PL172348B1 - Sposób wytwarzania nukleozydów PL PL PL PL PL PL PL - Google Patents

Abstract

1 Sposób wytwarzani a nukleozydów wzbogaconych w anomer ß o wzor ze 1, w którym T oznacza atom wodoru lub flu o r u , a R oznacza ugrupowanie zasady nukleinowej wybrane z grupy obejmujacej ugrupowania o wzorach 2-11, w ktor ych R1 wybrany jest z gru py obejmujacej atom wodoru, grupe alkilowa, podstawiona grupe alkilowa i atom chlorowca, R2 wybrany jest z g r u py obejmujacej gru pe hydroksylowa, atom chlorowca, g r u pe azydowa, Pierwszorzedowa grupe aminowa i drugorzedowa g r u pe aminowa, R3 wybrany jest z g r u py obejmujacej atom wodoru , grupe alkilowa i atom chlorowca, kazdy z R4 R5 i R 6 jest niezaleznie wybrany z grupy obejmujacej atom wodoru, -OH, -NH2 , -N(alkil). W, atom chlorowca, grupe alkoksylowa 1 tioalkilowa, R7 wybrany jest z grupy obejmujacej atom wodom, atom chlorowca, grupe cyjanowa, alkilowa, alkoksylowa, alkoksykarbonylowa, tioalkilowa, tiokaiboksyamidowa i karboksyamidowa, Q wybrany jest z grupy obejmujacej CH, CR8 i N, gdzie R8 wybrany jest z grupy obejmujacej atom chlorowca, grupe karboksyamidowa, tiokarboksyamidowa, alkoksykarbonylowa i cyjanowa, znamienny tym, ze prowadzi sie nukleofilowe podstawienie Sn 2 ewentualnie w odpowiednim rozpuszczalniku grupy sulfonyloksylowej (Y) we wzbogaconym w anomer a weglowodanie o wzorze 12, w którym kazdy z X jest niezaleznie wybrany z grup chroniacych grupe hydroksylowa, a T ma znaczenie podane wyzej, co najmniej molowym równowaznikiem zasady nukleinowej R" wybrana z grupy obejmujac e j zwiazki o wzorach 13-32, w których R1-R7 oraz Q maja znaczenie podane wyzej, Z oznacza grape chroniaca grupe hydroksylowa, W oznacza grupe chroniac a grupe aminowa, a M+ oznacza kation, a nastepnie odblokowaniu w celu uzyskania zwiazku o wzorze 1 Wzór 1 PL PL PL PL PL PL PL

Description

Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania nukleozydów wzbogaconych w anomer β, w szczególności sposób selektywnego glikozylowania przy wytwarzaniu 2’-dezoksytf uoronukleozydów.

Ciągłe zainteresowanie syntezą 2’-dezoksyfluoronukleozydów i ich analogów związanej jest z powodzeniem, z jakim związki te zastosowano jako środki terapeutyczne do leczenia chorób wirusowych i nowotworowych. Szczególnie interesującym związkiem jest gemcytabina; patrz europejski opis patentowy nr 211354 oraz opis patentowy Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 4 526 988. W związku z tym, że związki te są /1-nukleozydami, konieczne jest ich wytwarzanie z duża wvdainościa.

- j y t. , j

Krytyczny etap w syntezie 2’-dezoksyfluoronukleozydów stanowi kondensacja lub glikozylowanie zasady nukleinowej węglowodanem z wytworzeniem wiązania N-glikozydowego. Jednakże procesy syntezy 2’-dezoksyfluoronukleozydów są zazwyczaj niestereospecyficzne, tak że tworzą się mieszaniny α i β-nykleozydów. Tak np. w sposobie według opisu patentowego Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 4 526 988 nie powstają stereoselektywnie 2-dezoksy-2,2-difluoro-e-nukleozydy, ale uzyskuje się mieszaninę α i β anomerów 2-dezoksy-2,2-difluoronukleozydu w stosunku 4:1. Nawet optymalizacja grup ochronnych nie powoduje zwiększenia stosunku α:β do wielkości ponad 1:1 patrz opis patentowy Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 4 965 374, w którym zastosowano benzoilowe grupy blokujące w węglowodanie.

Przedmiotem wynalazku jest sposób stereoselektywnego glikozylowania przy wytwarzaniu nukleozydów wzbogaconych w anomer β, o wzorze 1, w którym T oznacza atom wodoru lub fluoru, a R oznacza ugrupowanie zasady nukleinowej wybrane z grupy obejmującej ugrupowania o wzorach 2-11, w których R1 wybrany jest z grupy obejmującej atom wodoru, grupę alkilową, podstawioną grupę alkilową i atom chlorowca; R2 wybrany jest z grupy obejmującej grupę hydroksylową, atom chlorowca, grupę azydową, pierwszorzędową grupę aminową i drugorzędową grupę aminową; R3 wybrany jest z grupy obejmującej atom wodoru, grupę alkilową i atom chlorowca; każdy z R4, Rsi Ró jest niezależnie wybrany z grupy obejmującej atom wodoru, -OH, -NH2, -N(alkil)W, atom chlorowca, grupę alkoksylową i tioalkilową; R7 wybrany jest z grupy obejmującej atom wodoru, atom chlorowca, grupę cyjanową, alkilową, alkoksylową, alkoksykarbonylową, tioalkilową, tiokarboksyamido i karboksyamido; Q wybrany jest z grupy obejmującej CH, CRs i N; gdzie Rgwybrany jest z grupy obejmującej atom chlorowca, grupę karboksyamido, tiokarboksyamido, alkoksykarbonylową i cyjanową polegający na nukleofilowym podstawieniu Sn2 grupy sulfonyloksylowej (Y) we wzbogaconym w anomer α węglowodanie o wzorze 12, w którym każdy z X jest niezależnie wybrany z grup chroniących grupę hydroksylową, a T ma znaczenie podane wyżej, co najmniej molowym równoważnikiem zasady nukleinowej (R) wybranej z grupy obejmującej związki o wzorach 13-32, w których R1-R7 oraz Q mają znaczenie podane wyżej; Z oznacza grupę chroniącą grupę hydroksylową; W oznacza grupę chroniącą grupę aminową; a M ⁺ oznacza kation; a następnie odblokowaniu w celu uzyskania związków o wzorze 1.

W całym opisie wszystkie temperatury są w stopniach Celsjusza, wszystkie proporcje, procenty itp. są w, jednostkach wagowych, a składy wszystkich mieszanin podane są w jednostkach objętościowych, o ile nie zaznaczono tego inaczej. Mieszaniny anomeryczne określa się stosunkiem wagowym lub składem procentowym. Określenie laktol, samo lub w kombinacji, odnosi się do dezoksy-2,2-difluoro-D-rybofuranozy lub 2-dezoksy-2-fluoroD-rybofuranozy. Określenie ksyleny, samo lub w kombinacji, odnosi się do wszystkich izomerów ksylenu oraz ich mieszanin. Określenie węglowodan, samo lub w kombinacji,

172 348 odnosi się aktywowanego laktolu, w którym grupa hydroksylowa w położeniu C-1 została zastąpiona odpowiednią grupą ulegającą odszczepieniu. Określenie chlorowiec, samo lub w kombinacji, odnosi się do atomów chloru, jodu, fluoru i bromu. Określenie alkil, samo lub w kombinacji, odnosi się do prostych, cyklicznych i rozgałęzionych alifatycznych grup węglowodorowych, które zawierają od 1 do 7 atomów węgla, a korzystnie zawierają do 4 atomów węgla, takich jak grupa metylowa, etylowa, n-propylowa, izopropylowa, n-butylowa, tert-butylowa, n-pentylowa, n-heksylowa, 3-metylopentylowa itp., albo podstawionych prostych, cyklicznych i rozgałęzionych alifatycznych grup węglowodorowych takich jak grupa chloroetylowa, 1,2-dichloroetylowa itp. Określenie alkoksyl, samo lub w kombinacji, odnosi się do związków o wzorze AO, w którym A oznacza alkil. Określenie aryl, samo lub w kombinacji, odnosi się do grup karbocyklicznych lub heterocyklicznych, takich jak grupa fenylowa, naftyłowa i tienylową oraz ich podstawione pochodne. Określenie tioalkll, samo lub w kombinacji, odnosi się do grup o wzorze ogólnym BS, w którym B oznacza alkil lub atom wodoru. Określenie ester, samo lub w kombinacji, odnosi się do grupy o wzorze ogólnym EOOC, w którym E oznacza alkil lub aryl. Określenie aromatyczny, samo lub w rb^i-i rł/d ino-rtΓτοηη,,ηηΗΑtd^^rnh li

ΛΟ lii uunu ww uiyLui ^xt^V2uj^vj^i ^Tex i ^waunuu zowanych elektronów π. Określenia sulfonian lub sulfonyloksyl, same lub w kombinacji, odnoszą się do związków o wzorze BSO3, w którym B oznacza alkil, podstawiony alkil, aryl lub podstawiony aryl. Określenie podstawiony, samo lub w kombinacji, odnosi się podstawienia jedną lub kilkoma grupami wybranymi z grupy obejmującej grupę cyjanową, atom chlorowca, grupę karboalkoksylową, toluoilową, nitrową, alkoksylową, alkilową i dialkiloaminową. Określenie wzbogacony w anomer, samo lub w kombinacji, odnosi się do mieszaniny anomerycznej, w której stosunek określonego anomeru do drugiego jest wyższy od 1:1, przy czym obejmuje również zasadniczo czysty anomer. Określenie stężony, samo lub w kombinacji, odnosi się do roztworu, w którym wagowo ilość węglowodanu rozpuszczonego w rozpuszczalniku wynosi 20% wag. w jednostce objętości rozpuszczalnika. Tak np. rozpuszczając 100 g węglowodanu w 200 ml rozpuszczalnika uzyska się 50% roztwór węglowodanu. Określenie skonjugowany anion odnosi się do anionu o wzorze ogólnym BSO3, w którym B ma znaczenie podane wyżej. Określenie anomeryzacja, samo lub w kombinacji, odnosi się do epimeryzacji w położeniu C-1 pochodnej rybofuranozylowej.

Zgodnie ze sposobem glikozylowania według wynalazku wzbogacone w β anomer 2’-dezoksy-2’,2’-difluoronukleozydy i 2’-dezoksy-2’-fluoronukleozydy o wzorze 1 wytwarza się w reakcji węglowodanu wzbogaconego w anomer a o wzorze 12 w co najmniej molowym równoważnikiem zasady nukleinowej (R''), przeprowadzając następnie odblokowanie uzyskanego nukleozydu, w sposób przedstawiony na schemacie, na którym Y, X, T, R i R mają znaczenie podane wyżej. Uważa się, że reakcja glikozylowania przebiega poprzez podstawienie Sn2. Z tego względu sposobem według wynalazku produkty nukleozydowe wzbogacone w anomer β uzyskuje się stereoselektywnie w reakcji zasady nukleinowej z węglowodanem wzbogaconym w anomer α.

Wyjściowe materiały laktolowe przydatne do wytwarzania węglowodanu wzbogaconego w anomer α o wzorze 12, stosowanego zgodnie ze sposobem glikozylowania według wynalazku są znane i można je łatwo wytworzyć standardowymi sposobami dobrze znanymi specjalistom. Tak np. w opisie patentowym Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 4 526 988 ujawniono syntezę 2,2-difluoro-2-dezoksy-D-rybofuranozydowego półproduktu o wzorze 33, w którym X oznacza grupę chroniącą grupę hydroksylową. Na dodatek Reichman i inni w Carbohydr. Res., 42, 233 (1975) opisuje syntezę 2-dezoksy-2-fluoroD-rybofuranozydowego półproduktu o wzorze 34, w którym X oznacza grupę chroniącą grupę hydroksylową. W korzystnym wariancie sposobu według wynalazku stosuje się półprodukt o wzorze 33, wzbogacony w anomer α 3,5-dibenzoesan 2,2-difluoro-2-dezoksyD-rybofuranozy.

Sposób według wynalazku oparty jest na odkryciu, że nowy półprodukt węglowodanowy o wzorze 33 lub 34 wzbogacony w anomer α można poddawać reakcji w warunkach podstawienia nukleofilowego, które faworyzuje inwersję (czyli reakcji Sn2) prowadzącego do powstawania nukleozydów o wzorze 1 wzbogaconych w anomer β.

172 348

Aby zapewnić wydajną reakcję między zasadą nukleinową i węglowodanem wzbogaconym w anomer α o wzorze 12, do laktolu musi zostać stereoselektywnie przyłączona odpowiednia grupa (Y) ulegająca odszczepieniu, aby uaktywnić laktol i wytworzyć węglowodan o wzorze 12 wzbogacony w anomer α. Jednakże dobór grupy ulegającej odszczepieniu zależy od wybranej zasady nukleinowej oraz wybranych warunków reakcji glikozylowania.

Półprodukt węglowodanowy o wzorze 12 wzbogacony w anomer α korzystnie wytwarza się sposobami opisanymi w dwóch opisach patentowych Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 5 401 861 i 5 256 798.

W opisie patentowym Stanów Ameryki nr 5 401 861 ujawniono sposób stereoselektywnego wywarzania wzbogaconego w anomer α półproduktu o wzorze 12, w którym T oznacza atom fluoru, w wyniku reakcji laktolu o wzorze 33 z zasadą aminową o pKa od 8 do 20, w obojętnym rozpuszczalniku o niskiej temperaturze krzepnięcia, doprowadzenia mieszaniny reakcyjnej do temperatury od około -40 do około -120°C oraz dodania odczynnika sulfonującego.

^iruud crmniuwa Λ.υι z rt 1« «y ołi rl za λ »β j j-e z* i z.. gy Lip j uumjmuńuCj i±tirljibcuiitiyj uiUULj'' loaminę, dibutyloaminę, dietylometyloaminę, dimetyloetyloaminę, benzylometyloaminę, N-metylomorfolinę, tripropyloaminę, dipropyloetyloaminę, N,N-dimetylobenzyloaminę, diizopropyloetyloaminę, dietyloaminę, 1,8-diazabicyklo [5.4.0]undec-7-en i 1,5-diazabicyklo[4.3.0]non-5-en. Zasadę stosuje się korzystnie w ilości w zakresie od około 1 do około 2 równoważników molowych, a jeszcze korzystniej od około 1,2 do około 1,5 równoważników molowych.

Reakcję prowadzi się w obojętnym rozpuszczalniku o temperaturze krzepnięcia korzystnie poniżej -78°C. Korzystne rozpuszczalniki wybrane są z grupy obejmującej dichlorometan, 1,2-dicłhoroetan, dichlorofluorometan, aceton, toluen, anizol, chlorobenzen oraz ich mieszaniny.

Temperatura mieszaniny w rozpuszczalniku wynosi korzystnie poniżej około -78°C. Tak np. związek o wzorze 33, w którym X oznacza benzoil, dodano do dichlorometanu i trietyloaminy w temperaturze pokojowej i całość mieszano przez 30 minut. Następnie temperaturę mieszaniny reakcyjnej obniżono. Widma ¹⁹F NMR wykonywane w różnych temperaturach wykazywały, że w miarę obniżania temperatury następował wzrost stosunku anomeru α do β w zjonizowanym laktolu:

Temperatura	Stosunek α/fi
19°C	2,0:1
-3°C	2,3:1
-23°C	2,5:1
-43°C	3,0:1
-63°C	3,6:1
-83°C	4,4:1
Następnie przerywa się reakcję w roztworze w niskiej temperaturze przy zwiększonej

zawartości anomeru α dodając odczynnik sulfonujący, tak że uzyskuje się wzbogacony w anomer α węglowodan o wzorze 12. Odpowiednio dobierając temperaturę można w ten sposób zmieniać stosunek α do β w materiale wyjściowym w postaci półproduktu węglowodanowego.

Grupę (Y) ulegającą odszczepieniu przyłącza się do laktolu w wyniku sulfonowania. Odczynniki sulfonujące korzystnie wybiera się z grupy obejmującej podstawione i niepodstawione halogenki alkiłosulfonujące, podstawione i niepodstawione halogenki arylosulfonujące oraz bezwodniki kwasów alkilosulfonowych i bezwodniki kwasów arylosulfonowych, takie jak halogenek metanosulfonylu, halogenek etanosulfonylu, halogenek 2-chloro-1-etanosulfonylu, halogenek p-nitrobenzenosulfonylu, halogenek 2,4-dinitrobenzenosulfonylu, halogenek bromobenzenosulfonylu, halogenek dibromobenzenosulfonylu, bezwodnik kwasu benzenosulfonowego, bezwodnik kwasu p-bromobenzenosulfonowego oraz bezwodnik kwasu metanosulfonowego, a także podstawione i niepodstawione halogenki fluoroalkiloi fluoroarylosulfonujące oraz bezwodniki kwasów fluoroalkilo- i fluoroaiylosulfonowych,

172 348 takie jak bezwodnik trifluorometanosuhbnowy, halogenek trifluorometanosulfonylu, halogenek 1,1,1-trifluoroetanosuffonylu, bezwodnik 1,1,1-itrifluoroetanosulfonowy, halogenek kwasu oktafluorobutanowego, bezwodnik kwasu oktafluorobutanowego, halogenek kwasu nonafluorobutanowego i bezwodnik kwasu nonafluorobutanowego, w zależności od wymaganej grupy ulegającej odszczepieniu; jeszcze korzystniej stosuje się halogenek metanosulfonylu. Wzbogacone w anomer α półprodukty węglowodanowe wytworzone ze zjonizowanego laktolu, a zwłaszcza węglowodany zawierające grupę trifluorometa^nosulfonyloksylową, są nietrwałe w temperaturze pokojowej i z tego względu korzystnie poddaje się je reakcji z zasadą nukleinową in situ. Ponadto, z uwagi na reaktywność odczynników sulfonujących pożądane może być prowadzenie reakcji glikozylowania w dużej skali w sposób periodyczny lub ciągły.

Wzbogacone w anomer α półprodukty o wzorze 12, w którym T oznacza atom wodoru, wytwarzać można w podobny sposób, z tym że jako materiał wyjściowy stosuje się laktol o wzorze 34.

W opisie patentowym Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 5 256 798 ujawniono drugi sposób stereoselektywnego wytwarzania wzbogaconych w anomer α półproduktów o wzorze 12, w którym T oznacza atom fluoru, polegający na działaniu na /ł-anomer rybofuranozylosulfonianu o wzorze 35, w którym Y oznacza sulfonian, a każdy z X oznacza niezależnie grupę chroniącą grupę hydroksylową, ze źródłem skonjugowanego anionu kwasu sulfonowego, w podwyższonych temperaturach, w obojętnym rozpuszczalniku.

Skonjugowany anion kwasu sulfonowego może pochodzić z szeregu znanych źródeł. Należą do nich:

(a) zobojętnianie kwasu alkilo- lub arylosulfonowego takiego jak kwas 1-metanosulfonowy, kwas p-metylobenzenosulfonowy, kwas etanosulfonowy, kwas p-toluenosuffonowy, kwas benzenosulfonowy, kwas p-bromobenzenosuffonowy i kwas kamforosulfoncwy zasadą metalu alkalicznego taką jak wodorotlenek sodowy, wodorek sodowy, wodorotlenek potasowy, tert-butanolan potasowy, metanolan sodowy itp.;

(b) zobojętnianie powyższych kwasów alkilo- lub arylosulfonowych zasadą aminową taką jak trietyloamina, trimetyloamina, N,N-dimetylobenzy'oamina lub N-metylomorfolina, albo aromatyczną zasadą azotową taką jak pirydyna. Do przykładowych skonjugowanych anionów kwasów sulfonowych wytworzonych w taki sposób należy metanosul{oriar trietyloaminowy, metanosulfonian trimetyloamoniowy, metanosulfonian N,N-dimetylobenzyloamoniowy, metanosulfonian pirydyniowy, (p-bromobenzeno)sulfonian trietyloaminiowy, (p-bromobenzeno)sulfonian tetraetyloaminiowy, (p-tolueno)sulfonian tetraetyloaminiowy, (p-tolueno)sulfonian pirydyniowy oraz 3-nitrobenzenosulfoniar pirydyniowy, a jeszcze korzystniej metanosulfonian trietyloaminiowy; oraz (c) skonjugowany anion kwasu sulfonowego wytworzyć można in situ w reakcji 2-dezok^^-^i^ji^-c^Hillu^^t^^^.D-jryboburanozy z bezwodnikiem sulfonowym takim jak bezwodnik benzenosulfonowy, bezwodnik p-bromobenzenosuffonowy lub bezwodnik metanosulfonowy, w zasadzie takiej jak trietyloamina. Produkt reakcji stanowi np. 3,5-di-O-benzoilo-1-metanosulfonian 2-dezoksy-2,2-difluoro-D-rybofuranozylu oraz metanosulfonian trietyloaminiowy.

β-anomer sulfonianu rybofuranozylu i skonjugowany amon kwasu sulfonowego ogrzewa się w temperaturze od około 50 do około 130°C, a korzystnie w temperaturze wrzenia mieszaniny reakcyjnej.

Rozpuszczalniki stosowane w reakcji anomeryzacji muszą być obojętne w warunkach reakcji; korzystnie stosuje się acetonitryl, 1,:2-^(^:ii^ł^lco^<cetar, 1,1,2-trichloroetan, chlorobenzen, bromobenzen, dichlorobromometan, anizol, glim, diglim, eter metylo-tert-butylowy, tetrahydrofuran, dioksan, octan etylu, toluen, ksyleny, pirydynę, N-metylopirolidynon, N,Ndimetyloformamid, 1,3tdlmetylo-2timidazolidynon, N,N-dimetyloacetamid oraz ich mieszaniny; najkorzystniej stosuje się anizol, toluen, glim, acetonitryl oraz ich mieszaniny.

Zastosować można katalizator wybrany spośród eterów koronowych lub katalizatorów przenoszenia międzyfazowego w celu zwiększenia rozpuszczalności i nukleofilowości soli metalu stosowanej jako źródło skonjugowanego anionu kwasu sulfonowego; korzystnie

172 348 stosuje się katalizator wybrany z grupy obejmującej 18-Crown-6,15-Crown-5,12-Crown-4 oraz tris[2-(2-metoksyetoksy)etylo]aminę.

Reakcję prowadzi się pod ciśnieniem atmosferycznym, korzystnie w warunkach bezwodnych, oraz w takich warunkach, gdy przebiega ona zasadniczo do końca w okresie od około 15 minut do około 24 godzin. Jako produkty uzyskuje się wzbogacone w anomer a węglowodany o wzorze 12, o stosunku anomerów a:/? od około 2,3:1 do 3,0:1.

