozycja korzystnie jest wolna od składnika (c) stanowiącego jeden lub więcej detergentowych związków powierzchniowo czynnych.

Korzystnie kompozycja jest wolna zarówno od składnika (c) stanowiącego jeden lub więcej detergentowych związków powierzchniowo czynnych, jak i od składnika (d) stanowiącego jeden lub więcej rozpuszczalników organicznych.

W kompozycji korzystnie składnikiem (a) będ ącym kationowym zwią zkiem powierzchniowo czynnym o własnościach bakteriobójczych jest czwartorzędowy związek amoniowy.

W kompozycji korzystnie związek tristyrylofenoloalkoksylanowy - składnik (b) stanowi związek o nastę pującym wzorze strukturalnym:

PL 202 486 B1 w którym n oznacza liczbę od 1 do 50 i

X oznacza jedną lub wię cej grup alkoksylowych.

Kompozycja korzystnie charakteryzuje się tym, że X oznacza jedną lub więcej grup etoksylowych (-OCH2CH2-) i/lub propoksylowych (-OCH2CH2CH2-).

Kompozycja korzystnie charakteryzuje się tym, że n przyjmuje wartość od 1 do 40.

Kompozycja korzystnie charakteryzuje się tym, że składnik (d) stanowi jeden lub więcej rozpuszczalników organicznych wybranych spośród alkoholi, eterów, eterów glikoli, niższych estrów monoalkiloeterów glikolu etylenowego lub glikolu propylenowego oraz ich mieszanin.

W kompozycji korzystnie składnik (c) stanowi jeden lub więcej detergentowych związków powierzchniowo czynnych wybranych spośród karboksylanowych, niejonowych, kationowych i amfoterycznych związków powierzchniowo czynnych.

Niniejszy wynalazek dostarcza, więc kompozycji do czyszczenia i dezynfekcji twardych powierzchni, która zawiera (korzystnie składa się zasadniczo z) następujące składniki:

(a) przynajmniej jeden kationowy związek powierzchniowo czynny o własnościach bakteriobójczych;

(b) związek tristyrylofenoloalkoksylanowy, korzystnie jeden lub więcej związków tristyrylofenoloalkoksylanowych, (c) ewentualnie, jeden lub więcej detergentowych związków powierzchniowo czynnych, wybranych zwłaszcza spośród karboksylanowych, niejonowych, kationowych i amfoterycznych związków powierzchniowo czynnych, (d) ewentualnie jeden lub więcej rozpuszczalników organicznych;

(e) wodę w przeważającej ilości.

Kompozycje opisane wyżej mogą obejmować jeden lub więcej dalszych konwencjonalnych składników, takich jak: środki buforujące pH, środki zapachowe, nośniki środków zapachowych, środki barwiące, środki solubilizujące, środki bakteriobójcze, środki grzybobójcze, przeciwutleniacze, środki antykorozyjne i podobne.

Korzystne kompozycje według wynalazku są w dużej mierze wodne i, gdy są opakowane, dają się łatwo nalewać i pompować za pomocą pompy obsługiwanej ręcznie, takiej jak urządzenie dozujące z aparaturą do natrysku ze „spustem”. Korzystne kompozycje według wynalazku mają własności dobrego mycia, dezynfekcji twardych powierzchni i nie pozostawiają, lub pozostawiają niewiele, pozostałości na obrabianych twardych powierzchniach.

Zgodnie z pierwszą postacią wykonania niniejszego wynalazku dostarcza się kompozycji do czyszczenia i dezynfekcji twardych powierzchni, która zawiera (korzystnie, składa się zasadniczo z) następujące składniki:

(b) związek tristyrylofenoloalkoksylanowy, korzystnie jeden lub więcej związków tristyrylofenoloalkoksylanowych, (c) jeden lub więcej detergentowych związków powierzchniowo czynnych, wybranych zwłaszcza spośród karboksylanowych, niejonowych, kationowych i amfoterycznych związków powierzchniowo czynnych, (d) jeden lub więcej rozpuszczalników organicznych; i (e) wodę.

Kompozycje opisane wyżej mogą obejmować jeden lub więcej dalszych konwencjonalnych składników, takich jak: środki buforujące pH, środki zapachowe, nośniki środków zapachowych, środki barwiące, środki solubilizujące, środki bakteriobójcze, środki grzybobójcze, przeciwutleniacze, środki antykorozyjne L podobne.

Korzystne kompozycje według wynalazku są w dużej mierze radne i, gdy są opakowane, dają się łatwo nalewać i pompować i za pomocą pompy obsługiwanej ręcznie, takiej jak urządzenie dozujące z aparaturą do natrysku ze „spustem”. Korzystne kompozycje według wynalazku mają własności dobrego mycia, dezynfekcji twardych powierzchni i nie pozostawiają, lub pozostawiają niewiele pozostałości na obrabianych twardych powierzchniach.

Zgodnie z drugą postacią wykonania wynalazku, dostarcza się kompozycji do czyszczenia i dezynfekcji twardych powierzchni, która zawiera (korzystnie, składa się zasadniczo z) następujące składniki:

PL 202 486 B1 (b) związek tristyrylofenoloalkoksylanowy, korzystnie jeden lub więcej związków tristyrylofenolo alkoksylanowych, (c) jeden lub więcej detergentowych związków powierzchniowo czynnych, wybranych zwłaszcza spośród karboksylanowych, niejonowych, kationowych i amfoterycznych związków powierzchniowo czynnych, (e) wodę w przeważającej ilości, i odznaczającej się tym, że kompozycja zasadniczo nie zawiera (d) jednego lub więcej rozpuszczalników organicznych, takich jak alkohole rozpuszczalne w wodzie, etery i etery glikoli, kompozycje te mogą obejmować jeden lub więcej dalszych konwencjonalnych składników, takich jak: środki buforujące pH, środki zapachowe, nośniki środków zapachowych, środki barwiące, środki solubilizujące, środki bakteriobójcze, środki grzybobójcze, przeciwutleniacze, środki antykorozyjne i podobne.

Zgodnie z trzecią postacią wykonania wynalazku, dostarcza się kompozycji do czyszczenia i dezynfekcji twardych powierzchni, która zawiera (korzystnie, składa się zasadniczo z) następujące składniki:

(b) związek tristyrylofenoloalkoksylanowy, korzystnie jeden lub więcej związków tristyrylofenoloalkoksylanowych, (d) jeden lub więcej rozpuszczalników organicznych, (e) wodę w przeważającej ilości, odznaczającej się tym, że zasadniczo nie zawiera (c) jednego lub więcej detergentowych związków powierzchniowo czynnych, wybranych zwłaszcza spośród karboksylanowych, niejonowych, kationowych i amfoterycznych związków powierzchniowo czynnych. Kompozycje te mogą obejmować jeden lub więcej dalszych konwencjonalnych składników, takich jak: środki buforujące pH, środki zapachowe, nośniki środków zapachowych, środki barwiące, środki solubilizujące, środki bakteriobójcze, środki grzybobójcze, przeciwutleniacze, środki antykorozyjne i podobne.

Zgodnie z czwartą postacią wykonania wynalazku dostarcza się także kompozycji do czyszczenia i dezynfekcji twardych powierzchni, która zawiera (korzystnie, składa się zasadniczo z) następujące składniki:

(b) związek tristyrylofenoloalkoksylanowy, korzystnie jeden lub więcej związków tristyrylofenoloalkoksylanowych, (e) wodę w przeważającej ilości, odznaczającą się tym, że zasadniczo nie zawiera (c) detergentowych związków powierzchniowo czynnych, zwłaszcza karboksylanowych, niejonowych, kationowych i amfoterycznych związków powierzchniowo czynnych oraz zasadniczo nie zawiera (d) rozpuszczalników organicznych.

Określenie „zasadniczo nie zawiera” w niniejszym opisie należy rozumieć, że kompozycje zawierają nie więcej niż 0,001% wagowych wskazanego składnika, lecz korzystnie kompozycje zawierają 0% wagowych wskazanego składnika.

Kompozycje według wynalazku zawierają koniecznie składnik (a), będący przynajmniej jednym kationowym związkiem powierzchniowo czynnym o własnościach bakteriobójczych.

