Przedmiotem wynalazku jest szklo przeznaczone do przetwarzania na ciagle wlókna szklane.Znane jest ze stosowania i opisu patentowego Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 2 334 961 szklo typu E zawierajace: 52-56% Si02; 12-16% A1203; 8-11% B203; 3-6% MgO; 16-19% CaO oraz fluor jako srodek odgazowujacy i przyspieszajacy topienie. Zawartosc tlenków metali alkalicz¬ nych, to jest Na20, K20, Li20 w opisanym szkle powinna byc mniejsza niz 1% wagowy w przelicze¬ niu na Na2Q. Szklo to przeznaczone jest na ciagle wlókno szklane, stosowane glównie do wzmac¬ niania tworzyw sztucznych.Z opisu patentowego PRL nr 87 767 znane jest szklo nie zawierajace boru i fluoru, przez¬ naczone do produkcji wlókna tekstylnego i zawierajace: 54-64% Si02; 9-19% A120^; 9-25% CaO; 0-6% Ti02; 0-10% MgO; 0-6% ZnO; 0-6% SrO; 0-6% BaO; 0-5% Li20; 0-2,5% MnO; 0-2,5% Na20; 0-2,5% K20, 0-2% Zr02 i 0-1% Fe203.Wytwarzanie tego szkla eliminuje zanieczyszczenie srodowiska zwiazkami boru i fluoru, powstajacymi przy wytwarzaniu szkla E, a jego wlasnosci sa zblizone do szkla E.Znane jest równiez szklo wysoko modulowe z publikacji w "Szklo i Ceramika" nr 6/80, str. 161 o skladzie: 54% Si02, 13% CaO, 9% MgO, 8% Ti02, 2% Zr02, 3% Ce02, 8% BaO, 3% Li20.Wysokie moduly wytrzymalosci posiada równiez szklo znane z opisu patentowego RFN 2 532 842 o skladzie: 34-52,5% Si02, 8-21,5% A1203, 0-11% Ti02, 4-18% MgO, 4-30% CaO, 3,5-20% ZnO. Szklo to nie wykazuje tendencji do krystalizacji.Wlasnosci analogiczne do szkla E ma szklo znane z opisu patentowego Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 4 199 364 o skladzie: 55-61% Si02, 12-18% A1203, 4-10% MgO, 14-18% CaO, 0,1-1,5% Li20, F2 do 1%, a w przypadku szkla bez fluoru dodatkowo 0-1% BaO, 0,2-0,8% Ti02, 0,1-0,5% Fe203..Znane szkla charakteryzuja sie wysokimi parametrami wytrzymalosciowymi i jednoczesnie korzystnymi wlasnosciami elektroizolacyjnyni. Sa jednakze pewne niedogodnosci w procesie ich wytwarzania. Szkla tytanowe nie zawierajace boru i fluoru znane z opisu patentowego PRL nr2 136 748 87 767 charakteryzuja sie bardzo wysoka lepkoscia w zakresie temperatur topnienia i formowa¬ nia co ze wzgledu na koniecznosc stosowania wysokich temperatur powoduje szybkie zuzywanie sie materialów ogniotrwalych i lódek platynowych.Szkla typu E zawieraja w swoim skladzie znaczne ilosci BpO^ 8-11% oraz fluoru. Obydwa te skladniki jak opisano to w opisie patentowym PRL 87 767 maja wplyw na szybkosc topienia oraz tendencje do ulatniania sie ze stopionego szkla, a ulatujace gazy zanieczyszczaja atmos¬ fere i srodowisko. Czesc par BpO, zmienia stan skupienia i osadza sie na scianach wymienników cieplnych powodujac ich zuzycie. Niezaleznie od tego coraz bardziej odczuwa sie ograniczenia dostepnosci zwiazków boru na rynkach swiatowych.Celem wynalazku jest unikniecie podanych niedogodnosci znanych szkiel, a zadanie tech¬ niczne polega na opracowaniu skladu szkla zapewniajacego uzyskanie wymaganej dla formowania wlókna krzywej lepkosci w funkcji temperatury przy jednoczesnym spelnieniu warunków ekonomicz¬ nego i szybkiego topienia znanymi metodami oraz uzyskanie wlasnosci mechanicznych i elektrycz¬ nych laminatów przynajmniej na poziomie wlasnosci ze szklem E# Cel ten osiagnieto opracowujac sklad, który zawiera w procentach wagowych: 54-60 SiOp, 8-13 A1203, 18-25,5 CaO, 2-4 MgO, 1,5-4 Ti02, 1,5-3 B203, 1,5-3 Na£0 + K20, do 0,3 Fe^i do 0,3 F2# W szkle tym stosunek sumy Na20 + K20 do sumy CaO + MgO zawiera sie korzystnie w gra¬ nicach 0,05 do 0,14 