PL198863B1 - Urządzenie dozujące - Google Patents

Abstract

Urzadzenie dozuj ace jest wyposa zone w przed- ni a czesc obudowy (1, 3) i tyln a czesc obudowy (11), w których jest umieszczony zasobnik (2), w t lok osa- dzony w zasobniku (2) przesuwnie w kierunku wylo- tu, w t loczysko (4), w element wykonawczy (12) do ustalania wielko sci dawki produktu i podawania tej dawki, który wykonuje ruch dozuj acy i t locz acy wzgl adem obu czesci obudowy (1, 3, 11). Element wykonawczy (12) jest polaczony z t loczyskiem (4) Podczas ruchu dozuj acego t loczysko (4) jest ele- mentem nadaznym elementu wykonawczego (12), podczas ruchu t locz acego t loczysko (4) przesuwa si e wzgl edem elementu (12). Urz adzenie jest wyposa- zone równie z w dozownik (9) uruchamiany za pomo- c a elementu wykonawczego (12), po laczony z t loczy- skiem (4) i obudow a (1, 3, 11). Dozownik (9) przesuwa si e do przodu tylko razem z t loczyskiem (4) i podczas ruchu dozuj acego przesuwa si e wzgl edem t loczy- ska (4) w kierunku przeciwnym do kierunku t loczenia. PL PL PL PL

Description

Przedmiotem wynalazku jest urządzenie dozujące przeznaczone do stosowania w lecznictwie, farmacji albo w kosmetyce i stanowiące zwłaszcza strzykawkę do podawania wybranych porcji produktu względnie aparat do inhalacji albo do doustnego podawania leków.

Urządzenie dozujące jest złożone z dwudzielnej obudowy, wyposażonej w zasobnik zawierający dozowany produkt wraz z przesuwanym w jego wnętrzu tłokiem, współpracującym z gwintowanym tłoczyskiem, oraz w mechanizm do nastawiania żądanej dawki produktu z nakrętką współpracującą z gwintem tłoczyska, który umożliwia w procesie nastawiania dawki obrót tego tłoczyska tylko w jednym kierunku i blokuje go w kierunku przeciwnym.

Urządzenie dozujące o wymienionych wyżej zastosowaniach powinno być niewielkie, proste w obsłudze, dokładne i niezawodne, a ponadto jego istotną cechą winna być również możliwość swobodnego wyboru wielkości dawki dozowanego produktu, co jest szczególnie ważne wtedy, gdy na przykład użytkownik samodzielnie wykonuje zastrzyki podczas leczenia cukrzycy albo terapii hormonalnej.

Znane i stosowane powszechnie strzykawki spełniają pierwsze dwa podane wyżej warunki, jednakże wymóg dokładności odmierzania dawek leków powoduje wzrost liczby elementów urządzenia i zwiększenie jego wymiarów oraz ceny.

Z opisu patentowego Stanów Zjednoczonych AP nr US 4 973 318 znane jest urządzenie wstrzykujące wyposażone w gwintowane tłoczysko, zaopatrzone na końcu w tłok, umieszczony przesuwnie w zasobniku dozowanego produktu, a ponadto w dwudzielną obudowę. Tłoczysko urządzenia jest osadzone w gwintowanej tulei, tworzącej przednią część zespołu do dozowania i podawania produktu. Element wykonawczy jest połączony przesuwnie, bez możliwości obrotu, z obudową i wystaje z jej tylnej części w kierunku przeciwnym do kierunku tłoczenia. Obrót tylnej części obudowy, w celu ustawienia wymaganej dawki produktu powoduje jednoczesny obrót elementu wykonawczego, ponieważ zaś tłoczysko jest sztywno połączone z przednią częścią obudowy, obrót elementu wykonawczego powoduje jego jednoczesne przesunięcie w kierunku do tylnej części obudowy. Wynikiem tego jest znaczna długość zespołu urządzenia, składającego się z tłoczyska i zespołu dozującego oraz stosunkowo niewielki odstęp między jego powierzchnią czołową a powierzchnią oporową obudowy, ograniczający maksymalne przesunięcie w kierunku tłoczenia, a tym samym maksymalną wielkość dawki produktu.

Z publikacji międzynarodowego zgłoszenia patentowego PCT nr WO 97/17096 znane jest urządzenie dozujące, w którym długość ruchu tłoczącego jest zawsze taka sama, niezależnie od wielkości podawanej dawki. Tłoczysko tego urządzenia jest połączone, bez możliwości obrotu, z jego obudową oraz z gwintowaną tuleją dozownika, wystającą w kierunku do wnętrza elementu wykonawczego. Element wykonawczy, mający również postać tulei, jest połączony, bez możliwości obrotu, z nakrętką dozownika i osadzony przesuwnie wzdłuż osi tłoczyska, zaś dozownik jest umieszczony w jego wnętrzu. W celu nastawienia żądanej dawki produktu, element wykonawczy obraca się wokół osi podłużnej, obracając jednocześnie dozownik. Nakrętka dozownika połączona z gwintem tłoczyska uzyskuje ruch prostoliniowy w obudowie urządzenia, blokując tłok przed jego ruchem w kierunku powrotnym, natomiast dozownik przesuwa się w trakcie swego ruchu obrotowego do tyłu, wchodząc głęboko do wnętrza elementu wykonawczego. Odstęp między czołową powierzchnią nakrętki dozownika i ogranicznikiem przesuwu znajdującym się na obudowie jest równy drodze względnego przesuwu tłoczyska i nakrętki dozownika podczas ruchu tłoczącego. W celu zabezpieczenia przed wzajemnym obrotem nakrętki dozownika i elementu wykonawczego, obydwa te elementy częściowo zachodzą na siebie wzdłuż osi podłużnej. W strzykawkach z wymiennymi, jednorazowymi podzespołami, opisywane urządzenie umożliwia łatwą wymianę zużytych podzespołów.

Z europejskiego opisu patentowego nr EP 0 594 349 B1 znana jest strzykawka do podawania insuliny albo hormonów wzrostu, wyposażona w cylindryczną obudowę z pojemnikiem zawierającym lekarstwo, w której przemieszcza się gwintowane tłoczysko z tłokiem. Pokrętło znajdujące się na końcu strzykawki jest przedłużone tulejową, gwintowaną nakrętką, współpracującą z gwintem tłoczyska. Obrót tego pokrętła w kierunku ruchu wskazówek zegara powoduje nastawienie żądanej dawki lekarstwa, uwidocznionej w okienku tulei, nasuniętej na obudowę. W czasie tego nastawiania - zapadki, osadzone na zewnętrznym obwodzie nakrętki i współpracujące z obudową, uniemożliwiają ruch pokrętła w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara. Równocześnie sprężysty element, współpracujący z wewnętrzną powierzchnią obudowy oraz z podłużnymi rowkami tłoczyska, uniemożliwia

PL 198 863 B1 jego obrót i przemieszczenie się w kierunku pokrętła. Dalsze przemieszczanie się nakrętki w kierunku dystalnego końca tłoczyska jest, w momencie zakończenia wstrzykiwania dawki lekarstwa, uniemożliwione wskutek tego, że zapadki opierają się o ścianki rowków obudowy. Ponadto nakrętka jest zaopatrzona w występy, współpracujące z odpowiednimi wycięciami obudowy i powodujące wciśnięcie zapadek do rowków dopiero w końcowej fazie podawania dawki lekarstwa, co uniemożliwia jej obrót w kierunku przeciwnym do kierunku, w którym obraca się podczas nastawiania przewidzianej dawki lekarstwa.

Celem wynalazku jest opracowanie konstrukcji stosunkowo prostego urządzenia dozującego o niewielkich wymiarach, umożliwiającego łatwe nastawianie wielkości dawki produktu i jego podawanie do prostego w obsłudze mechanizmu tłoczącego, jak również wykorzystującego moduły zbiornikowe jednorazowego użytku i umożliwiającego łatwą wymianę tych modułów, eliminując w ten sposób niedogodności rozwiązań konstrukcyjnych urządzeń dozujących znanych ze stanu techniki.

