NL7903528A

NL7903528A - Was- en reinigingsmiddel.

Info

Publication number: NL7903528A
Application number: NL7903528A
Authority: NL
Original assignee: Johnson & Johnson
Priority date: 1978-11-30
Filing date: 1979-05-04
Publication date: 1980-06-03
Also published as: IE790883L; BR7902726A; CA1112536A; US4231903A; PT69576A; AT376448B; JPH0216359B2; GB2035361B; IE48109B1; CH652740A5; AU4693479A; NZ190365A; ATA335879A; NL192879C; AU528548B2; GR70253B; BE876056A; PH15277A; FR2442883A1; GB2035361A

Description

' ί~ Ν.Ο. 27.722

Johnson & Johnson» te New Brunswick» New Jersey,

Verenigde Staten van Amerika.

Was- en reinigingsmiddel.

Was- en reinigingsmiddelen, die bestemd zijn voor het gebruik als produkten voor het onderhouden van persoonlijke hygiëne, moeten niet alleen een reinigende werking vertonen, maar moeten eveneens niet-irriterend zijn of potentieel slechts aanleiding kunnen geven tot een geringe irritatie van de huid en de ogen. 5

De belangrijkste toepassing van dergelijke preparaten wordt in shampoo*s gevonden, terwijl als andere toepassingen vloeibare huidreinigingsmiddelen, babybad- en schuimbadpreparaten en dergelijke kunnen worden genoemd. Met behulp van een geschikt preparaat voor het gebruik als een shampoo moeten vetachtige materialen van 10 het oppervlak worden verwijderd en moeten het haar en de hoofdhuid in schone toestand achterblijven. Bovendien dient het haar na het wassen met een shampoo glanzend, zacht en hanteerbaar te zijn, terwijl het bovendien gewenst is, dat de shampoo, wil deze voor de gebruiker aanvaardbaar zijn, goede eigenschappen bezit met betrek- 15 king tot de schuimvorming en de bevochtiging van het haar met het schuim.

Tot de op dit gebied algemeen bekende synthetische de-tergentia behoren anionogene, kationogene, amfotere en niet-iono-gene detergentia of oppervlakte-actieve stoffen, zoals deze ge- 20 woonlijk worden genoemd. De oppervlakte-actieve stoffen, die in het algemeen de beste eigenschappen wat betreft schuimvorming, reiniging en tenslotte bereikte resultaten vertonen, zijn de anionogene detergentia. Zo bevatten de meeste shampoo- en reinigings-preparaten anionogene oppervlakte-actieve stoffen als één van de 25 werkzame bestanddelen. Deze oppervlakte-actieve stoffen bezitten echter de neiging sterk irriterend voor de huid en de ogen te zijn in de concentratie, waarin zij gewoonlijk worden gebruikt, dat wil 790 3 5 28 * i / <r 2 zeggen meer dan 10 gew.%, betrokken op het totale preparaat. In verband hiermee worden anionogene reinigingspreparaten, die bestemd zijn om voor de persoonlijke hygiëne te worden gebruikt, gemodificeerd door een aanzienlijke hoeveelheid van de anionogene oppervlakte-actieve stoffen te vervangen door niet-ionogene opper-vlakte-actieve stoffen, die in het algemeen mild zijn maar evenwel minder doeltreffend zijn met betrekking tot het reinigende vermogen. Bepaalde amfotere oppervlakte-actieve stoffen bezitten naar vermeld potentieel een gering vermogen oog-irritatie te veroorzaken. In een artikel met betrekking tot "Baby Shampoos" van 1( H.S. Mannheimer, American Perfumer, 76, 36-37 (1961), zijn oppervlakte-actieve stoffen beschreven, die complexen zijn van een anionogene oppervlakte-actieve stof en een bepaalde amfotere oppervlakte-actieve stof, die naar beweerd niet-irriterend voor de ogen zijn. Een aantal soortgelijke preparaten is in de handel ver- V, krijgbaar, die, hoewel zijn milder zijn dan de gebruikelijke shampoos, toch nog enigszins irriterend blijken of met betrekking tot enige andere eigenschap te kort schieten. Zo bestaat er nog steeds behoefte aan shampoo- en andere reinigingspreparaten, waarin het irriterende karakter nagenoeg volledig kan worden geëlimineerd 2( zonder dat dit ten koste gaat van andere gewenste eigenschappen, zoals de reinigende werking en s'chuimvorming.

