NL8403893A - Inrichting voor het regelen van een lasproces. - Google Patents

Description

f c5 i VO 6699

Titel: Inrichting voor het regelen van een lasproces.

De uitvinding heeft betrekking op een inrichting voor het regelen van lasprocessen bij overwegend één laags 1-maatverbindingen en eerste naden van meer laags lassen, met een aan de bodemzijde aangebrachte 5 inrichting voor het volgen van het lasproces, welke een fotosensor heeft.

Bij nagenoeg alle lasverbindingen wordt aan de vorming van de bodem bijzondere betekenis toegekend. Niet gelaste kanten in het bodem-bereik, echter ook te grote doorhang van de bodem, zijn meestal ontoe-10 laatbaar en leiden tot langdurige, dure reparaties of zelfs tot uitschot van een deel. Door verschillende materiaaldiktes, verschillende fabrikage toleranties, veranderde warmte afvoer, oxydlagen alsmede schommelingen in de lasstroom, de lasspanning en dergelijke komt het vooral bij het lassen van de naadbodem vaak tot lasfouten. Derhalve is veelvuldig naar 15 oplossingen gezocht, waarbij door het beoordelen van de lasbodem en een regeling van het lasproces fouten in de lasnaad in hoge mate verhinderd worden.

In het artikel "SelsttSfige Regelung des Eihbrands beim Lichtbogen schweissen" van het vaktijdschrift "Swarotschnoje Proiswodstwo" (las-20 produktie), nr. 8, 1961 UdSSR, bladzijde 23 tot 25 is een oplossings-voorbeeld daarvoor beschreven.

Bij de daarin beschreven inrichting wordt het inbranden, respectievelijk een onveranderlijke diepte van het inbranden bij een veranderlijke grootte van de spieetvormige naad tussen de laskanten automatisch gegereld.

25 Het gaat daarbij om een systeem voor het automatisch besturen van de pemdelbreedte van een zwenkbare laselectrode afhankelijk van de diepte van het inbranden van de lasbodem. Daartoe wordt aan de zijde van de bodem een kristallijne foto electrische diode aan een ten opzichte van de las-lichtboog vaststaande stand als stralingsvoeler aangebracht, welke in 30 signaal afhankelijk van de intensiteit van de lichtuitstraling bij voorkeur in het spectraal bereik van lange golven uit de bodem van de las voor het besturen van een aandrijving voor de pendelbeweging afgeeft.

Bij deze bekende inrichting moet de voeler zowel bij een ronde naad als bij een rechte naad met de lopende bodemsmeltvlek meebewegen en zo mogelijk 35 nauwkeurig ingesteld worden.

8403893 ' * *5 ή «2»

Een andere oplossing is uit het JA-pS 5542111 bekend, waarbij de lasnaad regeling niet door middel van een gecompliceerde pendelbeweging van de laselectrode, doch door regeling van de lasstroom afhankelijk van de uitstraling uit een van het afsmeltpunt relatief ver verwijderd 5 bereik van de lasbodem plaatsvindt. Ook hier echter is een meevoeren van de voeler met het lasproces noodzakelijk. De voeler bestaat uit zes foto sensoren, welke in twee rijen op empirisch bepaalde afstanden in een bandvormige houder verzonken zijn.

Tussen de bodem van de lasnaad en de houder voor de sensor bevindt zich 10 licht doorlatend materiaal (glaswol).

Ook een in het US-PS 3702915 voorgestelde oplossing vereist een nauwkeurig fixeren van het sensorsysteem onder een hoek A. Voor de regeling worden alle golflengtes, waarvoor de foto diode gevoelig is, benut.

Aan de uitvinding ligt het probleem ten grondslag een inrichting 15 van het boven omschreven type te verschaffen, waarmee een nauwkeurige regeling van het lasproces bereikt kan worden, waarbij de sensors ten opzichte van de lasbodem niet ingesteld of meegevoerd behoeft te worden.

Volgens de uitvinding wordt dit opgelost, doordat voor de aan de zijde van de bodem van de las aangebrachte inrichting een nagenoeg 20 transparante sensorstaf aanwezig is, welke door stralen absorptie tenminste van een handbereik uit het stralingsspectrum van het bodembereik de temperatuur en de grootte van het momentele afsmeltpunt aan de bodem zijde waarneemt en dat de fotosensor de door de sensorstaaf geabsorbeerde straling voor de regeling van de lasstroom opneemt en in electrische 25 spanning omzet.