a stosunek sumy Na20 + K20 +1/2 BpO, do sumy SiOp + AlpO, miesci sie ko¬ rzystnie w granicach 0,03 do 0,07.Szklo to topi sie z zestawu zawierajacego piasek, kaolin, dolomit, maczke wapienna,tlenek tytanu, kwas borowy, sode, fluoryt z mozliwoscia dodatku odpadów wlókna szklanego z procesu for¬ mowania tego szkla, w temperaturach w strefie ogniowej 1500 - 1580°C, utrzymujac temperature zasilaczy w granicach 1230 - 1300°C# Temperatura formowania w lódkach platynowych wynosi 1170 - 1250°C.Szklo to posiada korzystnie lepkosc ustalona wiskozymetrem Theta jak nizej: log 2,0 - 1312°C, log 3,0 - 1160°C, log 3,6 - 1089°C, log 4,0 - 1047°C, log 7,6 - 802°C.Formowanie wlókien tekstylnych ze szkla wedlug wynalazku o srednicach 5 - 18^111 przebie¬ ga z szybkosciami zblizonymi lub nieco wyzszymi od szybkosci formowania wlókien ze szkla E, co umozliwia bezposrednie wykorzystanie znanych urzadzen technologicznych. Formowanie wlókna i topienie szkla wedlug wynalazku przebiega w nizszych temperaturach w porównaniu do znanych szkiel tytanowych, które uzyskuja lepkosc log 2,0 w temperaturach 1382 - 1500°C, co zapewnia lepsza sprawnosc energetyczna procesu. Obnizenie zawartosci kwasu borowego i fluorytu w zes¬ tawie w stosunku do szkla E zmniejsza ilosc lotnych skladników szkodliwych dla konstrukcji agregatów topliwnych i naturalnego srodowiska czlowieka.Celowo dobrany sklad szkla nieznacznie zwiekszajacy ilosc tlenków alkalicznych w porów¬ naniu do szkla E ulatwia elektrodowe topienie zmniejszajac opornosc elektryczna szkla w tem¬ peraturach topnienia.Laminaty otrzymane z uzyciem wlókna ze szkla wedlug wynalazku posiadaja wlasnosci mechaniczne i elektryczne korzystniejsze od laminatów z uzyciem wlókna ze szkla E# Tabela 1 zawiera dane porównawcze wlasnosci mechanicznych, tabela 2 zawiera dane porów¬ nawcze wlasnosci elektrycznych laminatów wykonanych z tloczyw, tabela 3 zawiera dane porów¬ nawcze spadków wlasnosci laminatów po gotowaniu.136 748 Tabela ^"""-"^-^^^Rodzaj wlókna Wlasnosci fv?y£rzyma3Eosc Rr ' I na rozerwanie^MPa) Wytrzymalosc Rg I na zginanie ^MPa) |5pSinl52y fGPaL Udarnosc(KPa-ra) tana_sucRo "na"moIcro _na_sucho ~na~moIcro J}a_sucho ~na~molcro Ina_sucho [na"moRro wlókno ze szkla E 79? :::::2Zii:::: 108,4 :::::§5i2i:::: 9L7 ::::::L3i:::; 137,6 T32J5 Wedlug wynalazku T05TT ] T05L3 1 142,2 1 95? 1 9X5 1 ::::::::ls:::::j 158.5 J T52? ] "na mokro" - 2h gotowania w wodzie Tabela 2 ^^-^^.Ftodisaj wlókna Wlasnosci *"^^*^^ Opornosc wlasciwa skrosna jr /#x cm/ Opornosc wlasciwa powierzchniowa % 1Ci 1 Wspólczynnik stratnosci dielektrycznej igo° Wytrzymalosc dielektryczna na przebicie /KV/mm/ Stala dielektryczna wlókno ze szkla E 2,8 x 1015 ¦ 2,1 x 1015 0,029 4,1 [ 3'4 wedlug wynalazku 2,2 x 1015 3,1 x 1015 0,034 5,9 I 4,1 J Tabela I Wlasnosc Wytrzymalosc na zginanie Modul sprezystosci Rodzaj /MPa/ /MPa/ wlókna normalna P5 starzeniu Spadek % Normalna Po starzeniu Spadekw % Wlókno "h1 157,3 132,0 16,1 7425 5361 21,1 ze szkla wedlug wynalazku 175,5 166,4 I 5,2 | 7679 I 6613 I 15,9 1 "po starzeniu" 10h gotowania w wodzie Szklo jest blizej przedstawione w przykladach wykonania. Stan szkla w procentach wago¬ wych podaje tabela 4,4 156 748 Tabela 4 Si02 A1203 CaO Na20 K2° MgO Ti02 B2°3 i Fe2°3 L ?2 i II 59,4 8,45 22,0 2,7 0,15 2,0 2,4 1,5 0,3 0,1 57,25 13,00 18,00 1,6 0,15 4,0 2,6 3,0 I 0,3 0,1 III 57,2 11,7 | 20,55 i 2,4 I 0,25 I 2,65 | 2,4 I 2,5 0,25 0,1 Najkorzystniejszym skladem spelniajacym cel wynalazku jest przyklad II. Szklo wedlug przykladu drugiego otrzymuje