Szczególnie korzystnymi do stosowania jako składniki (a), kationowymi związkami powierzchniowo czynnymi o własnościach bakteriobójczych są takie kationowe związki powierzchniowo czynne, dla których stwierdzono szerokie działanie bakteriobójcze lub odkażające. Można stosować dowolny związek powierzchniowo czynny spełniający te wymagania i będzie to substancja wchodząca w zakres niniejszego wynalazku, przy czym można stosować także mieszaniny dwóch lub więcej kationowych związków powierzchniowo czynnych, czyli kationowych środków powierzchniowo czynnych. Kationowe środki powierzchniowo czynne są dobrze znane, a użyteczne kationowe środki powierzchniowo czynne mogą być jednym lub więcej środkiem spośród opisanych, na przykład, w publikacjach McCutcheon's Functional Materials, tom 2, 1998, encyklopedii Kirk-Othmer, Encyklopedia of Chemical Technology, wyd. 4-te, tom 23 strony 478-541 (1997), których treść niniejszym wprowadza się jako

PL 202 486 B1 materiał odniesienia. Są one opisane także w odpowiednich opisach produktów i literaturze dostępnej przez dostawców tych kationowych środków powierzchniowo czynnych.

Przykładami korzystnych kompozycji kationowych związków powierzchniowo czynnych, użytecznych w praktyce niniejszego wynalazku są związki zapewniające własności bakteriobójcze stężonym kompozycjom, a szczególnie korzystne są czwartorzędowe związki amoniowe i ich sole, które można przedstawić ogólnym wzorem strukturalnym:

r₂-n—r₃

R*

Xw którym przynajmniej jeden z R1, R2, R3 i R4 jest podstawnikiem alkilowym, arylowym lub alkiloarylowym, zawierającym od 6 do 26 atomów węgla, a cała kationowa część cząsteczki ma ciężar cząsteczkowy przynajmniej 165. Podstawniki alkilowe mogą być alkilem o długim łańcuchu, alkoksyarylem o długim łańcuchu, alkiloarylem o długim łańcuchu, alkiloarylem o długim łańcuchu podstawionym fluorowcem, alkilofenoksyalkilem o długim łańcuchu, aryloalkilem itd. Pozostałymi podstawnikami połączonymi z atomami azotu, innymi niż wspomniane podstawniki alkilowe, są podstawniki o budowie węglowodoru zwykle zawierające nie więcej niż 12 atomów węgla. Podstawniki R1, R2, R3 i R4 mogą mieć łańcuch prosty, lub mogą być rozgałęzione, lecz korzystnie mają łańcuch prosty i mogą zawierać jedno lub więcej wiązań amidowych lub estrowych. Przeciwjonem X może być dowolny rodnik anionowy tworzący sól, który nadaje rozpuszczalność w wodzie czwartorzędowemu kompleksowi amoniowemu.

Przykłady czwartorzędowych soli amoniowych w niniejszym opisie obejmują halogenki, alkiloamoniowe, takie jak bromek cetylotrimetyloamoniowy, halogenki alkilaryloamoniowe, takie jak bromek oktadecylodimetylobenzyloamoniowy, halogenki N-alkilopirydyniowe, takie jak bromek N-cetylopirydyniowy i podobne. Inne odpowiednie typy czwartorzędowych soli ammniowych obejmują związki, które w cząsteczce zawierają wiązania amidowe, eterowe czy estrowe, takie jak chlorek oktylofenoksy-etoksy-etylo-dimetylo-benzyloamoniowy, chlorek N-(laurylo-koko-aminoformylometylo)-pirydyniowy i podobne. Inne bardzo skuteczne typy czwartorzędowych związków amoniowych, użytecznych jako środki bakteriobójcze, obejmują związki, w których rodnik hydrofobowy charakteryzuje się podstawionym pierścieniem aromatycznym, jak to ma miejsce w przypadku chlorku lauryloksyfenylotrimetyloamoniowego, metosiarczanu cetyloamino-fenylotrimetyloamoniowego, metosiarczanu dodecylofenylo-trimetylo-amoniowego, chlorku dodecylo-benzylo-trimetylo-amoniowego, chlorku chlorowanego dodecylo-benzylo-trimetylo-amoniowego i podobnych.

Korzystne czwartorzędowe związki amoniowe, działające jako środki bakteriobójcze i które okazały się użyteczne w praktyce niniejszego wynalazku, obejmują związki o wzorze ogólnym:

xw którym R2 i R3 są takie same lub różne i oznaczają C8-C12-alkil lub R2 jest C12-C16-alkilem, C8-C18-alkiloetoksylem, C8-C18-alkilofenyloetoksylem, zaś R3 jest benzylem a X jest halogenkiem, na przykład, chlorkiem, bromkiem lub jodkiem lub przeciwjonem metosiarczanowym. Grupy alkilowe podawane jako R2 i R3 mogą mieć łańcuch prosty lub rozgałęziony, lecz korzystnie są liniowe.

Szczególnie użyteczne czwartorzędowe związki bakteriobójcze obejmują kompozycje zawierające pojedynczy związek czwartorzędowy, jak również mieszaniny dwóch lub więcej różnych związków czwartorzędowych. Takie użyteczne czwartorzędowe związki dostępne są na rynku pod nazwami handlowymi

Bardac®, Barquat®, Hyamine®, Lonzabac® i Onyxide® i bardziej dokładnie opisane one zostały, na przykład w publikacji McCutcheon's Functional Materials (tom 2), wydanie Północnoamerykańskie, 1998, oraz

PL 202 486 B1 w odpowiedniej literaturze opisują cej produkty dostawców podanych niżej. Na przykład, Bardac® 205M jest określony, jako ciecz zawierająca chlorek alkilodimetylobenzyloamoniowy, chlorek oktylodecylodimetyloamoniowy, chlorek didecylodimetyloamoniowy i chlorek dioktylodime-tyloamoniowy (50% substancji czynnej) (dostępny także jako ciecz zawierająca 80% substancji czynnych (Bardac® 208M)), opisywany generalnie w publikacji McCutcheon'sa jako kombinacja chlorku alkilodimetylobenzyloamoniowego i chlorku dialkilodimetyloamoniowego); Bardac® 2050 jest określony, jako kombinacja obejmująca chlorek oktylodecylodimetyloamoniowy/chlorek didecylodimetyloamoniowy i chlorek dioktylodimetyloamoniowy (50% substancji czynnej) (dostępny także jako ciecz zawierająca 80% substancji czynnych (Bardac® 2080)); Bardac® 2250 jest określany jako chlorek didecylodimetyloamoniowy (50% substancji czynnej); Bardac® LF (lub Bardac® LF-80) jest określany jako kompozycja oparta na chlorku dioktylodimetyloimoniowym, Barquat® MB-50, MX-50, OJ-50 (każdy jest cieczą 50%) i MB-80 lub MX-80 (każdy jest cieczą 80%) są określane jako chlorek alkilodimetylobenzyloamoniowy; Bardac® 4250 i Barquat 4250Z (każdy jest cieczą 50%) lub Barquat® 4280 i Barquat 4280Z (każdy jest cieczą 80%) są określane jako chlorek alkilodimetylobenzyloamoniowy/chlorek alkilodimetyloetylobenzylo-amoniowy. Na rynku znajduje się także Hyamine® 1622, określany jako chlorek diizobutylofenoksyetoksyetylo-dimetylo-benzylo-amoniowy (roztwór 50%), Hyamine® 3500 (50% substancji czynnej) opisywany jako chlorek alkilodimetylobenzyloamoniowy (dostępny także o stężeniu 80% substancji czynnej (Hyamine® 3500-80)) i Hymaine® 2389 opisywany jako kompozycja oparta na chlorku metylododecylobenzyloamoniowym i/lub chlorku metylododecylo-ksyleno-bis-trimetyloamoniowym. Preparaty Bardac®, Barquat® i Hyamine® są dostępne obecnie na rynku z firmy Lonza, Inc. Fairlawn, New Jersey. Preparat BTC® 50 NF (lub BTC® 65 NF) jest określany jako chlorek alkilodimetylobenzyloamoniowy (50% substancji czynnej), preparat BTC® 99 jest określany jako chlorek didecylodimetyloamoniowy (50% substancji czynnej), preparat BTC® 776 jest określany jako chlorek mirystyloalkoniowy (50% substancji czynnej), BTC® 818 jest określany jako chlorek oktylodecylodimetyloamoniowy, chlorek didecylodimetyloamoniowy i chlorek dioktylodimetylo-amoniowy (50% substancji czynnej) (dostępny także jako preparat zawierający 80% substancji czynnej (BTC® 818-80)); BTC® 324 i BTC® 835 są oba opisywane jako chlorek alkilodimetylobenzyloamoniowy (każ dy o stężeniu 50% substancji czynnej), 3TC® 885 jest określany jako kombinacja BTC® 835 i BTC® 818 (o stężeniu 50% substancji czynnej) (dostępny także jako preparat zawierający 80 % substancji czynnej (BTC® 888)); BTC® 1010 określany jest jako chlorek didecylodimetyloamoniowy (50% substancji czynnej) (dostępny także jako preparat zawierający 80 % substancji czynnej (BTC® 1010-80)); BTC® 2125 (lub BTC® 2125M) jest określany jako chlorek alkilodmetylo-benzyloamoniowy i chlorek alkilodimetyloetylobenzyloamoniowy (każdy o stężeniu 50% substancji czynnej) (dostępne także jako preparaty zawierające 80% substancji czynnej (BTC® 2125 80 lub BTC® 2125M)); BTC® 2565 jest określany jako chlorki alkilodimetylobenzyloamoniowe (50% substancji czynnej) (dostępny także jako preparat zawierający 80% substancji czynnej (BTC® 2568)); BTC® 8248 (lub BTC® 8358) jest określany jako chlorek alkilodimetylobenzyloamoniowy (80% substancji czynnej) (dostępny także jako preparat zawierający 90% substancji czynnej (BTC® 8249)); Onyxide® 3300 jest opisywany jako sacharynian n-alkilodimetylobenzyloamoniowy (95% substancji czynnej). (Preparaty BTC® i Onyxide® są obecnie dostępne na rynku z firmy Stepan Company, Notrhfield, Illinois). Polimeryczne czwartorzędowe sole amoniowe oparte na tych monomerowych jednostkach budowy są obecnie także uważane za korzystne dla celów niniejszego wynalazku. Jednym z przykładów jest Polyquat® określany jako preparat będący polimerem chlorku 2-butenylo-dimetylo-amoniowego.