De inrichting volgens de uitvinding benut de door de lasplaats geëmitteerde straling voor de regeling van het lasproces, doordat de staaf welke aan zijn buitenomtrek, respectievelijk -mantel optredende straling tenminste te dele opneemt en deze naar de fotosensor verder 30 leidt. Een dergelijke lichtgeleider welke een ronde of hoekige doorsnede kan hebben en recht of gebogen kan zijn uitgevoerd, kan vast aan het gestel aangebracht worden, waarbij de foto sensor op willekeurige afstand van de hete laszdne aangebracht kan zijn. De geometrie van de sensorstaaf richt zich naar het verloop van de lasnaad zodanig, dat de straling, 35 van de zich bewegende smeltplaats niet tegenstaande de niet meelopende 8403893 -3“ - r * staaf, steeds op de staaf terecht komt. Bovendien is een nauwkeurig positioneren in tegenstelling tot de bekende methode niet noodzakelijk. Afhankelijk van de geabsorbeerde straalenergie wordt de lasstroom op de duur van de stroomimpulsen geregeld, waarmede een snelle en nauwkeurige 5 besturing van het lasproces mogelijk is.

De sensorstaaf is bij voorkeur zodanig uitgevoerd, dat deze een band voor korte golven uit het stralingsspectrum absorbeert en deze in een straling van lange golven omzet en verder naar de sensor leidt, \

Met de korte golfstraling wordt de toestand van het smeltpunt met zo 10 klein mogelijke vervalsing door vreemde invloed gecontroleerd. Het naderhand bewerkstelligen vande golflengte door de sensorstaaf heeft het voordeel, dat de straling in een golflengte bereik wordt gebracht, dat voor fotosensoren, bijvoorbeeld Sl-fotodiodes gunstig is. Fotosensoren zijn gevoelig voor grote golflengtes.

15 De sensorstaaf kan een groot deel van het getransformeerde licht op grond van zijn hoge brekïngsr-index in de staaf door totaal-reflectie verliesarm over grote afstanden naar de kopvlakken leiden.

De sensorstaaf kan daartoe een diameter tussen ongeveer 3 tot 15 mm hebben. Deze ontvangt radiaal invallende straling uit alle hoekstanden 20 met dezelfde gevoeligheid.

Met een uitvoeringsvorm volgens de uitvinding is dus een fabricage technisch eenvoudige oplossing voor een nauwkeurige regeling van de lasstroom en dus voor het betrouwbaar besturen van de lasnaad verkregen, waarbij geen mechanisme voor het verplaatsen van de voeler alsmede geen 25 nauwkeurig aanhouden van de positionering van de sensor noodzakelijk is.

Voor de sensorstaaf kan elk doorzichtig polymeer gebruikt worden, dat lichtstralen absorbeert en binnen het materiaal door totaal-reflectie in bepaalde richtingen verder kan leiden. Daartoe zijn bijvoorbeeld polycarbonaat, polymethyl methacrylaat, cellulose geschikt.

30 Voor het filtreren van de straling is het voordelig, de sensorstaaf van luminiserende deeltjes te voorzien, welke de voor het toepassings-geval gunstiger golflengtes absorbeert en omgezet weer afstraalt.

Hiermede wordt bereikt, dat sléchts een nauw stralenspectrum, respectievelijk slechts een golflengte geabsorbeerd en naar de foto-sensor geleid wordt, zodat zonder extra filters eenvoudige op een golf- 8403893 -4” " « «Ei / lengte afgestemde sensoren toepasbaar zijn.

Voor de andere golflengtes is de sensorstaaf transparant.

Bij een lasproces komt het totale van het afsmeltpunt aan de bodem van de lasnaad en zijn omgeving geëmitteerde licht op de sensorstaaf 5 via de luminiserende deeltjes worden slechts die stralen geabsorbeerd welke bij voorkeur door het afsmeltpunt en niet door de omgeving geëmitteerd worden. Het door de deeltjes weer geëmitteerde licht heeft een lange golflengte en ligt daarmede in het bereik van de verhoogde gevoeligheid van een fotodiode. Door totale reflectie wordt een groot deel 10 van het geëmitteerde licht naar de kopvlakken geleid. Een aan tenminste éën kopzijde van de sensorstaaf aangebrachte fotosensor reageert zeer gevoelig op intensiteitschommelingen van het door het afsmeltpunt geëmitteerde en door de luminiseerde stoffen geabsorbeerde licht. Daardoor staat voor de regeling een met betrekking tot de bodem van de lasnaad 15 gevoelig signaal ter beschikking.