Cel wynalazku zrealizowano w urządzeniu dozującym, które charakteryzuje się tym, że składa się z umieszczonego w tylnej części obudowy, modułu dozującego oraz z połączonego z nim rozłącznie, korzystnie wymiennego modułu zbiornikowego, zawierającego zasobnik dozowanego produktu, przy czym moduł dozujący jest wyposażony w dozownik z gwintem wewnętrznym nakręconym na zewnętrzny gwint tłoczyska i połączony przesuwnie z elementem wykonawczym, osadzonym przesuwnie w tej tylnej części obudowy z możliwością obrotu wokół osi podłużnej L tłoczyska.

Tłoczysko urządzenia według wynalazku ma korzystnie postać podłużnej gwintowanej tulei, osadzonej na stanowiącym jej rdzeń i wystającym z tulei pręcie, przy czym część tłoczyska stanowi element sprzęgający go z tym prętem, przy czym zarówno ten element sprzęgający tłoczyska, jak i wystający z niego pręt są osadzone wewnątrz elementu wykonawczego.

Element wykonawczy ma korzystnie postać podłużnej tulei, osadzonej przesuwnie i wystającej z tylnej części obudowy, przy czym jej wystająca z obudowy część jest zamknięta za pomocą zatyczki, dociskającej kołnierz znajdujący się na wystającym końcu pręta do wewnętrznego pierścieniowego występu elementu wykonawczego.

Element wykonawczy jest korzystnie wyposażony w dociskający go w kierunku tylnej części obudowy element powrotny, złożony z osadzonej nieruchomo w tylnej części obudowy tulei z kołnierzem wewnętrznym oraz z umieszczonej wewnątrz niej ściskanej sprężyny śrubowej, przy czym powierzchnią oporową tej sprężyny jest pierścieniowy kołnierz wystający z zewnętrznej powierzchni elementu wykonawczego.

Uchwyt stanowiący zakończenie modułu zbiornikowego jest korzystnie zaopatrzony w element blokujący ruch powrotny tłoczyska względem tego uchwytu, a równocześnie hamujący ruch tego tłoczyska w kierunku do przodu podczas ustawiania wielkości dawki produktu.

Element blokujący ma korzystnie postać pierścienia, zaopatrzonego w cztery wystające promieniowo z jego powierzchni wewnętrznej elastyczne zaczepy, przy czym dwa, wzajemnie przeciwstawnie umieszczone zaczepy, współpracujące z gwintem zewnętrznym tłoczyska stanowią elementy blokujące, zaś dwa pozostałe zaczepy, współpracujące z tym gwintem, tworzą elementy hamujące ruch tłoczyska w kierunku do przodu.

Uchwyt urządzenia według wynalazku jest korzystnie zaopatrzony w element ustalający w postaci dwóch powierzchni czołowych ograniczających położenie elementu blokującego oraz w ogranicznik przesuwu w postaci powierzchni czołowej współpracującej z przednią powierzchnią czołową dozownika.

Tłoczysko jest korzystnie wyposażone w dwie blokady ruchu powrotnego, umieszczone po przeciwległych stronach jego zewnętrznej powierzchni oraz w dwie podobnie rozmieszczone listwy hamujące, przy czym zarówno blokady, jak i listwy hamujące mają postać układu zębów rozmieszczonych poprzecznie względem podłużnej osi L tłoczyska i współpracujących z elementami blokującymi i elementami hamującymi elementu blokującego.

Moduł dozujący jest korzystnie wyposażony w element wskaźnikowy i zliczający, uwidaczniający odprowadzoną z urządzenia względnie pozostającą w urządzeniu ilość dawkowanego produktu.

W odmianie urządzenie dozujące go według wynalazku jego dozownik jest osadzony przesuwnie z możliwością obrotu wewnątrz uchwytu modułu zbiornikowego i połączony sztywno z tłoczyskiem.

Dozownik oraz tylna część obudowy są korzystnie wyposażone w zderzaki, ograniczające ruch prostoliniowy dozownika.

Dozownik jest ponadto korzystnie zaopatrzony na swej powierzchni zewnętrznej w wybrania w postaci zaokrąglonych rowków równoległych do osi L, współpracujące z prowadnicami ślizgowymi

PL 198 863 B1 uchwytu, natomiast na swej powierzchni wewnętrznej - w prowadnice liniowe, współpracujące z zewnętrzną powierzchnią wsuniętego do jego wnętrza końca elementu wykonawczego, jak również jest zaopatrzony w zderzak, stanowiący korzystnie powierzchnię czołową wnętrza otworu dozownika i ograniczającą ruch prostoliniowy końca elementu wykonawczego.

Produktem podawanym przez urządzenie dozujące według wynalazku są substancje płynne, zwłaszcza ciecze stosowane w medycynie, w diagnostyce, farmacji i kosmetyce, na przykład insulina, hormony względnie półpłynna żywność.

Dzięki opisanym wyżej cechom urządzenie dozujące według wynalazku charakteryzuje się stosunkowo niewielkim kosztem wykonania, przy czym jego wymiary są mniejsze niż w rozwiązaniach znanych ze stanu techniki. Urządzenie jest przeznaczone do samodzielnego wykorzystania przez użytkownika. Dzięki zastosowaniu wielofunkcyjnego mechanizmu dozowania i tłoczenia jest ono proste w obsłudze i umożliwia precyzyjne odmierzanie dawkowanego produktu.

Urządzenie dozujące według wynalazku jest uwidocznione w przykładowym rozwiązaniu konstrukcyjnym na rysunku, na którym: fig. 1 - przedstawia dwa elementy modułu zbiornikowego, w widoku z boku; fig. 2 - kompletny moduł zbiornikowy utworzony z tych elementów, w widoku z boku; fig. 3 - urządzenie dozujące wraz z modułem zbiornikowym stanowiącym strzykawkę, w przekroju podłużnym; fig. 4 - część urządzenia według fig. 3, stanowiącą moduł dozujący, w podłużnym przekroju osiowym; fig. 5 - uchwyt modułu zbiornikowego, w osiowym przekroju podłużnym oraz w widoku z boku i z przodu; fig. 6 - element blokujący tłoczysko osadzone w uchwycie, w widoku z przodu z tyłu i w osiowym przekroju podłużnym; fig. 7 - tłoczysko w osiowym przekroju podłużnym i w widoku z przodu; fig. 8 - zasuwę regulującą, w osiowym przekroju podłużnym i w widoku z góry oraz w widoku z przodu; fig. 9 - inne rozwiązanie konstrukcyjne urządzenia dozującego według wynalazku, w osiowym przekroju podłużnym; fig. 10 - to samo urządzenie w przekroju poprzecznym wzdłuż linii A-A na fig. 9; fig. 11 - to samo urządzenie w przekroju poprzecznym wzdłuż linii B-B na fig. 9; fig. 12 - to samo urządzenie w przekroju poprzecznym wzdłuż linii C-C na fig. 9; fig. 13 - to samo urządzenie w przekroju poprzecznym wzdłuż linii D-D na fig. 9; fig. 14 - uchwyt urządzenia w drugim przykładowym rozwiązaniu konstrukcyjnym, w widoku perspektywicznym; fig. 15 - uchwyt według fig. 14, w widoku z boku; fig. 16 - ten sam uchwyt w przekroju poprzecznym wzdłuż linii A-A na fig. 15; fig. 17 dozownik zespołu dozującego w drugim przykładowym rozwiązaniu konstrukcyjnym urządzenia, w widoku perspektywicznym; fig. 18 - dozownik według fig. 17, w osiowym przekroju podłużnym; fig. 19 - ten sam dozownik w widoku z boku; fig. 20 - ten sam dozownik w widoku z góry; fig. 21 część modułu dozującego urządzenia według fig. 3, w przekroju podłużnym, a fig. 22 - część modułu dozującego drugiego przykładowego rozwiązania konstrukcyjnego urządzenia według fig. 9, w osiowym przekroju podłużnym.