Kationowy(e) związek(ki) powierzchniowo czynny(e) mogą znajdować się w dowolnej skutecznej ilości, lecz generalnie nie powinny w stosunku do całkowitej masy kompozycji. Korzystny(e) bakteriobójczy(e) związek(ki) powierzchniowo czynny(e) może(gą) znajdować się w stężonej ciekłej kompozycji dezynfekcyjnej w ilości od około 0,001% wagowych do około 10% wagowych, bardzo korzystnie około 0,01-8% wagowych, bardziej korzystnie w ilości między 0,5 a 6% wagowych, a najbardziej korzystnie od 2 do 4 % wagowych. Jest szczególnie korzystne, żeby korzystny kationowy(e) związek(ki) powierzchniowo czynny(e) znajdował(y) się w ilości przynajmniej 200 części na milion (ppm), korzystnie w ilości 200-700 ppm, bardziej korzystnie w ilościach od 250-500 ppm.

Kompozycje według wynalazku koniecznie zawierają składnik (b) będący przynajmniej jednym związkiem tristyrylofenoloalkoksylanowym.

Szczególnie użyteczne związki tristyrylofenoloalkoksylanowe obejmują związki, które można przedstawić wzorem ogólnym:

PL 202 486 B1

w którym n wynosi od 1 do 50, korzystnie 1-40 a X oznacza jedną lub więcej grup alkoksylowych, zwłaszcza jedną lub więcej grupę C2-C4-alkoksylową, zwłaszcza etoksylową (-OCH2CH2-) i/lub propoksylową (-OCH2CH2CH2-).

Dalsze reprezentatywne i szczególnie korzystne są tristyrylofenoloetoksylany, które obejmują związki, które mogą syć przedstawione następującym wzorem ogólnym:

w którym n przyjmuje wartość od 1 do 40.

Przykładowe tristyrylofenoloetoksylany dostępne na rynku obejmują tristyrylofenoloetoksylany Soprophor (z firmy Rhodia Inc., Cranbury, NJ). Przykłady takich materiałów obejmują Soprophor BSU, który określany jest jako zawierający około 16 moli grup etoksylowych (n=16); Soprophor CY/8, który określany jest jako zawierający około 20 moli grup etoksylowych (n=20); Soprophor S/25, który określany jest jako zawierający około 25 moli grup etoksylowych (n=25); Soprophor S/40-P, który określany jest jako zawierający około 40 moli grup etoksylowych (n=40).

Pewne przykładowe i szczególnie korzystne związki, tristyrylof enoloetoksylanowe są opisane w odniesieniu do przykładów opisanych niżej.

Zgodnie z pierwszą i drugą postacią wykonania wynalazku kompozycje zawierają koniecznie jeden lub więcej środków powierzchniowo czynnych, które dostarczają tym kompozycjom dalszych korzyści detergentowych, (lecz należy rozumieć, że według pewnych dalszych szczególnych postaci wykonania kompozycje te nie zawierają tych środków powierzchniowo czynnych).

Użyteczne środki powierzchniowo czynne, które zapewniają dalsze korzyści detergentowe i, które mogą być obecne w kompozycjach według wynalazku, obejmują detergentowe środki powierzchniowo czynne wybrane zwłaszcza spośród karboksylanowych, niejonowych, kationowych i amfoterycznych ś rodków powierzchniowo czynnych.

Odpowiednie niejonowe środki powierzchniowo czynne obejmują, między innymi, produkty kondensacji grup tlenku alkilenu z organicznym związkiem hydrofobowym, takim jak związek alifatyczny lub ze związkiem alkiloaromatycznym. Niejonowe syntetyczne detergenty organiczne są generalnie produktami kondensacji hydrofobowego organicznego związku alifatycznego lub alkiloaromatycznego i hydrofilowych grup tlenku etylenu. Praktycznie dowolny zwią zek hydrofobowy, mają cy grupę karboksylową, hydroksylową, amidową lub aminową z wolnym wodorem przyłączonym do azotu może być

PL 202 486 B1 kondensowany z tlenkiem etylenu lub z produktem jego polihydratacji, np. poli(glikolem etylenowym), w celu wytworzenia niejonowego zwią zku powierzchniowo czynnego rozpuszczalnego w wodzie. Ponadto, można zmieniać długość hydrofobowego elementu polietenoksylowego i elementu hydrofilowego, w celu dostosowania własności.

Jednym z przykładów takiego niejonowego związku powierzchniowo czynnego jest produkt kondensacji jednego mola alkilofenolu mającego grupę alkilową zawierającą od 6 do 12 atomów węgla z około 5 do około 25 molami tlenku alkilenu. Innym przykładem takiego niejonowego związku powierzchniowo czynnego jest produkt kondensacji jednego mola alkoholu alifatycznego, który może być alkoholem pierwszorzędowym, drugorzędowym lub trzeciorzędowym, zawierającym od 6 do 18 atomów węgla z od 1 do około 10 molami tlenku alkilenu. Korzystnymi tlenkami alkilenowymi są tlenki etylenu i tlenki propylenu, które mogą znajdować się tam pojedynczo lub razem.

Korzystne niejonowe związki powierzchniowo czynne obejmują etoksylany pierwszorzędowych i drugorzędowych alkoholi o łańcuchu prostym lub rozgałęzionym, takie jak związki oparte na alkoholach C6-C18, zawierających dalej przeciętnie od 2 do 80 moli grup etoksylowych na mol alkoholu. Szczególnie korzystne są niejonowe związki powierzchniowo czynne będące etoksylanami liniowych pierwszorzędowych alkoholi Cu zawierające średnio około 9 moli tlenku etylenu na mol alkoholu. Te środki powierzchniowo czynne są dostępne na rynku, na przykład pod nazwą handlową Neodol 1-9 (z firmy Shell Chemical Company, Houston, TX) lub z serii etoksylanów liniowych alkoholi Genapol®, zwłaszcza Genapol® 26-L-60 lub Genapol® 26-L-80 (z firmy Clariant Corp. Charlotte, NC). Dalszą klasą niejonowych środków powierzchniowo czynnych, które korzystnie znajdują się w kompozycjach według wynalazku są środki sprzedawane obecnie na rynku pod nazwą handlową Genapol®.

Dalszym szczególnie użytecznym i korzystnym etoksylanem alkoholu jest Genapol® UD-079, który jest określany jako liniowy alkohol Cu skondensowany z 7 molami tlenku etylenu do postaci niejonowego środka powierzchniowo czynnego.