Wzbogacone w anomer α półprodukty o wzorze 12, w którym T oznacza atom wodoru, wytwarzać można w podobny sposób, ale stosując laktol o wzorze 34 jako materiał wyjściowy.

Reakcja glikozylowania wymaga zazwyczaj chronienia grup hydroksylowych w laktolu przed jego zastosowaniem, aby zapobiec reakcji grup hydroksylowych z zasadą nukleinową, albo pewnemu ich rozkładowi. Grupy (X) chroniące grupy hydroksylowe przydatne do stosowania w glikozylowaniu sposobem według wynalazku wybiera się niezależnie spośród znanych grup chroniących stosowanych w chemicznej syntezie organicznej. Każda z wybranych z grup chroniących grupy hydroksylowe powinna korzystnie dawać się skutecznie wprowadzać do laktolu oraz dawać się łatwo usuwać po zakończeniu reakcji glikozylowania. Znane grupy chroniące grupy hydroksylowe opisane są w rozdziale 3 pracy Protective Groups in Organie Chemistry, pod reakcją McOmie, Plenum Press, New York (1973) oraz w rozdziale 2 pracy Protective Groups in Organie Synthesis, John Green, J. Wiley and Sons, New York (1981); korzystne są grupy tworzące ester takie jak grupa formylowa, acetylowa, podstawiona acetylowa, propionylowa, butynylowa, piwaloilowa, 2-chloroacetylowa, benzoilowa, podstawiona benzoilowa, fenoksykarbonylowa i metoksyacetylowa; pochodne węglanowe takie jak grupa fenoksykarbonylowa, etoksykarbonylowa, tert-butoksykarbonylowa, winyloksykarbonylowa, 2,2,2-trichloroetoksykarbonylowa i benzyloksykarbonylowa; grupy tworzące etery alkilowe takie jak grupa benzylowa, difenylometylowa, trifenylometylowa, tert-butylowa, metoksymetylowa, tetrahydropiranylowa, allilowa, tetrahydrotienylowa i 2-metoksyetoksymetylowa; grupy tworzące etery sililowe takie jak grupa trialilosililowa, trimetylosililowa, izopropylodialkilosililowa, alkilodiizopropylosililowa, triizopropylosililowa, tert-butylodialilosililowa i 1,1,3,3-tetraizopropylodisiloksanylowa; karbaminiany takie jak N-fenylokarbaminian i N-imidazoilokarbaminian; z tym że korzystnie stosuje się benzoil, mono-podstawiony benzoil i dipodstawiony benzoil, acetyl, piwaloil, sililoeterowe grupy ochronne, a zwłaszcza tert-butylodimetylosilil; najkorzystniejszy jest benzoil.

Przy przyłączaniu grup chroniących grupy hydroksylowe do laktolu reakcję przeprowadza się w typowych warunkach, zależnych od charakteru wybranej grupy chroniącej grupę hydroksylową. Typowe warunki reakcji podano w opisie patentowym Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 4 526 988.

Według wynalazku co najmniej jeden równoważnik zasady nukleinowej (R) stosuje się w stosunku do ilości stosowanego węglowodanu. Jeszcze korzystniejsze jest jednak stosowanie nadmiaru zasady nukleinowej w zakresie od około 1 równoważnika molowego do 30 równoważników molowych; szczególnie korzystnie od około 10 równoważników molowych do około 20 równoważników molowych; a najkorzystniej od około 15 równoważników molowych do około 20 równoważników molowych.

Stosowane zasady nukleinowe (R) są dobrze znane w chemii organicznej i nie ma potrzeby opisywać ich syntezy. Aby jednak zasada nukleinowa, lub jej tautomeryczne odpowiedniki zawierające grupy aminowe lub hydroksylowe, można było zastosować w reakcji glikozylowania sposobem według wynalazku, powinny one zawierać grupy chroniące takie jak grupy chroniące pierwszorzędową grupę aminową (W) i/lub grupy chroniące grupy hydroksylowe (Z), w zależności od rodzaju zasady nukleinowej. Grupy chroniące zapobiegają uczestniczeniu grup hydroksylowych lub aminowych jako konkurencyjne centra reakcji z węglowodanem wzbogaconym w anomer a. Grupy chroniące przyłącza się do zasady nukleinowej (R) przed jej reakcją ze wzbogaconym w anomer α węglowodanem o wzorze 12, a następnie usuwa się je. Sposób przyłączania grup chroniących do zasad nukleinowych przedstawiono w opisie patentowym Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 4 526 988.

172 348

Korzystne grupy (W) chroniące grupy aminowe w pirymidynowych zasadach nukleinowych wybrane są z grupy obejmującej sililoeterowe grupy ochronne, takie jak grupa trialkilosililowa, tert-butylodialkilosililowa i tert-butylodiarylosililowa; karbaminiany takie jak tert-butoksykarbonyl. benzyloksykarhonyl, 4-metnksybenzyloksykarbonyl i

4-nitrobenzyloksykarbonyl; grupa formylowa, acetylowa, benzoilową i piwaloilowa; grupy tworzące etery takie jak grupa metoksymetylowa. tert-butylowa, benzylowa, allilowa i tetrahydropirarnylowa; a jeszcze korzystniej trimetylosililowa. Korzystne grupy (W) chroniące grupy aminowe w purynowych zasadach nukleinowych wybrane są z grupy obejmującej alkilokarbonyle, chlorowcoalkilokarbonyle i arylokarbonyle, takie jak grupa piwaloilowa, trifluoroacetylowa, naftoilowa, formylowa i acetylowa. Innymi odpowiednimi grupami chroniącymi grupy aminowe są grupy 2-trialkllosililoetoksymetylowa, 4-metoksybenzylowa, 3,4-dimetoksybenzylowa, tert-butylowa, ftalamidowa, tetrahydrophanylowa, tetrahydrofuranylowa, metoksymetyloeterowa, metoksytiometylowa, tritylowa, tert-butylodimetylosililowa, tert-heksylodimetylosililowa, triizopropylosililowa, trichloroetoksykarbonylowa i grupy sulfonylowe, takie jak alkilosulfonylowe i arylosulfonylowe. Bardziej korzystną grupą chroniącą grupę aminową jest grupa piwaloilowa. Służąc jako grupa ochronna piwaloilowa grupa chroniąca zwiększa również rozpuszczalność trudno rozpuszczalnych pochodnych purynowych zasad nukleinowych i kieruje N-glikozydowe sprzęganie zasad purynowych do 9-regioizomeru zamiast do 7-regioizomeru.

Korzystne grupy (Z) chroniące grupy hydroksylowe w pirymidynowych zasadach nukleinowych wybrane są z grupy obejmującej grupy tworzące etery sililowe, takie jak grupa trialkilosililowa; karbaminiany takie jak tert-butoksykarbonyl, benzyloksykarbonyl,

4-metoksybenzyloksykarbonyl i 4-nitrobenzyloksykarbonyl; estry karboksylowe takie jak grupa formylowa, acetylowa i piwaloilowa; a korzystnie trimetylosilil. Korzystne grupy (Z) chroniące grupy hydroksylowe w pirymidynowych zasadach purynowych wybrane są z grupy obejmującej grupy tworzące etery takie jak grupa benzylowa, tert-butylowa, tritylowa, tetrahydropiranylowa, tetrahydrofuranylowa, metoksymetylowa; grupy tworzące estry takie jak formylowa, acetylowa, propionylowa, piwaloilowa, benzoilową i podstawiona benzoilową; grupy tworzące węglany takie jak grupa karbobenzoksylowa, ter-butoksykarbonylowa, karboetoksylowa, winylnksykarbonylowa; grupy tworzące karbaminiany takie jak grupa N,N-dialkilokarbamoilowa; grupy tworzące etery sililowe takie jak tert-butylotrimetylosililowa, tert-heksylodimetylosililowa i triizopropylosililowa; a jeszcze korzystniej grupa piwaloilowa.

Przy wprowadzaniu grup chroniących do zasad nukleinowych stosowanych zgodnie ze sposobem według wynalazku grupa chroniąca może być sama chroniona. Tak np. N-acetylocytozyna może być chroniona grupą trimetylosililową, tworząc bis-trimetylosililo-N -acetylocytozynę.

Często pożądane jest również przekształcanie jakichkolwiek ketonowych atomów tlenu w zasadzie nukleinowej w postać enolową. Powoduje to, że zasada nukleinowa staje się bardziej aromatyczna, dzięki czemu zwiększa się jej reaktywność z wzbogaconym w anomer α węglowodanem o wzorze 12. Najdogodniej ketonowe atomy tlenu enolizuje się, po czym przyłącza się chroniące grupy sililowe.

Jakkolwiek nie jest to absolutnie niezbędne, to celowe jest prowadzenie reakcji między wzbogaconym w anomer α węglowodanem o wzorze 12 z zasadą nukleinową w suchej atmosferze, np. w suchym powietrzu, azocie lub argonie. Jest to spowodowane tym, że pewne pochodne zasad nukleinowych takie jak sililowane pochodne zasad nukleinowych są wrażliwe na wilgoć.

Rozpuszczalniki stosowane ewentualnie do wytwarzania zasady nukleinowej można usunąć przed reakcją glikozylowania, albo też można je wymieszać z rozpuszczalnikiem reakcyjnym, pod warunkiem że mieszanina taka zachowuje się obojętnie w reakcji glikozylowania.

W przypadku, gdy reakcję glikozylowania przeprowadza się w rozpuszczalniku, to rozpuszczalnik taki musi być obojętny w warunkach reakcji glikozylowania. Jak to jednak zaznaczono uprzednio, konkretny rodzaj stosowanego rozpuszczalnika będzie zależeć od

172 348 warunków reakcji glikozylowania (np. temperatury reakcji, rozpuszczalnika), grupy ulegającej odszczepieniu i stosowanej zasady nukleinowej.

Reakcję glikozylowania można przeprowadzić w temperaturze w zakresie od około 170 do około -120°C pod ciśnieniem atmosferycznym, przy czym zazwyczaj reakcja przebiega do końca w czasie od około 5 minut do około 20 godzin.

Postęp reakcji prowadzonej sposobem według wynalazku można śledzić dobrze znanymi sposobami takimi jak wysokociśnieniowa chromatografia cieczowa (HPLC) lub chromatografia cienkowarstwowa (TLC), którą można wykorzystać do wykrywania powstającego produktu nukleozydowego.

Gdy reakcję przeprowadza się w roztworze, korzystnie stosuje się obojętny wysokowrzący rozpuszczalnik oraz roztwór o stężeniu węglowodanu co najmniej 20%. Korzystnie stężenie węglowodanu wynosi od około 20 do około 70%; jeszcze korzystniej stężenie to wynosi od około 30 do około 70%, a najkorzystniej od około 30 do około 50%. Odpowiednia temperatura reakcji wynosi od około 70 do około 170°C.

Temperatura wrzenia wysokowrzącego rozpuszczalnika wynosi powyżej około 70°C, przy czym rozpuszczalnik ten wybrany jest z grupy obejmującej nienukleofilowe, aromatyczne, chlorowcoalkilowe oraz alkoksy- i chlorowcopodstawione rozpuszczalniki aromatyczne, a także ich mieszaniny. Do korzystnych rozpuszczalników należy 1,2-dichloroetan, 1,'1,2--richloroetan, glim, diglim, toluen, ksyleny, anizol, dichlorobromometan, chlorobenzen, dibromodichlorometan, tribromometan, dibromometan, acetonitryl, propionitryl, dioksan oraz ich mieszaniny; jeszcze korzystniej stosuje się anizol.

Wzbogacony w anomer α węglowodan o wzorze 12 stosowany w wysokowrzącym rozpuszczalniku zawiera grupę sulfonyloksylową wybraną spośród grup alkilosulfonyloksylowych, arylosuffonyloksylowych, podstawionych alkilosulfonyloksylowych i podstawionych arylosulfonyloksylowych, takich jak grupa metanosu!fonyloksylowa, 2-chloro-1-etanosulfonyloksylowa, toluenosuhonyloksylowa, p-nitrobenzenosułfonyloksylowa i p-bromobenzenosulfonyloksylowa.

Zasada nukleinowa (R) stosowana w wysokowrzącym rozpuszczalniku jest korzystnie wybrana z grupy obejmującej związki o wzorach 14, 36,15,20,16,17,18 i 13, w których R1, R3, Z i W mają znaczenie podane w/yżej.

Gdy wzbogacony w anomer α węglowodan o wzorze 12 zawiera grupę fluoro-sulfonyloksylową, jest on nietrwały w temperaturach powyżej temperatury pokojowej. Z tego względu reakcje glikozylowania z udziałem takich grup sulfonyloksylowych muszą być prowadzone w temperaturze pokojowej lub niższej. Gdy reakcję glikozyli^i^i^inia prowadzi się w takich warunkach, należy stosować rozpuszczalnik o niskiej temperaturze krzepnięcia. Korzystnie temperatura takiej reakcji wynosi od około 25 do około -120°C. W takim przypadku korzystne rozpuszczalniki wybrane są z grupy obejmującej dichlorometan, 1,2dichloroetan, dichlorofluorometan, aceton, toluen, anizol, chlorobenzen oraz ich mieszaniny; jeszcze korzystniej stosuje się dichlorometan. Jednakże optymalna temperatura reakcji glikozylowania przeprowadzanej w niskich temperaturach zależy od grupy (Y) ulegającej odszczepieniu. Tak np. gdy grupą ulegającą odszczepieniu jest grupa trifluorometanosulfonyloksylowa, to reakcję przeprowadza się korzystnie w temperaturze od około -50 do około 25°C, a jeszcze korzystniej od około -20 do około 25°*C. Natomiast jeśli grupę ulegającą odszczepieniu stanowi grupa 1,11^t^ri^i^(^:roetanc^^ullc^r^y^loksylowa, oktafluorobutanosulfonyloksylowa, lub nonafluorobutanosuffonyloksylowa, reakcję przeprowadza się korzystnie w temperaturze od około -20 do około 25°C, a jeszcze korzystniej od około 0 do około 25°C.

Do zasad nukleinowych (R) stosowanych w warunkach niskich temperatur korzystnie należą związki o wzorze 14, 15, 16, 17, 18 i 19, w których R1, R2 R3, Z oraz W mają znaczenie podane wyżej.

Zasadę nukleinową (R) można ewentualnie przekształcić w sól z kationem metalu w celu zwiększenia jej reaktywności nukleofilowej ze wzbogaconym w anomer α węglowodanem o wzorze 12 (w reakcji glikozyll^^^ia.nia anionu). Takie sole zasad nukleinowych z kationami wytworzyć można dodając zasadę do zasady nukleinowej w rozpuszczalniku.

172 348

Zasada może być wybrana z grupy obejmującej tert-butanolan sodowy, wodorek sodowy, metanolan sodowy, etanolan sodowy, wodorek litowy, wodorek potasowy, wodorotlenek potasowy, metanolan potasowy, etanolan potasowy i tert-butanolan potasowy. Zasada może być również wybrana spośród trialkiloamin i zasad tetralkiloamomowych. Odpowiednie obojętne rozpuszczalniki w tej reakcji mogą być wybrane z grupy obejmującej acetonitryl, dimetyloformamid, dimetyloacetamid, 1,3-dimetylo-2-imidazolidynon, tetrahydrofuran, sulfolan, N-metylopirolidynon, dimetylosulfotlenek, oraz ich mieszaniny. Rozpuszczalnik można usunąć przed reakcją glikozylowania, albo też można je wymieszać z rozpuszczalnikiem reakcyjnym, pod warunkiem że mieszanina taka zachowuje się obojętnie w reakcji glikozylowania. Odpowiednie temperatury reakcji wynoszą od około 23 do około 130°C.

Zasada nukleinowa (R) jest korzystnie wybrana z grupy obejmującej związki o wzorze 27,21 28,22,29,30,31,23,24,32,25 i 26, w których Ri - R7, Q, Z, W oraz M+ mają znaczenie podane wyżej.

Stosowany w tych warunkach wzbogacony w anomer α węglowodan zawiera grupę sulfonyloksylową wybraną spośród grup alkilosulfonyloksylowych, arylosulfonyloksylowych, podstawionych alkilosulfonyloksylowych, podstawionych arylosulfonyloksylowych, fluroalkilosulfonyloksylowych i fluoroarylosulfonyloksylowych, takich jak grupa tnfluoromeUmosullbnyloksylowa, 1,1,1-trifluoroetanosulfonyloksylowa, oktafluoro-butanosulfonyloksylowa, nonafluorobutanosulfonyloksylbwa, metanosulfor^yloksylowa, 2-chloro-i-etanosulfonyloksylowa, toluenosulfonyloksylbwa, p-nItrobenzeno-sulfonyldksylbwa i p-bromobenzenosulfonyloksylowa.

Jak to zaznaczono uprzednio, grupy flubrosulforyloksylowe w związkach o wzorze 12 mogą być niestabilne w wyższych temperaturach, tak że powyższą reakcję z solami zasad nukleinowych z kationami metalowymi powinno się przeprowadzać w rozpuszczalniku o niskiej temperaturze krzepnięcia. Korzystnie reakcję przeprowadza się w temperaturze od około 25 do około -120°C.

Reakcję glikozylowania można również przeprowadzić bez rozpuszczalnika (jako glikozylowanie w stopie). Oczywiście reakcja musi być prowadzona w temperaturze wystarczającej do przekształcenia wzbogaconego w anomer α półproduktu węglowodanowego o wzorze 2 i zasady nukleinowej w stan stopiony. Reakcję prowadzi się korzystnie w temperaturze w zakresie od około 1,0 do około 160°C, jeszcze korzystniej od około 110 do około 150°C, a najkorzystniej od około 130 do około 150°C.

Wzbogacony w anomer α węglowodan o wzorze 12 w warunkach stapiania zawiera grupę sulfonyloksylową wybraną spośród grup alkilosulfonyłoksylowych, arylosulfonyloksylowych, podstawionych alkilosulfonyloksylowych i podstawionych arylosulfonyloksylowych, takich jak grupa metarlosulfonyloksylowa, 2-chlorb-1-etanosulfonyloksylowa, toluerbsυlfc>ryk>ksylowa, p-ritrobenzenosulfonyloksylbwa i p-bromobenzeilosułfimykiksylowa.

Zasada nukleinowa (R) stosowana w stopie jest korzystnie wybrana z grupy obejmującej związki o wzorach 14, 36,15, 20,1(^, 17, 18 i 13, w których R_b R3, Z oraz W mają znaczenie podane wyżej.

Reakcję prowadzoną sposobem według wynalazku można ułatwić stosując katalizator. Przy stosowaniu katalizatora zasadniczo zmniejsza się wymagana ilość zasady nukleinowej, zwiększa się stereoselektywność, zmniejszają się koszty produkcyjne, wzrasta wydajność procesu, uproszczeniu ulega wydzielanie produktu oraz zmniejsza się minimalna temperatura reakcji, co umożliwia stosowanie węglowodanów o niższej stabilności cieplnej. Z tego względu według wynalazku korzystnie stosuje się katalizator, który stanowi sól zawierająca nienukleinowy anion. Korzystne są sole metali z grupy IA i IIA oraz czwartorzędowe sole amoniowe. Katalizator powinien rozpuszczać się w rozpuszczalniku reakcyjnym i być silnie zjonizowany. Korzystne są katalizatory w postaci soli wybranych z grupy obejmującej sole potasowe, barowe, cezowe i trialkiloamoniowe kwasu trifluorometarlosulforowegd, nonafluorbbutailbsulforowego, kwasu siarkowego, kwasu nadchlorowego, kwasu azotowego i kwasu trifluorboctowego; jeszcze korzystniejsze są sole potasowe i cezowe kwasu trifluo12

172 348 rometanosulfonowego. Odpowiednia temperatura reakcji wynosi od około 50 do około 100°C.

Rozpuszczalnikjest korzystnie wybrany spośród polarnych, nienukleofilowych rozpuszczalników takich jak glim, diglim, anizol, acetonitryl, pronionitTyl, dioksan, oraz ich mieszaniny; jeszcze korzystniej stosuje się acetonitryl.

Wzbogacony w anomer α węglowodan o wzorze 12 w warunkach reakcji katalitycznej zawiera korzystnie grupę sulfonyloksylową wybraną spośród grup alkilosulfonyloksylowych i arylosulfonyloksylowych, takich jak grupa meta.nosulfonyloksykcwa, 2-chloro-1-etanosulfonyloksylowa, toluenosuffonyloksylowa, p-nitrobenzenosuffonyloksylowa i p-bromobenzenosutfonyloksylowa.

Zasada nukleinowa (R'') stosowana w warunkach reakcji katalitycznej jest korzystnie wybrana z grupy obejmującej związki o wzorach 14, 36,15,20,16,17,18 i 13, w których R1, R2, R3, Z oraz W mają znaczenie podane wyżej.

Ostateczną fazę sekwencji reakcji stanowi usuwanie grup chroniących X, Z i/lub W (czyli odblokowanie) blokowanego nukleozydu o wzorze 1. Po usunięciu grup chroniących cip o tpVrm etnsnnV^i annmprAw .ΛΛ-tJ dztj %-» 111 kZ Μ11Χ1 W* killKllLlWl I, >

Większość sililowych i sililo-aminowych grup chroniących łatwo odszczepia się stosując protonowy rozpuszczalnik taki jak woda lub alkohol. Acylowe grupy chroniące takie jak grupa benzoilowa oraz acyloaminowe grupy chroniące usuwa się w wyniku hydrolizy mocną zasadą w temperaturze od około 0 do około 100°C, pKa (w 25°C) mocnych i umiarkowanie mocnych zasad odpowiednich do stosowania w tej reakcji wynosi od około 8,5 do około 20,0. Do zasad takich należą wodorotlenki metali alkalicznych takie jak wodorotlenek sodowy i potasowy; alkoholany metali alkalicznych takie jak metanolan sodowy i tert-butanolan potasowy; amidki metali alkalicznych; aminy takie jak dietyloamina, hydroksyloamina, amoniak itp; oraz inne znane zasady takie jak hydrazyna itp. Należy stosować co najmniej jeden równoważnik zasady na każdą grupę chroniącą.

Acylowe grupy chroniące można również usuwać za pomocą kwaśnych katalizatorów takich jak kwas metanosutfonowy, kwas solny, kwas bromowodorowy, kwas siarkowy lub kwasowe żywice jonowymienne. Hydrolizę taką prowadzi się korzystnie we względnie wysokich temperaturach, np. w temperaturze wrzenia mieszaniny reakcyjnej, z tym że można również reakcję prowadzić nawet w temperaturze otoczenia, zwłaszcza gdy stosuje się szczególnie mocne kwasy.

Eterowe grupy chroniące usuwa się znanymi sposobami, np. za pomocą etanotiolu i chlorku glinu.