In verscheidene Amerikaanse octrooischriften worden preparaten beschreven, volgens, welke zowel amfotere als niet-ionogene oppervlakte-actieve stoffen in anionogene oppervlakte-actieve pre-· paraten worden opgenomen. Zo worden bijvoorbeeld in de Amerikaanse octrooischriften 2.999.069 en 3.055.836 shampoopreparaten beschreven, die bepaalde mengsels van geëthoxyleerde anionogene, amfotere en geoxethyleerde niet-ionogene oppervlakte-actieve stoffen bevatten. Verder worden in het Amerikaanse octrooischrift 3.928.251 3C

shampoopreparaten beschreven, die_bepaalde mengsels van oppervlakte-actieve stoffen van de anionogene, niet-ionogene en zwitterion-typen bevatten. Op soortgelijke wijze worden in het Amerikaanse octrooischrift 3.950.417 shampoopreparaten beschreven, die nagesteld slechts in geringe mate aanleiding geven tot oogirritatie. 35

Bij deze preparaten zijn niet-ionogene en amfotere oppervlakte- i.

790 35 28 3 * actieve'stoffen toegevoegd om de anionogene oppervlakte-actieve stoffen te modificeren. Al deze preparaten bevatten een niet-iono-gene oppervlakte-actieve stof als een essentieel bestanddeel alsmede een anionogene oppervlakte-actieve stof, welke oppervlakte-actieve stoffen, zoals bovenstaand vermeld, diverse nadelen bezit- 5 ten.

De uitvinding heeft nu ten doel verbeterde was- en reinigingsmiddelen te verschaffen. Verder heeft de uitvinding ten doel verbeterde was- en reinigingsmiddelen te verschaffen, die potentieel slechts in geringe mate een irritatie van de ogen en 10 de huid kunnen veroorzaken. Tevens heeft de uitvinding ten doel verbeterde was- en reinigingsmiddelen te verschaffen, die goede schuimeigenschappen vertonen, met inbegrip van een uitmuntende schuimstabiliteit. Andere doelstellingen van de uitvinding zullen beschreven worden of duidelijk worden uit de volgende gedetail- 15 leerde beschrijving van de uitvinding.

De bovenvermelde doelstellingen en andere aspekten en voordelen van de uitvinding worden bereikt met was- en reinigingsmiddelen, die een synergistisch mengsel van oppervlakte-actieve stoffen bevatten en slechts in geringe mate aanleiding kunnen ge- 20 ven tot irritatie van de ogen en de huid en bovendien goede schuimeigenschappen bezitten. Meer in het bijzonder heeft de uitvinding betrekking op was- en reinigingsmiddelen, die een synergistisch mengsel van een specifieksamfotere oppervlakte-actieve stof en een fosfobetaïne- of fosfitaïne-verbinding bevatten. 25

In het algemeen gesteld heeft de uitvinding betrekking op een synergistisch mengsel van een specifieke amfotere oppervlakte-actieve stof en een specifieke oppervlakte-actieve fosfobetaïne- of fosfitaïne-verbinding in een mengverhouding van 1 ik tot k : 1. De term ‘'synergistisch mengsel", zoals deze hierbij 30 wordt toegepast, heeft betrekking op een mengsel van twee verschillende verbindingen, dat een mate van schuimstabiliteit vertoont, die groter is dan de som van de schuimstabiliteit van de afzonderlijke verbindingen.

De specifieke amfotere verbinding, die bij de uitvin- 35 ding bruikbaar is gebleken, beantwoordt aan de formule 1, waarin 790 3 5 28 'Ψ If.

R een alkylgroep met ongeveer 8 - 18 koolstofatomen of mengsels van dergelijke alkylgroepen en R' een hydroxyalkylgroep met 2 - k koolstofatomen of een rest met de formule 2 voorstellen, x en x' gehele getallen met een waarde van 1-5 aangeven en M een waterstof- of alkalimetaalatoom voorstelt.