Jest zrozumiałe, że można stosować także inne niż opisano, środki powierzchniowo czynne. Na zasadzie ilustracji i bez zamiaru ograniczenia przykłady obejmują etoksylany drugorzędowych alkoholi C12-C15, mające od około 3 do około 10 moli stoksylowania. Takie środki są dostępne w serii niejonowych środków powierzchniowo czynnych Tergitol® (Union Carbide Torp., Danbury, CT), a szczególnie z serii Tergitol® „15-S-”. Dalsze przykłady niejonowych ś rodków powierzchniowo czynnych obejmują etoksylany pierwszorzędowych alkoholi liniowych C11-C15, mające od około 3 do około 10 moli etoksylowania. Takie środki są dostępne w serii niejonowych środków powierzchniowo czynnych Neodol® (Shell Chemmical Corp.).

Dalsza klasa niejonowych środków powierzchniowo czynnych, która może znaleźć zastosowanie w kompozycjach według niniejszego wynalazku, obejmuje etoksylowane oktylo- i nonylofenole, według jednego ze następujących wzorów ogólnych:

w których grupa C9H19 w ostatnim ze wzorów jest mieszaniną izomerów o rozgałęzionym łańcuchu a x określa średnią liczbę jednostek etoksylowych w łańcuchu bocznym. Szczególnie odpowiednie niejonowe etoksylowane oktylo- i nonylofenole obejmują związki zawierające od około 7 do około 13 grup etoksylowych. Takie związki są dostępne na rynku pod nazwą handlową Triton® X (Union Carbide, Danbury, CT) oraz pod nazwą handlową Igepal® (Rhodia, Inc., Cranbury, NJ). Jednym z przykładowych i szczególnie korzystnych etoksylanów nonylofenolu jest Igepal® CO-630.

Jedna z użytecznych klas środków powierzchniowo czynnych obejmuje związki w postaci tlenków amin. Przykładowe użyteczne związki tlenków amin mogą być określone jako jedna lub więcej spośród następujących czterech klas ogólnych:

PL 202 486 B1 (1) Tlenki alkilo-di(niższych alkilo)-amin, w których grupa alkilowa ma około 6-24, a korzystnie 8-18 atomów węgla i może mieć łańcuch prosty lub rozgałęziony, nasycony lub nienasycony. Niższe grupy alkilowe zawierają między 1 a 7 atomów węgla. Przykłady obejmują tlenek oktylodimetyloaminy, tlenek laurylodimetyloaminy, tlenek mirystylodimetyloaminy i takie, w których grupa alkilowa jest mieszaniną różnych tlenków amin, takie jak tlenek dimetylokokoaminy, tlenek dimetylo-(uwodorniony łój)aminy i tlenki mirystylo/palmitylodimetylo-aminy;

(2) Tlenki alkilo-di(hydroksy-niższych alkilo)amin, w których grupa alkilowa ma około 6-22, a korzystnie 8-18 atomów węgla i może mieć łańcuch prosty lub rozgałęziony, nasycony lub nienasycony. Przykłady obejmują tlenek bis (2-hydroksyetylo)-kokoaminy, bis(2-hydroksyetylo)-łojoaminy i bis(2-hydroksyetylo)-stearyloaminy.

(3) Tlenki alkiloamidopropylo-di(niższych alkilo)amin, w których grupa alkiIowa ma około 10-20, a korzystnie 12-16 atomów wę gla i moż e mie ć ł a ń cuch prosty lub rozgałęziony, nasycony lub nienasycony. Przykłady obejmują tlenek kokoamidopropylo-dimetyloaminy i tlenek (amidu kwasów z łoju)-propylo-dimetyloaminy.

(4) Tlenki alkilomorfoliny, w których grupa alkilowa ma około 10-20, a korzystnie 12-16 atomów węgla i może mieć łańcuch prosty lub rozgałęziony, nasycony lub nienasycony.

Chociaż można stosować tlenki amin wymienione wyżej, korzystne są tlenki amin, które mogą być przedstawione następującym wzorem ogólnym:

Ri

R₂-N—*~O

Ri w którym:

każdy R1 jest niezależnie grupą alkilową C1-C4 o łańcuchu prostym, korzystnie oba R1 są grupami metylowymi i R2 jest grupą alkilową C6-C22 o łańcuchu prostym, korzystnie jest grupą alkilową C6-C16, najbardziej korzystnie grupą alkilową C8-10, a zwłaszcza grupą alkilową C8.

Każda z grup alkilowych może być liniowa lub rozgałęziona, lecz najbardziej korzystnie jest liniowa. Najbardziej korzystnie składnikiem w postaci tlenku aminy jest tlenek laurylodimetyloaminy. Można stosować mieszaniny dwu lub więcej amin klasy technicznej, w których zawarte są tlenki amin o różnej długości łańcucha R2. Korzystnie, tlenki amin stosowane w niniejszym wynalazku zawierają grupy R2, które składają się z przynajmniej 50% wagowych, korzystnie przynajmniej 75% wagowych grup alkilowych C8.

Przykładowe i korzystne związki tlenków amin obejmują N-tlenki alkilodimetyloamin, szczególnie tlenki oktylodimetyloaminy oraz tlenek laurylodimetyloaminy. Te związki tlenków amin są dostępne jako środki powierzchniowo czynne z firmy Mclntyre Group Ltd., pod nazwą Macamine® C-8, która jest określana jako roztwór substancji czynnej o stężeniu 40% wagowych tlenku oktylodimetyloaminy oraz z firmy Stepan Co., pod nazwa handlową Ammonyx® LO, który jest określany jako roztwór substancji czynnej o stężeniu 30% tlenku laurylodimetyloaminy.

Dalszą klasą materiałów środków powierzchniowo czynnych, które mogą być korzystnie zawarte w kompozycjach według niniejszego wynalazku są alkoksylowe kopolimery blokowe a w szczególności związki oparte na kopolimerach blokowych etoksylowo/propoksylowych. Polimerowe kopolimery blokowe tlenków etylenu obejmują niejonowe związki powierzchniowo czynne, w których główną część cząsteczki stanowi blok polimerycznego tlenku alkilenu C2-C4. Takie niejonowe środki powierzchniowo czynne, chociaż korzystnie zbudowane z grupy wyjściowej łańcucha tlenku alkilenu, jako rdzeń wyjściowy mogą mieć dowolną grupę zawierającą aktywny wodór, obejmującą bez ograniczenia, amidy, fenole, tiole i drugorzędowe alkohole.

Jedną z grup takich użytecznych niejonowych środków powierzchniowo czynnych, zawierających charakterystyczne bloki tlenku etylenu są związki, które mogą być przedstawione następującym wzorem ogólnym (A):

(A),

HO-(EO)x(PO)y(EO)z-H w którym

PL 202 486 B1

EO oznacza tlenek etylenu PO oznacza tlenek propylenu y wynosi przynajmniej 15 (E0)x+z wynosi 20 do 50% całkowitej masy wspomnianego związku i całkowity ciężar cząsteczkowy wynosi korzystnie w zakresie od około 2000 do 15000.

Inna grupa niejonowych związków powierzchniowo czynnych odpowiednich do stosowania w nowych kompozycjach moż e być przedstawiona wzorem (B):

R-(EO,PO)a(EO,PO)b-H (B), w którym R jest grupą alkilową, arylową lub aryloalkilową, zawierającą 1 do 20 atomów węgla, procent wagowy udziału EO wynosi w zakresie 0 do 45% w jednym z bloków a lub b oraz w zakresie 60 do 100% w drugim z bloków a lub b i całkowita ilość moli połączonych EO i PO wynosi w zakresie 6 do 125 moli, przy czym w bloku bogatym w PO znajduje się 1 do 50 moli i w bloku bogatym w EO znajduje się 5 do 100 moli.

Dalsze niejonowe związki powierzchniowo czynne, objęte wzorem ogólnym B obejmują pochodne butoksylowe polimerów blokowych tlenku propylenu/tlenku etylenu o ciężarze cząsteczkowym w zakresie okoł o 2000-5000.

Jeszcze dalsza użyteczna klasa niejonowych związków powierzchniowo czynnych zawierających grupy polimerycznych jednostek butoksylowych (BO) może być przedstawiona wzorem (C), jak następuje:

RO-(BO)n(EO)x-H (C), w którym R jest grupą alkilow ą zawierają c ą 1 do 20 atomów wę gla n wynosi oko ł o 5-15 i x wynosi okoł o 5-15.

Użyteczne jako niejonowe związki powierzchniowo czynne stanowiące kopolimery blokowe, zawierające także polimerowe grupy butoksylowe są związkami, które można przedstawić następującym wzorem ogólnym (D):

HO-(EO)x(BO)n(EO)y-H (D) , w którym n wynosi około 5-15, korzystnie około 15, x wynosi około 5-15, korzystnie około 15, i y wynosi około 5-15, korzystnie około 15.