Figura 1 przedstawia zbiornik 1 oraz uchwyt 3, które po połączeniu tworzą moduł zbiornikowy 10, przedstawiony oddzielnie na fig. 2. Tłoczysko 4, wystające z uchwytu 3 w kierunku przeciwnym niż zbiornik 1, jest osadzone w uchwycie 3 i połączone przesuwnie wzdłuż osi podłużnej L z przednią częścią zbiornika 1.

Zbiornik 1 ma postać cylindrycznej tulei i jest zaopatrzony w umieszczony na jego przednim końcu znany uchwyt igły do podawania dozowanej substancji. W zbiorniku 1 znajduje się zasobnik 2 z dozowanym produktem, na przykład ampułka, której przedni wylot z prawej strony (fig. 3) jest zamknięty membraną. Podczas osadzania igły w uchwycie jej tylna część przebija membranę, tworząc połączenie między jej wewnętrznym kanałem i zasobnikiem 2.

Na fig. 3 jest przedstawione urządzenie dozujące wraz ze strzykawką w przekroju podłużnym. Tłok osadzony przesuwnie w zasobniku 2 i może być przesuwany, za pomocą połączonego z nim tłoczyska 4, w kierunku do wylotu znajdującego się w przednim końcu zasobnika 2. Przesuwanie tłoka powoduje przetłaczanie substancji w kierunku do wylotu zasobnika 2 i jej wytrysk przez igłę wtryskową. Tłoczysko 4 jest osadzone w uchwycie 3 w sposób umożliwiający przesunięcie go w kierunku do przodu po pokonaniu niewielkiego oporu tarcia statycznego przy rozruchu, przy czym podczas samego przesuwania opór ten maleje niemalże do zera. Tłoczysko 4 jest zabezpieczone przed ruchem powrotnym za pomocą elementu blokującego 8 (fig. 6), mającego postać pierścienia, osadzonego obrotowo i współosiowo w uchwycie 3 oraz zabezpieczonego przed przesunięciem względem tego uchwytu 3 przez dwie czołowe powierzchnie elementów mocujących 3b, wystających w kierunku promieniowym do wnętrza uchwytu. Sposób mocowania elementu blokującego 8 na uchwycie 3 przedstawia fig. 5.

PL 198 863 B1

Element blokujący 8 spełnia w urządzeniu dozującym według wynalazku dwie funkcje, a mianowicie blokuje ruch tłoczyska 4 w kierunku przeciwnym do kierunku tłoczenia oraz częściowo hamuje ruch tłoczyska 4 w kierunku tłoczenia, przy czym tłoczysko 4 uruchamia ten element blokujący 8 podczas ruchu dozującego.

W uchwycie 3 jest ponadto osadzony przesuwnie w kierunku osiowym, bez możliwości obrotu względem tego uchwytu, dozownik 9 (fig. 3). Dozownik 9 ma postać tulei zaopatrzonej w gwint wewnętrzny i nakręconej na gwint zewnętrzny tłoczyska 4.

Zbiornik 1 jest połączony sztywno z uchwytem 3, tworząc łącznie moduł zbiornikowy 10 złożony z tłoczyska 4, uchwytu 3, elementu blokującego 8 i dozownika 9. Zbiornik 1 i uchwyt 3 tworzą łącznie przednią część 1, 3 obudowy strzykawki, połączoną z tylną częścią 11 tej obudowy za pomocą zamka zatrzaskowego. Tylna część 11 obudowy tworzy łącznie z elementem wykonawczym 12 oraz z pozostałymi, umieszczonymi wewnątrz niej częściami, moduł dozujący 30 urządzenia dozującego. Moduł dozujący 30 jest ponadto wyposażony w element wskaźnikowy i zliczający 17, umożliwiający zliczanie i optyczne uwidocznienie ilości dawkowanego produktu. O ile stosunkowo niedrogi moduł zbiornikowy 10 jest zaprojektowany jako wymienny podzespół jednorazowego użytku, o tyle kosztowny i złożony z wielu części moduł dozujący 30 jest urządzeniem wielorazowego użytku, łączonym kolejno z jednorazowymi modułami zbiornikowymi 10. Tylna część 11 obudowy urządzenia i jej przednia część 1, 3 są ze sobą wzajemnie łączone za pomocą zamka zatrzaskowego.

We wnętrzu tylnej części 11 obudowy urządzenia dozującego według wynalazku jest osadzony obrotowo i przesuwnie względem osi podłużnej L element wykonawczy 12, mający postać długiego cylindra, zaopatrzonego w wewnętrzny pierścieniowy kołnierz, służący do prowadzenia go wzdłuż pręta 13 stanowiącego rdzeń tłoczyska 4. Wystająca z tylnej części 11 obudowy urządzenia dozującego część elementu wykonawczego 12 jest jednostronnie zamknięta za pomocą zatyczki 14, której powierzchnia czołowa dociska powierzchnię czołową kołnierza pręta 13, ograniczając w ten sposób ruch osiowy tłoczyska 4 w elemencie wykonawczym 12 i zabezpieczając te dwie części przed wzajemnym obrotem.

Pręt 13 jest wtłoczony w część sprzęgającą 4a tłoczyska 4, zabezpieczając te części przed wzajemnym obrotem, lecz umożliwiając ich wzajemne przesuwanie w kierunku osi podłużnej L.

Na element wykonawczy 12 jest nasunięty element powrotny 16, mający postać kołnierzowej tulei i zaopatrzony w osadzoną wewnątrz niego sprężynę śrubową, ściskaną między jego kołnierzem wewnętrznym a kołnierzem zewnętrznym elementu wykonawczego 12 i dociskającą elastycznie ten element 12 w kierunku wysuwania go do tyłu z tylnej części 11 obudowy.

W położeniu początkowym urządzenia dozującego dobiera się odpowiednią dawkę produktu przez obrót elementu wykonawczego 12 wokół osi L, po czym wybrana dawka produktu zostaje podczas prostoliniowego ruchu elementu wykonawczego 12 wytłoczona z zasobnika 2 przez tłok połączony z tłoczyskiem 4, wytryskując z osadzonej w tym zasobniku 2 igły.

Ściśnięta w wyniku przesunięcia elementu wykonawczego 12 sprężyna, znajdująca się wewnątrz elementu powrotnego 16, powoduje, po zdjęciu nacisku na ten element, jego ruch powrotny w położenie wyjściowe.

W położeniu początkowym przed rozpoczęciem dozowania dozownik 9 jest dociskany w kierunku do wystającego z zewnętrznej powierzchni uchwytu 3 (fig. 5) - ogranicznika 3c przesuwu, zaś przednia powierzchnia czołowa tłoczyska 4 styka się z umieszczonym wewnątrz zasobnika 2 tłokiem. W celu przeprowadzenia procesu dozowania produktu obraca się dozownik 9, nakręcony swym gwintem wewnętrznym na gwint tłoczyska 4, w takim kierunku, aby odsunął się on od ogranicznika przesuwu 3c w kierunku elementu wykonawczego 12, zmniejszając przez to odległość między tylną powierzchnią oporową dozownika 9 i przednią powierzchnią oporową 12c elementu wykonawczego 12, a równocześnie zwiększając odstęp między przednią powierzchnią oporową dozownika 9 i ogranicznikiem przesuwu 3c. Odstęp ten stanowi drogę przesunięcia dozownika 9 i połączonego z nim tłoczyska 4, odpowiadającą procesowi tłoczenia produktu. Podczas ruchu tłoczącego końcowy segment tłoczyska 4, mający postać tłoka nurnikowego, przesuwa się w kierunku do przedniego wylotu zasobnika 2, przesuwając równocześnie przed sobą tłok i powodując wytłaczanie produktu przez igłę.