Usunięcie chroniącej grupy tert-butylodimetylosililowej wymaga kwaśnego środowiska, np. kontaktowania z gazowym chlorowcowodorem.

Usuwanie grup chroniących można dogodnie przeprowadzić w rozpuszczalnikach alkoholowych, a zwłaszcza w uwodnionych alkanolach takich jak metanol. Reakcję odblokowania można jednak przeprowadzić również w dowolnych odpowiednich rozpuszczalnikach takich jak poliole, w tym glikol etylenowy, etery takie jak tetrahydrofuran, ketony takie jak aceton i metyloetyloketon, albo dimetylosulfotlenek.

W korzystnym wykonaniu w reakcji odblokowania stosuje się amoniak w celu usunięcia benzoilowej grupy chroniącej grupę hydroksylową w temperaturze około 10°C. Korzystnie w reakcji tej stosuje się jednak nadmiar zasady, choć stosowanie takiego nadmiaru zasady nie jest absolutnie niezbędne.

Sposobem według wynalazku wytwarza się wzbogacone w anomer β nukleozydy, w których stosunek anomeru do β wynosi od ponad 1:1 do około 1:9.

Uzyskany wzbogacony w anomer β nukleozyd o wzorze 1 można wyekstrahować i/lub wydzielić z mieszaniny reakcyjnej w sposób ujawniony w opisie patentowym Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 4 965 374.

Poniższe przykłady ilustrują różne warianty sposobu według wynalazku.

Przykład I. Wy tw arzanie wzbogaconego w anomer β 1-(2'-dezoksy-2', 2'-difluoro-3', 5'-di-O-benzoilo-D-rybofurazynylo)-4-aminopirymidyn-2-onu przy stosowaniu 10 równoważników bis-trimetylosllilocytyzyny.

172 348

Bis-trimetylosililocytozynę wytworzono w wyniku połączenia 2,44 g cytozyny, 5,15 ml heksametylodisilazanu i 580 mg siarczanu amonowego w 5 ml ksylenów, po czym mieszaninę ogrzewano we wrzeniu pod chłodnicą zwrotną w 120°C przez 1 godzinę. Dodano jeszcze 5 ml heksametylodisilazanu i uzyskany jednorodny roztwór ogrzewano we wrzeniu pod chłodnicą zwrotną przez 30 minut. Ksyleny i nadmiar heksametylodisilazanu usunięto uzyskując galaretowatą bis-trimetylosililocytozynę, 5,6 g tej bis-trimetylosililocytozyry rozpuszczono w 20 ml ksylenów. Ksyleny usunięto, i bis-trimetylosililocytozynę ponownie rozpuszczono w 20 ml ksylenów. Bis-trimetylosililocytozynę odparowano do sucha i rozpuszczono w 5 ml ksylenów. 1 g 3,5-dibenzoilo-1-a-mi^tanosulfonianu 2-dczoCsyt2,2-diflnnrot D-rybofurazylu poddawano reakcji z roztworem bis-trimetylosililocytozyny w 127°C przez

3,5 godziny. Analina HPLC potwierdzidżereekcjaprzebiegla do końca.

W celu wyekstrahowania produktu nukleozydowego mieszaninę reakcyjną schłodzono do 60°C, rozcieńczono 100 ml octanu etylu i przemyto 200 ml 1N kwasu solnego. Utworzyła się emulsja i dwie powstałe warstwy rozdzielono. Warstwę organiczną przemyto kolejno 100 ml 5% wodorowęglanu sodowego i 100 ml nasyconego roztworu chlorku sodowego, po czym wysuszono nad siarczanem magnezowym. Ilościowa analiza HPPC warstwy octanu etylu wykazała, że blokowany/ł-anomer nukleozydu uzyskano z wydajnością 50%. Stosunek anomerówβ:α w blokowanym nukleozydzie wynosił 2,2:1.

Przykład II. Wytwarzanie wzbogaconego w anomer β 1-(2' -dezoksy-2', ''-όίΑΏΟΓοβ', 5'tdi-O-benz.oilci-Dtrybo{UIrpnozyki)-4-tammapirymldyn-2tanu przy stosowaniu 5 równoważników bisttΓimetylosililocytozyny.

Do 2,8 g bis-trimetylosililocytozyny dodano 3 ml ksylenów i roztwór ogrzano do 120°C, aż do rozpuszczenia bis-trimetylosililocytozyny. 1 g 3,5-dibenzoiln-1-αtmetanosulfonianu 2-dezoksy-2,2-difluoro-DtrybofUranozylu rozpuszczono w 2 ml ksylenów, ogrzano i prawadzono reakcję z roztworem bis-trimetylosililocytozyny w 130°C przez 16 godzin. Analiza HPPC potwierdziła, że reakcja przebiegła do końca. Stosunek anomerówβ:α w blokowanym nukleozydzie wynosił 1,1:1.

W celu wyekstrahowania produktu nukleozydowego mieszaninę reakcyjną rozcieńczono 150 ml octanu etylu i przemyto 150 ml 1N kwasu solnego. Utworzyła się emulsja i dwie powstałe warstwy rozdzielono. Warstwę organiczną przemyto kolejno 100 ml wody i 100 ml 5% wodorowęglanu sodowego, po czym wysuszono nad siarczanem magnezowym. W celu dokładniejszego wykonania analizy HPPC 1 ml warstwy organicznej odparowano do sucha i ponownie rozpuszczono w 1 ml apetonitrylu. Ilościowa analiza HPPC warstwy organicznej w apetonitrylu wykazała, że β-anomer blokowanego nukleozydu uzyskano z wydajnością 36%.

Przykład III. Wytwarzanie wzbogaconego w anomer β chlorowodorku 1t(2'tdezt oksy-2', ''-difluon^', 5'-ditO-benzoilotD-rybofurpnozylo)t4tamlnop]irymidyn-2tonu przy stosowaniu 15 równoważników bis-trlmetylosililopytozyry.

Bisttrlmctylosllilopytozynę wytworzono w wyniku połączenia 18,33 g cytozyny i 10 ml anizolu z 64,3 ml Ntmctylo-N-(trimctylosililo)-trifluoroacetamidu, po czym roztwór ogrzewano w 80°C przez 30 minut. Dodano 5,0 g 3,5-dibenzoilo-1tα-metanosulfomanu 2-dezoksy-2,2-diifuoro-D-rybnfuranozylu rozpuszczonego w 10 ml anizolu i reakcję z roztworem bls-trimetylosililopytozyny prowadzono w 105°C przez 5 godzin. Analiza HPpC potwierdziła, że reakcja przebiegła do końca. Stosunek anomerów β:α w blokowanym nukleozydzie wynosi 5,4:1.

W celu wydzielenia produktu nukleozydaweda mieszaninę reakcyjną schłodzono do 60°C, rozcieńczono 75 ml octanu etylu i przemyto 200 ml 1N kwasu solnego. Uzyskano półklarowny roztwór zawierający stałe cząstki. Roztwór ogrzewano w 60-70°C przez 15 minut i urzesąceono, po czyn oddzielne ony/przemyeo 20 m' octanu atylu i suszono w suszarce próżniowej w 40°C przez 16 godzin. Uzyskano 4,0 g produktu nuCleozydowego o temperaturze topnienia 252-256^. Ilościowa analiza HPPC potwierdziła, że produkt stanowi chlorowodorek β-anomeru blokowanego nnCleozydu, uzyskany z wydajnością 75%.

172 348

Przykład IV. Wytwarzanie wzbogaconego w anomer β l-(2' -dezoksy-2', 2' ',

5'-dl-O-benzoilo-D-rytf^ύranozylf)-4-aminfpirymidyn-2-fnu przy stosowaniu 10 równoważników bis-trimet^ylosililocytozyny.

Bis-trimetylosililocytozynę otrzymano tak jak w przykładzie I, z tym że zastosowano 20 g cytozyny, 380 ml heksametylodisilazanu, 1,18 g siarczanu amonowego i 48 ml ksylenów. Bis-trimetylosililocytozynę rozpuszczono w 24 ml ksylenów, 9,6 g 3,5-dibenzoilo-1-tfluenosulfonianu 2-dezoksy-2,2-difluoro-D-rybofuranffzylf o stosunku α:β 70:30 rozpuszczono w 24 ml ksylenów i prowadzono reakcję z roztworem bis-trimetylosililocytozyny przez 1 godzinę. Analiza HPLC potwierdziła, że reakcja przebiegła do końca.

W celu wyekstrahowania produktu nukleozydowego mieszaninę reakcyjną schłodzono do 65°C i dodano 100 ml octanu etylu. Utrzymując roztwór w 65°C przemyto go 200 ml 1N kwasu solnego. Utworzyła się emulsja i dwie powstałe warstwy rozdzielono. Warstwę organiczną przemyto 200 ml 5% wodorowęglanu sodowego, po czym wysuszono nad siarczanem magnezowym. Stosunek anomerów β:α w blokowanym nukleozydzie wynosił 1,1:1. Ilościowa analiza HPLC warstwy octanu etylu wykazała, że blokowy l-annrnpn milrlpn^du nmtann 7 9 7% n — zy---nj — ..yj^—. %.

Przykład V. Wytwarzanie wzbogaconego w anomer β 1-(2'-dezoksy-2',2'-diflufro-3', 5'-di-O-benzolk)-D-rybofuranozylf)-4-aminopirymidyn-2^onu przy stosowaniu 20 równoważników bis-trimetylfsililfcytfzyny.

Bls-trimetylfsililfcytfzynę wytworzono w wyniku połączenia 30 g cytozyny ze 175 ml heksametylodisilazanu i 25 mg siarczanu amonowego, po czym mieszaninę reakcyjną ogrzewano w atmosferze azotu w 120°C przez 2 godziny. Mieszaninę schłodzono do 80°C i rozcieńczono 100 ml octanu etylu. Heksametylodisilazan i octan etylu oddestylowano następnie pod ciśnieniem atmosferycznym w temperaturze 145°C. Procedurę tą powtarzano dwukrotnie, po czym uzyskaną bis-trimetylfsililfcytozynę dodano do 15 ml anizolu i schłodzono do 110-115°C, 5,75 g 3,5-dibenzoilo-1-α-metanosulffnianu 2-dezoksy-2,2-diflufro-D-rybofuranfzylu rozpuszczono w 10 ml anizolu i mieszano w 45°C aż do uzyskania jednorodnego roztworu, po czym prowadzono reakcję z roztworem bis-trimetylosililocytozyny w 115-120°C przez 7 godzin. Analiza HPLC potwierdziła, że reakga przebiegła do końca. Stosunek anomerówβ:α w blokowanym nukleozydzie wynosił 7,3:1.

W celu wydzielenia produktu nukleozydowego mieszaninę reakcyjną schłodzono do 88°C, rozcieńczono 34 ml octanu etylu i przemyto 125 ml 4N kwasu solnego. Powstała zawiesina zawierająca stałe cząstki, którą mieszano w 80°C przez 1,5 godziny, a następnie przesączono. Przesącz przemyto 50 ml 4N kwasu solnego i wysuszono w suszarce próżniowej w 45°C. Uzyskano 4,6 g produktu nukleozydf—egf. Ilościowa analiza HPLC wykazała, ze β-anomer blokowanego nukleozydu uzyskano z wydajnością 79,5%.

Przykład VI. Wytwarzanie wzbogaconego w anomer β chlorowodorku 1-(2'-dezoksy-2', 2'-diflufro-3', 5'-di-O-benzfilo-D-rybofuranozylf)-4-aminfpirymidyn-2-onu przy stosowaniu 20 równoważników bis-trimetylfsililf cytozyny.

Bis-trimetylosililocytozynę wytworzono w sposób opisany w przykładzie V. Roztwór schłodzono do 100°C, 5,75 g 3,5-dibenzfilo-1-<a-metanosulfonianu 2-dezoksy-2,2-difluoroD-rybofuranozylu rozpuszczono w 10 ml anizolu i mieszano w 45°C aż do uzyskania jednorodnego roztworu, po czym prowadzono reakcję z roztworem bis-trimetylosililocytozyny w 110-115°C przez 16 godzin. Analiza HPLC potwierdziła, że pozostałojedynie 3,9% nieprzereagowanego 3,5-dϊbenzfllf-1-α-metanosulfonianu 2-dezoksy-2,2-difluoro-D-rybofuranozylu. Stosunek anomerów β:α w blokowanym nukleozydzie wynosił 7,2:1.

W celu wyekstrahowania produktu nukleozydowego mieszaninę reakcyjną schłodzono i rozcieńczono 69 ml octanu etylu w 65°C. Mieszaninę reakcyjną połączono ze 185 ml 4N kwasu solnego. Mieszaninę ęgrzewano we —rzeniu pod chłodnicą zwrotną przez 1 godzinę w 78°C uzyskując zawiesinę. Zawiesinę przesączono i osad przemyto 60 ml 4N kwasu solnego, po czym wysuszono w suszarce próżniowej w 45°C. Uzyskano 3,62 g produktu nukleozydowego. Ilościowa analiza HPLC potwierdziła, że produkt stanowił chlorowodorek -β-anomeru blokowanego nukleozydu uzyskany z wydajnością 64,2%.

172 348

Przykład VII. Wytwarzanie wzbogaconej w anomer β 9-(2'-dezoksy-2', 2'-difluoro-3', 5'-di-O-benzoilo-D-rybofurazylo)5-amiNopuryny przy stosowaniu 15 równoważników bis-trimetylosiliioadeNiny.

Bis-trimetylosiiiioairipNiNP wytworzono w wyniku połączenia 7 g adeniny i 109 ml heksametylodisilazanu z 250 mg siarczanu amonowego, po czym mieszaninę reakcyjną ogrzewano w 110-115°C przez 8 godzin. Roztwór ogrzewano we wrzeniu pod chłodnicą zwrotną przez 30 minut, nadmiar heksametylodisilazanu usunięto i 14,5 g bis-trimetylosililoadeniNy rozpuszczono w 3 ml anizolu. Reakcję 1,58 g 3,5-dibenzoilo-1-a-metanosulfonianu 2-dezoksy-2,2-difluoro-D-rybofuranozylu z roztworem bis-trimetylosililoadeniny prowadzono w 105-110°C przez 24 godziny. Analiza HPLC potwierdziła, że reakcja przebiegła do końca.

W celu wyekstrahowania produktu nukleozydowego mieszaninę reakcyjną schłodzono do 30°C, rozcieńczono 50 ml octanu etylu i przemyto 75 ml 4N kwasu solnego. Powstała emulsja, po czym warstwę organiczną oddzielono i przemyto kolejno 75 ml 5% wodorowęglanu sodowego i 75 ml nasyconego roztworu chlorku sodowego, a następnie wysuszono ę+ncunaL· orł/yrtmrnur Λ·ο su łdlrde/kssro^isrm ηιιΙτίΑΛσνΛ 11 CL VI JiUi VLLl aaiU^llVijV r» jlll. W UC/ϋ VłAl</AV UAlUlHVlUtT TłUlł | lii ............

JU11V1\ UllUlllVlU»ł

U1V1V wynosił 6:1.

W poniższej tabeli przedstawiono, w jaki sposób stężenie węglowodanu i rodzaj wybranego węglowodanu wpływa na stosunek anomerów w produkcie nukleozydowym.

Rozpusz- czalnik	Carbo.	Zasada (R')	Zasada (R') równoważniki	Temperatura	Carbo. stężenie	Stosunek tukleozydów α/β	Wydajność
Ksyleny	α-OMs	Cytozyna	1,5	127°C	20%	1,5:1	14% β
Ksyleny	α-OMs	Cytozyna	1,5	127°C	50%	1,5:1	15% β
Ksyleny	α-OMs	Cytozyna	5	130°C	20%	1,1:1	36% β
Ksyleny	α-OMs	Cytozyna	10	127°C	50%	1:2,2	50% β
Ksyleny	α-OMs	Cytozyna	10	120°C	20%	1:1,6	32% β
Ksyleny	50:50 α/β-OMs	Cytozyna	1,5	125°C	50%	3:1	12% β
Amzol	α-OMs	Cytozyna	2	105°C	20%	1,3:1	18% β
Anizol	α-OMs	Cytozyna	3	105°C	50%	1:1,3	22% β
Anizol	α-OMs	Cytozyna	15	105°C	50%	1:5,4	75%ο /5(a)
Anizol	α-OMs	5-F-cytozyna	10	115°C	50%	1:6	N/D
Anizol	α-OMs	5-F-uracyl	5	130°C	50%	1:6	N/D
Ksyleny	70:30 α^β-OTs	Cytozyna	3	123°C	20%	1,7:1	6% β
Ksyleny	70:30 αβ-OTs	Cytozyna	5	125°C	20%	1,7:1	N/D
Ksyleny	70:30 α:3-OTs	Cytozyna	10	125°C	20%	1:1,1	27% β
Ksyleny	70:30 a;8-OTs	Cytozyna	10	125°C	20%	1,3:1	23% β
Ksyleny	85:15 a:β-OBs	N-acetylo- Cytozyna	5	110°C	20%	1:1	N/D
Anizol	α-OMs	Cytozyna	20	115°C	25%	1:7,3	79,5% (β) (a)
Anizol	α-OMs	Adenina	15	110°C	50%	1:6	N/D
Anizol	α-OMs	Cytozyna	20	115°C	25%	1:7,2	64% β

(N/D) = nie oznaczano. Węglowodany (Carbo.) zawierają zablokowane grupy hydroksylowe i stanowią α - lub /3-OMs czyli a- lub β-3,5-dibenzoilo-1-metaNosulfoNiaN 2,2-difluoro-2dezoksy-D-rybofuranozylu; β - lub α-OTs czyli β - lub α-3,5-dibenzoilo-1-toluenosulfomaN 2,2-difluoro-2-dezoksy-D-rybofuranozylu; oraz α- lub /ł-OBs czyli α - lub /3-3,5-dibenzoilo-1-bromobenzeNosulfoniaN 2,2-dezoksy-2-difluoro-D-rybofuranozylu. Mieszani16

172 348 nę 70:30 α :β-OTS węglowodanów uzyskano w wyniku anomeryzacji β-OTs z solą kwasu p-toluenosulfonowego. Wydajności podano w odniesieniu do ilości węglowodanu wyliczając je na podstawie ilościowej analizy HPLC z odwróceniem faz, przy czym pik odpowiedniego produktu z roztworze porównywano z wzorcem 1-(2' -dezoksy-2' ,2 '-diflnoro-3 ', 5'-di-Oberzoilo-Dtrybofuranozylo)-4-ammopirymidyn-2-onem, z wyjątkiem (a), gdzie podano wydajność wydzielonego produktu, (*) Stężenie węglowodanu (stężenie Carbo.) stanowią procentowe zawartości węglowodanu wagowo (w gramach) na jednostkę objętości rozpuszczalnika (w ml). W każdym przypadku grupę blokującą w zasadzie nukleinowej stanowiła grupa trimetylosililowa.

Przykład VIII. Wytwarzanie wzbogaconego w anomer β 1t(2’-dezoksy-2’,2’-difluoro-3’,5’-di-O-benzoilotD-rybofurano5ylo)-4-aminopirymidyn-2-onu przy stosowaniu 20 równoważników bis-trimetylosililocytozyny.

Do 5,78 g cytozyny dodano 112 ml heksametylodisilazanu i 100 mg siarczanu amonowego. Roztwór ogrzewano w 115-120°C przez 1,5 godziny z mieszaniem, po czym nadmiar heksametylodisilazanu usunięto. Mieszaninę schłodzono do 60°C i rozpuszczono w 40 ml

2 ......

*>JVU.JL£V

Do 1 g 3,5-dibenzoesanu 2-dezoksy-2,2-difluoro-D-rybofuranozylu dodano 10 ml dichlorometanu i 0,54 ml trietyloaminy. Roztwór ten wymieszano w 23/C przez 30 minut, schłodzono do -78°C i przeprowadzono reakcję z 0,57 ml bezwodnika trifluorometanosulfonowego w 0,50 ml dichlorometanu uzyskując jako półprodukt wzbogacony w α-anomer

3,5-doberzollo-1-trifluorometanosuifoman 2-dezoksy-2,2-difluoro-D-rybofuranozylu w roztworze. Starano się utrzymywać mieszaninę reakcyjną w temperaturze poniżej -65'C. Analiza ¹⁹F rezonansu magnetycznego jądrowego (NMR) półproduktu w postaci wzbogaconego w α-anomer 3,5-dibenzoilo-1-trifluorometanosulfonianu 2-dezoksy-2,2-difluoro-Drybofuranozylu w 65°C dała następujące wyniki: ¹⁹F NMR (300 MHz, CDCI3): δ -77 (s, 3F, CF3SO2-), -111 (d, J = 257 Hz, 1F, α-anomer), -122 (d, J = 242 Hz, 1F, /3-anomer), -124 (d, J = 257 Hz, 1F, α-anomer), -126 ppm (d, J = 242 Hz, 1F, β-anomer). Należy zaznaczyć, że wszystkie przesunięcia pików w ^WF NMR podano względem heksafluorobenzenu, któremu przypisano częstotliwość -162,9 ppm. W widmie ¹⁹F NMR zaznaczają się również sprzężenia fluor-proton, z tym że charakteru tych sprzężeń nie ustalono.

Roztwór wzbogaconego w α-anomer 3,5-dibenzoikl-1-trlfluorometanosulfonlanu 2dezoksy^Ndifluoro-D-rybofuranozylu poddano reakcji z roztworem bis-trimetylosililocytozyny w -65°C, po czym mieszaninę reakcyjną pozostawiono do ogrzania się do 23°C uzyskując tytułowy blokowany nukleozyd, co potwierdziła analiza HPLC. Stosunek anomerów β·.α w blokowanym nukleozydzie wynosił 1,9:1.

W celu wyekstrahowania produktu nukleozydowego z mieszaniny reakcyjnej dodano 100 ml dichlorometanu i 200 ml 1N kwasu solnego. Warstwę organiczną oddzielono i przemyto 200 ml 5% wodorowęglanu sodowego. Warstwę organiczną ponownie oddzielono i przemyto 200 ml nasyconego roztworu chlorku sodowego. Tytułowy produkt nukleozydowy wytrącono z warstwy organicznej. Ilościowa analiza HPLC wykazała, że β-anomer blokowanego nukleozydu uzyskano z wydajnością 42%. ^XH NMR (DMSO): δ = 4,74 (4'H), 4,79 (5'H), 5,84 (5H), 5,88 (3'H), 6,44 (1'H), 7,56 (NH), 7,68 (6H). ⁿC NMR (DMSO): δ = 63,46 (5'C), 71,80 (3'C), 75,71 (4'C), 84,64 (1'C), 95,12 (5C), 121,86 (2'C), 141,93 (6C),

154,48 (2C), 165,87 (4C).