sie z zestawu, którego sklad na 100 g szkla jest nastepujacy: Piasek 36,3 g maczka wapienna 21,2 g kaolin 38,9 g biel tytanowa 2,5 g fluoryt 2,9 g sulfat 0,2 g dolomit 8,0 g kwas borowy 6,0 g soda 3,0 g Szklo to umozliwia produkcje ciaglego wlókna szklanego z optymalnymi wlasnosciami.Do wytwarzania szkla wedlug wynalazku mozna wykorzystac stluczke szklana otrzymana z przerobu odpadów produkowanego wlókna szklanego i przedstawia to przyklad III. Szklo we¬ dlug przykladu III otrzymuje sie korzystnie z zestawu, którego sklad na 100 g szkla jest nastepujacy: Piasek kaolin fluoryt dolomit sulfat 31,6 g 23,5 g 3,3 g 9,1 g 0,2 g maczka wapienna biel tytanowa kwas borowy soda stluczka 23,3 g 2,0 g 4,1 g 3,1 g 18,6 g Szklo to umozliwia produkcje ciaglego wlókna szklanego przy najnizszym koszcie zestawu z uwzglednieniem kosztów utylizacji odpadów wlókna.Wynalazek moze byc stosowany w przemysle szklarskim do produkcji szkla na ciagle wlókno szklane.Zastrzezenia patentowe 1. Szklo na wlókno szklane zawierajace tlenki krzemu, aluminium, wapnia, magnezu, tyta¬ nu, boru, sodu, potasu, zelaza, znamienne tym, ze zawiera w procentach wagowych: 54-60% Si02; 8-13%M203; 18-25?$ CaO; 2-4% MgO; 1,5-4% TK2; 1,5-3* B202; 1,5-3% Na20 + K20; do 0,3% Fe203; do 0,3% F2. 2. Szklo wedlug zastrz. 1,znamienne tym, ze zawiera takie ilosci poszczegól¬ nych skladników iz stosunek sumy Naa0 + Ka0 do sumy CaO + MgO miesci sie korzystnie w grani¬ cach 0,05 - 0,14 a stosunek sumy Naa0 + K^O + 1/2 Ba0» do sumy SiOa + Al^O^ miesci sie ko¬ rzystnie w granicach 0,03 do 0,07.Pracownia Poligraficzna UP PRL. Naklad 100 egz.Cena 100 zl. PLThe subject of the invention is glass intended for processing into continuous glass fibers. It is known from the application and the patent description of the United States of America No. 2,334,961 E-glass containing: 52-56% SiO2; 12-16% Al 2 O 3; 8-11% B203; 3-6% MgO; 16-19% CaO and fluorine as a degassing and melting accelerant. The content of alkali metal oxides, that is, Na2O, K20, Li2O, in the described glass should be less than 1% by weight, based on Na2Q. This glass is intended for continuous glass fiber, used mainly for the reinforcement of plastics. From the Polish Patent Specification No. 87,767 it is known a glass that does not contain boron and fluorine, intended for the production of textile fibers and containing: 54-64% SiO2; 9-19% Al20; 9-25% CaO; 0-6% TiO2; 0-10% MgO; 0-6% ZnO; 0-6% SrO; 0-6% BaO; 0-5% Li20; 0-2.5% MnO; 0-2.5% Na2O; 0-2.5% K20, 0-2% Zr02 and 0-1% Fe2O3. The production of this glass eliminates the pollution of the environment with boron and fluorine compounds, formed in the production of glass E, and its properties are similar to the glass E. The glass is also known high modulus from the publication in "Szklo i Ceramika" No. 6/80, page 161 with the composition: 54% Si02, 13% CaO, 9% MgO, 8% Ti02, 2% Zr02, 3% Ce02, 8% BaO, 3 % Li20. The glass known from the German patent 2,532,842 is also characterized by high strength modules: 34-52.5% SiO2, 8-21.5% A1203, 0-11% TiO2, 4-18% MgO, 4- 30% CaO, 3.5-20% ZnO. This glass does not show a tendency to crystallize. Properties analogous to glass E have glass known from US Patent No. 4,199,364 with the composition: 55-61% SiO2, 12-18% A1203, 4-10% MgO, 14-18 % CaO, 0.1-1.5% Li20, F2 up to 1%, and in the case of fluorine-free glass, additionally 0-1% BaO, 0.2-0.8% TiO2, 0.1-0.5% Fe2O3. . The well-known glasses are characterized by high strength parameters and, at the same time, favorable