Odległość między tylną powierzchnią oporową dozownika 9 i przednią powierzchnią oporową 12c elementu dozującego 12, pokonana podczas procesu dozowania, w czasie którego moduł dozujący 30 styka się z ogranicznikiem 3c przesuwu (uchwytu 3 modułu zbiornikowego 10) odpowiada największej możliwej dawce produktu, zaś droga przesunięcia elementu wykonawczego 12 odpowiada

PL 198 863 B1 drodze wytłaczania tego produktu z zasobnika 2, przy czym wielkość dawki produktu ustawia się przez zmianę odległości między dozownikiem 9 i ogranicznikiem 3c przesuwu.

W przykładowym rozwiązaniu konstrukcyjnym według wynalazku element blokujący 8 ma postać pierścienia, na którego obwodzie wewnętrznym są równomiernie rozmieszczone promieniowo cztery elastyczne zaczepy 8a i 8b, przy czym dwa wzajemnie przeciwstawnie umieszczone zaczepy tworzą elementy blokujące 8a, zaś dwa pozostałe - elementy hamujące 8b. Działanie hamujące ruchu tłoczyska 4 przez element blokujący 8 przedstawiono na fig. 6 i 7.

Tłoczysko 4 jest wyposażone w dwie, umieszczone po przeciwnych stronach jego zewnętrznej powierzchni, blokady 6 ruchu powrotnego, uniemożliwiające jego cofanie się, oraz w dwie podobnie rozmieszczone listwy hamujące 7 (fig. 7). Gwint tłoczyska 4, łączący go z dozownikiem 9, składa się z czterech obwodowych segmentów 5, rozmieszczonych na prawie całej jego długości. Zarówno blokady 6, jak i listwy hamujące 7 mają postać układu zębów, przy czym zęby blokady 6 zwężają się w kierunku do przodu i są rozmieszczone poprzecznie względem osi L, natomiast zęby listwy hamującej 7 mają łagodnie zaokrąglony profil, bowiem ich celem jest zwiększenie oporu ruchu tłoczyska 4 (między listwą hamującą 7 i elementem blokującym 8) w kierunku tłoczenia podczas procesu dozowania. Siła konieczna do przezwyciężenia oporu hamowania winna być przy tym co najmniej dwukrotnie większa od siły niezbędnej do przezwyciężenia oporu tarcia między blokadą 6 a elementami blokującymi 8a. Siła tarcia pojawia się przy tym natychmiast po rozpoczęciu ruchu w kierunku do przodu i wzrasta stopniowo w miarę wzajemnego przesuwania się blokady 6 i elementów blokujących 8a. jednakże wzrastająca wartość siły tarcia nie powinna utrudniać użytkownikowi obsługi urządzenia. Natomiast działanie hamujące winno skutecznie eliminować niepożądany ruch tłoczyska 4 do przodu, w wyniku reakcji ruchu dozownika 9 podczas procesu dozowania.

Moduł zbiornikowy 10 jest połączony za pomocą zamka zatrzaskowego z modułem dozującym 30. W celu wyeliminowania możliwości ruchu tych modułów względem siebie w kierunku osiowym, połączenie uchwytu 3 i obudowy 11 jest zablokowane za pomocą rygla 20,21.

Przednia część 1, 3 obudowy oraz jej tylna część 11 są podczas łączenia względnie rozłączania modułów 10 i 30 osadzone przesuwnie w kierunku osiowym, jednakże nie jest wtedy możliwy ich obrót względem siebie. Prowadnice osiowe 3d uchwytu 3, współpracujące w czasie łączenia względnie rozłączania modułów 10 i 30 z elementami tylnej części 11 obudowy (fig. 5), mają w przykładowym rozwiązaniu konstrukcyjnym przedstawionym na rysunku postać żeber, zwężających się w kierunku osiowym, w celu naprowadzania podczas montażu właściwego położenia tylnej części 11 i przedniej części 1,3 obudowy, a ponadto są również korzystnie zwężone w kierunku promieniowym. Oczywiście prowadnice osiowe mogą mieć również inną postać, na przykład równoległych do osi rowków tworzących kanały prowadzące.

Z elementem ryglującym 3a uchwytu 3 współpracuje człon ryglujący 20, osadzony przesuwnie w kierunku promieniowym w tylnej części 11 obudowy i połączony z elementem 21 rygla. Połączenie ryglujące między elementem 21 członu 20 i elementem ryglującym 3a uchwytu 3 blokuje możliwość wzajemnego przemieszczenia się modułu zbiornikowego 10 względem modułu dozującego 30 w kierunku osiowym.

Element ryglujący 3a uchwytu 3, przedstawiony w przykładowym rozwiązaniu konstrukcyjnym na fig. 3 i 4, ma postać pierścieniowego rowka, wykonanego na zewnętrznej powierzchni uchwytu 3 i wyposażonego w kołnierz oporowy, stanowiący tylną ściankę tego rowka. Natomiast element 21 rygla ma postać noska wystającego z wewnętrznej powierzchni pierścieniowego członu ryglującego 20 (patrz fig. 10) i wsuwającego się podczas ryglowania w element ryglujący 3a. Na fig. 3 i 4 element 21 rygla jest przedstawiony w położeniu blokującym, w którym jest on dociskany przez element zatrzaskowy 24 do zewnętrznej powierzchni członu ryglującego 20 w kierunku promieniowym, co umożliwia łatwe łączenie względnie rozłączanie z elementem ryglującym 3a uchwytu 3.

W tylnej części 11 obudowy znajduje się prowadnica ślizgowa członu ryglującego 20, zaopatrzonego w element zwalniający zatrzask, który w przykładowym rozwiązaniu konstrukcyjnym przedstawionym na rysunku znajduje się po stronie przeciwnej względem elementu 21 rygla i ma postać przycisku 22. Element zatrzaskowy 24 w postaci sprężyny naciskowej jest prowadzony w kierunku promieniowym za pomocą występu, wystającego w pewnej odległości od elementu 21 rygla z zewnętrznej powierzchni członu ryglującego 20. Zewnętrzna powierzchnia członu 20 rygla jest wyposażona w dwa, wystające w kierunku promieniowym, noski blokujące, umieszczone po obydwu stronach występu prowadzącego, lecz przesunięte nieco do tyłu w kierunku osiowym względem tego występu. Noski blokujące 23 stykają się z blokadą 25 rygla (fig. 8), zabezpieczając jego element 21

PL 198 863 B1 przed przesunięciem w kierunku promieniowym, które mogłoby spowodować zwolnienie tej blokady. Dzięki takiemu rozwiązaniu uzyskuje się zabezpieczenie rygla 20, 21 w każdym położeniu elementu wykonawczego 12. Wyjątek stanowi położenie tego elementu, odpowiadające zakończeniu procesu tłoczenia produktu, w którym element wykonawczy 12 podczas ruchu tłoczącego styka się z dozownikiem 9, który równocześnie opiera się o ogranicznik 3c przesuwu uchwytu 3.

W przypadku, gdy moduł dozujący 30 jest połączony z modułem zbiornikowym 10 ruch elementu wykonawczego 12 jest ograniczony za pomocą zderzaka 31 jednostki aktywującej (fig. 4), służącego do ustawiania wskaźnika 17 w położeniu początkowym, w którym element wykonawczy 12 styka się z tym zderzakiem 31, zaś dozownik 9 opiera się o ogranicznik 3c.