Met de als filter werkende deeltjes kunnen de warme infra-rood stralen uitgefilterd worden, zodat fouten door vreemde stralingen, in het bijzonder de door de de lasnaad omgevende materiaalbereiken geëmitteerde warmtestralingen, uitgeschakeld worden.

20 Een'aldus uitgevoerde staaf heeft de eigenschappen, licht selectief te absorberen, te transformeren en te leiden, dit is bijzonder bij ronde lasnaden voordelig, omdat hier na het lassen van ongeveer 300° omtrek de rest van het lassen in een door warmte geleiding reeds heet bereik plaatsvindt. Juist in dit hete overlappingsbereik aan het begin van 25 een naad en het einde daarvan is het aandeel van het door de omgeving van het afsmeltpunt geëmitteerde licht van lange golflengte in het totale spectrum belangrijk groter en zal ook bij een slechts ten dele betrekken van de fotosensor bij het vervalsen van de meting en dus tot een ongelijkmatige breedte van de lasnaadbodem leiden.

30 Doordat de sensorstaaf bij voorkeur slechts door het smeltpunt geëmitteerd licht van korte golflengte naar de fotosensor leidt, is Λ het voor de sensor mogelijk, een signaal te leveren, met behulp waarvan een regelaar voor de lasstroom zodanig wordt veranderd, dat ook onder ongunstige randomstandigheden een lasnaad met gelijkmatig smalle bodem 35 over de gehele lengte ontstaat.

8403893 -5-. - & »

Een extra filtrering van de stralen van lange golflengte kan door middel van een slechts voor de gewenste golflengte transparante, de staaf omgevende buis bereikt worden.

Hiertoe is kwarts zeer goed geschikt. Aldus wordt de sensorstaaf tegen 5 hitte beschermd.

De door een sensorstaaf opgevangen straling wordt aan de kopeinden weer teruggestraald. Om de uit op afstand van de foto-electrode liggende kopzijde uittredende straling eveneens te benutten, wordt aan deze kop-zijde een spiegelvlak aangebracht, dat de stralingen weer terug in de 10 staaf reflecteert.

Volgens een andere uitvoeringsvorm van de uitvinding is de sensorstaaf van schermen voorzien, welke na gelang het toepassingsgeval verschillend uitgevoerd zijn.

Met de schermen worden vreemde stralingen, bijvoorbeeld licht uit de 15 omgeving, warmtestralen uit verhitte werkstukbereiken in de omgeving van het laspunt af gehouden en dus vervalsingen van de meetgegevens, in het bijzonder door periodiek of plaatselijk veranderende vreemde straling in hoge mate uitgeschakeld.

De uitvoeringsvorm volgens de uitvinding is derhalve geschikt om 20 nauwkeurige metingen van de inbranddiepte van eenlaSbodem en een nauwkeurige regeling van het lasproces met zeer eenvoudige middelen te bewerkstelligen.

In de tekening zijn uitvoeringsvoorbeelden van de uitvinding schematisch weergegeven. Daarin tonen: 25 Figuur 1 een algemene opstelling van het regelsysteem,

Figuur 2 tot 4 elk een uitvoeringsvoorbeeld.

Bij een lasproces, waarbij twee werkstukken 10 en 11 met elkaar verbonden moeten worden, wordt aan het maken van de lasnaadbodem 12 een bijzondere betekenis toegekend. De lasnaad in het bereik van de bodem 30 moet zo volledig mogelijk homogeen verlopen, om een betrouwbare verbinding van de werkstukdelen 10 en 11 te waarborgen. Wordt het laspunt te sterk verhit, dan bestaat het gevaar, dat het lasmateriaal doorsijpelt.

Bij te weinig afsmelten kunnen ongelaste delen het gevolg zijn.

Om dergelijke onregelmatigheden te vermijden, wordt de lasnaad 35 volgens figuur 1 voortdurend beoordeeld en het lasproces via de op de' 8403893 - 'S, .....

- δ— laselectrode 13 gebrachte stroom 14 geregeld.

De regeling van de lasstroom 14 geschiedt, doordat de intensiteit van de straling 16, welke door de verhitte bodem 12 van de las geëmitteerd wordt en welke een maat voor de insmeltdiepte is, met een fotosensor 5 18, bijvoorbeeld een SI fotodiode gemeten wordt. De fotosensor 18 geeft een signaal 19 af, dat met de opgenomen stralingsintensiteit overeenstemt.