Przykład IX. Wytwarzanie wzbogaconego w anomer β 1-(2' dezoksy-2', 2' -difluoro-3 '. 5 '-dl-Otberzoilo-D-rybofuranozylo)-4-ammoρirymidyr-2-onu przy stosowaniu 20 równoważników bis-trimetylosililocytozyny.

Roztwór bis-trimetylosililocytozyny wytworzono zawieszając 5,78 g cytozyny w 75 ml dichlorometanu i dodając 20,57 ml N-metylo-N-trimetylosiliiotrifluoroacetamidu, po czym całość schłodzono do -30°C.

Do 1 g 3,5-dibenzoesanu 2-dezoksy-2,2-difluoro-D-rybofuranozylu dodano 10 ml dichlorometanu i 0,55 ml trietyloaminy. Roztwór ten wymieszano w 23C przez 30 minut, schłodzono do -78°C i przeprowadzono reakcję z 0,57 ml bezwodnika trlfluorometarosulfot nowego w 1 ml dichlorometanu uzyskując wzbogacony w α-anomer 3,5-diberzollo-1-trifluot

172 348 rometanosulfonian 2-dezoksy-2,2-difluoro-D-rybofuranozylu w roztworze. Starano się utrzymywać mieszaninę reakcyjną w temperaturze poniżej -65°C. Przeprowadzono reakcję roztworu wzbogaconego w α-anomer 3,5-dibenzoilo-1-trifluorometanosulfonianu 2-dezoksy-2,2-difluoro-D-rybofuranozylu z roztworem bis-trime.tylnsililocytozyny w -30°C uzyskując tytułowy blokowany nukleozyd, co potwierdziła analiza HPLC. Stosunek anomerów β:α w blokowanym nukleozydzie wynosił 2,3:1.

W celu wyełkrtrahowania produktu nukleozydowego z mieszaniny reakcyjnej dodano 100 ml dichlorometanu i 200 ml 1N kwasu solnego. Warstwę organiczną oddzielono i przemyto 5% wodorowęglanem sodowym. Ilościowa analiza HPLC wykazała, że β-anomer blokowanego nukleozydu uzyskano z wydajnością 45%.

Przykład X. Wytwarzanie wzbogaconego w anomer β 1-(2'-dezoksy-2', 2'-difluoro-3', 5'-di-O-benzoilo-D-rybofuranozylo)-4-aminopirymidyn-2-onu przy stosowaniu 20 równoważników bis-trimetylosililocytozyny.

Roztwór bis-trimetylosililocytozyny wytworzono w sposób opisany w przykładzie VIII i schłodzono do -15°C.

Ί rr Ί ann '7-H^^rUrcWdO ΗηΗαηη ΙΠ rn1

2SU J. MAkSWAAAJ2W*.>U-i.AM u WAlOAkUJ MM X A J W.Ł »4 Uxl«d Αΐϊ A u M^MMAA^ X. m ΑΧΑΑ dichlorometanu i 0,54 ml trietyloaminy. Roztwór ten wymieszano w 23°C przez 30 minut, schłodzono do -78°C i przeprowadzono reakcję z 0,57 ml bezwodnika trifluorometanosulfonowego w 0,5 ml dichlorometanu uzyskując wzbogacony w α-anomer 3,5-dibenzoilo-1trifluorometanosulfonian 2-dezoksy-2,2-diifuoro-D-rybofuranozylu w roztworze. Starano się utrzymywać mieszaninę reakcyjną w temperaturze poniżej -65°C. Przeprowadzono reakcję roztworu wzbogaconego w α-anomer 3,5-dibenzoilo-1-trifluorometanosulfonianu 2-dezoksy-2,2-difluoro-D-rybofuranozylu z roztworem bis-trimetylosililocytozyny w -15°C uzyskując tytułowy blokowany nukleozyd, co potwierdziła analiza HPLC. Stosunek anomerów β·.α w blokowanym nukleozydzie wynosił 2,3:1.

W celu wyekstrahowania produktu nukleozydowego z mieszaniny reakcyjnej dichlorometan usunięto, a pozostałość rozpuszczono w 21 ml anizolu i 40 ml wody, po czym ogrzano do 90°C. Wytrącony osad oddzielono, a warstwę organiczną przemyto dodatkowo 10 ml wody. Produkt nukleozydowy w postaci ββ-anomeru wytrącił się z warstwy organicznej. Ilościowa analiza HPLC wykazała, że ,5-anomer blokowanego nukleozydu uzyskano z wydajnością 58%.

Przykład XI. Wytwarzanie wzbogaconego w anomer β 1-(2'-dezoksy-2', 2'-difluoro-3', 5'-di-O-benzollo-Drrbbofuranozylo)-4-aminopiiymidyn-2-onu przy stosowaniu 20 równoważników bis-trimetylosililocytozyny.

Roztwór bis-trimetylosililocytozyny wytworzono zawieszając 5,78 g cytozyny w 20 ml dichlorometanu i dodając 20,57 ml N-metylo-N-^:ri^(st^^(^^^llll^tt^iifl^(^i^(^^i^«^tamidu w 10 ml dichlorometanu, po czym uzyskany roztwór, schłodzono do 0°C.

Do 1 g 3,5-dibenzoesanu 2-dezoksy-2,2-diOuoro-D-ryboffranozylu dodano 10 ml dichlorometanu i 0,55 ml trietyloaminy. Roztwór ten wymieszano w 23°C przez 30 minut, schłodzono do -78°C i przeprowadzono reakcję z 0,57 ml bezwodnika trifluorometanosulfonowego w 1 ml dichlorometanu uzyskując wzbogacony w α-anomer 3,5-dibenzoilo-1-trifluorometanosulfonian 2-dezoksy-2,2-difluoro-D-rybofuranozylu w roztworze. Starano się utrzymywać mieszaninę reakcyjną w temperaturze poniżej -65°C. Przeprowadzono reakcję roztworu wzbogaconego w α-anomer 3,5-dibenzoilo-1-trifluorometanosulfonianu 2-dezoksy-2,2-difluoro-D-rybofuranozylu z roztworem bls-trimetyloslhlołytozyny w 0°C uzyskując tytułowy blokowany nukleozyd, co potwierdziła analiza HPLC. Stosunek anomerów β:α w blokowanym nukleozydzie wynosił 2,5:1.

W celu wyelkitrahowania produktu nukleozydowego z mieszaniny reakcyjnej dodano 250 ml 1N kwasu solnego. Warstwę organiczną oddzielono i przemyto 200 ml 5% wodorowęglanu sodowego. Ilościowa analiza HPLC wykazała, że ββ-anomer blokowanego nukleozydu uzyskano z wydajnością 49%.

Przykład XII. Wytwarzanie wzbogaconego w anomer β 1-(2'-dezoksy-2', 2'-difluoro-3', 5'-di-O-benzoilo-D-tyboftiranozylo)-4-aminopirymidyn-2-onu przy stosowaniu 10 równoważników bis-trimetylosililo-N-acetylołytozyny.

172 348

Do 4 g N-acetylocytozyny dodano 56 ml heksametylodIsIlazaru i 698 mg siarczanu amonowego. Roztwór ogrzewano w 115-120°C przez 4 godziny z mieszaniem, po czym nadmiar heksametylodisilazanu usunięto. Mieszaninę schłodzono do 50°C i rozpuszczono w 50 ml 1.,,2--iicł^łoiΌεtanu, 1,2-dicłhoroetan usunięto i uzyskaną stałą pozostałość rozpuszczono w 50 ml 1,2-dichloroetanu. ponownie usunięto uzyskując oleistą pozostałość. Oleistą pozostałość rozpuszczono w 2,5 ml 1,2-01.^^061^1^ uzyskującjednorodny roztwór bIs-trimetylosilIlo-N-acetylbcytozyry.

Do 1 g 3,5-dibenzoesanu 2-dezoksy-2,2-difluoro-D-ryboi'urarozylu dodano 2 ml suchego dichlorometanu. Roztwór schłodzono do -78°C i przeprowadzono reakcję z 0,55 ml trietyloaminy i 0,58 ml bezwodnik triflubrometanbsulfbnbwegb uzyskując wzbogacony w α-anomer 3,5-dibenzoilb-1-trifluorbmetarbsulfoman 2-dezoksy-2,2-diifuoro-D-rybofurazylu w roztworze. Starano się utrzymywać mieszaninę reakcyjną w temperaturze poniżej -65°C. Przeprowadzono reakcję roztworu wzbogaconego w α-anomer 3,5-dibenzoIlb-1-trifluorometanosulfomanu 2-dezoksy-2,2-diifuoro-D-rybofuranozylu z roztworem bis-trimetylosililo-N-acetylocytozyny w 23°C. Mieszaninę reakcyjną mieszano w -60°C przez 1,5 godziny uzyskując tytułowy blokowany nukleozyd, co potwierdziła analiza HPLC. Stosunek anomerów β:α w blokowanym nukleozydzie wynosił 2:1.

W celu wyekstrahowania produktu nukleozydowego z mieszaniny reakcyjnej dodano 50 ml dichlorometanu. Warstwę organiczną oddzielono i przemyto kolejno 50 ml 5% wodorowęglanu sodowego, a następnie 50 ml 1N kwasu solnego i 50 ml nasyconego roztworu chlorku sodowego. Ilościowa analiza HPLC wykazała, że β-anomer blokowanego nukleozydu uzyskano z wydajnością 15%.

Przykład XIII. Wytwarzanie wzbogaconego w anomer β 1 -(2'-<lezoksy-2', 2'-difluoro-3', 5'-dI-O-benzbIlb-D-rybbfuranozylo)-4-aminbpIrymIdyn-2-onu przy stosowaniu 20 równoważników bis-trimetylosililocytozyny.

Do 5,78 g cytozyny dodano 112 ml heksametylodisilazanu i 50 mg siarczanu amonowego. Roztwór ogrzewano w 115-120°C przez 3 godziny z mieszaniem, po czym nadmiar heksametylodisilazanu usunięto. Mieszaninę schłodzono do 27°C uzyskując stałą pozostałość, którą rozpuszczono w 35 ml dichlorometanu uzyskując jednorodny roztwór bis-trimetylbsIlilocytozyny.

Do 1 g 3,5-dibenzoesanu 2-dezbksy-2,2-difluoro-D-rybbfurarozylu dodano 10 ml dichlorometanu i 0,54 ml triet^yloaminy. Roztwór ten schłodzono do -78°C i przeprowadzono reakcję z 0,57 ml bezwodnika trifluorometanosulfonowego w 0,50 ml dichlorometanu uzyskując wzbogacony w α-anomer 3,5-diberzoilo-1-tπfIubrometarosulfoman 2-dezoksy2,2-difluoro-D-rybofuranbzylu w roztworze. Starano się utrzymywać mieszaninę reakcyjną w temperaturze poniżej -65°C. Przeprowadzono reakcję roztworu wzbogaconego w α-anomer 3,5-diberzoIlo- 1-trifluorometanbsulfomaru 2-dezoksy-2,2-difluoro-D-rybofuranozylu z roztworem bIs-trimetylosililbcytozyry w 27°C uzyskując tytułowy blokowany nukleozyd, co potwierdziła analiza HPLC; stwierdzono przy tym, że 11% wzbogaconego w α-anomer

3,5-diberzoilb-1-trifluorometanosulfonianu 2-dezoksy-2,2-difluoro-D-rybofuranozylu nie przereagowało. Stosunek anomerów β:α w blokowanym nukleozydzie wynosił 2,2:1. Ilościowa analiza HPLC wykazała, że β-anomer blokowanego nukleozydu uzyskano z wydajnością 54%.

Przykład XIV. Wytwarzanie wzbogaconego w anomer β 1-(2'-dezoksy-2', 2' -difluoro-3', 5'-di-O-benzoIlo-D-rybofurarozylb)-4-amInopirymIdyn-2-onu przy stosowaniu 20 równoważników bis-trmetylosilflocytozyny.

Do 5,78 g cytozyny dodano 112 ml heksametylodisilazanu i 50 mg siarczanu amonowego. Roztwór ogrzewano w 115-120°C przez 2 godziny z mieszaniem, po czym nadmiar heksametylodisilazanu usunięto. Uzyskany olej schłodzono do 23°C uzyskując stałą pozostałość, którą rozpuszczono w 35 ml dichlorometanu uzyskując jednorodny roztwór bistrimetylbsililbcytozyny, który schłodzono do 0°C.

Do 1 g S^-dibenzoesanu 2-dezoksy-2,2-diifuoro-D-rybofurarozylu dodano 9 ml dichlorometanu i 0,54 ml metyloaminy. Roztwór ten schłodzono do -78°C i przeprowadzono reakcję z 0,57 ml bezwodnika trifluorometarosulfonbwegb w 0,50 ml dichlorometanu

172 348 uzyskując wzbogacony w α -anomer 3,5-dibenzoilo-1-trifluorametanosulfonian 2-dezoksy-2,2difluoro-D-rybofuranozylu w roztworze. Starano się utrzymywać mieszaninę reakcyjną w temperaturze poniżej -65°C. Przeprowadzono reakqę roztworu wzbogaconego w α-anomer 3_;5-dibenz.oilo-'1 -trifluorometanosulfonianu 2-dezoksy-2,2--Ufluoro-D-rybofuranozylu z roztworem bis-trimetylosililocytozyny w 23°C uzyskując tytułowy blokowany nukleozyd, co potwierdziła analiza HPLC. Stosunek anomerówβ -.α w blokowanym nukleozydzie wynosił 2,2:1.

W celu wyekstrahowania produktu nukleozydowego z mieszaniny reakcyjnej przemyto ją dwukrotnie porcjami po 150 ml 1N kwasu solnego. Warstwę organiczną oddzielono i przemyto kolejno 150 ml 5% wodorowęglanu sodowego i 150 ml nasyconego roztworu chlorku sodowego. Ilościowa analiza HPLC wykazała, że β-anomer blokowanego nukleozydu uzyskano z wydajnością 49%.

Przykład XV. Wytwarzanie wzbogaconego w anomer β 1-(2'-dezoksy-2', 2' -difluoro-3', 5'-di-O-benzzcikc-D-rybofuranozyio)-4-aminoplrymidyn-2-cnu przy stosowaniu 30 równoważników bis-trim^^^osflilocytozyny.

Do 5,9 g cytozyny dodano 112 ml heksametylodisilazanu i 25 mg siarczanu amonowego. Roztwór ogrzewano w 120-125°C przez 3 godziny z mieszaniem, po czym nadmiar heksametylodisilazanu usunięto. Uzyskaną stałą pozostałość rozpuszczono w 35 ml dichlorometanu i schłodzono do 10°C uzyskując jednorodny roztwór bis-trimetylosililocytozyny.

Do 655 mg 3,5-dibenzoesanu 2-dezoksy-2,2-diffuoro-D-rybofuranozylu dodano 0,55 ml dichlorometanu i 0,36 ml trietyloaminy. Roztwór ten wymieszano w 23°C przez 30 minut, po czym schłodzono do -78°C i przeprowadzono reakcję z 0,35 ml bezwodnika trifluorometanosulfonowego w 0,50 ml dichlorometanu uzyskując wzbogacony w α-anomer 3,5-dibenzoilo-1-trifluorometanosulfonian 2-dezoksy-2,2<hifuoro-D-rybofuranozylu w roztworze. Starano się utrzymywać mieszaninę reakcyną w temperaturze poniżej -65°C. Przeprowadzono reakcję roztworu wzbogaconego w α -anomer 3,5-dibenzoilo-1-trifluorometanosulfonianu 2-dezoksy-2,2-difluoro-D-rybofuranozylu z roztworem bis-trimetylosllilocytozyny w 10^OC uzyskując tytułowy blokowany nukleozyd, co potwierdziła analiza HPLC. Stosunek anomerów β:α w blokowanym nukleozydzie wynosił 2,7:1. Ilościowa analiza HPLC wykazała, że β -anomer blokowanego nukleozydu uzyskano z wydajnością 60%.

Przykład XVL Wytwarzanie wzbogaconego w anomer β 1-(2'-dezoksy-2'', 2'-difluoro-3', 5' -di-O-benzono-D-tybofuranozylo)-4-ammopitymidyn-2-onu przy stosowaniu 20 równoważników bls-trimetykcsililocytozyny.

Do 5,78 g cytozyny dodano 112 ml heksametylodisilazanu i 50 mg siarczanu amonowego. Roztwór ogrzewano w 115-120°C przez 1,5 godziny z mieszaniem, po czym nadmiar heksametylodisilazanu usunięto. Uzyskaną stałą pozostałość rozpuszczono w 40 ml 1,2-dichloroetanu w 23°C uzyskując jednorodny roztwór bis-trimetylosililocytozyny.

Do 1 g 3,5-dibenzoesanu 2-dezoksy-2,2-diifuooo-D--ybofuranozyiu dodano 10 ml dichlorometanu i 1,2 ml trietyloaminy. Roztwór ten schłodzono do -78°C i przeprowadzono reakcję z 0,57 ml bezwodnika trifluorometanosulfonowego w 0,50 ml dichlorometanu uzyskując wzbogacony w α-anomer 3,5^-Jibenzoilo-1-trif^i^(^^ometanosulfonian 2-dezoksy2,2-difluoro-D-rybofuranozylu w roztworze. Starano się utrzymywać mieszaninę reakcyjną w temperaturze poniżej -65°C. Przeprowadzono reakcję roztworu wzbogaconego w α-anomer 3,5-dibenzoilo-1-trifluorometanosulfonianu 2-dezoksy-2,2-diifuoro-D-rybofuranozylu z roztworem bis-trimetylosililocytozyny w 23°C uzyskując tytułowy blokowany nukleozyd, co potwierdziła analiza HPLC. Stosunek anomerów β:α w blokowanym nukleozydzie wynosił 2,8:1. Ilościowa analiza HPLC wykazała, że β-anomer blokowanego nukleozydu uzyskano z wydajnością 50%.

Przykład XVII. Wytwarzaniewzbogaconego w anomerβ 1-(2' -dezoksy-2', 2'-difluoro-3', 5' -di-O-benzoilo-D-rybofuranozylo)-4-aminopirymidyn-2-onu przy stosowaniu 20 równoważników bis-trimetylosililocytozyny.

Do 5,78 g cytozyny dodano 112 ml heksametylodisilazanu i 50 mg siarczanu amonowego. Roztwór ogrzewano w 115-120°C przez 1,5 godziny z mieszaniem, po czym nadmiar heksametylodisilazanu usunięto. Uzyskaną stałą pozostałość rozpuszczono w 40 ml dichlorometanu w 23°C uzyskując jednorodny roztwór bis-trimetylosililocytozyny.

172 348

Do 1 g 3,5-dibenzoesanu 2-decnCpyt2,2-difluorotD-rybofuramcylu dodam 10 ml dichlorometanu i 0,54 ml trietyloaminy. Roztwór ten pphlndconn do -78°C i przeprowadzo no reakcję z 0,57 ml bezwodnika trlflnnrometpnopulfonnwedn w 0,50 ml dichlorometanu uzyskując wzbogacony w α-anomer 3,5t^ibencoiln-l·triflunromcrαmsnlfoniαn 2-eczocPyt

2,2-difluoro-D-rybofuranncylu w roztworze. Starano się utrzymywać mieszaninę reakcyjną w temperaturze poniżej -6? C. Przeprowadzono reakcję roztworu wzbogaconego w α-anomer 3,5-eibenzoilnt 1-trifluorometannpnlfnnianu 2-dczoCpy-2,2-difluorotDtrybofuramzylu z roztworem bls-trimctylnpililopytnzyny w 23°C uzyskując tytułowy blokowany nukleozyd, co potwierdziła analiza HPPC. Stosunek anomerów β:α w blokowanym nukleocyezic wynosił 2,5:1. Ilościowa analiza HPPC wykazała, że β-anomer blokowanego nuClenzydu uzyskano z wydajnością 68%.

Przykład XVIII. Wytwarzanie wzbogaconego w anomer β 1t(2'-dezoksy-2', 2'tdlflunąnt3', 5'-di-O-bcnyollntD-rybofnrpnoyyln)-4-aminnpirymieyn-2-onn przy stosowaniu 20 równoważników bip-trimetylosililocyto:cyny.

Do 5,78 g cytozyny dodano 5 ml dichlorometanu, 20,6 ml NtmerylotN-trΊmetylosllilolii{lunlorpctaloidu i 5 ml dlpmιclnlUGtαnu uzyskując jednornd^^y roztwór uis-tiimetylosilllnpytncyny.

Do 1 g 3,5-dibenzoesanu 2-decoksy-2,2-difllloro-Dtrybnfnramzylu dodam 3 ml dichlorometanu i 0,55 ml rrletylnaminy. Roztwór ten wymieszano w 23°Ć przez 30 minut, po pcym schłodzono do -78°C i przeprowadzono reakcję z 0,57 ml bezwodnika triflunrnmetat msulfomwcdo w 1 ml dichlorometanu uzyskując wzbogacony w α-anomer 3,5tdibenzoiln1-tπfluorometαmpulfoniαn 2-dezokpy-2,2-di]lfuoro-D-rybnfuranocylu w roztworze. Starano się utrzymywać mieszaninę reakcyjną w temperaturze poniżej -65°C. Przeprowadzono reakcję roztworu wzbogaconego w α-anomer 3,5-dibencniln-1trriflunrametanosίll{nnianu 2tdecnCpy-2,2-diifuoro-Dtrybnfuramzylu z roztworem bis-trlmctyln)sililop'yrocyny w 23°C uzyskując tytułowy blokowany nukleocyd, co potwierdziła analiza HPPC. Stosunek anomerów β:α w blokowanym nuklcozydcie wynosił 2,5:1.

W celu wyekstrahowania produktu nuClcozyenwcgn z mieszaniny reakcyjnej dodano 250 ml 1N kwasu solnego. Warstwę organiczną ndecielnno i przemyto 250 ml 5% węglanu sodowego. Ilościowa analiza HPPC wykazała, że β-anomer blokowanego nuClcocydu uzyskano z wydajnością 50%.

W poniższej tabeli przedstawiono wpływ rnzpupcPZPlrlCα i ilości równoważników molowych nuClenzydu pirymidynowego na stosunek anomerów i wydajność produktu nuklencyenwcgo.