Na fig. 8 jest przedstawiona blokada 25 rygla, mająca postać suwaka blokującego, umieszczonego równolegle do osi L (fig. 4). Koniec suwaka jest zaopatrzony w prostopadłe do niego ramię 26, ustawione w kierunku promieniowym i dochodzi do elementu wykonawczego 12, łącząc blokadę 25 z tym elementem. Natomiast element wykonawczy 12 jest zaopatrzony w dwa, wystające z jego powierzchni zewnętrznej i rozmieszczone wzdłuż osi L, pierścieniowe kołnierze 15a i 15b przy czym przedni kołnierz 15a stanowi równocześnie kołnierz oporowy dla sprężyny elementu powrotnego 16, zaś ramię 26 blokady 25 rygla jest osadzone w rowku między tymi obydwoma kołnierzami 15a i 15b. Blokada 25 rygla jest ponadto zaopatrzona w podłużny, otwarty od strony czołowej, szczelinowy otwór 27, równoległy do osi L i znajdujący się po przeciwległej stronie względem ramienia 26. Ścianki blokady 25 po obydwu stronach szczelinowego otworu 27 tworzą ramiona blokujące 28, przy czym noski blokujące 23, w które jest zaopatrzony człon 20 rygla, są dociskane do jednego z tych ramion blokujących 28 we wszystkich położeniach elementu wykonawczego 12, z wyjątkiem położenia początkowego. Po przesunięciu blokady 25 rygla w kierunku osiowym, element zatrzaskowy 24 elementu 21 rygla znajduje się wewnątrz szczelinowego otworu 27. Blokada 25 rygla jest również zaopatrzona w wycięcia 29, współpracujące z jednym z nosków blokujących 23 i określające położenie początkowe elementu wykonawczego 12.

W innym rozwiązaniu konstrukcyjnym urządzenia dozującego według wynalazku może być zastosowany tylko pojedynczy nosek blokujący 23 oraz tylko jedno wycięcie 29 i jedno ramię blokujące 28 blokady 25 rygla. Możliwe jest również i takie rozwiązanie, w którym blokada 25 rygla stanowi część elementu wykonawczego 12. Rozwiązanie takie jest korzystne ze względów produkcyjnych oraz ze względu na bezpośrednią współpracę tłoczyska 4 z elementem wykonawczym 12.

Zewnętrzna powierzchnia blokady 25 rygla jest podparta na prowadnicy utworzonej na wewnętrznej powierzchni tylnej części 11 obudowy (dolna część fig. 4).

Działanie urządzenia dozującego według wynalazku jest następujące:

W położeniu wyjściowym moduł dozujący 30 jest połączony z wymiennym, jednorazowym modułem zbiornikowym 10, przy czym obydwa te moduły ustawione są względem siebie współosiowo. Tylna część modułu zbiornikowego 10 jest wprowadzona przez otwartą, tylną część 11 obudowy i umieszczona wewnątrz modułu dozującego 30, przy czym do współosiowania obydwu części: tylnej 11 i przedniej 1, 3 obudowy służą zwężające się na końcach żebra prowadzące 3d uchwytu 3. Dzięki temu podczas montażu wszystkie części obudowy są prowadzone osiowo, zachowując wybrane wstępnie wzajemne położenie kątowe, aż do chwili połączenia elementu ryglującego 3a i elementu 21 rygla (ręcznie albo samoczynnie).

Położenie kątowe elementu wykonawczego 12 względem tylnej części 11 obudowy zostaje w ten sposób wstępnie ustalone i zablokowane, uniemożliwiając podczas montażu wzajemny obrót elementu wykonawczego 12 oraz tłoczyska 4 w ich dowolnym położeniu kątowym.

W przypadku, gdy element wykonawczy 12 jest ustawiony współosiowo względem tylnej części 11 obudowy, w położeniu przesuniętym do tyłu względem położenia początkowego - element 21 rygla jest przytrzymywany w swym maksymalnym promieniowym odchyleniu za pomocą blokady 25 rygla. W położeniu tym element wykonawczy 12 i moduł zbiornikowy 10 nie mogą zostać przesunięte względem siebie w położenie, w którym następuje ich połączenie, bowiem znajdujący się na zewnętrznej powierzchni uchwytu 3 pierścień, będący częścią elementu ryglującego 3a, opiera się o element 21 rygla. Zamiast pierścienia mogą być również stosowane rozmieszczone na obwodzie uchwytu 3 występy, umożliwiające połączenie przedniej części 1, 3 i tylnej części 11 obudowy tylko w ich określonym położeniu kątowym.

W celu spełnienia tego warunku użytkownik winien przesunąć element wykonawczy 12 względem tylnej części 11 obudowy w kierunku osiowym do przodu w położenie początkowe, W takim wzajemnym ustawieniu tylnej części 11 obudowy i elementu wykonawczego 12 - noski blokujące 23 mogą

PL 198 863 B1 zostać wsunięte w wycięcia 29 w blokadzie 25 rygla. W tym celu przesuwa się element wykonawczy 12 w położenie wyjściowe i jednocześnie naciska się przycisk zwalniający 22, a zwalniając tym samym człon 20 rygla i umożliwiając wprowadzenie modułu zbiornikowego 10 w tylną część 11 obudowy. Następnie zwalnia się przycisk 22 i za pomocą zatrzasku 24 wprowadza się element 21 rygla w element ryglujący 3a, łącząc w ten sposób moduł zbiornikowy 10 z modułem dozującym 30 przy zachowaniu ustalonego położenia dozownika 9 i tłoczyska 4. Jeżeli przed wykonaniem połączenia blokującego dozownik 9 jest nadal umieszczony w niewielkiej odległości od ogranicznika 3c przesuwu, odstęp ten można wyeliminować przez przesunięcie elementu wykonawczego 12. Po zakończeniu montażu wskaźnik zliczający 17 jest ustawiony w położeniu zerowym.

Dawkę produktu nastawia się przez obrót elementu wykonawczego 12 względem tylnej części 11 obudowy wokół osi podłużnej L. Ponieważ pręt 13 jest sztywno połączony z elementem wykonawczym 12 oraz tłoczyskiem 4, dozujący ruch obrotowy elementu wykonawczego 12 powoduje równocześnie obrót tłoczyska 4, natomiast połączony z tym tłoczyskiem 4, za pomocą gwintu, dozownik 9 przesuwa się prostoliniowo względem uchwytu 3 wzdłuż osi L w kierunku elementu wykonawczego 12. Długość przesunięcia jest wstępnie ustalona podziałką gwintu. Element wykonawczy 12 jest zaopatrzony w powierzchnię oporową 12c, która ogranicza prostoliniowy ruch dozownika 9, ograniczając tym samym maksymalną długość ruchu tłoczącego.

Zespół wskaźnika 17 mierzy i przedstawia na wskaźniku optycznym wielkość dawki produktu, odpowiednio do położenia kątowego elementu wykonawczego 12. Wybranie wielkości tej dawki kończy proces dozowania produktu.

Nastawiona dawka jest podawana podczas prostoliniowego ruchu elementu wykonawczego 12 w kierunku do przodu, zaś zakończenie procesu tłoczenia produktu następuje w momencie, gdy dozownik 9, przesuwany przez element wykonawczy 12, dojdzie do ogranicznika 3c przesuwu uchwytu 3. Po zwolnieniu elementu wykonawczego 12 element powrotny 16 cofa go w kierunku przeciwnym do ruchu tłoczącego w położenie początkowe, a jednocześnie połączony z nim zespół wskaźnika 17 ustawia się w położeniu zerowym.

Możliwe jest również wyposażenie urządzenia we wskaźnik przedstawiający całkowitą pobraną ilość produktu albo też ilość produktu pozostającą jeszcze w zasobniku 2.

W celu odłączenia modułu zbiornikowego 10 od modułu dozującego 30, na przykład dla jego wymiany, element wykonawczy 12 przesuwa się w położenie wyjściowe, w którym styka się on z dozownikiem 9, po czym zwalnia się położenie blokujące rygla 20, 21 przez naciśnięcie przycisku zwalniającego 22 i wyjmuje się moduł zbiornikowy 10 z modułu dozującego 30.