Door middel van een regelaar 20 wordt op grond van het signaal 19 een potentiometer 22 voor het instellen van de voor de betreffende toestand noodzakelijke lasstroom 14 bestuurd. Ook kan de duur van een lasimpuls 10 beïnvloed worden.

Om de fotosensor 18 enerzijds op afstand van de hete lasplaats te kunnen aanbrengen en een voldoende stralingsenergie op te kunnen nemen, wordt een als stralen verzamelaar uitgevoerde sensorstaaf 24 gebruikt, welke de opgenomen straling 16 van het bereik van het laspunt op een 15 daarvan op afstand gelegen plaats leidt.

Met de sensorstaaf 24 kan via een groot omtreksvlak straling geabsorbeerd en op het naar verhouding kleine vlak aan de kopzijde van de staaf geconcentreerd worden.

De fotosensor is aan een, op enige afstand van het warme bereik 26 van 20 het smeltpunt tegen de kopeinden van de staaf 24 aangebracht, om aldaar de geconcentreerde stralingsenergie op te nemen en in electrische spanning om te zetten.

De lichtgeleiderstaaf 24 wordt zodanig uitgevoerd, dat deze onbeweeglijk aangebracht in staat is, de straling van het zich bewegende inbrand-25 bereik normaliter op te kunnen nemen.

Zoals in figuur 1 door het verwijzingscijfer 22 is aangeduid, is de staaf vast aan het gestel aangebracht. De geometrische uitvoeringsvorm van de lichtgeleiderstaaf 24 richt zich naar het toepassingsgeval, respectievelijk de geometrie van het verloop van de lasnaad. De lichtgeleider-30 staaf 24 kan eventueel afhankelijk van het verloop van de lasbodem van schermen worden voorzien, waarmee de stralingsabsorptie tot op een doelgerichte stralenconus beperkt wordt.

Door in het staafmateriaal aanwezige fluoriserende deeltjes wordt de straling slechts van een bepaalde bandbreedte door de staaf geabsorbeerd. 35 Bij de keuze van de deeltjes met een absorptievermogen in het bereik van 8403893 -7- ** ί de lage optische golflengtes tot ongeveer 500 nm kunnen lange golven, in het bijzonder warmtestralingen worden uitgefilterd, waardoor een nadelige invloed van vreemde warmtestraling verder gereduceerd wordt.

Om de geabsorbeerde straling zo volledig mogelijk naar de foto-5 sensor IS te leiden, is aan het tegenover de fotosensor 18 gelegen einde 28 van de lichtgeleiderstaaf 24 een reflecterende laag aanwezig, waarmee de naar dit einde 28 gerichte stralen in de 1ichtgeleiderstaaf 24 terug gereflecteerd worden.

Verschillende uitvoeringsvormen van de lichtgeleiderstaaf zijn in 10 de figuren 2 tot 4 getoond.

Volgens figuur 2 is een rechte lichtgeleiderstaaf 30 weergegeven, welke bijvoorbeeld voor een ronde lasnaad 31 voor het samenvoegen van buizen 32 aanwezig kan zijn..

De lichtgeleiderstaaf 30 is aan het vrije kopeinde van een spiegelende 15 laag 34 voorzien, welke de op deze kopzijde aankomende stralen 38 terug reflecteert (36), zodat een naar buiten treden van stralingsenergie aan deze kopzijde verhinderd wordt. De terug gereflecteerde stralen 36 worden evenals de direct geabsorbeerde stralen 38 door totale reflectie binnen de staaf naar de overliggende kopzijde van de staaf 30 en dus naar de .

20 fotosensor 18 geleid.

De lichtgeleiderstaaf 30 is met een als scherm uitgevoerde, licht-niet doorlatende ommanteling 35 omgeven, welke uitsluitend in het bereik van de bodem van de lasnaad 31 een ringvormige opening 37 heeft, waardoor een stralenconus vanaf de onderste smeltplaats 40 in de lichtgeleider-25 staaf 30 kan binnendringen. Door het scherm 35 wordt verhinderd, dat een groot aandeel van vreemde stralingen, bijvoorbeeld warmtestralingen 42 uit het omgevingsbereik van het smeltpunt 40 van buiten komende lichtstralen 43 in de staaf 30 binnendringen en het meetresultaat vervalsen, te meer omdat deze stralingen in de regel een constante intensiteit 30 hebben. Het verwarmen van het werkstuk 32 in de omgeving van het laspunt 40 schommelt namelijk in het algemeen, en het van buiten af binnendringende licht 43 zal door onregelmatige schaduwen eveneens in zijn intensiteit sterk schommelen.