Jeszcze dalsze użyteczne niejonowe związki powierzchniowo czynne w postaci kopolimerów blokowych obejmują etoksylowane pochodne propoksylowanej etylenodiaminy, które mogą być przedstawione następującym wzorem:

H(EO)y<PO^

H(EO)_y(PO<

N—CH₂-CH₂-N _ζ(ΡΟ)_χ(ΕΟ)_γΗ <PO)x(EO)yH w którym:

(EO) reprezentuje grupę etoksylową, (PO) reprezentuje grupę propoksylową, ilość (PO)x powinna zapewniać ciężar cząsteczkowy przed etoksylowaniem wynoszący około 300 do 7500, a ilość (EO)y jest taka, aby zapewnić około 20% do 90% całkowitej masy wspomnianego związku.

Spośród nich, najbardziej korzystne są związki przedstawione wzorem (A) jak wyżej, których konkretne przykłady obejmują materiały dostępne obecnie na rynku pod nazwą handlową Pluronic®; a w szczególności serii Pluronic® F, serii Pluronic® L, serii Pluronic® P oraz serii Pluronic® R, z których każdy jest generalnie określany jako kopolimer blokowy tlenku propylenu i tlenku etylenu. Generalnie korzystne są środki z serii Pluronic® L i serii Pluronic® R, ponieważ są one dostarczane w postaci ciekłej przez dostawcę i dają się łatwo wprowadzać do kompozycji według niniejszego wynalazku. Są one dostępne także w szerokiej gamie wartości HLB i można tu stosować środki o wartościach HLB w zakresie 1,0 - 23,0, chociaż stwierdzono, że najbardziej korzystne są środki o pośrednich warPL 202 486 B1 tościach HLB od około 12,0 do 18,0. Materiały te są obecnie dostępne na rynku z firmy BASF AG (Ludwigshafen, Niemcy) oraz z BASF Corp. (Mt. 01ive Township, New Jersey).

Dalszą klasą związków, które mogą być korzystnie zawarte n kompozycjach według wynalazku są karboksylany, szczególnie jeden lub więcej spośród alkilopolioksykarboksylanów obejmujących karboksylany poli(alkiloksyeterów) lub alkiloarylopolikarboksylany. Przykładowe alkilopolioksykarboksylany i alkiloarylopolikarboksylany obejmują alkilo- i alkiloarylokarboksylany, które obejmują związki, które mogą być przedstawione następującym wzorem ogólnym:

R-COO^-M⁺ w którym R jest ł a ńcuchem wę glowodorowym o ł a ńcuchu prostym lub rozgałęzionym zawierają cym od około 9 do 21 atomów węgla, który, jako część łańcucha węglowodorowego, może zawierać także pierścień aromatyczny, zwłaszcza grupę fenylową, a M jest jonem metalu lub jonem amoniowym.

Dalsze przykłady szczególnie użytecznych karboksylanowych związków powierzchniowo czynnych obejmują związki o wzorze:

Η Η

R-tyOJy-ię-ę-O^-Ra Μ+

R, R₂ w którym

R jest liniową lub rozgałęzioną grupą alkilową C4-C22, która może obejmować ewentualnie przynajmniej jedną grupę arylową, korzystnie liniową lub rozgałęzioną grupą alkilową C8-C15, która może obejmować ewentualnie przynajmniej jedną grupę arylową, a jeszcze bardziej korzystnie liniową lub rozgałęzioną grupą alkilową C12-C15, która może obejmować ewentualnie przynajmniej jedną grupę arylową, x jest liczbą cał kowitą od 1 do 24, y wynosi 0 lub 1 a każ dy z podstawników R1 R2 i R3 jest indywidualnie grupą wybraną spoś ród H, niż szego rodnika alkilowego, obejmującego rodnik metylowy i etylowy, rodników karboksylanowych obejmujących rodniki octanowe i propionianowe, rodniki bursztynianowe, rodniki hydroksybursztynianowe lub ich mieszaniny, przy czym przynajmniej jeden z rodników R1, R2 lub R3 jest rodnikiem karboksylanowym i

M⁺ jest przeciwjonem obejmującym przeciwjon metalu alkalicznego (np., sodowy, potasowy) lub amoniowym. Mogą być także stosowane postaci wolnego kwasu związków alkiloeterokarboksylanowych.

Przykłady takich preparatów dostępnych obecnie na rynku w postaci soli obejmują Surfine WLG (z firmy Finetex Inc., Elmwood Park NJ), Sandopan DTC (Clariant Chem. Co., Charlotte NC) i dostępnych na rynku w postaci wolnych kwasów obejmują Neodox (Shell Chemical Co., Houston, TX). Jednym ze szczególnie korzystnych karboksylanów jest karboksylan przedstawiony wzorem

Taki materiał jest obecnie dostępny na rynku pod nazwą handlową Emcol®, zwłaszcza konkretnie jako Emcol® CNP-110.

Inne użyteczne przykładowe niejonowe kopolimery blokowe oparte na polimerowych jednostkach etoksylowo/propoksylowych, które można także stosować, obejmują związki obecnie dostępne na rynku jako materiały z serii Poly-Tergent® E i serii Poly-Tergent® P z firmy Olin Chemicals Corp. (Stamford CT). Są one określane jako niejonowe środki powierzchniowo czynne oparte na kopolimerach blokowych etoksylowo/propoksylowych, dogodnie dostępnych w postaci płynnej od ich dostawców.

Jest zrozumiałe, że te niejonowe związki powierzchniowo czynne oparte na polimerowych kopolimerach blokowych tlenków alkilenowych mogą być stosowane pojedynczo lub w postaci mieszanin dwu lub więcej takich związków.

Amfoteryczne środki powierzchniowo czynne, znane także jako dwubiegunowe środki powierzchniowo czynne, zawierają zarówno kationowe jak i anionowe grupy hydrofilowe w tej samej

PL 202 486 B1 cząsteczce, w stosunkowo szerokim zakresie pH. Typową grupą kationową jest czwartorzędowa grupa amoniowa, chociaż mogą być stosowane także inne grupy z ładunkiem dodatnim, takie jak grupy sulfoniowe. Typowymi anionowymi grupami hydrofilowymi są grupy karboksylanowe i sulfonianowe, chociaż mogą być stosowane także i inne grupy, takie jak siarczanowe itd. Amfoteryczne związki powierzchniowo czynne obejmują także betainowe i sulfobetainowe związki powierzchniowo czynne, ich pochodne i ich mieszaniny, w których cząsteczka zawiera zarówno grupy zasadowe jak i kwasowe, tworzące sól wewnętrzną, dające cząsteczkę zarówno z kationowymi jak i z anionowymi grupami hydrofilowymi w szerokim zakresie wartości pH oraz mono- i dioctany, glicyniany, imidazoliny i ich pochodne, mono- i dipropioniany, hydroksysultainy i tauryniany.

Gdy kompozycje według niniejszego wynalazku zawierają jeden lub więcej dalszych detergentowych związków powierzchniowo czynnych, mogą być one obecne w dowolnej ilości, dla której stwierdzono, że daje korzystny efekt detergentowy. Generalnie, ten jeden lub więcej dalszych detergentowych związków powierzchniowo czynnych jest zawarty w ilości nie większej niż 12% wagowych (w oparciu o masę substancji czynnej) kompozycji według wynalazku. Jeśli są one zawarte w kompozycji, to jeden lub więcej takich dalszych detergentowych związków powierzchniowo czynnych zawarty jest w ilości około od 0,001 do 10% wagowych, korzystnie od 0,01 do 8% wagowych, lecz jeszcze bardziej korzystnie zawarte są w ilości od 0,1 do 8% wagowych.

Zgodnie z pierwszą i trzecią postacią wykonania wynalazku, jako konieczny składnik (d), kompozycja zawiera jeden lub więcej rozpuszczalników organicznych, (lecz należy rozumieć, że zgodnie z dalszymi pewnymi konkretnymi szczególnymi postaciami wykonania, ten jeden lub więcej rozpuszczalników organicznych w szczególności nie znajduje się w kompozycji).