Na fig. 9-13 jest przedstawiona inna (druga) odmiana rozwiązania konstrukcyjnego urządzenia dozującego według wynalazku w przekroju podłużnym. Konstrukcja zespołu blokującego i blokady rygla 25 jest identyczna jak w opisanym wcześniej rozwiązaniu. Na fig. 10, 11 i 12 jest pokazany przekrój poprzeczny członu ryglującego 20 i ustawienie nosków blokujących 23 względem elementu 21 rygla oraz blokady 25 w położeniu początkowym urządzenia. Rysunki te dotyczą również przedstawionego wcześniej rozwiązania.

Odmiana rozwiązania konstrukcyjnego urządzenia dozującego według wynalazku różni się od przedstawionego w poprzedniej części opisu zarówno sposobem współpracy poszczególnych zespołów podczas procesu dozowania, jak i możliwością dodatkowego, skokowego ustalania położenia kątowego zespołu dozującego względem uchwytu. Również konstrukcja elementów blokujących jest w tym rozwiązaniu prostsza niż w poprzednio opisanym, przy czym różnice między obydwoma rozwiązaniami podane są w poniższym opisie. W celu łatwiejszego porównania obydwu rozwiązań, oznaczenia poszczególnych elementów poprzednio opisanego rozwiązania mają dodaną pierwszą cyfrę, drugą zaś pozostawiono, jako odpowiadającą cyfrze oznaczającej podobny element w pierwszym, poprzednio opisanym rozwiązaniu. Jeśli w opisie podzespołów i ich działania nie podano dodatkowego tekstu wyjaśniającego dla drugiego opisywanego niniejszym rozwiązania, obowiązuje opis dotyczący rozwiązania poprzednio opisanego.

W tym drugim rozwiązaniu urządzenia dozującego według wynalazku, element wykonawczy 32, osadzony przesuwnie w tylnej części 11 obudowy i obrotowo wokół osi podłużnej L, jest połączony w sposób zabezpieczony od wzajemnego obrotu z dozownikiem 39, przy czym obydwie te części przesuwają się względem siebie i względem obydwu części 1, 3 oraz 11 obudowy w obydwu kierunkach osi L.

PL 198 863 B1

Tłoczysko 4 jest sztywno osadzone w uchwycie 3, zaś blokada 6 ruchu powrotnego, współpracująca z elementami blokującymi 38, tworzącymi wspólną część z uchwytem 3, umożliwia ruch tłoczyska 4 do przodu, ale równocześnie uniemożliwia zarówno jego obrót, jak i ruch powrotny.

Podobnie jak w poprzednio opisanym rozwiązaniu konstrukcyjnym urządzenia dozującego według wynalazku, element wykonawczy 32 stanowi równocześnie prowadnicę tłoczyska 4 i podczas procesu dozowania wykonuje ruch obrotowy, obracając równocześnie dozownik 39. Gwintowe połączenie tłoczyska 4 z dozownikiem 39 jest podobne jak w poprzednio opisanym rozwiązaniu, przy czym umieszczony na dozowniku 39 i połączony z tłoczyskiem 4 zderzak 39c przesuwa się podczas dozowania produktu w kierunku czoła elementu wykonawczego 32.

W odróżnieniu od pierwszego rozwiązania dozownik 39 wykonuje podczas dozowania ruch obrotowy i jednocześnie ruch prostoliniowy względem przedniej części obudowy, natomiast tłoczysko 4 pozostaje nieruchome. Po zakończeniu dozowania prostoliniowy ruch elementu wykonawczego 32 powoduje przesunięcie tłoczyska 4 na odległość między dozownikiem 39 i ogranicznikiem 3c przesuwu uchwytu 3.

Ruch dozownika 39 w kierunku przeciwnym do kierunku tłoczenia jest ograniczony za pomocą tylnego zderzaka 11c, stanowiącego element tylnej części 11 obudowy. Również i w tym drugim opisywanym obecnie rozwiązaniu konstrukcyjnym urządzenia dozującego według wynalazku, oś obrotu i osie przesunięcia prostoliniowego poszczególnych jego elementów są jednocześnie osią podłużną L urządzenia.

Przednia część 1, 3 obudowy jest wyposażona na wewnętrznej powierzchni uchwytu 3 w prowadnicę ślizgową dla ruchu prostoliniowego dozownika 39, natomiast element wykonawczy 32 współpracuje z wewnętrzną powierzchnią dozownika 39, tworząc połączenie zabezpieczone od obrotu.

W rozwiązaniu tym tłoczysko 4, skonstruowane identycznie jak w poprzednim rozwiązaniu, jest zaopatrzone jedynie w elementy hamujące, stanowiące blokadę 6 ruchu powrotnego w postaci listew, których powierzchnie czołowe pełnią funkcję hamowania.

Na fig. 14-16 przedstawiony jest uchwyt 3, będący elementem drugiego rozwiązania konstrukcyjnego urządzenia dozującego według wynalazku, który podobnie jak i w pierwszym rozwiązaniu ma postać jednoczęściowej tulei, wykonanej korzystnie z tworzywa sztucznego metodą odlewania ciśnieniowego. Uchwyt 3 jest wyposażony w występ 3e, umieszczony na zewnętrznej powierzchni jego przedniej części i łączący go nierozłącznie ze zbiornikiem 1. Element ryglujący 3a podobnie jak i w poprzednim rozwiązaniu znajduje się w środkowej części tulei uchwytu 3, zaś na obwodowej powierzchni jej tylnej części znajdują się osiowe prowadnice 3d, mające postać wystających z niej promieniowo żeber prowadzących, zwężających się w kierunku do końca uchwytu 3. W przypadku, gdy moduł zbiornikowy 10 jest połączony z modułem dozującym 30, osiowe prowadnice 3d współpracują z elementami sprzęgającymi 11d tylnej części 11 obudowy. Liczba i kształt elementów sprzęgających 11d, umieszczonych na wewnętrznej powierzchni tylnej części 11 obudowy, jest przy tym odpowiednio dostosowana do liczby i kształtu osiowych prowadnic 3d. Dzięki takiemu rozwiązaniu uzyskuje się zabezpieczone od obrotu połączenie tylnej części 11 obudowy z jej przednią częścią 1, 3, podczas montażu elementu wykonawczego 32 i dozownika 39. W wyniku osiowego zwężenia żeber stanowiących osiowe prowadnice 3d i odpowiedniego rozszerzenia elementów sprzęgających 11d w postaci rowków prowadzących, do których wprowadzane są te żebra, uzyskuje się znaczne ułatwienie montażu tylnej części 11 i przedniej części 1, 3 obudowy urządzenia. Końce osiowych prowadnic 3d, mających postać żeber, są również korzystnie zwężone w kierunku promieniowym, ułatwiając odpowiednio montaż obudowy.

Wzajemne położenie kątowe dozownika 39 względem przedniej części 1, 3 obudowy jest zapewnione za pomocą rozłącznej blokady położenia dozownika 39, umożliwiając jego ruch obrotowy konieczny dla dozowania produktu, a równocześnie eliminując przypadkowy ruch dozujący podczas łączenia obydwu części: tylnej 11 i przedniej 1, 3 obudowy.

Figury 17-20 przedstawiają dozownik 39 według drugiego rozwiązania konstrukcyjnego według wynalazku. Zewnętrzna powierzchnia tego dozownika 39 jest zaopatrzona w rozmieszczone w regularnych odstępach na jej obwodzie wybrania 39g, mające postać prostoliniowych rowków prowadzących, równoległych do osi dozownika 39. W przekroju poprzecznym zarys rowków jest zaokrąglony. Natomiast uchwyt 3 jest w tym rozwiązaniu konstrukcyjnym wyposażony w dwa, umieszczone na jego wewnętrznej powierzchni, naprzeciwległe występy blokujące 3g (fig. 15 i 16), stanowiące elastyczne

PL 198 863 B1 elementy, podatne w kierunku promieniowym, które po osadzeniu w wybraniach 39g tworzą połączenie blokujące. Połączenie to ustala również położenie kątowe dozownika 39 podczas łączenia go z częściami: tylną 11 i przednią 1, 3 obudowy.