Door het scherm 35 wordt dus in hoofdzaak de door de smeltplaats 35 40 geëmitteerde, de temperatuur en de toestand, respectievelijk de grootte 8403893 ψ -8- van de momentele smeltzone karakteriserende 39 naar de fotosensor 18 verder geleid en verwerkt. Hiermede kan een zeer nauwkeurige meting van de in-branddiepte in het werkstuk 32 bewerkstelligt en als gevolg een nauwkeurige ' regeling van de lasstroom 14 plaatsvinden, welke het mogelijk maakt, 5 een over de lasnaad lengte gelijkmatige inbranddiepte en dus een gelijkmatige lasnaadbodem te maken.

Met de inrichting kunnen randnaden van kogels, buizen, kegels met diameters van 30 tot 3000 mm gecontroleerd worden.

Bij het lassen van buizen met zeer grote diameters, dat wil zeggen 10 boven 3 m zal de intensiteit van de op een axiale lichtgeleiderstaaf volgens figuur 2 komende smeltplaatsstraling te klein zijn om een nauwr keurige meting, respectievelijk regeling te doen plaatsvinden. In dit geval zal de lichtgeleiderstaaf als open ringvormige staaf uitgevoerd kunnen worden , waarvan de diameter dienovereenkomstig kleiner dan de diameter 15 van de samen te voegen buizen is.

Bij zeer lange buizen 32 wordt het uit sensorstaaf 30 en fotosensor 18 bestaande sensorsysteem verschuifbaar aangebracht, zodat dit met de lasnaad meegevoerd wordt, wanneer een langslas gemaakt wordt. In dit geval zal de sensorstaaf op de wijze volgens figuur 4 uitgevoerd zijn. In 20 figuur 2 is een voor een ronde naad 31 uitgevoerde sensorstaaf 30 getoond, welke voor een dergelijke naad overeenkomstig de positionering -welke niet exact behoeft te zijn- ter plaatse verankerd. Voor een langsnaad wordt de sensorstaaf verwisseld, de niet weergegeven verankering losgemaakt en het systeem langs een geleiding 61 tijdens het lassen met een motor 25 of met de hand meegevoerd.

In figuur 3 is een voorbeeld getoond, waarbij een onregelmatig kantverloop van het gereedschap 50 gelast is. Voor een dergelijk geval kan de lichtgeleiderstaaf 51 met een dienovereenkomstig gebogen contour uitgevoerd worden, zodat de lasweg steeds boven dê lichtgeleiderstaaf 30 51 komt te liggen. Als schermen zijn hier ringschijven 52 aanwezig, welke op regelmatige afstanden over de lengte van de staaf 51 haaks op de staaf as 53 aan de staaf bevestigd zijn.

Bij rechte lasnaden kan de lichtgeleiderstaaf 55 volgens figuur 4 met een lichtondoorlatende ommanteling 56 omsloten zijn, welke een spleet 35 57 voor het doorlaten vanstralingen 58 vrijlaat. Deze vorm van schermen 8403893 -9- is ook geschikt voor een ringvormige staaf voor buis-lasnaden met grote diameters.

Al na gelang het toepassingsdoel kan een sensorsysteem gebruikt worden, dat de voor dat doel gunstige absorptie-,respectievelijk werkhanden 5 heeft. De gewenste absorptie wordt door een daartoe geschikte pigmentering van het sensorstaaf materiaal bereikt. Het is echter ook mogelijk, een nagenoeg alle optische golflengtes absorberende staaf te gebruiken en de golflengte selectering door een als filter dienende buis 62 (figuur 2) te bereiken.

10 In een dergelijk geval kan een de staaf koelend inert gas door de ringvormige spleet gevoerd worden, dat na het uittreden uit de ringvormige spleet de lasplaats omspoelt en aldus een corrosie tegenwerkt.

De sensorstaaf kan in het kader van de eis,lichtstralen te absorberen en verder te leiden, elke bedenkelijke uitvoeringsvorm hebben.