Przykładowe organiczne rozpuszczalniki, które mogą być zawarte w kompozycjach według wynalazku obejmują rozpuszczalniki, które przynajmniej częściowo mieszają się z wodą, takie jak alkohole (np. alkohole o małym ciężarze cząsteczkowym, takie jak, na przykład, etanol, propanol, izopropanol i podobne), glikole (takie jak, na przykład, glikol etylenowy, glikol propylenowy, glikol heksylenowy i podobne), etery mieszające się z wodą (np., eter dietylowy glikolu dietylenowego, eter dimetylowy glikolu dietylenowego, eter dimetylowy glikolu propylenowego), etery glikoli mieszające się z wodą (np., eter monometylowy glikolu propylenowego, eter monoetylowy glikolu propylenowego, eter monopropylowy glikolu propylenowego, eter monobutylowy glikolu propylenowego, eter monobutylowy glikolu etylenowego, eter monometylowy glikolu di-propylenowego, eter monopropylowy glikolu dipropylenowego, eter monobutylowy glikolu dipropylenowego, eter monobutylowy glikolu dietylenowego), niższe estry monoalkiloeterów glikolu etylenowego lub glikolu propylenowego (np., octan eteru mono-tetylowego glikolu propylenowego) wszystkie dostępne na rynku z firmy Union Carbide (Danbury, CT), Dow Chemical Co. (Midland, MI) lub Hoechst (Niemcy). Mogą być także stosowane mieszaniny wielu rozpuszczalników organicznych.

Jako rozpuszczalniki w niniejszym wynalazku korzystne są etery glikoli mające generalnie strukturę Ra-O-Rb-OH, w którym Ra jest alkilem o 1 do 20 atomach węgla lub arylem o przynajmniej 6 atomach węgla, a Rb jest alkilenem o 1 do 8 atomach węgla lub jest eterem lub polieterem zawierającym od 2 do 20 atomów węgla. Korzystne są etery glikoli mające jedną do pięciu monomerowych jednostek glikoli. Są to etery glikoli C3-C20. Przykłady bardziej korzystnych rozpuszczalników obejmują eter metylowy glikolu propylenowego, eter metylowy glikolu dipropylenowego, eter metylowy glikolu tripropylenowego, eter izobutylowy glikolu propylenowego, eter metylowy glikolu etylenowego, eter etylowy glikolu etylenowego, eter butylowy glikolu etylenowego, eter fenylowy glikolu dietylenowego, eter fenylowy glikolu propylenowego i ich mieszaniny.

Kompozycje te mają w dużej mierze naturę wodną i zawierają wodę, jako dalszy konieczny składnik (e). Woda jest dodawana w celu uzupełnienia do 100% wagowych kompozycji według niniejszego wynalazku. Woda może być wodą wodociągową, lecz jest to korzystnie woda destylowana, a najbardziej korzystnie woda dejonizowana. Jeśli woda jest wodą wodociągową, to korzystnie nie zawiera ona żadnych niepożądanych zanieczyszczeń, takich jak zanieczyszczenia organiczne i nieorganiczne, zwłaszcza sole mineralne, które są zawarte w twardej wodzie, a które przez to mogą w niekorzystny sposób zakłócać działanie składników zawartych w wodnych kompozycjach według wynalazku.

Jak to omawiano wyżej, kompozycje według wynalazku mogą zawierać, jeden lub więcej konwencjonalnych ewentualnych dodatków. Na zasadzie nieograniczającego przykładu obejmują one:

środki do nastawiania pH i bufory pH, obejmujące sole organiczne i nieorganiczne, rozpuszczalniki niewodne, środki zapachowe, nośniki środków zapachowych, rozjaśniacze optyczne, środki barwiące, takie jak barwniki i pigmenty, środki zmętniające, środki solubilizujące, środki przeciwpienne, środki do

PL 202 486 B1 nastawiania lepkości, takie jak zagęszczacze, enzymy, środki przeciw powstawaniu plam, przeciwutleniacze, środki przeciwkorozyjne oraz inne środki nie wymienione tu wyraźnie. Te składniki mogą być zawarte w dowolnej kombinacji i dowolnej odpowiedniej ilości, wystarczającej do nadania kompozycji odpowiednich własności. Ten jeden lub więcej konwencjonalnych dodatków, gdy znajdują się w kompozycji, powinny być obecne w mniejszych ilościach, korzystnie łącznie mogą być zawarte w iloś ci mniejszej niż okoł o 5 % wagowych (w odniesieniu do masy substancji czynnej) kompozycji i korzystnie w iloś ci mniejszej niż okoł o 3% wagowych.

Takie materiały opisane wyżej są znane w technice i obejmują one materiały opisane w publikacjach McCutcheon'a Emulsifiers and Detergents, Wyd.: North American Edition, 1998; Kirk-Othmer, Encyklopedia of Chemical Technology, wyd.: 4-te, tom 23, str. 478-541 (1997), których treść włączamy niniejszym jako materiał związany. Dowolne ewentualne składniki dla dowolnej konkretnej kompozycji powinny być wybrane tak, żeby były zgodne z innymi zawartymi w niej składnikami.

Wodne kompozycje według wynalazku są korzystnie dostarczane jako produkt gotowy do użycia, który może być korzystnie nakładany na twarde powierzchnie. Twarde powierzchnie, które należy szczególnie wskazać obejmują armaturę laboratoryjną, akcesoria łazienkowe (klozety, bidety, kabiny prysznicowe, wanny i armatura kąpielowa), powierzchnie ścian i podłóg, zwłaszcza zawierające materiały ogniotrwałe i podobne. Dalszymi twardymi powierzchniami, które należy szczególnie wskazać są powierzchnie z otoczenia kuchni i inne powierzchnie związane z przygotowaniem żywności. Twardymi powierzchniami są powierzchnie z otoczenia szpitalnego, laboratoriów medycznych i otoczeniem, gdzie wykonuje się zabiegi medyczne. Te twarde powierzchnie wymienione wyżej należy rozumieć jako podawane na zasadzie przykładu, a nie na zasadzie ograniczenia.

Preparaty według niniejszego wynalazku obejmują zarówno kompozycje czyszczące jak i koncentraty, jak to omówiono wyżej, różniące się tylko względnym udziałem wody do innych składników. Koncentrat może być stosowany bez rozcieńczenia (stosunek koncentrat : woda 1:0) aż do ekstremalnego rozcieńczenia (np., 1:10000). Korzystny zakres rozcieńczeń wynosi od około 1:1 do około 1:1000, bardziej korzystnie od około 1:1 do około 1:500; a bardziej korzystnie od około 1:10 do około 1:128.

Kompozycje dostarczane według wynalazku mogą być na żądanie dostarczane jako produkt gotowy do stosowania w pojemniku dozującym z natryskiem sterowanym ręcznie, lub mogą być dostarczane jako produkt w aerozolu, w którym dawkowanie odbywa się w postaci aerozolu z pojemnika pod ciśnieniem. Można stosować propelenty znanego typu, takie jak ciekłe propelenty oparte na chlorofluorowęglowodorach lub propelentach w postaci nieciekłej, tzn. gazów pod ciśnieniem, obejmujących dwutlenek węgla, powietrze, azot oraz inne gazy, nawet, jeśli jest to realizowane tak, że dawne chlorofluorowęglowodory nie są generalnie dalej stosowane ze względu na wątpliwości związane z ochroną środowiska. W takich zastosowaniach, kompozycja czyszcząca jest dawkowana przez zadziałanie dyszy do uwalniania pojemnika aerozolowego na plamę i/lub zaplamioną powierzchnię i plama jest obrabiana i usuwana zgodnie ze sposobem, jaki opisano wyż ej.

Gdy preparat jest dostarczany w postaci aerozolu, jeden z korzystnych preparatów zawiera wodę jako główny składnik, zaś inne korzystne preparaty będą zawierać rozpuszczalnik organiczny, najbardziej korzystnie alkohol o małym ciężarze cząsteczkowym jako główny składnik.

Kompozycja według wynalazku nadaje się idealnie do stosowania w zastosowaniu „natryśnij i wytrzyj” przez użytkownika. W takim zastosowaniu, konsument generalnie nakłada skuteczną ilość kompozycji czyszczącej za pomocą pompki, a kilka chwil później wyciera obrabiana, powierzchnię za pomocą szmaty, ściereczki lub gąbki, zwykle ściereczki jednorazowego użytku lub gąbki. Jednak w pewnych zastosowaniach, zwłaszcza, gdy niepożądane osady plam są trudne do usunięcia, kompozycja czyszcząca według wynalazku może być pozostawiona na zaplamionej powierzchni, aż do skutecznego rozluźnienia osadu plamy, po czym następnie może być wytarta, spłukana lub usunięta w inny sposób. W przypadku szczególnie uporczywych osadów takich niepożądanych plam, można stosować także wielokrotne nakładanie. Gdy głównym celem działania jest dokładna dezynfekcja, może być potrzebne nakładanie kompozycji według wynalazku na obrabianą twardą powierzchnię i umożliwienie pozostawienia kompozycji na twardej powierzchni przez kilka minut (2-10 minut) przed spłukaniem lub wytarciem kompozycji z twardej powierzchni. Można także rozpatrywać, nałożenie kompozycji według wynalazku na twardą powierzchnię bez następnego wycierania lub płukania obrabianej twardej powierzchni.