Tabela 2

Rozpuszczalnik	Zasada (R')	Równoważniki zasady (R’)	Temperatura	Stosunek nukleozydów α/β	Wydajność
1	2	3	4	5	6
Dichlorometan	Cytozyna	20	-25°C	1:2,5	44%
Dichlorometan	Cytozyna	20	-30°C	1:2,3	45%
Dichlorometan	Cytozyna	20	0°C	1:2,5	49%
Dichlorometan	Cytozyna	20	23°C	1:2,2	49%
Dichlorometan	Cytozyna	20	23°C	1:1,8	31%
i 1,2-dichloroetan
Dichlorometan	Cytozyna	20	23°C	1:1,9	42%
i 1,2-dichloroetan
Dichlorometan	Cytozyna	20	23°C	1:2,8	50%
i 1,2-dichloroetan
Dichlorometan	Cytozyna	20	23°C	1:2,5	68%
Dichlorometan	Cytozyna	20	-15°C	1:2,3	58%
Dichlorometan	Cytozyna	20	27°C	1:2,2	54%

172 348

Tabela 2 - ciąg dalszy

-1-	-2-	-3-	-4-	-5-	-6-
Dichlorometan	Cytozyna	20	23°C	1:2,2	49%
Dichlorometan	'-'J	30	10°C	1 -9 7	60%
Dichlorometan	Cytozyna	1,5	23°C	1:1	17%
Dichlorometan	Cytozyna	3	23°C	1:1,3	6%
i 1,2-dichloroetan
Dichlorometan	Uracyl	2	-20°C	1:1	N/D
i 1,2 dichloroetan
Dichlorometan	Cytozyna	3,5	-78°C	1,3:1	10%
Dichlorometan i	N-acetylo-	10	-60°C	1:2	15%
1,2-dichloroetan	cytozyna
LZ-dichloroetan	Cytozyna	10	-78°C	1:3	28%
Dichlorometan	Cytozyna	10	0°C	1:2,5	32%
Dichlorometan	5-F-uracyl	15	23°C	1:2	N/D

W tabeii węglowodanem stosowanym do wytwarzania t)lc^k^i>wΛaπl^]^h nuldeozydów był wzbogacony w α-anomer 3,5-dibenzoIlb-1-trifluorometarosulfomanu 2-dezdksy-2,2-difluorb-D-rybbfuranbzylu. (N/D) = nie oznaczono. Wydajność podano w odniesieniu do ilości węglowodanu wyllczając je na podstawie ilościowej analizy HPLC z odwróceniem faz, przy czym pik odpowiedniego produktu w roztworze porównywano z wzorcem. W każdym przypadku grupę blokującą w zasadzie nukleinowej stanowiła grupa trimetylosililowa.

Przykład XIX. Wytwarzanie wzbogaconego w anomer β l-(2'-dezoksy-2', 2' -dinuoro-3', 5' -di-O-benzoilo-D-rybofuranozylo)-4-amirbpIrymidyn-2-or u.

12,0 g cytozyny, 60 ml heksametylodisilazanu i 10 mg siarczanu amonowego ogrzewano we wrzeniu pod chłodnicą zwrotną w 125°C przez 30 minut uzyskując jednorodny roztwór. Heksametylodisilazan oddestylowano uzyskując bis-trimetylbsililocytozynę. Reakcję 1,15 g 3,5-diberzbilb-1-α-metanbsulfomanu 2-dezbksy-2',2'-diflubro-D-rybbfuranbzylu z 6,89 g (10 równoważników) bis-trimetylosilIlbcytozyny w 2 ml anizolu i 3 ml acetonitrylu w 80°C w obecności 0,5 g soli potasowej kwasu nbnafluorb-1-butanosulfonowego prowadzono przez 16 godzin. Analiza HPLC potwierdziła, że reakcja przebiegła do końca, oraz wykazała, że wydajność in situ wyniosła 33%. Stosunek anomerów β:α w tytułowym związku wynosił 3:1.

Przykład XX. Wytwarzanie wzbogaconego w anomer β 1-(2'-dezoksy-2', 2', difluoro-3', 5'-di-O-benzbilo-D-rybofurarbzylb)-4-amInopIrymidyn-2-onu w obecności siarczanu potasowego.

Przeprowadzono reakcję 1,15 g 3,5-dibenzoilo-1-«-metanosulfonianu 2-dezoksy-2,2dIfluoro-D-rybofuranbzylu z 6,89 g (10 równoważników) bis-trimetylosililocytozyny wytworzonej w sposób opisany w przykładzie XIX, w 2,0 ml acetonitrylu w 80°C w obecności 0,5 g siarczanu potasowego przez 72 godziny. Analiza HPLC potwierdziła, że reakcja przebiegła do końca, oraz wykazała, że wydajność in situ wyniosła 65%. Stosunek anomerów β:α w tytułowym związku wynosił 4,7:1.

Przykład XXI. Wytwarzanie wzbogaconego w anomer β 1-(2'-dezoksy-2'. 2'-difluoro-3', 5'-di-O-benzbilo-D-rybofurarbzylo)-4-ammbpirymIdyn-2-onu w obecności soli tetrabutyloamonfowej kwasu trifluorbmetarosulfbnowego.

Przeprowadzono reakcję 0,29 ml 3,5-dibenzoilo-1-α-metanbsulfonianu 2-dezoksy2,2-difiuoro-D-rybofuranbzylu z 6,89 g (10 równoważników) bis-trimetylosililocytozyny wytworzonej w sposób opisany w przykładzie XIX, w 3,0 ml acetonitrylu w 80°C w obecności

1,5 mmola soli tetrabutylbamonIowej' kwasu trifluorometanosulfonbwegb (wytworzonej in situ w wyniku działania wodorotlenku tetrabutyloambriowegb (1,5 ml 1 molowego roztworu w metanolu) na 0,13 ml kwasu trifluorometanosulfonowego, a następnie oddestylowanie metanolu) przez 4 godziny. Analiza HPLC potwierdziła, że reakcja przebiegła do końca, oraz wykazała, że wydajność in situ wyniosła 45%. Stosunek anomerów β:α w tytułowym związku wynosił 7,1:1.

172 348

Przykład XXII. Wytwarzanie wzbogaconego w anomer β 1-(2'-dezoksy-2', 2' -difluoro-3' ,5 '-di-O-benzoilo-D-rybofuranozylo)-4-aminopirymidyn-2-onu w obecności siarczanu barowego.

Przeprowadzono reakcję 1,15 g 3,5-dibenzoilo-1-tα-metanosulfonianu 2-dezoksy-2,2difluoro-D-rybofuranozylu z 6,89 g (10 równoważników) bis-trimetylosililocytozyny wytworzonej w sposób opisany w przykładzie XIX, w 3,0 ml acetonitrylu w 75°C w obecności 1,0 g siarczanu barowego przez 20,5 godziny. Analiza HPLC potwierdziła, że reakcja przebiegła do końca, oraz wykazała, że wydajność in situ wyniosła 36%. Stosunek anomerów β:α w tytułowym związku wynosił 11,2:1.

Przykład XXIII. Wytwarzanie wzbogaconego w anomer β 1-(2'-dezoksy-2', 2'-difluoro-3', 5'tdi-O-benzollo-D-rybofuranozylo)-4-aminopirymldyn-2-onu w obecności siarczanu cezowego.

Przeprowadzono reakcję 1,15 g 3,5-dibenzoilo-1a-metanosulfonianu 2-dezoksy-2,2difluoro-D-rybofuranozylu z 6,89 g (10 równoważników) bis-trimetylosililocytozyny wytworzonej w sposób opisany w przykładzie XIX, w 3,0 ml acetonitrylu w 75°C w obecności 1,0 g ητ7Ρ7 9^ nndgn Δηαίισα ΡίΡϊ Pnnłnn0rHviłq rao^»io ηΓΎαΚίαΛί,η

HAU! P^kAAA ^VUM Τ» w A* -ł. WAlHii Λ U. A Ć2.Aa£^ X AA e *»a pi k A »łiV A UAdlU) ArV A LA ŁVUlVgl U do końca, oraz wykazała, że wydajność in situ wyniosła 24%. Stosunek anomerów β:α w tytułowym związku wynosił 14,9:1.

Przykład XXIV. Wytwarzanie wzbogaconego w anomer β 1-(2'-dezoksy-2', 2'-difluoro-3', 5'-di-O-berzoilo-D-Γybofuranozylo)-4-ammoplrymidyn-2-onu w obecności soli cezowej kwasu trifluorometanosulfonowego.

Przeprowadzono reakcję 1,15 g 3,5-dibenzoilo-1-<z-metanosulfonianu '-dezo^y-','difluoro-D-rybofuranozylu z 6,89 g (10 równoważników) bis-trimetylosililocytozyny wytworzonej w sposób opisany w przykładzie XIX, w 3,0 ml acetonitrylu w 75°C w obecności soli cezowej kwasu trifluorometanosulfonowego (wytworzonej in situ w wyniku działania 0,13 ml kwasu trifluorometanosulfonowego na nadmiar węglanu cezowego) przez 20,5 godziny. Analiza HPLC potwierdziła, że reakcja przebiegła do końca, oraz wykazała, że wydajność in situ wyniosła 66%. Stosunek anomerów β:α w tytułowym związku wynosił 7,2:1.

Przykład XXV. Wytwarzanie wzbogaconego w anomer β l-(2'-dezoksy-2', 2'-difluoro-3', 5'-di-Otbe.nzoilo-D-rybofuranozylo)t4-amlinopirymidyn-2-onu w obecności soli barowej kwasu trifluorometanosulfonowego.

Przeprowadzono reakcję 1,15 g 3,5-dibenzoilo-1-α-metanosulfonianu 2-dezoksy-2,2difluoro-D-rybofuranozylu z 6,89 g (10 równoważników) bis-trimetylosililocytozyny wytworzonej w sposób opisany w przykładzie XIX, w 3,0 ml acetonitrylu w 75°C w obecności soli barowej kwasu trifluorometanosulfonowego (wytworzonej in situ w wyniku działania 0,13 ml kwasu trifluorometanosulfonowego na nadmiar węglanu barowego) przez 20,5 godziny. Analiza HPLC potwierdziła, że reakcja przebiegła do końca, oraz wykazała, że wydajność in situ wyniosła 25%. Stosunek anomerów β:α w tytułowym związku wynosił 14,4:1.

Przykład XXVI. Wytwarzanie wzbogaconego w anomer β 1-(2'-dezoksy-2', 2', difluoro-3', 5'-di-benzoilo-D-rybofurano5ylo)-4-aminopirymidyn-2-onu w obecności soli potasowej kwasu trifluorometanosulfonowego.

Przeprowadzono reakcję 2,3 g (12,6 równoważników) 3,5-dibenzoilo-1-α-metanosulfonianu 2-dezoksy-2,2-difluoro-D-rybofuranozylu z 16,1 g bis-trimetylosililocytozyny wytworzonej w sposób opisany w przykładzie XIX, w 8,0 ml acetonitrylu w 75°C w obecności soli potasowej kwasu triHuorometanosulfonowego (wytworzonej in situ w wyniku działania 0,26 ml kwasu trifluorometanosulfonowego na 1,0 g węglanu potasowego) przez 45 godzin. Analiza HPLC potwierdziła, że reakcja przebiegła do końca, oraz wykazała, że wydajność in situ wyniosła 69,8%. Stosunek anomerówβ\α w tytułowym związku wynosił 7,2:1.

W celu wyekstrahowania produktu nukleozydowego mieszaninę reakcyjną schłodzono do temperatury 70-80°C i połączono z 40 ml 4N kwasu solnego. Produkt wytrącono, odsączono i wysuszono. Ilościowa analiza HPLC wykazała, że β-anomer blokowanego nukleozydu uzyskano z wydajnością 59,3%.

172 348

Przykład XXVIII (porównawczy). Wytwarzanie wzbogaconego w anomer β 1-(2' -dezoksy-2', 2' -difluoro-3', 5' -di-O-benzoilo-D-rybofuranozylo)-4-aminopirymidyn-2onu bez katalizatora.

Przeprowadzono reakcję 1,15 g 3,5-dibenzoiio-1-α-metanosulfonianu 2-dezoksy-2,2difluoro-D-rybofuranozylu z 6,09 g (10 równoważników) bis-trimetylosililocytozyny wytworzonej w sposób opisany w przykładzie XIX, w 4 ml anizolu w 110°C przez 20 godzin. Analiza HPLC potwierdziła, że reakcja przebiegła do końca, oraz wykazała, że wydajność in situ wyniosła 77%. Stosunek anomerówβ:α w tytułowym związku wynosił 3,4:1.

Przykład XXIX (porównawczy). Wytwarzanie wzbogaconego w anomer β 1-(2' -dezoksy-2', 2' -difluoro-3', 5 '-di-O-benzoilo-D-rybofuranozylo)-4-ammopiτymidyn-2onu bez katalizatora.

Przeprowadzono reakcję 1,15 g 3,5-dibenzoilo-1-« -metanosulfonianu 2-dezoksy2,2-diifuoro-D-rybofuranozylu z 6,08 g (10 równoważników) bis-trimetylosililocytozyny wytworzonej w sposób opisany w przykładzie XIX, w 4 ml propi^inirr^hl w 85°C w obecności soli cezowej kwasu trifluorometanosulfonowego (wytworzonej in situ w wyniku działania 0,13 ml kwasu irifluorometanosulfonowego na nadmiar węglanu cezowego) przez 20 godzin. Analiza HPLC potwierdziła, że reakcja przebiegła do końca, oraz wykazała, że wydajność in situ wyniosła 70%. Stosunek anomerówβ·.α w tytułowym związku wynosił 6,7:1.

Przykład XXX. Wytwarzanie wzbogaconej w anomer β 9-[1-(2'-dezoksy-2', 2'-difluoro-3', 5'-di-O-benzoilo-D-rybofuranozylo)]-2,6-dipiwaloamidopuryny przy zastosowaniu 2 równoważników soli potasowej 2,6-dipiwaaoamidopuryny.

Do 100 mg 3,5-dibenzoesanu 2-dezoksy-2,2-difluoro-D-rybofuranozylu dodano 1 ml dichlorometanu i 0,036 mola trietyloaminy. Roztwór mieszano w 23°C przez 15 minut, schłodzono do -40°C i poddano reakcji z bezwodnikiem trifluorometanosulfonowym uzyskując wzbogacony w α-anomer 3,5-dibenzolio-1-trlfluorometanosuifonian 2-dezoksy-2,2difluoro-D-rybofuranozylu w roztworze.

Wytworzono zawiesinę 185 mg 2,6-dipiwaloamidopuryny w 1,5 ml acetonitrylu i utrzymywano ją w stanie bezwodnym w atmosferze azotu. Do zawiesiny dodano 65 mg tert-butanolanu potasowego i uzyskaną mieszaninę mieszano w 23°C przez 10 minut uzyskując sól potasową 2,6-diρiwaioamidopuτ·yny. Sól schłodzono do 0°C i poddano reakcji z roztworem wzbogaconego w α-anomer 3,5-dibenzoilo-1-trifluorometanosuifonlanu 2dezoksy-2,2-difluoro-D-rybofuranozylu przez 1 godzinę, po czym ogrzano do 22°C uzyskując tytułowy blokowany nukleozyd, co potwierdziła analiza HPLC. Stosunek anomerów β:α w blokowanym nukleozydzie wynosił 2:1.

W celu wyekstrahowania produktu nukleozydowego z mieszaniny reakcyjnej dodano 35 ml octanu etylu, 1 ml wody, 1 ml 1N kwasu solnego i 2 ml nasyconego wodnego roztworu chlorku sodowego. Warstwę organiczną oddzielono, przemyto 5 ml nasyconego wodnego roztworu wodorowęglanu sodowego i 5 ml solanki, po czym wysuszono nad siarczanem magnezowym. Ilościowa analiza HPLC wykazała, że wydajność β - i α-anomeru nukleozydu wynosiła 42%.

Przykład XXXI. Wytwarzanie wzbogaconej w anomer β 9-[1-(2'-dezoksy-2', 2'-difluoro-3', 5'-di-O-benzoilo-D-rybofuranozylo)]-2,6-dipiwaloamidopuryny przy zastosowaniu 2 równoważników soli potasowej 2,6-dipiwaaoamidopuryny.

Do 1 g 3,5-dibenzoesanu 2-dezoksy-2,2-difluoro-D-Γybufuranozyiu dodano 0,55 ml trietyloaminy i 8,33 ml dichlorometanu w 23°C. Mieszaninę schłodzono do -78°C i przeprowadzono reakcję z 0,53 ml bezwodnika trifluorometanosulfonowego w 0,5 ml dichlorometanu uzyskując wzbogaconego w α-anomer 3,5-dibenzoilo-1-trifluorometanosulfonian 2-dezoksy-2,2-difluoro--D-rybofuranozyiu w roztworze. Starano się utrzymywać mieszaninę reakcyjną w temperaturze poniżej -65°C.

Wytworzono zawiesinę 1,85 g 2,6-dipiwaloamidopuryny w 30 ml acetonitrylu i utrzymywano ją w stanie bezwodnym w atmosferze azotu. Do zawiesiny dodano 651 mg tert-butanolanu potasowego i uzyskaną mieszaninę mieszano w 23°C przez 15 minut uzyskując sól potasową 2,6-dipiwaloamidopuryny. Zawiesinę soli dodano do 20 ml suchego dichlorometanu, schłodzono do 0°C i poddano reakcji z roztworem wzbogaconego w α-anomer

172 348

3,5-dibenzfilo-1-trifluorometanfs—fonianu 2-dezoksy-¾2-difluoro-D-rybffura.nozylu przez 1 godzinę, po czym ogrzano do 23°C uzyskując tyt—o—y blokowany nukleozyd, co potwierdziła analiza HPLC. Stosunek anomerówβ:α w blokowanym nukleozydzie wynosił 2:1.

W celu wyekstrahowania produktu nukleozydowego z mieszaniny reakcyjnej dodano 50 ml octanu etylu i 50 ml 1N kwasu solnego. Warstwę organiczną oddzielono, przemyto 50 ml 5% wodorowęglanu sodowego. Warstwę organiczną oddzielono i przemyto 50 ml nasyconego roztworu chlorku sodowego, po czym wysuszono nad siarczanem magnezowym.

Przykład XXXII. Wytwarzanie wzbogaconej w anomer β 9-[1-(2'-dezoksy-2', 2'-difluoro-3', 5'-di-O-benzfilo-D-rybofuranf)zylo)]-6-chloropuryny przy zastosowaniu 2 równoważników soli potasowej 6-chloropuryny.

Do 1,4 g 3,5-dibenzoesanu 2-dezoksy-2,2-difiuoro-D-rybofuranfzylu dodano 14 ml dichlorometanu i 0,515 ml trietyloaminy. Roztwór mieszano w 23°C przez 15 minut, po czym schłodzono go do -40°C i przeprowadzono reakcję z 0,621 ml bezwodnika trifluorometanfsulfono—ego uzyskując wzbogacony z α-anomer 3,5-dibenzfllo-1-trifluorometanosulfonian 2-dezoksy-2,2-diifuoro-D-rybofuranozylu w roztworze.

ii

H «2 w z> 1CC fw 1 , r «» *2 1 r, ,4·»·, rl·»·, m , ił r*y g, mm

W y iwu/WU Ławiieóiiitę 1,ó.ó -*mg vvllllfi^op—rylłJ w -3 mi awtuttittylu i —tΓzy^my—α.Πf ją w stanie bezwodnym w atmosferze azotu. Do zawiesiny dodano 130 mg tert-butanolanu potasowego i uzyskaną mieszaninę mieszano w 23°C przez 10 minut uzyskując sól potasową

6-chloropuryny. Zawiesinę soli schłodzono do 0°C i poddano reakcji z 2 ml rfzt—fru wzbogaconego w α-anomer 3,5-dibenzoilo-1-trlfluorometanosulffmanu 2-dezoksy-2,2-dif]uoro-D-rybffuranozylu przez 1 godzinę, po czym ogrzano do 22°C uzyskując tytułowy blokowany nukleozyd, co potwierdziła analiza HPLC. Stosunek anomerów β:α w blokowanym nukleozydzie wynosił 2:1.

W celu wyekstrahowania produktu nukleozydowego z mieszaniny reakcyjnej dodano 25 ml octanu etylu, 1 ml wody, 1 ml 1N kwasu solnego i 2 ml nasyconego wodnego roztworu chlorku sodowego. Warstwę organiczną oddzielono, przemyto 5 ml nasyconego wodnego roztworu wodorowęglanu sodowego i 5 ml solanki, po czym wysuszono nad siarczanem magnezowym. Ilościowa analiza HPLC wykazała, że wydajność β-anomeru nukleozydu wynosiła 27%.

Przykład XXXIII. Wytwarzanie wzbogaconej w anomer β 9-[1-(2'-dezoksy-2', 2'-difluoro-3', 5'-di-O-benzoilf-D-Iybofuranozylf)]-2,6-dichloro-3-deazapuryny przy zastosowaniu 2 równoważników soli potasowej 2,6-dichloro-3-deazapuryny.

Do 1,4 g 3,5-dibenzoesanu 2-dezfksy-2,2-difluofo-D-rybofuranffzylu dodano 14 ml dichlorometanu i 0,515 ml trietyloaminy. Roztwór mieszano w 23°C przez 15 minut, po czym schłodzono go do -40°C i przeprowadzono reakcję z 0,621 ml bezwodnika triflufrometanfsulffno—ego uzyskując wzbogacony z α-anomer 3,5-dibenzoilo-1-triflufrometanosulfonian 2-dezoksy-2,2-diifuoro-D-rybufuranozylu w roztworze.

Wytworzono zawiesinę 82 mg 2,6-dichloro-3-deazapuryny w 1,5 ml acetonitrylu i utrzymywano ją w stanie bezwodnym w atmosferze azotu. Do zawiesiny dodano 49 mg tert-butanolanu potasowego i uzyskaną mieszaninę mieszano w 23°C przez 10 minut uzyskując sól potasową 2,6-dichloro-3-deazapuiyny. Zawiesinę soli schłodzono do 0°C poddano reakcji z roztworem wzbogaconego w α -anomer 3,5-dbenzfflo4-trfuoro-metanosulfonianu 2-dezfksy-2,2-difluoπf-D-rybof—anozylu przez 1 godzinę, po czym ogrzano do 20°C uzyskując tytułowy blokowany nukleozyd, co potwierdziła analiza HPLC. Stosunek anomerów β:α w blokowanym nukleozydzie wynosił 2,5:1.

W celu wyekstrahowania produktu nukleozydowego z mieszaniny reakcyjnej dodano 25 ml octanu etylu, 1 ml wody, 1 ml 1N kwasu solnego i 2 ml nasyconego wodnego roztworu chlorku sodowego. Warstwę organiczną oddzielono, przemyto 5 ml nasyconego wodnego roztworu wodorowęglanu sodowego i 5 ml solanki, po czym wysuszono nad siarczanem magnezowym. Ilościowa analiza HPLC wykazała, że wydajność β-anomeru nukleozydu wynosiła 21%; temperatura topnienia produktu 127-129°C.