Uchwyt 3 jest ponadto zaopatrzony w znajdujący się w tylnej części jego powierzchni zewnętrznej elastyczny element 3f, mający postać pierścienia zaopatrzonego w nacięcia, umożliwiające jego rozszerzanie w kierunku obwodowym.

Prowadnice osiowe 39d dozownika 39 tworzą zabezpieczone od obrotu, lecz uniemożliwiające wzajemny przesuw - połączenie dozownika 39 z elementem wykonawczym 32 (fig. 17, 18 i 20). Liczba prowadnic 39d dozownika 39 jest równa liczbie prostoliniowych, równoległych do osi rowków prowadzących elementu wykonawczego 32.

Końce żeber prowadzących, stanowiących prowadnice liniowe 39d dozownika 39, są od strony elementu wykonawczego 32 zwężone zarówno w kierunku osiowym, jak i promieniowym, co zapewnia prawidłowe ustawienie osiowe tego elementu wykonawczego 32 względem dozownika 39. Identyczne rozwiązanie jest zastosowane do osiowania łączonych ze sobą części: tylnej 11 i przedniej 1, 3 obudowy.

Figura 18 przedstawia dozownik 39 z gwintem 39a służącym do regulacji wielkości dozowanej dawki produktu oraz ścianką czołową, stanowiącą ogranicznik 39c przesuwu.

Figura 22 przedstawia dozownik 39 wyposażony w dwie blokady ruchu obrotowego, działające w jego skrajnych położeniach osiowych. W celu wyeliminowania możliwości przesunięcia osiowego tłoczyska 4, w wyniku ruchu obrotowego dozownika 39, ten ostatni jest zaopatrzony na swej przedniej powierzchni czołowej w wystające z niej czopy, stanowiące ograniczniki obrotu 39h. W skrajnym położeniu, które przyjmuje dozownik 39 bezpośrednio po zakończeniu procesu tłoczenia produktu albo też przed ustawieniem wielkości dawki produktu, ograniczniki obrotu 39h tworzą połączenie blokujące dozownik 39 z ogranicznikiem obrotu 3h uchwytu 3 (fig. 16). Ograniczniki obrotu 3h wystają osiowo w kierunku ograniczników obrotu 39h z czołowej powierzchni uchwytu 3, tworzącej jednocześnie ogranicznik przesuwu 3c. Połączenie między ogranicznikami obrotu 39h dozownika 39 i 3h uchwytu 3 umożliwia ich wzajemny ruch obrotowy podczas ustalania wielkości dawki produktu, powodując przesunięcie dozownika 39 od ogranicznika 3h uchwytu 3 i zapobiegając równocześnie obrotowi w przeciwnym kierunku wtedy, gdy dozownik 39 jest maksymalnie przesunięty do przodu.

Urządzenie dozujące według wynalazku jest również wyposażone w dodatkową parę ograniczników obrotu, których kształt i funkcja są podobne jak ograniczników 39h i 3h, a mianowicie w wystające w kierunku osiowym z tylnej powierzchni oporowej dozownika 39 - ograniczniki 39i (fig. 17-20) i we współpracujące z nimi i wystające z powierzchni oporowej ogranicznika przesuwu 11c tylnej części 11 obudowy ograniczniki 11i. Ograniczniki 39j i 11i są ze względu na ich niewielkie wymiary nie przedstawione na fig. 9. W swym skrajnym położeniu pary ograniczników 39i oraz 11i uniemożliwiają powodowany obrotem dozownika 39 ruch tłoczyska 4 w kierunku do przodu. Długość ograniczników 3h, 39h, 11i i 39i winna być odpowiednio dobrana do skoku gwintu 39a, łączącego dozownik 39 z tłoczyskiem 4 tak, aby nie utrudniać ruchu obrotowego dozownika wtedy, gdy zajmuje on położenie odsunięte od ogranicznika 3c.

Podczas montażu elementów tworzących moduł zbiornikowy 10, dozownik 39 nakręca się gwintem wewnętrznym 39a na gwintowane tłoczysko 4, aż do uzyskania położenia przedstawionego na fig. 9, po czym tłoczysko 4 wraz z osadzonym na nim dozownikiem 39 osadza się w uchwycie 3 tak, aby elementy ustalające 38 utworzyły wraz z listwą blokady 6 ruchu powrotnego tłoczyska 4 - połączenie blokujące, a równocześnie zabezpieczające przed wzajemnym obrotem ogranicznika 39h dozownika 39 względem ogranicznika 3h uchwytu 3. Dozownik 39 jest, podczas mocowania w uchwycie 3, prowadzony osiowo za pomocą występów blokujących 3g uchwytu 3 i wybrań 39g dozownika 39. Po prawidłowym osadzeniu dozownika 39 opiera się on o element ustalający 3c uchwytu 3, zaś przesunięty do skrajnego przedniego położenia - jest zabezpieczony przed obrotem za pomocą jego ograniczników 39h, współpracujących z ogranicznikami 3h uchwytu 3.

W takim położeniu uchwyt 3 jest połączony z wymiennym modułem zbiornikowym 10, w którym wcześniej został umieszczony zasobnik 2 dozowanego produktu.

W kolejnym etapie montażu nasuwa się na uchwyt 3 na tylną część 11 obudowy z umieszczonym w niej modułem dozującym, przy czym prowadnice osiowe 3d uchwytu i współpracujące z nimi elementy prowadzące 11d zapewniają ich wzajemne współosiowe położenie, poczym element wykonawczy 32 łączy się bez możliwości obrotu z dozownikiem 39.

PL 198 863 B1

Element wykonawczy 32 łączy się bez możliwości obrotu z tylną częścią 11 obudowy w ustalonym skokowo położeniu kątowym obydwu tych części. Połączone części mogą się przy tym przesuwać względem siebie w kierunku osiowym. Różnica kątowa między dwoma sąsiednimi położeniami elementu wykonawczego 32 i tylnej części 11 obudowy winna odpowiadać jednostce dawkowania produktu.

Następnie łączy się, z możliwością przesuwu osiowego, uchwyt 3 z tylną częścią 11 obudowy. Skokowa zmiana położenia kątowego dozownika 39 względem uchwytu 3, przez osadzenie w wybraniu 39g dozownika 39 sąsiedniego występu blokującego 3g uchwytu 3 oraz zablokowanie położenia kątowego elementu wykonawczego 32 względem tylnej części 11 obudowy, zapewniają utworzenie połączenia przesuwnego przedniej części 1, 3 oraz tylnej części 11 obudowy oraz współosiowe ustawienie dozownika 39 i elementu wykonawczego 32 podczas dozowania.

Pozostałe szczegóły dotyczące montażu, zwłaszcza tworzenia połączeń blokujących oraz działania urządzenia dozującego w jego drugim rozwiązaniu konstrukcyjnym według wynalazku są takie same jak podane w opisie poprzedniego rozwiązania konstrukcyjnego.

W drugim rozwiązaniu konstrukcyjnym urządzenia dozującego według wynalazku jego moduł zbiornikowy 10 jest również zaopatrzony w mechanizm blokowania obrotu, zabezpieczający tłoczysko 4 przed niepożądanym ruchem wtedy, gdy dozownik 39 jest ustawiony w jednym z dwóch skrajnych położeń.

Na fig. 21 są przedstawione dwie blokady obrotu, jednakże ograniczniki, które w tym drugim rozwiązaniu konstrukcyjnym są umieszczone na częściach: przedniej 1, 3 i tylnej 11 obudowy, w pierwszym rozwiązaniu konstrukcyjnym są utworzone z jednej strony na powierzchni oporowej elementu blokującego 8 i skierowane w stronę dozownika 9, z drugiej zaś na elemencie wykonawczym 12.