Chociaż kompozycje według niniejszego wynalazku są przewidywane do stosowania w opisanych postaciach preparatów płynnych, żadne stwierdzenie w niniejszym opisie nie powinno być rozumiane, jako ograniczające stosowania kompozycji według wynalazku z dalszą ilością wody, w celu

PL 202 486 B1 wytworzenia z niej roztworu myjącego. W takim proponowanym rozcieńczonym roztworze myjącym, im większa ilość wody zostanie dodana do wspomnianej kompozycji, tym większe może być zmniejszenie szybkości i/lub skuteczności tak wytworzonego roztworu myjącego. Zgodnie z tym, mogą być konieczne dłuższe czasy pozostawiania kompozycji na plamie, w celu uzyskania jej rozluźnienia i/lub użycia większej ilości. Przeciwnie, żadne stwierdzenie w niniejszym opisie nie powinno być rozumiane jako ograniczenie tworzenia „super-koncentratu” kompozycji czyszczącej opartej na kompozycji opisanej wyżej. Taka super-zatężona kompozycja składników jest zasadniczo taka sama, jak kompozycje czyszczące opisane wyżej, z tym wyjątkiem, że zawiera mniejszą ilość wody.

Kompozycja według niniejszego wynalazku, czy to taka, jak to opisano w opisie, czy w postaci koncentratu czy super-koncentratu, może być także nakładana na twardą powierzchnię przez wykorzystanie mokrej ściereczki. Ściereczka może być tkana lub nietkana. Podłoża tkaninowe mogą obejmować torebki tkane lub nietkane, gąbki i postaci czyszczącej poduszki ściernej lub nieściernej. Takie tkaniny są znane w handlu do tej dziedziny stosowania i często określane są jako ściereczki. Takie podłoża mogą być związane żywicą, splatane na mokro, wiązane na gorąco, dmuchane ze stopu, igłowane lub być dowolną kombinacją tych technologii.

Tkaniny nietkane mogą być kombinacją włókien ze ścieru drzewnego i syntetycznych włókien o dł ugoś ci tekstylnej formowanych w dobrze znanych procesach formowania na sucho lub ukł adania na mokro. Można stosować włókna syntetyczne, takie jak sztuczny jedwab, nylon/włókno poliamidowe, orlon/włókno akrylowe i poliester oraz ich mieszaniny. Włókna ze ścieru drzewnego powinny stanowić około 30 do około 60 procent wagowych, korzystnie około 55 do około 60 procent nietkanej tkaniny, zaś pozostałość stanowią włókna syntetyczne. Włókna ze ścieru drzewnego zapewniają zdolność wchłaniania, własności ścierne i zatrzymanie zanieczyszczenia, podczas gdy włókna syntetyczne zapewniają wytrzymałość i sprężystość podłoża.

Podłoże ściereczki może być także materiałem włóknotwórczym, takim jak polimer rozpuszczalny w wodzie. Takie podłoża w postaci folii samonośnej mogą być umieszczone między warstwami podłoży z tkaniny i zgrzane na gorąco w celu utworzenia użytecznego podłoża. Samonośne folie mogą być wytłaczane z zastosowaniem standardowego wyposażenia do odpowietrzania mieszaniny. W celu wytworzenia i wysuszenia folii moż na stosować technologie odlewania lub te ż nośnik moż na nasycić ciekłą mieszaniną, a następnie wysuszyć wieloma znanymi sposobami.

Kompozycje według niniejszego wynalazku absorbuje się w ściereczce, w celu wytworzenia nasyconej ściereczki. Ściereczkę można następnie indywidualnie szczelnie zapakować w torebce, która może następnie być otwarta w razie potrzeby lub też wiele ściereczek można umieścić w pojemniku do stosowania, skonstruowanym do wydawania w miarę potrzeb. Zamknięty pojemnik jest wystarczająco szczelny do zapobiegania odparowywaniu jakiegokolwiek ze składników z kompozycji.

Następujące dalej poniższe przykłady ilustrują przykładowe i korzystne receptury skoncentrowanych kompozycji według niniejszego wynalazku. Jest zrozumiałe, że te przykłady są przedstawione jedynie na zasadzie ilustracji i że fachowiec z tej dziedziny może sporządzić dalsze użyteczne preparaty zawarte w zakresie niniejszego wynalazku i zastrzeżeń nie odchodząc od zakresu i ducha wynalazku.

W niniejszym opisie i towarzyszących zastrzeżeniach procenty wagowe dowolnego ze składników należy rozumieć jako procenty wagowe składnika czynnego odnośnego składnika, o ile inaczej nie stwierdzono.

P r z y k ł a d y

Następujące przykłady ilustrują receptury i działanie różnych kompozycji według wynalazku oraz pewne szczególnie korzystne postaci wykonania niniejszego wynalazku.

Przykładowe receptury, przedstawiające pewne korzystne postaci wykonania kompozycji według wynalazku i opisane bardziej szczegółowo w tabeli 1 poniżej, były sporządzone generalnie zgodnie z następującym protokółem. Procenty wagowe wskazują masy „jak dostarczono” dla wymienionego składnika.

W naczyniu o odpowiednich wymiarach, umieszczono odmierzon ą ilość wody, po czym dodawano składniki bez określonej lub jednolitej kolejności, co wskazuje, że porządek dodawania składników nie był krytyczny. Wszystkie składniki były dostarczane w temperaturze pokojowej, a pozostałą ilość wody dodawano później. Jeśli pewne niejonowe środki powierzchniowo czynne były żelami w temperaturze pokojowej, to był y one przed dodawaniem i mieszaniem najpierw podgrzane, w celu nadania im postaci cieczy nadającej się do nalewania. Mieszanie składników realizowano przez stosowanie mieszadła mechanicznego ze śmigiełkiem o małej średnicy na końcu obracającego się wału. Mieszanie, które generalnie trwało od 5 do 120 minut, utrzymywano aż konkretny przykładowy preparat

PL 202 486 B1 wydawał się jednorodny. Przykładowe kompozycje dawały się łatwo nalewać i dobrze zachowywały własności mieszaniny (tzn. były trwałymi mieszaninami) po przechowywaniu przez długi czas. Składy przykładowych preparatów zostały wymienione w tabeli 1. W tabeli 1 zostały opisane także pewne przykłady porównawcze i one są identyfikowane jako „C” z następującym potem numerem cyfrowym.

T a b e l a 1

	C1	C2	Prz. 1	Prz. 2	Prz. 3
BTC-8358 (80%)	3,6	-	3,6	3,6	0,056
Soprophor BSU (100%)	-	3,2	2,01	3,2	0,05
woda di	qs	qs	qs	qs	qs

Jak to podano, do wszystkich receptur z tabeli 1 dodano wystarczającą ilość wody dejonizowanej określoną jako „quantum sufficient/do uzupełnienia” dla uzupełnienia do 100 części wagowych konkretnej receptury.

Identyfikacja składników stosowanych do wytworzenia różnych preparatów opisanych w opisie została podana w tabeli 2 poniżej, z włączeniem procentowego udziału „składnika czynnego” każdego ze składników, jeśli nie był to składnik 100% wagowych substancji czynnej

T a b e l a 2

BTC-8358 (80%)	chlorek alkilodimetylobenzyloamoniowy (80% substancji czynnej z firmy Stepan Co.
Soprophor BSU (100 %)	etoksylan tristyrylofenolu, 16 moli etoksylowania (100% substancji czynnej) z firmy Rhodia
woda di	woda dejonizowana

Skuteczność mycia

Pewne kompozycje wskazane wyżej rozcieńczano wodą w odpowiednim stosunku wagowym kompozycja : woda wynoszącym 1:64. Te rozcieńczone kompozycje poddano następnie badaniom zgodnie z protokółem normy ASTM D-4488-89 Aneks 5 na rozdrobnionym zanieczyszczeniu, w którym porównywano skuteczność kompozycji czyszczących na próbkach płytek winylowych. Nakładanym zanieczyszczeniem była próbka rozdrobnionego zanieczyszczenia zawierającego próchnicę naturalną, olej parafinowy, zużyty olej silnikowy, cement portlandzki, krzemionkę, sadzę lampową, tlenek żelaza, czarną glinę, kwas stearynowy i kwas oleinowy, wytworzona zgodnie z protokółem badań. Każdą z badanych zanieczyszczonych próbek winylowych umieszczono w aparaturze i środek każdej z płytek zwilżano 20 mililitrami próbki testowanego preparatu i pozostawiono do odstania przez 1 minutę. Po upływie około 30 sekund na gąbkę aparatury do badania Gardner Abrasion Tester nakładano dalsze 50 mililitrów próbki (zwilżona wodą, a następnie wyżęta w celu usunięcia nadmiaru wody).