Przykład XXXIV. Wytwarzanie wzbogaconej w anomer β 9-[1-(2'-dezoksy-2', 2'-difluoro-3', 5'-di-O-benzoilo-D-rybofuranfzylf)]-2,6-dichloropuryny przy zastosowaniu równoważników soli potasowej 2,6-dichloropuryny.

172 348

Do 1,4 g 3,5-dibenzoesanu 2-dezoksy-2,2-dlfluofo-D-rybofurarozylu dodano 14 ml dichlorometanu i 0,515 ml trietyloammy. Roztwór mieszano w 23°C przez 15 minut, po czym schłodzono go do -40°C i przeprowadzono reakcję z 0,621 ml bezwodnika trifluorometanosulfonowego uzyskując wzbogacony w α-anomer 3,5-f^ih^^ar7oi^o-1-trlfluornmetarnsnlfn nian 2-dezoksy-2,2-diifuoro-D-rybofuranozylu w roztworze.

Wytworzono zawiesinę 220 mg 2,6-dichloropuryny w 3 ml acetonitrylu i utrzymywano ją w stanie bezwodnym w atmosferze azotu. Do zawiesiny dodano 130 mg tert-butanolanu potasowego i uzyskaną mieszaninę mieszano w 23°C przez 10 minut uzyskując sól potasową

2,6-dichloropuryny. Zawiesinę soli schłodzono do 0°C i poddano reakcji z roztworem wzbogaconego w α-anomer 3,5-dibenzoilot1-trifluorometanosulfonianu 2-dezoksy-2,2tdifluorotD-rybofuranozylu przez 1 godzinę, po czym ogrzano do 22°C uzyskując tytułowy blokowany nukleozyd, co potwierdziła analiza HPLC. Stosunek anomerów β:α w blokowanym nukleozydzie wynosił 2,5:1.

W celu wyekstrahowania produktu nukleozydowego z mieszaniny reakcyjnej dodano 25 ml octanu etylu, 1 ml wody, 1 ml 1N kwasu solnego i 2 ml nasyconego wodnego roztworu chlorku sodowego. Warstwę organiczną oddzielono, przemyto 5 ml nasyconego wodnego roztworu wodorowęglanu sodowego i 5 ml solanki, po czym wysuszono nad siarczanem magnezowym. Ilościowa analiza HPLC wykazała, że wydajność β-anomeru nukleozydu wynosiła '2%.

Przykład XXXV. Wytwarzanie wzbogaconej w anomer β 1-[1-(2'-dezoksy-2', 2'-difluoro-3', 5'tdi-O-benzoilo-D-rybofuranozylo)]-3-karboetoksy-1,2,4-triazolu przy zastosowaniu 2 równoważników soli potasowej 3-karboetoksy-1,2,4-triazolu.

Do 1,4 g 3,5-dibenzoesaru 2-dezoksy-2,2-difluoco-D-rybofurarozylu dodano 14 ml dichlorometanu i 0,515 ml trietyloaminy. Roztwór mieszano w 23°C przez 15 minut, po czym schłodzono go do -40°ϋ i przeprowadzono reakcję z 0,621 ml bezwodnika trifluorometanosulfonowego uzyskując wzbogacony w α-anomer 3,5-dibenzoilo-1-trifluorometanosulfonian 2-dezoksy-2,2-diifuoro-D-rybofuranozylu w roztworze.

Wytworzono zawiesinę 164 mg estru triazolu w 3 ml acetonitrylu i utrzymywano ją w stanie bezwodnym w atmosferze azotu. Do zawiesiny dodano 131 mg tert-butanolanu potasowego i uzyskaną mieszaninę mieszano w 23°C przez 10 minut uzyskując sól potasową 3-karboetoksy-1,2,4-triazolu. Zawiesinę soli schłodzono do 0°C i poddano reakcji z 2 ml roztworu wzbogaconego w α-anomer 3,5-dibenzoilo-1-trifluorometanosulfonIanu 2-dezoksy-2,2-difluoro-D-rybofuranozylu przez 40 minut, po czym ogrzano do 15°C uzyskując tytułowy blokowany nukleozyd, co potwierdziła analiza HPLC. Stosunek anomerów β:α w blokowanym nukleozydzie wynosił 2,5:1.

W celu wyekstrahowania produktu nukleozydowego z mieszaniny reakcyjnej dodano 25 ml octanu etylu, 1 ml wody, 1 ml 1N kwasu solnego i 2 ml nasyconego wodnego roztworu chlorku sodowego. Warstwę organiczną oddzielono, przemyto 5 ml nasyconego wodnego roztworu wodorowęglanu sodowego i 5 ml solanki, po czym wysuszono nad siarczanem magnezowym. Ilościowa analiza HPLC wykazała, że wydajność β-anomeru nukleozydu wynosiła 14%.

Przykład XXXVI. Wytwarzanie wzbogaconej w anomer β 9-[1-(2'-dezoksy-2', 2' -difluoro-3', 5' -di-O-benzoilo-D-ryboturanozylo)]-2-amino-6-chloropuryny przy zastoso waniu 2 równoważników soli potasowej '-amino-ó-chloropuryny.

Do 1,4 g -INdibenzoesanu 2-dezoksyt2,2-difluoro-D-rybofuranozylu dodano 14 ml dichlorometanu i 0,515 ml trietyloammy. Roztwór mieszano w 23°C przez 15 minut, po czym schłodzono go do -40°C i przeprowadzono reakcję z 0,621 ml bezwodnika trifluorometanosulfonowego uzyskując wzbogacony w α-anomer 3,5-dibenzoilo-1-trifluorometanosulfonian 2-dezoksyt2,2-difluoro-D-rybofuranozylu w roztworze.

Wytworzono zawiesinę 197 mg 2-aminot6-chloropuryny w 3 ml acetonitrylu i utrzymywano ją w stanie bezwodnym w atmosferze azotu. Do zawiesiny dodano 130 mg tert-butanolanu potasowego i uzyskaną mieszaninę mieszano w 23°C przez 10 minut uzyskując sól potasową '-ammo-ó-chloropuryny. Zawiesinę soli schłodzono do 0°C i poddano reakcji z 2 ml roztworu wzbogaconego w α-anomer 3,5-diberzoilo-1-trifluorometarosulfonla26

172 348 nu 2-dezbksy-2,2-diifuoro-D-Γybofuranozylu przez 1 godzinę, po czym ogrzano do 22°C uzyskując tytułowy blokowany nukleozyd, co potwierdziła analiza HPLC. Stosunek anomerów β:α w blokowanym nukleozydzie wynosił 2:1.

W celu wyekstrahowania produktu nukleozydowego z mieszaniny reakcyjnej dodano 100 ml octanu etylu i 10 ml wody, na skutek czego wytrącił się osad. Osad odsączono, przemyto 5 ml nasyconego wodnego wodorowęglanu sodowego i 5 ml nasyconego wodnego roztworu chlorku sodowego, po czym wysuszono nad siarczanem magnezowym. Ilościowa analiza HPLC wykazała, że wydajność β-anomeru nukleozydu wynosiła 14%.

Przykład XXXVII. Wytwarzanie wzbogaconej w anomer β 9-[1-(2'-dezoksy-2', 2'-dIflubro-3', 5'- di-O-benzbilb-D-rybofuranb2tylb)]-2,6-dipiwalbamidopuryny przy zastosowaniu 2 równoważników soli potasowej 2,6-dipiwaloamidopuryny.

Do 3,78 g 3,5-dibenzoesanu 2-dezoksy-2,2-diifuoro-D-rybofuranozylu dodano 30 ml dichlorometanu i 1,39 ml trietyloaminy. Roztwór mieszano w 23°C przez 15 minut, po czym schłodzono go do -40°C i przeprowadzono reakcję z 1,68 ml bezwodnika trifluorometanbsulfbnbwegb uzyskując wzbogacony w α-anomer 3,5-dibenzbIlo-1-trifluorometarbsulfon mau L-uc£Utoy-ó,ó-uinuuiu-.u-iyuuiuiaiiuZiyiu w luaWuuo.

Wytworzono zawiesinę 6,99 g 2,6-dIpiwaloamidbpuryny w 100 ml acetonitrylu i utrzymywano ją w stanie bezwodnym w atmosferze azotu. Do zawiesiny dodano 2,46 g tert-butanolanu potasowego i uzyskaną mieszaninę mieszano w 23°C przez 10 minut, po czym wysuszono ją do stałej wagi pod zmniejszonym ciśnieniem w 40°C uzyskując sól potasową

2,6-dipiwaloamidopuryny. Zawiesinę soli dodano do 100 ml dichlorometanu, schłodzono do 0°C i poddano reakcji z roztworem wzbogaconego w α-anomer 3,5-dibenzoilb-1-triflubrometarbsulfomaru 2-dezbksy-2,2-difluoro-D-rybofuranblylu przez 1 godzinę, po czym ogrzano do 22°C uzyskując tytułowy blokowany nukleozyd, co potwierdziła analiza HPLC.

W celu wyekstrahowania produktu nukleozydowego z mieszaniny reakcyjnej dodano 500 ml octanu etylu, 20 ml lodu, 20 ml 1N kwasu solnego i 35 ml nasyconego wodnego roztworu chlorku sodowego. Warstwę organiczną oddzielono, przemyto 25 ml nasyconego wodnego roztworu wodorowęglanu sodowego i 25 ml solanki, po czym wysuszono nad siarczanem magnezowym. Stosunek arbmerów β:α w blokowanym nukleozydlie wynosił 1,8:1. Ilościowa analiza HPLC wykazała, że wydajność β-anomeru nukleozydu wynosiła 28%; temperatura topnienia produktu 238-239°C.

Przykład XXXVIII. Wytwarzanie wzbogaconej w anomer β 9-[1-(2'-dezbksy-2', 2' -diflubro-3', 5'-di-O-benzbilb-D-rybbfuranozylb)]-6-piwaloamidopuryny przy zastosowa niu 2 równoważników soli potasowej 6-piwaloamiddpuryny.

Do 1,4 g 3,5-dibenzoesanu 2-dezoksy-2,2-difluoro-D-rybofuranozylu dodano 14 ml dichlorometanu i 0,515 ml trietyloammy. Roztwór mieszano w 23°C przez 15 minut, po czym schłodzono go do -40°C i przeprowadzono reakcję z 0,621 ml bezwodnika triflubrometarbsulfbrbwegb uzyskując wzbogacony w α-anomer 3,5-diberlbilo-1-trifluorometarbsulfonian 2-delbksy-2,2-diίfuoΓO-D-rybofuranbzylu w roztworze.

Wytworzono zawiesinę 255 mg 6-piwaloamidopuryny w 3 ml acetonitrylu i utrzymywano ją w stanie bezwodnym w atmosferze azotu. Do zawiesiny dodano 131 mg tert-butanolanu potasowego i uzyskaną mieszaninę mieszano w 23°C przez 10 minut uzyskując sól potasową 6-piwalbamidopmymy. Zawiesinę soli schłodzono do 0°C i poddano reakcji z roztworem wzbogaconego w α-anomer 3,5-diberlbIlo-1-trIfluorbmetarc.isulfonianu 2-dezbksy-2,2-difluαro-D-rybbfurarolylu przez 1 godzinę., po czym ogrzano do 22°C uzyskując tytułowy blokowany nukleozyd, co potwierdziła analiza HPLC. Stosunek anomerów β:α w blokowanym nukleblydlie wynosił 2:1.

W celu wyekstrahowania produktu nukleozydowego z mieszaniny reakcyjnej dodano 25 ml octanu etylu, 1 ml wody, 1 ml 1N kwasu solnego i 2 ml nasyconego wodnego roztworu chlorku sodowego. Warstwę organiczną oddzielono, przemyto 5 ml nasyconego wodnego roztworu wodorowęglanu sodowego i 5 ml solanki, po czym wysuszono nad siarczanem magnezowym. Ilościowa analiza HPLC wykazała, że wydajność β-anomeru nukleozydu wynosiła 28%.

172 348

Przykład XXIX. Wytwarzanie wzbogaconej w anomer β 9t[1t(2'tdecoCpy-2', ''-ϋΑυοη^', 5'-ei-O-bencnUotD-rybofuranoiyln)]-&bromo-7-cy'ann-7-dcryrtótpiwalopmidopuryny przy cpstnpnwαniu 2 równoważników soli potasowej 8tbromn-7tcyjaro-7-deazα-6t ρlwalnaoidnzuryriy.

Do 1,4 g 3,5-diberznesanu 2-deznCpyt2,2-dif{uora-D-rybofuΓαroyyln dodano 14 ml dichlorometanu i 0,515 ml η-ί^^αοί^. Roztwór micpzpnn w 23°C przez 15 minut, po czym schłodzono go do -40°C i przeprowadzono reakcję z 0,621 ml bezwodnika rriflnorometanosulfonowego uzyskując wzbogacony w α -anoder 3,5-dibencoilot1-rrifl·unromcrαnosulfnt nian 2-dezoCsy-2,2-difluoro-D-rybofnranozylu w roztworze.

Wytworzono zawiesinę 187 mg S-bromoY-cyjano^-deaar-ó-piwaroamidopuryny w 3 ml aρcronirryln i utrzymywano ją w stanie bezwodnym w atmosferze azotu. Do zawiesiny dodano 65 mg tcrrtbntannlanu potasowego i uzyskaną mieszaninę mieszano w 23°C przez 10 minut uzyskując sól potasową 8tbromn-7-p2ano-7-deaca-6-piwalnamidopuryny. Zawiesinę soli schłndzonn do 0°C i poddano reakcji z 1 ml roztworu wzbogaconego w α -rnomer 3,5-eibenynilot1-trifluorometpnnsnlfonipru 2toecnCp/t2,2--df{uorrc-D-rybofnranozyln przez 1 godzinę, po czym ogrzano do 20°C uzyskując tytułowy blokowany nu¹clcocy'd, co potwierdziła analiza HPPC. Stosunek anomerów β:α w blokowanym nuklenzydzie wynosił 2:1.

W celu wyekstrahowania produktu nuClcnzydnwegn z mieszaniny reakcyjnej dodano 25 ml octanu etylu, 1 ml wody, 1 ml 1N kwasu solnego i 2 ml nasyconego wodnego roztworu chlorku sodowego. Warstwę organiczną oddzielono, przemyto 5 ml nasyconego wodnego roztworu wodorowęglanu sodowego i 5 ml solanki, po czym wysuszono nad siarczanem magnezowym. Ilościowa analiza HPPC wykazała, że wydajność β-Pnnmcrn nuClcnzydu wynosiła 24%.

Przykład XP. Wytwarzanie wzbogaconej w anomer β 9t[1t(2'tdcznCpy-2', 2'tdiίluro-3^,, 5'-dltOtbenzoiln-Dtrybofnranozyln)]-2,6-dipiwakiamidnpnryny przy zastosowaniu 2 równoważników soli potasowej 2,6-diplwaloanllιenpuryny w różnych rozpuszczalnikach reakcyjnych.

Do 1 g 3,5-dibenzoesanu 2tdezoksyt2,2-difluoro-D-rybofnranozylu dodano 10 ml dichlorometanu i 0,36 ml trle.tylnaminy. Roztwór ten mieszano w 23°C przez 15 minut, -40°C i przeprowadzono reakcję z 0,45 ml bezwodnika trifluornmeranopnlfnrowcgo uzyskując wzbogacony w α-ρ^οο· 3,5-dibenznlln-1-tπfluornmetαnnsulfoniαn 2tdczoksy-2,2-dlflunrn-Dtrybofuranozylu w roztworze.

Wytworzono zawiesinę 1,85 g 2,6-diziwalnamidnpnryny w 30 ml ppcrnmtrylu i utrzymywano ją w stanie bezwodnym w atmosferze azotu. Do zawiesiny dodano 0,65 mg tcrr-butpnnlanu potasowego i uzyskaną mieszaninę micscpnn w 25°C przcz 10 minut uzyskując sól potasową 2,6-diplwaloamienpnryny. Zawiesinę soli wysuszono pod ymniejpconym ciśnieniem w 40°C do stałej wagi uzyskując substancję stałą o barwie białej. 207 mg pnli puryny cawiesznnn w 1,5 ml rozpuszczalnika wymienionego w próbach A-F w tabeli poniżej, w atmosferze azotu, schłneconn do 0°C i poddano reakcji z roztworem wzbogaconego μπ^γ 3,5-dibencnlki-1ttrifluorometanosulfonlanu 2tdccoksyt2,2-difluoroDtrybofurαnozylu przez 1 godzinę w 0°C uzyskując tytułowy blokowany nuklcozyd, co potwierdziła analiza HPPC. Stosunek anomerów β:α w blokowanym nnClenzydcic podano poniżej.

W cclu wyekstrahowania produktu nuClcncydnwcgn z mieszaniny reakcyjnej dodano 25 ml octanu ctylu, 1 ml wody, 1 ml 1N kwasu solnego i 2 ml nasyconego wodnego roztworu chlorku sodowego. Warstwę organiczną oddzielono, przemyto 2 ml nasyconego wodnego roztworu wodorowęglanu sodowego i 5 ml solanki, po czym wysuszono nad siarczanem magnezowym. Ilościowa analiza HPPC wykazała, że wydajność β-ammcru nuClcocydu była następująca:

172 348

Próba	Rozpuszczalnik	Stosunek nukleozydów β/α	Wydajność β (%)
A	Tetrahydrofuran	1,3:1	45
B	Toluen	1,8:1	*+>
C	Octan etylu	1,6:1	47
D	Dichloroetan	2,1:1	55
E	Alkohol tert-butylowy	3,5:1	53
F	Acetonitryl	1,6:1	40

Przykład XLI. Wytwarzanie wzbogaconej w anomer β 9-[1-(2'-dezoksy-2', 2-difluoro-3', 5'-dl-O-benzollo-D-iyboluranozylo)]-2-aιłetrmido-6-dOenylokarbamolloksypuryπy przy zastosowaniu 2 równoważników soli potasowej 2-acetamido-ó-difenylokarbamoiloksypuryny.

Do 1,4 g 3,5-dibenzoesanu 2-dezoksy-2,2-di0uoro-D-ryboffranozylu dodano 14 ml dichlorometanu i 0,515 ml trietyloaminy. Roztwór mieszano w 23°C przez 15 minut, po czym schłodzono go do -40°C i przeprowadzono reakcję z 0,621 ml bezwodnika trifluorometanosulfonowego uzyskując wzbogacony w α-anomer 3,5-dibenzoilo-1-trifluorometanosulfonian 2_-dłzoksy_-2,2-dilIu oro_-D-ryboOfranozylu w roztworze.

Wytworzono roztwór 2,56 g 2-acetamido-6-di0enylokarbamoiloksypuryny w 50 ml gorącego dimetyloformamidu i utrzymywano go w stanie bezwodnym w atmosferze azotu. Roztwór schłodzono do 25°C i dodano 0,74 g tert-butanolanu potasowego i uzyskaną mieszaninę mieszano w 23°C przez 10 minut i odparowano uzyskując olej, który ucierano z eterem, odsączono na filtrze i wysuszono pod zmniejszonym ciśnieniem w 40°C uzyskując sól potasową 2-ałetamido-6-difenylokarbamolloksypuryny. 496 mg soli purynowej zawieszono w 3 ml dichlorometanu, schłodzono do 5 °C i poddano reakcji z roztworem wzbogaconego w α-anomer 3,5-dibenzoilo-1-trifluorometanosulfonlanf 2-dezoksy-2,2-diflforo-D-ryboffrαnozylu przez 1 godzinę, po czym ogrzano do 25°C uzyskując tytułowy blokowany nukleozyd, co potwierdziła analiza HPLC. Stosunek anomerów β·.α w blokowanym nukleozydzie wynosił 1,8:1.

W celu wyekstrahowania produktu nukleozydowego z mieszaniny reakcyjnej dodano 25 ml octanu etylu, 1 ml wody, 1 ml 1N kwasu solnego i 2 ml nasyconego wodnego roztworu chlorku sodowego. Warstwę organiczną oddzielono, przemyto 5 ml nasyconego wodnego roztworu wodorowęglanu sodowego i 5 ml solanki, po czym wysuszono nad siarczanem magnezowym. Ilościowa analiza HPLC wykazała, że wydajność β-anomeru nukleozydu wynosiła 5,8%.

Przykład XLII. Wytwarzanie wzbogaconej w anomer β 9-[1-(2'-dezoksy-2', 2'-diHuoro-3', 5'-di-O-benzoilo-D-rybol'uranozylo)]-2,6-dipiwaloamldopfryny przy zastosowaniu 7 równoważników soli potasowej 2,6-dipiwaloamidopuryny.

Do 100 mg 3,5-dibenzoesanf 2-dezoksy-2,2-di0uoro-D-ryboffranozylu dodano 3 ml dichlorometanu i 0,036 ml trietyloaminy. Roztwór mieszano w 23°C przez 15 minut, po czym schłodzono go do -78°C i przeprowadzono reakcję z 0,045 ml bezwodnika trifluorometanosflOonowego uzyskując wzbogacony w α-anomer 3,5-dibenzoilo-1-triflforometanosuOonian 2-dezoksy-2,2-diOuoro-D-ryboOuranozylu w roztworze.

Wytworzono zawiesinę 1,85 g 2,6-dipiwaloamidopuryny w 3 ml acetoinitrylu i utrzymywano ją w stanie bezwodnym w atmosferze azotu. Do zawiesiny dodano 0,65 g tert-butanolanu potasowego i uzyskaną mieszaninę mieszano w 23°C przez 10 minut, po czym wysuszono pod zmniejszonym ciśnieniem w 40°C uzyskując sól potasową

2,6-dipiwaloamidopuryny, którą schłodzono do -78°C. Sól puryny poddano reakcji z roztworem wzbogaconego w α-anomer 3,5-dibenzoilo-1-trifluorometanosulfonianu 2-dezoksy-2,2-di0uoro-D-rybofuranozylu w 23°C, mieszano przez 1,5 godziny i ogrzano do 22°C uzyskując tytułowy blokowany nukleozyd, co potwierdziła analiza HPLC.

W celu wyekstrahowania produktu nukleozydowego z mieszaniny reakcyjnej dodano 25 ml octanu etylu, 1 ml lodu, 1 ml 1N kwasu solnego i 2 ml nasyconego wodnego roztworu chlorku sodowego. Warstwę organiczną oddzielono, przemyto 5 ml nasyconego wodnego roztworu wodorowęglanu sodowego i 5 ml solanki, po czym wysuszono nad siarczanem magnezowym. Stosunek anomerów β·.α w blokowanym nukleozydzie wynosił 2,7:1.