W przypadku, gdy element blokujący 8 jest połączony z przednią częścią 1,3 obudowy i zabezpieczony przed obrotem względem tłoczyska 4 za pomocą ograniczników obrotu 8h i 9h - blokuje wówczas również ruch obrotowy tłoczyska 4 względem dozownika 9. Druga para ograniczników blokuje obrót dozownika 9 względem powierzchni oporowej 12c, elementu wykonawczego 12, stanowiącej jego ogranicznik przesuwu. Podobnie jak w opisanym wyżej drugim rozwiązaniu konstrukcyjnym urządzenia dozującego według wynalazku, ograniczniki obrotu 12i, wystające z powierzchni oporowej 12c elementu oporowego 12, są zwrócone w kierunku dozownika 9, zaopatrzonego w umieszczone na jego powierzchni obwodowej ograniczniki obrotu 9i, które w skrajnym, tylnym położeniu dozownika 9 współpracują z ogranicznikami 12i, umożliwiając obrotowy ruch dozujący, który powoduje równocześnie przesuwanie się dozownika 9 w kierunku do przodu.

Claims (14)

1. Urządzenie dozujące złożone z dwudzielnej obudowy, wyposażonej w zasobnik zawierający dozowany produkt wraz z przesuwanym w jego wnętrzu tłokiem, współpracującym z gwintowanym tłoczyskiem, oraz w mechanizm do nastawiania żądanej dawki produktu z nakrętką współpracującą z gwintem tłoczyska, który umożliwia w procesie nastawiania dawki obrót tego tłoczyska tylko w jednym kierunku i blokuje go w kierunku przeciwnym, znamienne tym, że składa się z umieszczonego w tylnej części (11) obudowy, modułu dozującego (30) oraz z połączonego z nim rozłącznie, korzystnie wymiennego modułu zbiornikowego (10), zawierającego zasobnik (2) dozowanego produktu, przy czym moduł dozujący (30) jest wyposażony w dozownik (9, 39) z gwintem wewnętrznym nakręconym na zewnętrzny gwint tłoczyska (4) i połączony przesuwnie z elementem wykonawczym (12), osadzonym przesuwnie w tej tylnej części (11) obudowy z możliwością obrotu wokół osi podłużnej (L) tłoczyska (4).

2. Urządzenie według zastrz. 1, znamienne tym, że jego tłoczysko (4) ma postać podłużnej gwintowanej tulei, osadzonej na stanowiącym jej rdzeń i wystającym z tulei pręcie (13), przy czym część (4a) tłoczyska (4) stanowi element sprzęgający go z tym prętem (13), przy czym zarówno ten element sprzęgający (4a) tłoczyska (4), jak i wystający z niego pręt (13) są osadzone wewnątrz elementu wykonawczego (12).

3. Urządzenie według zastrz. 1, znamienne tym, że jego element wykonawczy (12) ma postać podłużnej tulei, osadzonej przesuwnie i wystającej z tylnej części obudowy (11), przy czym jej wystająca z obudowy część jest zamknięta za pomocą zatyczki (14), dociskającej kołnierz znajdujący się na wystającym końcu pręta (13) do wewnętrznego pierścieniowego występu elementu wykonawczego (12).

PL 198 863 B1

4. Urządzenie według zastrz. 3, znamienne tym, że jego element wykonawczy (12) jest wyposażony w dociskający go w kierunku tylnej części (11) obudowy element powrotny (16), złożony z osadzonej nieruchomo w tylnej części (11) obudowy tulei z kołnierzem wewnętrznym oraz z umieszczonej wewnątrz niej ściskanej sprężyny śrubowej, przy czym powierzchnią oporową tej sprężyny jest pierścieniowy kołnierz (15b) wystający z zewnętrznej powierzchni elementu wykonawczego (12).

5. Urządzenie według zastrz. 1, znamienne tym, że uchwyt (3), stanowiący zakończenie modułu zbiornikowego (10), jest zaopatrzony w element blokujący (8) ruch powrotny tłoczyska (4) względem tego uchwytu (3), a równocześnie hamujący ruch tego tłoczyska (4) w kierunku do przodu podczas ustawiania wielkości dawki produktu.

6. Urządzenie według zastrz. 5, znamienne tym, że jego element blokujący (8) ma postać pierścienia, zaopatrzonego w cztery wystające promieniowo z jego powierzchni wewnętrznej elastyczne zaczepy (8a i 8b) przy czym dwa, wzajemnie przeciwstawnie umieszczone zaczepy (8a), współpracujące z gwintem zewnętrznym tłoczyska (4) stanowią elementy blokujące, zaś dwa pozostałe zaczepy (8b), współpracujące z tym gwintem, tworzą elementy hamujące ruch tłoczyska (4) w kierunku do przodu.

7. Urządzenie według zastrz. 6, znamienne tym, że jego uchwyt (3) jest zaopatrzony w element ustalający (3b) w postaci dwóch powierzchni czołowych ograniczających położenie elementu blokującego (8).

8. Urządzenie według zastrz. 6, znamienne tym, że jego uchwyt (3) jest zaopatrzony w ogranicznik przesuwu (3c) w postaci powierzchni czołowej współpracującej z przednią powierzchnią czołową dozownika (9).

9. Urządzenie według zastrz. 1, znamienne tym, że jego tłoczysko (4) jest wyposażone w dwie blokady (6) ruchu powrotnego, umieszczone po przeciwległych stronach jego zewnętrznej powierzchni oraz w dwie podobnie rozmieszczone listwy hamujące (7), przy czym zarówno blokady (6), jak i listwy hamujące (7) mają postać układu zębów rozmieszczonych poprzecznie względem podłużnej osi (L) tłoczyska i współpracujących z elementami blokującymi (8a) i elementami hamującymi (8b) elementu blokującego (8).

10. Urządzenie według zastrz. 1, znamienne tym, że jego moduł dozujący (30) jest wyposażony w element wskaźnikowy i zliczający (17) uwidaczniający odprowadzoną z urządzenia względnie pozostającą w urządzeniu ilość dawkowanego produktu.

11. Urządzenie dozujące złożone z dwudzielnej obudowy, wyposażonej w zasobnik zawierający dozowany produkt wraz z przesuwanym w j ego wnętrzu tłokiem, współpracującym z gwintowanym tłoczyskiem, oraz w mechanizm do nastawiania żądanej dawki produktu z nakrętką współpracującą z gwintem tłoczyska, umożliwiający w procesie nastawiania dawki obrót tego tłoczyska tylko w jednym kierunku i odblokujący go w kierunku przeciwnym, znamienne tym, że jego dozownik (39) jest osadzony przesuwnie z możliwością obrotu wewnątrz uchwytu (3) modułu zbiornikowego (10) i połączony sztywno z tłoczyskiem (4).

12. Urządzenie według zastrz. 11, znamienne tym, że jego dozownik (39) jest zaopatrzony w zderzak (39c), zaś tylna część (11) obudowy w zderzak (11c), ograniczające ruch prostoliniowy dozownika (39).

13. Urządzenie według zastrz. 11, znamienne tym, że jego dozownik (39) jest zaopatrzony na swej powierzchni zewnętrznej w wybrania w postaci zaokrąglonych rowków równoległych do osi (L), współpracujące z prowadnicami ślizgowymi uchwytu (3), natomiast na swej powierzchni wewnętrznej - w prowadnice liniowe (39d), współpracujące z zewnętrzną powierzchnią wsuniętego do jego wnętrza końca elementu wykonawczego (32).

14. Urządzenie według zastrz. 13, znamienne tym, że dozownik (39) jest zaopatrzony w zderzak (39c), stanowiący korzystnie powierzchnię czołową wnętrza otworu dozownika i ograniczającą ruch prostoliniowy końca elementu wykonawczego (32).