Następnie aparaturę poddawano badaniu 2, 4, 6, 8 i 10 cykli, co dostarczało odpowiednio 4, 8, 12, 16 i 20 pociągnięć gąbki po powierzchni każdej z badanych płytek winylowych. Następnie porównywano wielkości odbicia czyszczonych próbek po 2, 4, 6, 8 i 10 cyklach za pomocą przyrządu Minolta Chroma Meter CF-110, z przetwornikiem danych Data Procesor DP-100, porównującego spektrofotometryczne własności próbek. Te wielkości przytoczone zostały w tabeli 3 poniżej.

T a b e l a 3

Receptura	2 cykle	4 cykle	6 cykli	8 cykli	10 cykli
C1	9,6	18,5	44,9	57,3	51,4
C2	7,6	8,2	10,8	11,7	9,1
C3	34	50, 5	68,6	63,4	65,3
Prz. 1	28	67,7	73,3	68,2	67,6
Prz. 2	67, 9	67, 9	69,1	73,6	74

Porównawczy przykład „C3” był kompozycją czyszcząca i dezynfekującą dostępną na rynku, Lysol

Disinfectant Cleaner, „Country Scent” (z firmy Reckitt & Dolman Inc., Wayne, NJ), który rozcieńczano

PL 202 486 B1 i badano w sposób opisany wyżej. Kompozycja C3 była stosowana jako test wzorcowy dla zdolności czyszczącej.

W odniesieniu do wyników przedstawionych w tabeli 3 wartość „100” jest wskaźnikiem białości (niezanieczyszczonego) podłoża, a wartość „0” wskazuje na czarne podłoże. Jak to można zauważyć z wyników podanych w tabeli 3, skuteczność czyszczenia za pomocą kompozycji według wynalazku dostarcza doskonałych wyników lub jest częściowo taka, jak dla produktów dostępnych na rynku. Niespodziewanie, jak to można wywieść z wyników dla C1, a zwłaszcza dla C2 w porównaniu z wynikami dla kompozycji z przykładów 1 i 2 według wynalazku, kompozycje według wynalazku dostarczają niespodziewanie doskonałych wyników czyszczenia szczególnie przy 2, 4 i 6 cyklach badania. Jest to nieoczekiwane i sugeruje efekt synergiczny.

Skuteczność przeciwbakteryjna

Przykład 3 porównywano pod kątem aktywności przeciwbakteryjnej za pomocą aparatury Biomek® 2000 Laboratory Automation Workstation razem z systemem Bioworks Operating System (dostępnymi z firmy Beckman Coulter Inc., Fullerton, CA). Badanymi organizmami były bakterie Staphylococcus aureus w stężeniu 9 logarytmów. Biomek naśladuje test zawiesinowy zmniejszania bakterii. Jedną część zawiesiny organizmów (Staphylococcus aureus) dodawano do 9 części kompozycji z przykładu 3 w odpowiednim pojemniku. Jako próbkę kontrolną stosowano wodę dejonizowaną (DI H2O). Organizmy i próbkę następnie mieszano dokładnie przez 15 sekund. Następnie przeprowadzono seryjne rozcieńczenia w pożywce neutralizacyjnej. Rozcieńczone próbki inkubowano następnie przez 24-48 godzin w 35-37°C. Następnie obliczano ilość organizmów, które przeżyły i obliczano logarytm zmniejszenia, jako pomiar organizmów, które przeżyły, w następujący sposób:

log zmniejszenia = (log przeżywających organizmów/próbka kontrolna DI H2O) - (log przeżywających organizmów/próbka). Zgodnie z tym testem przykład 3 wykazuje logarytm zmniejszenia wynoszący 4,2.

Jak to można zauważyć z wyników przedstawionych wyżej, kompozycje według wynalazku dostarczają doskonałych korzyści przy czyszczeniu twardych powierzchni, obejmujących twarde powierzchnie z plamami trudnymi do usunięcia, niezależnie od małej zawartości substancji stałych w kompozycjach według wynalazku. Te korzyści są dodatkowo uzupełnione przez doskonałą skuteczność przeciwbakteryjną tych kompozycji przeciwko znanym bakteriom zwykle stwierdzanym w łazienkach, kuchniach i innych, przy czym takie korzyści wyraźnie ilustrują doskonałe własności kompozycji, korzyści z czyszczenia i działania przeciwbakteryjnego towarzyszące ich stosowaniu, które dotychczas nie były znane w technice.

Claims

Zastrzeżenia patentowe

1. Kompozycja do czyszczenia i dezynfekcji twardych powierzchni, znamienna tym, że zawiera:

(a) od 0,001% wagowych do 10% wagowych przynajmniej jednego kationowego związku (a) od 0,001% wagowych do 10% wagowych przynajmniej jednego kationowego związku powierzchniowo czynnego o własnościach bakteriobójczych;

(b) związek tristyrylofenoloalkoksylanowy, (c) od 0 do 10% wagowych jednego lub więcej detergentowych związków powierzchniowo czynnych, wybranych zwłaszcza spośród karboksylanowych, niejonowych, kationowych i amfoterycznych związków powierzchniowo czynnych, (d) ewentualnie jeden lub więcej rozpuszczalników organicznych;

(e) wodę.
2. Kompozycja do czyszczenia i dezynfekcji twardych powierzchni według zastrz. 1, znamienna tym, że jest wolna od składnika (d) stanowiącego jeden lub więcej rozpuszczalników organicznych.
3. Kompozycja do czyszczenia i dezynfekcji twardych powierzchni według zastrz. 1, znamienna tym, że jest wolna od składnika (c) stanowiącego jeden lub więcej detergentowych związków powierzchniowo czynnych.
4. Kompozycja do czyszczenia i dezynfekcji twardych powierzchni według zastrz. 1, znamienna tym, że jest wolna zarówno od składnika (c) stanowiącego jeden lub więcej detergentowych związków powierzchniowo czynnych, jak i od składnika (d) stanowiącego jeden lub więcej rozpuszczalników organicznych.

PL 202 486 B1
5. Kompozycja do czyszczenia i dezynfekcji twardych powierzchni według zastrz. 1 albo 2, albo 3, albo 4, znamienna tym, że składnikiem (a) będącym kationowym związkiem powierzchniowo czynnym o własnościach bakteriobójczych jest czwartorzędowy związek amoniowy.
6. Kompozycja do czyszczenia i dezynfekcji twardych powierzchni według zastrz. 1 albo 2, albo 3, albo 4, albo 5, znamienna tym, że związek tristyrylofenoloalkoksylanowy składnik (b) (stanowi związek o następującym wzorze strukturalnym:

w którym n oznacza liczbę od 1 do 50 i

X oznacza jedną lub wię cej grup alkoksylowych.
7. Kompozycja wedł ug zastrz. 6, znamienna tym, ż e X oznacza jedn ą lub wię cej grup etoksylowych (-OCH2CH2-) i/lub propoksylowych (-OCH2CH2CH2-).
8. Kompozycja według zastrz. 7, znamienna tym, że n przyjmuje wartość od 1 do 40.
9. Kompozycja do czyszczenia i dezynfekcji twardych powierzchni wedł ug zastrz. 1 albo 3, albo 5, znamienna tym, że składnik (d) stanowi jeden lub więcej rozpuszczalników organicznych wybranych spośród alkoholi, eterów, eterów glikoli, niższych estrów monoalkiloeterów glikolu etylenowego lub glikolu propylenowego oraz ich mieszanin.
10. Kompozycja do czyszczenia i dezynfekcji twardych powierzchni według zastrz. 1 albo 2, albo 5, znamienna tym, że składnik (c) stanowi jeden lub więcej detergentowych związków powierzchniowo czynnych wybranych spośród karboksylanowych, niejonowych, kationowych i amfoterycznych związków powierzchniowo czynnych.