electrical insulating properties. There are, however, some drawbacks to the manufacturing process. Titanium glasses that do not contain boron and fluorine, known from the Polish Patent Specification No. 2 136 748 87 767, are characterized by very high viscosity in terms of melting and forming temperatures, which, due to the need to use high temperatures, causes rapid wear of refractory materials and platinum ice. E contain significant amounts of BpO ^ 8-11% and fluoride. Both of these components, as described in the Polish Patent Specification 87,767, affect the melting rate and the tendency to evaporate from the molten glass, and the escaping gases pollute the atmosphere and the environment. Part of the BpO vapors changes the state of matter and settles on the walls of heat exchangers, causing their wear. Nevertheless, the availability of boron compounds on the world markets is becoming more and more limited. The aim of the invention is to avoid the disadvantages of the known glasses, and the technical task is to develop a glass composition ensuring the required viscosity as a function of temperature curve for fiber formation while meeting the economic conditions. Melting and rapid melting by known methods and obtaining the mechanical and electrical properties of laminates at least at the level of those with E # glass. This goal was achieved by developing a composition that contains in percent by weight: 54-60 SiOp, 8-13 A1203, 18-25.5 CaO, 2-4 MgO, 1.5-4 TiO2, 1.5-3 B203, 1.5-3 Na £ 0 + K20, up to 0.3 Fe ^ and up to 0.3 F2 # In glass including the sum ratio Na 2 O + K 2 O to the sum of CaO + MgO is preferably within the limits of 0.05 to 0.14 and the ratio of the sum of Na 2 O + K 2 O +1/2 BpO to the sum of SiOp + AlpO is preferably within the limits of 0.03. to 0.07. This glass is melted from a set containing sand, kaolin, dolo myth, lime powder, titanium oxide, boric acid, sodium, fluorspar with the possibility of adding waste glass fiber from the glass forming process, at temperatures in the fire zone of 1500 - 1580 ° C, maintaining the temperature of the power supplies within the range of 1230 - 1300 ° C # Temperature of formation in platinum ice cubes is 1170 - 1250 ° C. This glass preferably has a viscosity determined with the Theta viscometer as follows: log 2.0 - 1312 ° C, log 3.0 - 1160 ° C, log 3.6 - 1089 ° C, log 4.0 - 1047 ° C, log 7.6 - 802 ° C. The forming of textile fibers from glass according to the invention, with diameters of 5 - 18 to 111, proceeds at speeds similar to or slightly higher than the speed of forming fibers from glass E, which allows direct use of known technological devices. Fiber forming and glass melting according to the invention take place at lower temperatures compared to known titanium glasses which achieve a log viscosity of 2.0 at 1382-1500 ° C, which provides a better energy efficiency of the process. Reducing the content of boric acid and fluorspar in comparison to glass E reduces the amount of volatile components harmful to the construction of fusing units and the natural environment of man. A deliberately selected composition of the glass, slightly increasing the amount of alkali oxides compared to E glass, facilitates electrode melting, reducing resistance electric glass at melting points. According to the invention, the laminates obtained with the use of glass fibers have mechanical and electrical properties more favorable than the laminates with the use of E # glass fiber. Table 1 contains comparative data on the mechanical properties, Table 2 contains comparative data on the electrical properties of laminates made of of the composites, table 3 contains comparative data of the decrease in the properties of laminates after cooking. 