172 348

Przykład XLIII. Wytwarzanie wzbogaconego w anomer β 1-(2' -dezoksy-2', 2'-difłuoro-3', 5'-di-O-benzoilo-D-rybofuraNozylo)-4-aminopiiymidyN-2-onu przystosowaniu 3 równoważników bis-trimetylosililocytozyny.

Bis-trimetylosililocytozynę wytworzono w wyniku połączenia 292 mg cytozyNy z 2 ml heksametylodisilazanu, 11 mg siarczanu amonowego i 5 ml ksylenów, po czym mieszaninę ogrzewano we wrzeniu pod chłodnicą zwrotną przez 1 godzinę uzyskując jednorodny roztwór. Nadmiar ksylenów i heksametylodisilazanu usunięto uzyskując jako stopioną pozostałość bis-trimetylosililocytozyNę. 400 mg 3,5-dibeNzoilo-1-α-metaNosulfonianu 2dezoksy-2,2-dilluoro-D-rybofuranozylu rozpuszczono w 2 ml ksylenów i dodano do stopionej bis-trimetylosililocytozyNy, po czym ksyleny usunięto. Temperaturę mieszaniny reakcyjnej 160°C utrzymywano przez 15 minut. Analiza HPLC potwierdziła, że reakcja przebiegła do końca. Stosunek anomerów α:β w blokowanym nukleozydzie wynosił 1:1,3.

W celu wyekstrahowania produktu nukleozydowego mieszaninę schłodzono, rozcieńczono 50 ml octanu etylu i przemyto 50 ml 1N kwasu solnego.

Przykład XLIV. Wytwarzanie wzbogaconego w anomer β 1-(2'-dezokst-2',

9'._zifhS⁷-'--D'-/·Λτταηπτν1η\-zLlrotfzniriinDtmJ^-ikrm o p rntymmuzadtiir-Nmi V-ic.tN-r«<*_

Au MILI W «Ζ J L-Z A J MMLM* MAlMłJJLMy i AW J LAAiMJ H MALM LJ A HA1VI X <4* ,1», tLILMLLLL UlkJ LL Liii V tylosiliiouracylu.

Bis-trimetylosililouracyl uzyskano łącząc 295 mg uracylu z 5 ml heksamety-lodisilazanu, 11 mg siarczanu amonowego i 10 ml 1,2-cdcłhoroetanu. Roztwór ogrzewano w 110°C przez 1 godzinę uzyskując jednorodny roztwór, po czym nadmiar ksylenów i heksametylodisilazanu usunięto otrzymując stopiony bis-trimetylosililouracyl. Do stopionego bis-trimetylosililouracylu dano 200 mg 3,5-dibenzoilo-1-«-metanosulfoniaNu 2-dezok^sy-2,2difluoro-D-rybofuranozylu. Mieszaninę reakcyjną utrzymywano w temperaturze 150C przez 2 godziny. Analiza HPLC potwierdziła, że reakcja przebiegła do końca. Stosunek anomerów α:β w blokowanym nukleozydzie wynosił 1:1,8.

W celu wyekstrahowania produktu nukleozydowego mieszaninę schłodzono, rozcieńczono 50 ml octanu etylu i przemyto 50 ml 1N kwasu solnego.

Przykład XLV. Wytwarzanie wzbogaconego w anomer β 1-(2'-dezoksy-2', 2'-difluoro-3', 5'-di-O-benzoilo-D-rybofuraNozyl^)-4-^^im]^<^]piiymidyN-:^^^nu przy stosowaniu 10 równoważNików bis-trimetylosllilocytozyNy.

Do 1,12 g stopionej bis-trimetylosililocytozyNy dodano 200 mg 3,5-dibenzoilo-1-ametanosulfonianu 2-dezoksy-2,2-difluoro-D-rybofuranozylu. Mieszaninę reakcyjną utrzymywano w temperaturze 130°C przez 1 godzinę. Analiza HPLC potwierdziła, że reakcja przebiegła do końca. Stosunek anomerów β:α w blokowanym nukleozydzie wynosił 1,7:1.

W celu wyekstrahowania produktu nukleozydowego mieszaninę reakcyjną schłodzono, rozcieńczono 100 ml octanu etylu i przemyto 100 ml 1N kwasu solnego. Ilościowa analiza HPLC warstwy organiczNej wykazała, że β-anomer blokowanego nukleozydu uzyskano z wydajnością 50%.

Przykład XLVI. Wytwarzanie wzbogaconego w anomer β 1-(2'-dezoksy-2', 2'-difluoro-3', 5'-di-O-benzoilo-D-rybofuranozylo)-4-acetamidopirymidyN-2-oNu przy stosowaniu 3 równoważników bis-trimetylosrlilo-N-acetylocytoztNy.

Do 500 mg bis-trimetylosilrlo-N-acetyloctt02yny dodano 980 mg 3,5-dibeNzoilo-1-αmetanosulfonianu 2-dezoksy-2,2-difluoro-D-rybofuraNozylu. Mieszaninę reakcyjną utrzymywano w temperaturze 108°C przez 3 godziny. Analiza HPLC potwierdziła, że reakcja przebiegła do końca. Stosunek anomerów β:α w blokowanym nukleozydzie wynosił 1,4:1.

W celu wyekstrahowania produktu nukleozydowego mieszaninę reakcyjną schłodzono, rozcieńczono 25 ml octanu etylu i przemyto 25 ml 1N kwasu solnego. Warstwę wodną przemyto 30 ml octanu etylu. Ilościowa analiza HPLC warstwy octanu etylu wykazała, że β-anomer blokowanego nukleozydu uzyskano z wydajnością 34%.

Przykład XLVII. Wytwarzanie wzbogaconego w anomer β 1-(2'-dezoksy-2', 2' -difluoro-3', 5'-di-O-benzoilo-D-rybofuraNozylo)-4-acetamidopirymidyN-2-oNu przy stosowaniu 3 równoważników bis-trimetylosililo-N-acetylocytozyny.

Do 393 mg stopionej bis-trimettlosililo-N-acetylocttozynt dodano 200 mg 3,5dibeNzoilo-1-α-metaNosulfonianu 2-dezoksy-2,2difluoro-D-iybofuranozylu. Mieszaninę

172 348 reakcyjną utrzymywano w temperaturze 110°C przez 1 godzinę. Stosunek anomerówβ:α w blokowanym nukleozydzie wynosił 2,3:1.

W celu wyekstrahowania produktu nukleozydowego mieszaninę reakcyjną schłodzono, rozcieńczono 40 ml octanu etylu i przemyto 25 ml 1N kwasu solnego. Ilościowa analiza HPLC warstwy organicznej wykazała, że β-anomer blokowanego nukleozydu uzyskano z wydajnością '7%.

Przykład XLVIII. Wytwarzanie wzbogaconego w anomer β 1-(2'-dezoksy-2', 2'-difluoro-3', 5'-di-O-benzoiio-D-rybofuranozylo)-4-aminop^ymidyn-2-onu przy stosowaniu 20 równoważników bis-trimetylosiiiiocytozhny.

Bis-trimetylosililocytozynę wytworzono w wyniku połączenia 4,9 g cytozyny z 90 ml heksametylodisilazanu. 581 mg siarczanu amonowego i 2 ml ksylenów, po czym mieszaninę ogrzewano przez 2 godziny uzyskując jednorodny roztwór. Nadmiar heksametylodisilazanu usunięto uzyskując pozostałość o barwie białej. Do roztworu bis-trimetylosihlocytozyny dodano roztwór 1 g 3,5-dibenzoilo-1--/-metanosulfomanu 2-dezoksy-2,2-difluoro-D-rybofuranozylu rozpuszczonego w 5 ml acetonitrylu, po czym acetonitryl usunięto. Mieszaninę roobkinnn jIi·™ruinrrznn uf 1 izm nnćn 1 rmz^mz Ληοΐίση

I V/CX.rX<xJF JX1CX XX XX ZJJf XXXJF nuiikj TV -Ld\J <JXa^XXXX>JkXX_,OXXJf XX_1 VlUlliVUlVXXl A. ΧΧΖ^ΧΧΧΧ^. z XX1LX11ZjLX

HPLC potwierdziła, ze reakcja przebiegła do końca. Stosunek anomerówβ:α w blokowanym nukleozydzie wynosił 3,9:1.

W celu wyekstrahowania produktu nukleozydowego mieszaninę reakcyjną schłodzono, rozcieńczono 100 ml dichlorometanu i przemyto kolejno 100 ml 1N kwasu solnego i 200 ml 5% wodorowęglanu sodowego, a następnie 200 ml nasyconego roztworu chlorku sodowego. Warstwę organiczną wysuszono nad siarczanem magnezowym, przesączono i odparowano uzyskując 1,03 g substancji stałej o barwie żółtej. Ilościowa analiza HPLC wykazała, że β-anomer blokowanego nukleozydu uzyskano z wydajnością 43%.

W poniżej tabeli przedstawiono wpływ wybranego węglowodanu, temperatury reakcji i ilości równoważników molowych zasady nukleinowej na wydajność i stosunek anomerów w produkcie nukleozydowym.

Carbo.	Zasada (R')	Równoważniki zasady (R')	Temperatura	Stosunek nukleozydów α/β	Wydajność
1.1 αβ-OMs	Cytozyna	1,5	130°C	3:1	N/D
α-OMs	Cytozyna	3,0	160°C	1:1,3	N/D
α-OMs	Cytozyna	10,0	130°C	1:1,7	50% β
α-OMs	Uracyl	3,0	150°C	1:1,8	N/D
α-OMs	N-acetylo- cytozyna	3,0	115°C	1:1,4	34% β
α-OMs	N-acetylo- cytozyna	3,0	110°C	1:2,3	27% β
α-OMs	Cytozyna	20,0	130°C	1:4	43% β

(N/D) = nie oznaczono. Węglowodany (Carbo.) zawierają zablokowane grupy hydroksylowe, α - lub β-OMs oznacza α - lub /3-3,5-^(^^benzoi^^-1-metanosulfonian 2,2-difiuorc-2-dezoksy-D-rybofuranozylu, a β- lub α-OTs oznacza β- lub α-3,5-dibenzoilo-1toluenosulfonian 2,2-difluoro-2-dezoksy-D-rybofuranozylu. Wydajności podano w odniesieniu do ilości węglowodanu wyliczając je na podstawie ilościowej analizy HPLC z odwróceniem faz, przy czym pik odpowiedniego produktu w roztworze porównywano z wzorcem, l-(2'-dezoksy-2', 2'-difluoro-3', 5'-di-O-benzoiio-D-rybofuraLnozyio)-4-aminopiry midyn-2-onu. Grupę blokującą w zasadzie nukleinowej stanowiła grupa trimetylosililowa.

Przykład XLIX. Wytwarzanie wzbogaconego w anomer β 1-(2'-dezoksy-2', 2'-difluoro-3', 5'-di-O-benzolio-D-rybofuranozylo)-4-plwaioamidoplrymld-2-onu w acetonitrylu.

1,0 g (5,5 mmola) N-piwaloamidocytozyny zawieszono w 15,0 ml acetonltτhlu, do roztworu dodano 0,062 g (5,5 mmola) tert-butanolanu potasowego i całość wymieszano w atmosferze azotu w 25°C uzyskując sól potasową N-piwaloilocytozyny.

172 348

2,99 g (5,0 mmola) 3,5-dibenzbilb-1-α-(p-bromobenzeno^sulfonianu 2-dezoksy-2,2difluoro-D-rybofuranozylu w 10,0 ml acetoni^-ylu dodano do powyższej soli i całą mieszaninę ogrzewano 5,5 godziny w 65°C uzyskując blokowany nukleblyd. Analiza HPLC potwierdziła, że reakcja przebiegła do końca i wykazała, że stosunek anomerów β:α wynosi 3,9:1.

W celu wydzielenia produktu rukleozydbwegb mieszaninę reakcyjną wymieszano z octanem etylu i wodą, po czym warstwę organiczną przemyto roztworem wodorowęglanu sodowego i wysuszono nad siarczanem magnezowym. W wyniku chromatografii kolumnowej na żelu krzemionkowym z eluowaniem mieszaniną toluen-octan etylu 6:4 uzyskano 0,700 g tytułowego produktu z wydajnością 20%; temperatura topnienia 191-193°C.

Przykład L. Wytwarzanie wzbogaconego w anomer/l l-(2'-dezoksy-2', 2'-dif!uoro-3', 5'-di-O-benzbilb-D-rybbfuranbzyl.o)-4-(N-piwalbamido)pirymid-2-onu w acetonitrylu.

0,098 g (0,5 mmola) N-piwalbamidocytozyny zawieszono w 1,5 1 acetonitrylu, do roztworu dodano 0,062 g (0,55 mmola) tert-butanolanu potasowego i całość wymieszano w atmosferze azotu w 25°C uzyskując sól potasową N-prwalbilocytbzyry.

9ΛΛ — < mmmlαλ Ό y_ι-ΐΤ^τι’τ/'—Ι—b1 i r £ ““^||tłl|Xy cnuKaujuiic/ a.

. 9^/4αση—TA τίγΙλο£»

j. v>» ¹¹¹¹¹ «-»*· ·· *.* j_z a jr l/uiui laaao^- zylu w 1,5 ml acetonitrylu dodano do powyższej soli i całą mieszaninę ogrzewano 24 godziny w 60°C uzyskując blokowany nukleozyd. Analiza HPLC potwierdziła, że reakcja przebiegła do końca i wykazała, że stosunek anomerów β·.α wynosi 1,13:1.

Przykład LI. Wytwarzanie wzbogaconego w anomer β 1-(2' -dezoksy-2', 2' -difluoro-3', 5'-di-O-benzbilb-D-rybofuranozylo)-1,2,4-triazolo-3-karbomtlylu w acetonitrylu.

0,101 g (1,03 mmola) 1,2,4-triazblo-3-karbbnItrylu zawieszono w 10 ml acetonitrylu, do roztworu dodano 0,0445 g (1,12 mmola) wodorku sodowego i całość wymieszano w atmosferze azotu w 25°C uzyskując odpowiednią sól sodową triazblu. 0,451 g (1,02 mmola) 3,5-dibenzbilo-1-α-bromku 2-dezoksy-2,2-difhloro-D-rybofurarozylu w 10 ml acetonitrylu dodano do powyższej soli i całą mieszaninę ogrzewano 78 godzin w 82°C uzyskując blokowany nukleozyd. Analiza HPLC potwierdziła, że reakcja przebiegła do końca i wykazała, że stosunek anomerów β:α wynosi 1,2:1.

W celu wydzielenia produktu nukleozydowego mieszaninę reakcyjną odparowano uzyskując oleistą substancję stałą, którą rbzcieńczonb octanem etylu, przemyto roztworem wodorowęglanu sodowego i wysuszono nad siarczanem magnezowym. Pozostałość przekrystalizowano z etanolu uzyskując 30 mg tytułowego produktu z wydajnością 6 %; temperatura topnienia 225-226°C. MS (FD) M/Z 455 (M+1).

Analiza elementarna dla C22H 16F2N4O5:

Wyliczono: C 58,15, H3,55, N 12,33;

Stwierdzono: C 58,36, H 3,79, N 12,10.

Przykład LII. Wytwarzanie wzbogaconego w anomer β l-(2'-dezoksy-2', 2'-diflubro-3', 5'-di-O-benzbilb-D-rybofuranozylo)-1,2,4-triazolb-3-karbbnitrylu w acetonitrylu.

0,272 g (2,89 mmola) 1,2,4-tπazolo-3-karbbnitrylu zawieszono w 20 ml acetonitrylu, do roztworu dodano 0,094 g (2,7 mmola) wodorku sodowego i całość wymieszano w atmosferze azotu w 25°C uzyskując sól sodową triazolu.

0,941 g (1,9 mmola) 3,5-dlbenzoilo-1-α -jodku 2-dezbksy-2,2-dίfluoro-D-ryboi'uranozylu w 20 ml acetonitrylu dodano do powyższej soli i całą mieszaninę ogrzewano 48 godzin w 82°C uzyskując blokowany nukleozyd. Analiza HPLC potwierdziła, że reakcja przebiegła do końca i wykazała, że stosunek anomerów /βα wynosi 3,5:1.

W celu wydzielenia produktu nukleozydowego mieszaninę reakcyjną odparowano uzyskując oleistą substancję stałą, którą rozcieńczono octanem etylu, przemyto roztworem wodorowęglanu sodowego i wysuszono nad siarczanem magnezowym. Pozostałość przekrystal^wano z etanolu uzyskując 0,421 g tytułowego produktu z wydajnością 48%; temperatura topnienia 225-226°C. MS (FD) M/Z 455 (M+1).

Analiza elementarna dla C22H16F2N4O5:

Wyliczono: C 58,15, H 3,55, N 12,33;

Stwierdzono: C 58,35, H 3,65, N 12,33.

172 348

Przykład LIII. Wytwarzanie wzbogaconego w anomer β (9)-regioizomeru 1-(2'-dezoksy-2', 2'-difluoro-3', 5'-di-O-benzoilo-Dtrybofuranozylo)-6-cyjanopuryry w N,N-dimetyloacetamidzie.

0,92 g (6.35 mmola) 6-cyjanopuryny zawieszono w 12 ml N,N-dImetyloacetamIdu, dodano 0,396 g (8,25 mmola) wodorku sodowego i całość wymieszano w atmosferze azotu w 25°C uzyskując sól sodową 6-cyjanopuryny.

3,09 g (6,35 mmola) 3,5-diberzoilo-1-α-jodku 2-dezoksy-2,2-difluoro-D-rybofuranozylu w 4 ml N,N-dimetyloacetamidu dodano do powyższej soli i całą mieszaninę ogrzewano 5 godzin w 70°C uzyskując blokowany nukleozyd. Analiza HPLC potwierdziła, że reakcja przebiegła do końca i wykazała, że stosunek anomerówβ·.α wynosi 1,2:1.

W celu wydzielenia produktu nukleozydowego mieszaninę reakcyjną schłodzono, rozpuszczalnik usunięto pod zmniejszonym ciśnieniem, a pozostałość rozpuszczono w octanie etylu, przemyto 0,2 M roztworem chlorku litowego, wysuszono nad siarczanem magnezowym i zatężono. W wyniku chromatografii kolumnowej na żelu krzemionkowym z eluowaniem mieszaniną toluen/octan etylu 9:1 uzyskano 0,21 g tytułowego produktu z wvdymnarja 6 1% MS fFTóó M/7 506 +M-11)

Analiza elementarna dla C25H17F2N5O5:

Wyliczono: C 59,41, H 3,39, N 13,86;

Stwierdzono: C 59,85, H 3,49, N 13,48.

Przykład LIV. Wytwarzanie wzbogaconego w anomer β (9)-regioizomeru 1 -(2' -dezoksy-2', 2'-difluoro-3', 5' -di-O-berzoilo-D-rybofuranozylo)-2,6-dipiwdioamidopuryry w N,N-dimetyloacetamidzie.

0,159 g (0,5 mmola) 2,6-dipiwćaoamidopuryny zaweszono w 1,0 ml N,N-dimetyloacetamidu, dodano 0,062 g (0,55 mmola) tert-butanolanu potasowego i całość wymieszano w atmosferze azotu w 25°C uzyskując sól potasową 2,6y-(dipiwaloilo)diaminopuryny.

0,299 g (0,5 mmola) 3,5-dibenzoilo-1-α-(p-bromobenzeno)sulfonianu 2-dezoksy2,2-difluoro-D-rybofuranozyłu w 0,5 ml N,N-dimetyloacetamidu dodano do powyższej soli i całą mieszaninę ogrzewano 6 godzin w 60°C uzyskując blokowany nukleozyd. Analiza HPLC potwierdziła, że reakcja przebiegła do końca i wykazała, że stosunek anomerów β:α wynosi 1,9:1.

W celu wydzielenia produktu nukleozydowego mieszaninę reakcyjną schłodzono i rozpuszczalnik usunięto pod zmniejszonym ciśnieniem. Pozostałość rozpuszczono w octanie etylu, przemyto roztworem wodorowęglanu sodowego, wysuszono nad siarczanem magnezowym i zatężono uzyskując olej. W wyniku chromatografii kolumnowej na żelu krzemionkowym z eluowaniem mieszaniną toluen/octan etylu 1:1 uzyskano 0,141 g produktu nukleozydowego w postaci α i β anomerów, z wydajnością 28%. MS (FD) 679 (M+1).

Przykład LV. Wytwarzanie wzbogaconego w anomer ' (9)-regioizomeru 1-(2' -dezoksy-2', 2' -difluoro-3', 5' -di-O-benznilo-D-rybofuranozyło)-2,6-dipiwaloamldopuryny w acetonitrylu.

0,159 g (0,5 mmola) 2,6-dipiwaloamidopuryny zawieszono w 1,5 ml acetonitrylu, dodano 0,062 g (0,55 mmola) tert-butanolanu potasowego i całość wymieszano w atmosferze azotu w 25“C uzyskując sól potasową 2,6-dipiwaloamidopuryny.

0,244 g (0,5 mmola) 3,5-dibenzoilo-1-α-jodku 2-dezoksy-2,2-difluoro-D-rybofurarozylu w 1,5 ml acetonitrylu dodano do powyższej soli i całą mieszaninę ogrzewano 16 godzin w 60°C uzyskując blokowany nukleozyd. Analiza HPLC potwierdziła, że reakcja przebiegła do końca i wykazała, że stosunek anomerówβ\α wynosi 2,2:1.

W celu wydzielenia produktu nukleozydowego mieszaninę reakcyjną rozcieńczono octanem etylu, warstwę organiczną przemyto roztworemwodorowęgłanu sodowego, wysuszono nad siarczanem magnezowym, oddzielono i zatężono uzyskując olej. W wyniku chromatografii kolumnowej na żelu krzemionkowym z eluowaniem mieszaniną toluen/octan etylu 1:1 uzyskano 0,085 g tytułowego produktu z wydajnością 25%. MS (FD) 679 (M+1).

Przykład LVI. Wytwarzanie wzbogaconego w anomer β 1-(2'-dezoksy-2', 2'-difluoro-3', 5'-ditOtbenzoilo-D-rybofuranozyło)-4-(benzyloamino)pirymidyn-2-onu w N,Ndimetyloacetamidzie.

172 348

0,099 g (0,493 mmola) N-benzylnpypreiny zawieszono w 2,0 ml N,Ntd.imctyloαpetαmieu, dneann 0,0256 g (0,534 mmola) wodorku sndnwcdn całość wymieszano w atmosferze azotu w 25°C uzyskując sól sodową Ntbencylopyptciny.