15 Zo is het ook denkbaar, een vloeistofstaaf toe te passen, waarbij door een geschikte keus van de vloeistof en het materiaal van. de de vloeistof dragende buis een voor de totale reflectie gunstige brekingsindex gegeven is.

8403393

Claims (17)

1. Inrichting voor het regelen van lasprocessen bij overwegend eenlaags I-maatverbindingen en eerste naden van meerlaags lassen, met een aan de zijde van de bodem aangebrachte inrichting voor het volgen van het lasproces, welke een fotosensor heeft, met het kenmerk, dat voor 5 de aan de zijde van de bodem aangebrachte inrichting een nagenoeg transparante sensorstaaf (24, 30, 51, 55) aanwezig is, welke door stralen absorptie tenminste van een handbereik uit het stralingsspectrum van het bodembereik de temperatuur en de grootte van het momentele smeltpunt aan de bodemzijde waarneemt en dat de fotosensor (18) de door de sensorstaaf 10 geabsorbeerde straling voor de regeling van de lasstroom opneemt en in electrische spanning omzet.

2. Inrichting volgens conclusie 1 met het kenmerk, dat de sensorstaaf (24, 30, 51, 55) zodanig gemaakt is, dat deze een band van korte golf uit het stralenspectrum absorbeert en deze in een straling met lange 15 golf omzet en naar de fotosensor (18) verder leidt.

3„ Inrichting volgens conclusies 1 of 2 met het kenmerk,dat de sensorstaaf (24, 30, 51, 55) een massieve staaf uit een nagenoeg transparant polymeer is.

4. Inrichting volgens conclusie 3 met het kenmerk, dat de sensor- 20 staaf (24, 30, 51, 55) fluoriserende deeltjes bevat, welke optische straling in het bereik van groen-tot lila absorbeert en in straling van lange golf uitstraalt.

5. Inrichting volgens één van de voorafgaande conclusies, met het kenmerk, dat de fotosensor een Sl-fotodiode (18) is, welke aan een kopzijde 25 van de sensorstaaf (24, 30, 51, 55) is aangebracht.

6. Inrichting volgens conclusie 5, met het kenmerk, dat aan de fotosensor (18) aan de overliggende kopzijde van de sensorstaaf (30) een reflectielaag (34) aanwezig is, waarop de op deze kopzijde komende stralen (38) in de staaf teruggereflecteerd(36) worden.

7. Inrichting volgens één van de voorafgaande conclusies, met het kenmerk, dat de sensorstaaf (30, 51, 55) schermen (35, 52, respectievelijk 56) heeft.

8. Inrichting volgens conclusie 7, met het kenmerk, dat als schermen langs de·, sensorstaaf (51) regelmatig verdeelde, concentrisch ten opzichte 35 van de staafas (53) aangebrachte ringschijven (52) aanwezig zijn. 8403893 • . ir ® - « -11-

9. Inrichting volgens conclusie 7 met het kenmerk, dat radiaal "gerichte schermen.op regelmatige afstanden langs de omtrek van de sensor- staaf aangebracht zijn.

10. Inrichting volgens conclusie 7 met het kenmerk, dat de sensor-5 staaf (30, 55) tot op een spleet (37, respectievelijk 57) in de omtreks- richting of volgens een beschrijvende lijn met een licht niet doorlatend materiaal (35, respectievelijk 56) omgeven is.

11. Inrichting volgens één van de voorafgaande conclusies met het kenmerk, dat de sensorstaaf (24, 51) vast is aangebracht.

12. Inrichting volgens conclusie 11 met het kenmerk, dat de sensor staaf (51) evenwijdig aan het lasnaadverloop (50) gebogen is.

13. Inrichting volgens één der conclusies 1 tot 10 met het kenmerk, dat de sensorstaaf (30) de lasnaad volgend aangebracht is.

14. Inrichting volgens één der voorafgaande conclusies met het kenmerk, 15 dat de sensorstaaf (30) door een buis (60) omgeven is, welke bij voorkeur slechts in het bereik voor korte golven een door de staaf te absorberen stralen transparant is.

15. Inrichting volgens conclusie 14 met het kenmerk dat tussen de sensorstaaf (30) en de deze omgevende buis (60) een inert gas stroomt.

16. Inrichting volgens één van de voorafgaande conclusies met het kenmerk, dat de sensorstaaf een veelhoekige doorsnede heeft.

17. Inrichting volgens conclusie 1 met het kenmerk, dat de sensorstaaf een met een nagenoeg transparante vloeistof gevulde buis is. 3403093