136 748 Table ^ "" "-" ^ - ^^^ Fiber type Properties fv? y £ roma3Eosc Rr 'I to tear ^ MPa) Strength Rg I on bending ^ MPa) | 5pSinl52y fGPaL Impact (KPa-ra) tana_sucRo "na" moIcro _na_ dry ~ na ~ moIcro J} a_sucho ~ na ~ molcro Ina_sucho [na "moRro glass fiber E 79? ::::: 2Zii :::: 108,4 ::::: §5i2i :::: 9L7 :::::: L3i :::; 137.6 T32J5 According to the invention T05TT] T05L3 1 142.2 1 95 1 9X5 1 :::::::: ls ::::: j 158.5 J T52? ] "wet" - 2h of boiling in water Table 2 ^^ - ^^. Ftodisaj wlasnosci * "^^ * ^^ Specific Conductive Resistance Jr / # x cm / Surface Specific Resistivity% 1Ci 1 Dielectric Loss Factor Igo ° Dielectric Strength on puncture / KV / mm / Dielectric constant fiber with glass E 2.8 x 1015 ¦ 2.1 x 1015 0.029 4.1 [3'4 according to the invention 2.2 x 1015 3.1 x 1015 0.034 5.9 I 4 , 1 J Table I Property Bending strength Modulus of elasticity Type / MPa / / MPa / fiber normal P5 aging Drop% Normal After aging Drop% Fiber "h1 157.3 132.0 16.1 7425 5361 21.1 glass according to the invention 175.5 166.4 I 5.2 | 7679 I 6613 I 15.9 1 "after aging" 10 hours of boiling in water The glass is illustrated in the examples. The glass condition in percent by weight is given in Table 4.4 156 748 Table 4 SiO 2 Al 2 O 3 CaO Na 2 O K 2 ° MgO TiO 2 B2 ° 3 and Fe 2 ° 3 L 2 and II 59.4 8.45 22.0 2.7 0, 15 2.0 2.4 1.5 0.3 0.1 57.25 13.00 18.00 1.6 0.15 4.0 2.6 3.0 I 0.3 0.1 III 57, 2 11.7 | 20.55 and 2.4 I 0.25 I 2.65 | 2.4 I 2.5 0.25 0.1 The most preferred composition for meeting the purpose of the invention is example II. The glass according to the second example is obtained from a set, the composition of which per 100 g of glass is as follows: Sand 36.3 g limestone 21.2 g kaolin 38.9 g titanium white 2.5 g fluorspar 2.9 g sulfate 0.2 g dolomite 8.0 g boric acid 6.0 g soda 3.0 g This glass enables the production of continuous glass fiber with optimal properties. In the production of glass according to the invention, one can use a glass key obtained from the processing of waste glass fiber produced and this is shown in example III. The glass according to Example III is preferably obtained from a composition with the following composition per 100 g of glass: Sand kaolin fluorite dolomite sulfate 31.6 g 23.5 g 3.3 g 9.1 g 0.2 g limestone white titanium boric acid soda key 23.3 g 2.0 g 4.1 g 3.1 g 18.6 g This glass enables the production of continuous glass fiber at the lowest cost of the set, taking into account the costs of waste fiber disposal. The invention can be used in the glass industry to for the production of glass for continuous glass fiber. Patent claims 1. Glass for glass fibers containing oxides of silicon, aluminum, calcium, magnesium, titanium, boron, sodium, potassium, iron, characterized by the fact that it contains in percent by weight: 54-60% Si02; 8-13% M203; 18-25? $ CaO; 2-4% MgO; 1.5-4% TK2; 1.5-3 * B202; 1.5-3% Na20 + K20; up to 0.3% Fe2O3; up to 0.3% F2. 2. Glass according to claim And the ratio of the sum of Na0 + Ka0 to the sum of CaO + MgO is preferably in the range of 0.05 - 0.14, and the ratio of the sum of Naa0 + K2O + 1/2 Ba0 »to the sum of SiOa + Al ^ O ^ is preferably in the range of 0.03 to 0.07. Printing studio of the Polish People's Republic. Mintage 100 copies Price PLN 100. PL