0,201 g (0,411 mmola) 3,5-dihlnzoi!ot1tαjadku 2-eccnkpy-2,2-diffuoro-Dtrybnfurat nazylu w 1,5 ml N,N-dimctyloαpcrpmidu dodano do powyższej' soli i całą mieszaninę ogrzewano 5 goecin w 23°C uzyskując blokowany nnClcncyd. Analiza HPPC potwierdziła, że rcakcjr przebiegła do końca i wykazała, żc stosunek anomerówβ·.α wynosi 1,9:1.

Rozpuszczalniki usunięto pod ymnicjscnnym ciśnieniem, a zncnsrałość rncznscccnnn w octanie ctylu, przemyto roztworem wodorowęglanu sodowego, wysuszano nad siarczanem magnezowym i caręenno uzyskując olej. W wyniku chromatografii kolumnowej na żelu krzemionkowym z clunwaniem mies:zrniną tolucn/octan etylu 9:1 uzyskano 0,015 g tytułowego produktu z wydajnością 6,5%. MS (FD) 562 (M+1).

Przykład PVII. Wytwarzanie wzbogaconego w rnomer β 1t(2'teccoksy-2', 2'tdiflunro-3’,5'-di-OtbenznilntDtrybnfuranozylo)-1,2₎4-triacolnt3tCarboksylann etylu w N,Nteimetyloαccrpmiezic.

0,723 g (5,13 mmola) 1,2,4-rΓiazolot3-kaΓboksylanu ctylu zawieszono w 2,5 ml N,Ndiiuetylnapcramleu, dodano 0,123 g (5,13 mmola) wodorku sodowego i całość wymieszana w atmosferze azotu w 25°C uzyskując sól sodową triazolu.

2,0 g (4,11 mmola) 3,5-^6^010-1-«-jodku 2tdccnkpy-2,2-dif{uoro-D-rybofuranozylu w 2,5 ml N,N-dimctyloacetamidu dodano do powyższej soli i crłą mieszaninę poddawano reakcji pΓcec 24 gneymy w 23°C uzyskując blokowany nnClencye. Analiza HPPC potwordziła, żc reakcja przebiegła do końca i wykazała, że stosunek anomerów β:α wynosi 3:1.

Surowy produkt oczyszczano usuwając rozpuszczalnik pod zmniejscnnym ciśnieniem i przeprowadzając chromatografię kolumnową na żclu krzemionkowym z clnnwanicm mieszaniną rnlucn/npran etylu 9:1. Łączna teoretyczna wydajność α - i β-reginicomerów (A i B) blokowanych nukleozydów wynosiła 67%.

A. 1t(2'-deznCsyt2', 2'tdiflunro-3', 5'-eitOtbenyniln-βtD-rybnfuranocylo)-1,2,4ttriacolo-3tCprbnCpylan ctylu (436 mg, 21,2% wydajności), związek n wzorze 37.

W wyniku rekrystalizacji produktu A z mieszaniny octan ctylu/izonCtαn uzyskano 267 mg czystego rnameru β z wydajnością 13%.

B. 1t(2'tdeznCpyt2', ''-diAnom^', 5'tdi-Otbenzniln-βtDtrybnfurαnocylo)-1,2,4-triαcnlo-3-karboCpylan ctylu (855 mg, 41,5% wydajności), związek o wzorze 38.

Przykład PVIII. Wytwarzanie wzbogaconego w rnnmcr β 2tecznCpy-2,2-difluorotD-Γybnfnranozylnt1-β-(2taminot6-phlnropuΓyny) w dimctylnaccramldzle.

Da zawiesiny 14,0 g (82,6 mmola) 2-amlnOt6-chlornpuryny w 900 ml dimctyloapetpmidu w 0°C w atmosferze azotu dodano 5,55 g (99,12 mmola) sproszkowanego wodorotlenku Zntapowcdn. Mieszaninę reakcyjną mieszano prccc 30 minut uzyskując roztwór. Dodano 40,31 g (82,6 mmola) 3,5^^6^010-1-«-jodku 2tdccoCpy-2,2-difluorotDtrybnfnranocylu w 450 ml dimetylnacetpmidu. Mieszaninę reakcyjną znznstαwionn do ogrzania się do temperatury pnkojnwcj i mieszpnn przez noc.

Produkt wyekstrahowano dodając octan etylu i solankę. Warstwę organiczną przemyto kolejno 1N Ha, nasyconym roztworom wodorowęglanu sodowego, wodą i solanką. Warstwę organiczną wysuszono nad siarczanem magnezowym i odparowano pod cmniejscnnym ciśnieniem.

Surowy produkt oczyszczano metodą chromatografii nr żelu krzemionkowym uzyskując 2-decoCsy-2,2-dii{uoro-DtΓybo{uranocylo-3,5-tebenznilo-1-(2-aminn-6-chloropuIyny o stosunku anomerówβ-.α 3:1. *H NMR (CD3OD): δ = 4,68 (m, 2H, 4'-H, 5'a-H), 4,90 (m, 1H, 5'b-H), 6,02 (m, 1H, 3'-H), 6,29 (m, 1H, 1'-H), 7,53 (m, 6H, Bz), 7,92 (s, 1H, 8'-H) 8,05 (m, 4H, Bz).

260 mg (0,49 mmola) półproduktu eibencnilnwcgo ndblnknwann zawieszając go w metanolu w 0°C i wysycając mieszaninę bezwodnym amoniakiem. Uzyskany roztwór ngΓCPnn da temperatury pokojowej i mieszana przez nnc. Roztwór przedmuchana następnie azotem i odparowana. Tytułowy produkt oczyszczona przemywając pnzosrałnść niepnlarnym rocpnpzczrlnikiem takim jrk chlorek metylenu w celu usunięcia ubocznych produktów benzoesany34

172 348 wych.'S-anomer oddzielono metodą HPLC z odwróceniem faz. *H NMR (CD3OD): δ = 3 90 (m, 3H, 4'-H, 5'-H), 4,58 (m, 1H, 3'-H), 6,27 (dd, 1H, 1'-H), 8,31 (s, 1H, 8-H). ’

Przykład LIX. Wzbogacony w α-anomer 3,5-dibenzoilo-1-metanosulforliar 2tdezoksy-2,2-dliluoro-D-rybofuranozyłu.

Do roztworu 40 mg 3,5-dibenzoesanu 2-dezoksy-2,2-difluoro-D-rybofuranot zylu w 0,5 ml CD2CI2 dodano 0,025 ml trietyloaminy. Po mieszaniu w temperaturze pokojowej przez 30 minut mieszaninę reakcyjną schłodzono do -78°C i dodano 0,01 ml chlorku meta^o^suitfo^ylu. Mieszaninę reakcyjną utrzymywano w temperaturze od -78° do -80°C przez 30 minut, po czym ogrzano ją do temperatury pokojowej. Stosunek anomerów α:β w tytułowym związku, ustalony na podstawie analizy ^l9F NMR wynosił 4:1.

Przykład LX. α-anomer 3,5-dibenzoilo-1-metanosulfonian 2-dezoksy-2,2-difluoro-D-rybofuranozylu.

Do roztworu 60 g 3,5-dibenzoesanu 2-dezoksy-2,2-difluoro-D-rybofuranozylu (o czystości 95 %) w 600 ml dicWorometanu dodano 31,5 ml (1,5 równoważnika) trietyloaminy. Po mieszaniu w temperaturze pokojowej przez 30 minut mieszaninę reakcyjną schłodzono do -78°C. Po 5 minutach do mieszaniny dodano 14 ml (11,2 równoważnika) chlorku metanQSUlfOiy'łu. Mieszaninę reakcyjną utrzymywano w temperaturze od -78 do -80°C w atmosferze azotu przez 1 godzinę. Analiza HPLC potwierdziła, że reakcja przebiegła do końca. Stosunek anomerów β:α w tytułowym związku, ustalony na podstawie analizy HPLC, wynosił 3,53:1.

W celu wydzielenia tytułowego związku mieszaninę reakcyjną przemyto porcjami po 300 ml wody, 1N roztworu HC1 i 5% roztworu wodorowęglanu sodowego. Warstwę organiczną oddzielono i wysuszono nad bezwodnym siarczanem magnezowym. Uzyskano 31,5 g (46% wydajności) tytułowego związku o temperaturze topnienia 88-89°C. [α]d (c 1,01, CHCI3) +84,2°; [α fcsnm +3021,0°;

Analiza elementarna dla C20H isO85F2:

Wyliczono: C 52,63, H 3,98, F 8,33, S 7,01, (454,6

Stwierdzono: C 52,92, H 3,92, F 8,33, S 7,30.

¹H NMR (CDCI3): δ = 3,17 (CH), 4,66 i 4,76 (C-5H), 4,84 (C-4H), 5,57 (C-3H), 6,13 (C-1H); ¹³C NMR (CDCI3): δ = 40,22 (CH), 62,51 (C-5H), 71,03 (C-3H, J_Cf = 18,3,33,5 Hz), 82.75 (C-4H), 99,59 (C-1H, Jc,? = 25,5, 48,3 Hz), 122,24 (C-2H, Jc.F = 259, 226 H_zz.

Przykład LXI. Wzbogacony z α-anomer 3,5-dibenzoilot8-metanosulfoniar 2-dezoksy-2,2-difluoro-D-rybofuranozylu.

Do 1,0 g anomerycznej mieszaniny 3,5-dibenzollo-1-α -metanosulforiaru 2-dezoksy2.2- difluoro-D-rybofurarozylu (97% anomeru β) w 10 ml acetonitrylu dodano 100 mg metarosulfoniaru N,N-dimetyloberzyloamonlowego. Mieszaninę wymieszano i ogrzewano we wrzeniu pod chłodnicą zwrotną. Analiza HPLC zastosowana do wyznaczania stosunku α:β w tytułowym produkcie dała następujące wyniki:

Czas (godziny) α/β ' 1:31 1,(^::^,,4 2,3:1,0

LXII. Wzbogacony w α-anomer 3,5-dlberzollo-1-metanosulfonian 2-dezoksy-2,2-diπuσro-D-rybofuranozyłu.

29,1 g anomerycznej mieszaniny 3,5-dibenzoikl-1-α-metarosułforiaru 2-dezoksy-2,2difluoro-D-rybofuranozylu (50% anomeru β) w dichlorometanie i octanie n-propylo ogrzano do 90°C w celu usunięcia dichlorometanu. Mieszaninę schłodzono do 50-60°Ć i dodano mieszaninę 5,33 ml (0,55 równoważnika) trietyloaminy i 2,04 ml (0,55 równoważnika) kwasu metanosulfonowego w 2 ml octanu izopropylu. Uzyskaną mieszaninę ogrzano do 95-97°C i mieszano. Mieszanina zawierała 23,2 g 3,5-dibenzoiło-1-α-metanosulfonianu 2-dezoksy2.2- difluoro-D-rybofuranozylu. Analiza HPLC zastosowana do wyznaczania stosunku α:β w tytułowym produkcie dała następujące wyniki:

Czas (godziny) α/β 3 3:1

16 24

Przykład

172 348

172 348

Wzór 1

OH fl ch»chr₃ nh₂ ©jrCH-CHRs oV

Wzór 3	Wzór 4
nh2 o er©	£ Ϊ fRl er©	nh2 Ly
Wzór 5	Wzór 6	Wzór 7
OH	82
©y	> D	0^
hfcN N 7	r/'	Ύ

Wzór 8

Wzór 9

172 348

Wzór 10 Wzór 11

χο τ

oz

oz

Wzór 14

NHW N©-CH=CHR3

Wzór 16

zo

NHW

U

Wzór 17

Wzór 18

172 348

Wzór 25 Wzór 26

172 348

OZ

ch=chr₃

Wzór 29 Wzór 30

NHW

M®

Wzór 31

HO T

Wzór 12

Schemat

Wzór 1

172 348

ΧΟχ, ·°>ΟΗ

ΧΟ

ΧΟ F

Wzór 33

ΟΗ

ΧΟ Η

Wzór 34 νη

Η' •OxJ

F

ΧΟ F

Wzór 35

WHN

Wzór 36

ΛΗ\

EtOOC-< Ν ⁰ Ο ο F

W0

Wzór 38

Wzór 39

Departament Wydawnictw UP RP Nakład 90 egz Cena 6,00 zł

Claims (14)

1. Zastrzeżenia patentowe

   1. Sposób wytwarzania nukleozydów wzbogaconych w anomer β o wzorze 1, w którym T oznacza atom wodoru lub fluoru, a R oznacza ugrupowanie zasady nukleinowej wybrane z grupy obejmującej ugrupowania o wzorach 2-11, w których R1 wybrany jest z grupy obejmującej atom wodoru, grupę alkilową, podstawioną grupę alkilową i atom chlorowca; R2 wybrany jest z grupy obejmującej grupę hydroksylową, atom chlorowca, grupę azydową, Pierwszorzędową grupę aminową i drugorzędową grupę aminową; R3 wybrany jest z grupy obejmującej atom wodoru, grupę alkilową i atom chlorowca; każdy z R4, R5 i Ró jest niezależnie wybrany z grupy obejmującej atom wodoru, -OH, -NH₂, -N(alkil)W, atom chlorowca, grupę alkoksylową i tioalkilową; R7 wybrany jest z grupy obejmującej atom wodoru, atom chlorowca, grupę cyjanową, alkilową, alkoksylową, alkoksykarbonylową, tioaikilową, tiokaiboksyamidową i karboksyamidową, Q wybrany jest z grupy obejmującej CH, CRg i N; gdzie Rg wybrany jest z grupy obejmującej atom chlorowca, grupę karboksyamidową, tiokarboksyamidową, alkoksykarbonylową i cyjanową, znamienny tym, że prowadzi się nukleofilowe podstawienie Sn2 ewentualnie w odpowiednim rozpuszczalniku grupy sulfonyloksylowej (Y) we wzbogaconym w anomer α węglowodanie o wzorze 12, w którym każdy z X jest niezależnie wybrany z grup chroniących grupę hydroksylową, a T ma znaczenie podane wyżej, co najmniej molowym równoważnikiem zasady nukleinowej R wybranej z grupy obejmującej związki o wzorach 13-32, w których R1-R7 oraz Q mają znaczenie podane wyżej, Z oznacza grupę chroniącą grupę hydroksylową, W oznacza grupę chroniącą grupę aminową, a M+ oznacza kation, a następnie odblokowaniu w celu uzyskania związku o wzorze 1.
2. 2. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że jako zasadę nukleinową R'' stosuje się związek wybrany z grupy związków o wzorach 14,15,20,16,17,18 i 13, w których R1 wybrany jest z grupy obejmującej atom wodoru, grupę alkilową, podstawioną grupę alkilową i atom chlorowca, R3 wybrany jest z grupy obejmującej atom wodoru, grupę alkilową i atom chlorowca, Z oznacza grapę chroniącą grupę hydroksylową, W oznacza grapę chroniącą grupę aminową, a Y wybrany jest z grupy obejmującej grupę alkilosulfonyloksylową, arylosulfonyloksylową, podstawioną alkilosulfonyloksylową i podstawioną arylosulfonyloksylową, reakcję prowadzi się w roztworze o stężeniu węglowodanu powyżej 20%, a jako rozpuszczalnik stosuje się obojętny rozpuszczalnik o wysokiej temperaturze wrzenia.
3. 3. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że jako zasadę nukleinową R'' stosuje się związek wybrany z grupy związków o wzorach 14-19, w których R1 wybrany jest z grupy obejmującej atom wodoru, grupę alkilową, podstawioną grupę alkilową i atom chlorowca, R2 wybrany jest z grupy obejmującej grupę hydroksylową, atom chlorowca, grupę azydową, pierwszorzędową grupę aminową i drugorzędową grupę aminową, R3 wybrany jest z grupy obejmującej atom wodoru, grupę alkilową i atom chlorowca, Z oznacza grupę chroniącą grupę hydroksylową, W oznacza grupę chroniącą grupę aminową, a Y wybrany jest z grupy obejmującej grupę trifluorometmtosulfonyloksylową, 1,1,1 -trifluoroetanosuffonyloksylową, oktafluorobutamosulfonyloksylową i nonafluorot)i^^^c^i^ufoi^37j^^ksylową, a reakcję prowadzi się w temperaturze od -120 do 25°C w obojętnym rozpuszczalniku o niskiej temperaturze krzepnięcia.
4. 4. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że jako zasadę nukleinową R stosuje się związek wybrany z grupy związków o wzorach 14,15,20,16, 17,18 i 13, w których R1 wybrany jest z grupy obejmującej atom wodoru, grupę alkilową, podstawioną grupę alkilową i atom chlorowca, R3 wybrany jest z grupy obejmującej atom wodoru, grupę alkilową i atom chlorowca, Z oznacza grupę chroniącą grupę hydroksylową, W oznacza grupę chroniącą grupę aminową, reakcję prowadzi się w obecności katalizatora, a Y wybrany jest z grupy obejmującej grupę alkilosulfonyloksylową, arylosulfonyloksylową, podstawioną alkilosulfonyloksylową i podstawioną arylosulfonyloksylową.

   172 348
5. 5. Sposób według zastrz. 4, znamienny tym, że stosuje się katalizator wybrany spośród silnie zjonizowanych soli zasadniczo rozpuszczalnych w rozpuszczalniku i zawierających nienukleofilowy anion.
6. 6. Sposób według zastrz. 4 albo zastrz 5, znamienny tym, że jako rozpuszczalnik stosuje się polarny, nienukleofilowy rozpuszczalnik.
7. 7. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że jako zasadę nukleinową R'' stosuje się związek wybrany z grupy związków o wzorach 21-26, w których R2 wybrany jest z grupy obejmującej grupę hydroksylową, atom chlorowca, grupę azydową, pierwszorzędową grupę aminową i drugorzędową grupę aminową; R3 wybrany jest z grupy obejmującej atom wodoru, grupę alkilową i atom chlorowca; każdy z R4, R5 i Ró jest niezależnie wybrany z grupy obejmującej atom wodoru, -OH, -NH2, -N(alkil)W, atom chlorowca, grupę alkoksylową i tioalkilową; R7 wybrany jest z grupy obejmującej atom wodoru, atom chlorowca, grupę cyjanową, alkilową, alkoksylową, alkoksykarbonylową, tioalkilową, tiokarboksyamidową i karboksyamidową; Q wybrany jest z grupy obejmującej CH, CR_S i N; gdzie Rg wybrany jest z grupy obejmującej atom chlorowca, grupę karboksyamidową, tiokarhokeyamnHnwc, n1Vnkęvkgrhinnv1nw;} i nitły/lown 7 oznacza grnne chroniąca hvdro·» i--J-------- —----+— _σ- - _r Ί. ---------c- o~ ' r T- ~~J--ksylową, W oznacza grupę chroniącą grupę aminową, M oznacza kation, a Y wybrany jest z grupy obejmującej grupę trifluorometanosuffonyloksylową, 1,1,1-triifuoroetanosulfonyloksylową, oktafluorobutanosulfonyloksylową i nonafluorobutmiosulfonyloksylową, a jako rozpuszczalnik stosuje się obojętny rozpuszczalnik o niskiej temperaturze krzepnięcia.
8. 8. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że jako zasadę nukleinową R'' stosuje się związek wybrany z grupy związków o wzorach 14, 15,20,16,17,18 i 13, w których R1 wybrany jest z grupy obejmującej atom wodoru, grupę alkilową, podstawioną grupę alkilową i atom chlorowca, R3 wybrany jest z grupy obejmującej atom wodoru, grupę alkilową i atom chlorowca, Z oznacza grupę chroniącą grupę hydroksylową, W oznacza grupę chroniącą grupę aminową, a Y wybrany jest z grupy obejmującej grupę alkilosulfonyloksylową, arylosulfonyloksylową, podstawioną alkilosulfonyloksylową i podstawioną arylosulfonyloksylową.
9. 9. Sposób według zastrz. 8, znamienny tym, że reakcję prowadzi się w temperaturze od 100 do 160°C.
10. 10. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że jako zasadę nukleinową R stosuje się związek wybrany z grupy związków o wzorach 27,21,2S8,22,29,30,31,23, 24,32,25 i 26, w których R1 wybrany jest z grupy obejmującej atom wodoru, grupę alkilową, podstawioną grupę alkilową i atom chlorowca; R2 wybrany jest z grupy obejmującej grupę hydroksylową, atom chlorowca, grupę azydową, pierwszorzędową grupę aminową i drugorzędową grupę aminową; R3 wyb:rany jest z grupy obejmującej atom wodoru, grupę alkilową i atom chlorowca; każdy z R.4, R5 i Rójest niezależnie wybrany z grupy obejmującej atom wodoru, -OH, -NH2, -N(alkil)W, atom chlorowca, grupę alkoksylową i tioalkilową; R 7 wybrany jest z grupy obejmującej atom wodoru, atom chlorowca, grupę cyjanową, alkilową, alkoksylową, alkoksykarbonylową, tioalkilową, tiokarboksyamidową i karboksyamidową; Q wybrany jest z grupy obejmującej CH, CRg i N; gdzie Rg wybrany jest z grupy obejmującej atom chlorowca, grupę karboksyamidową, tiokarboksyamidową, alkoksykarbonylową i nitrylową, Z oznacza grupę chroniącą grupę hydroksylową, W oznacza grupę chroniącą grupę aminową, a Y wybranyjest z grupy obejmującej grupę alkilosulfonyloksylową, arylosulfonyloksylową, podstawioną alkilosulfonyloksylową i podstawioną arylosulfonyloksylową.
11. 11. Sposób według zastrz. 1 albo 2, albo 3, albo 4, albo 5, albo 7, albo 8, albo 9, albo 10, znamienny tym, że w przypadku wytwarzania związku o wzorze 39 stosuje się związek o wzorze 12, w którym T oznacza F i związek o wzorze 15 w którym R1 oznacza H.
12. 12. Sposób według zastrz. 1 albo 2, albo 3, albo 4, albo 5, albo 7, albo 8, albo 9, albo 10, znamienny tym, że stosuje się związek o wzorze 12, w którym grupę blokującą X stanowi grupa benzoilowa.
13. 13. Sposób według zastrz. 1 albo 2, albo 3, albo 4, albo 5, albo 7, albo 8, albo 9, albo 10, znamienny tym, że stosuje się związek o wzorze 12, w którym grupę sulfonyloksylową Y stanowi grupa metanosulfonyloksylfwa.

    172 348
14. 14. Sposób według zastrz. 1 albo 2, albo 3, albo 4, albo 5, albo 7, albo 8, albo 9, albo 10, znamienny tym, że stosuje się związek o wzorze 12, w którym grupę sulfonyloksylową Y stanowi grupa trifluorometanosulfonyloksylowa.