Tot de verbindingen, die in het bijzonder de voorkeur verdienen, zullen de verbindingen met de formule 1 behoren, waarin R een laurinerest of een mengsel van laurine en rayristineresten of een zogenaamd "gestript kokos"-mengsel van alkylgroepen met 10 - 18 koolstofatomen, R een hydroxyethylgroep en M natrium voor- 1 . stellen en x het getal 2 en x’ het getal 1 aangeven. Amfotere op-pervlakte-actieve stoffen van dit type zijn beschreven in het Amerikaanse octrooischrift 2.970.160, en kunnen bereid worden volgens de in het laatstgenoemde octrooischrift beschreven methoden.

De in de preparaten volgens de uitvinding bruikbare am- 1 fotere oppervlakte-actieve stoffen zijn aanwezig in een hoeveelheid van ongeveer 1-20 gew.$, bij voorkeur ongeveer 2-8 gew.$, betrokken op het totale preparaat met dien verstande, dat de totale hoeveelheid amfotere oppervlakte-actieve stof en oppervlakte-actieve fosfobetaïne- of fosfitaïneverbinding niet meer dan onge- 2 veer 55 gew.$, bij voorkeur ongeveer 8-20 gew.#, bedraagt, betrokken op het totale preparaat. .

De oppervlakte-actieve fosfobetaïne- en fosfitaïne-verbindingen, die bij de onderhavige uitvinding bruikbaar zijn, zijn nieuwe verbindingen, welke beschreven zijn in de gelijktijdig 2 ingediende octrooiaanvragen 79· en 79· Ned. en beschre ven kunnen worden als betaïneverbindingen van het amfotere en zwitteriontype met ten minste één fosforhoudend anion in het molecuul.

De fosfobetaïnen beantwoorden aan de formule 5, waarin 5' A 0®, OM of -0-Y-E®, B ePof OM' en X® een anion voorstellen z 0 of het getal 1 of 2 aangeeft met dien verstande dat slechts hetzij A hetzij B <β kan voorstel- 5.

len en z een waarde bezit, die noodzakelijk is voor het verschaf- 790 3 5 28 5 . * £)

fen van ladingsevenwicht (dat wil zeggen, dat, indien A en B

ö

en OM', respectievelijk OM en voorstellen, z 0 is, xndien A

en B OM en OM’, respectievelijk -0-Y-nP en 0® voorstellen, z het gh getal 1 aangeeft, en indien A -0-Y-R^ en B OM· voorstellen, z het getal 2 aangeeft); 5 R een van een amidoaminereactiecomponent afgeleide rest met de formule k voorstelt, waarin Λ R een alkyl-, alkenyl-, alkoxy- of hydroxyalkylgroep met elk 5 -22 koolstofatomen of een aryl- of alkarylgroep met ten hoogste 20 koolstofatomen, 10 2 R een waterstofatoom of een alkyl-, hydroxyalkyl- of alkenylgroep met elk ten hoogste 6 koolstofatomen of een cycloalkylgroep met ten hoogste 6 koolstofatomen, bij voorkeur 2-5 koolstof- ' atomen.of een polyoxyalkaleengroep met ten hoogste 10 koolstofatomen en 15 3 ή- R en R , die al dan niet gelijk kunnen zijn, elk een alkyl-, hydroxyalkyl- of carboxyalkylgroep met ten hoogste 6 koolstofatomen in elk van de alkylresten of een polyoxyalkyleengroep met 3 k ten hoogste 10 koolstofatomen voorstellen, terwijl R en R tezamen' met het stikstofatoom, waaraan zij zijn gebonden, tevens 20 een stikstofhoudende heterocyclische rest bijvoorbeeld een mor-folinostruktuur kunnen voorstellen, waarin de rest Y aan een ander ringatoom van de stikstofhoudende heterocyclische rest dan het stikstofatoom van de R-rest is gebonden, en n een geheel getal met een waarde van 2-12 aangeeft, 25

De term "polyoxyalkaleenrest", zoals bovenstaand toegepast bij de 2 3 definitie van R , R en R kan beantwoorden aan de formule 5, waarin R^ en R^ alkylgroepen met 1 - k koolstofatomen voorstellen en m een geheel getal met een waarde van ongeveer 2-10 aangeeft.

Behalve de verbindingen met de formule 3, zoals boven- 3C

staand beschreven, waarin R een amidoaminerest voorstelt, kan R in de formule 3 eveneens een stikstofhoudende heterocyclische rest voorstellen, die één verdere heteroatoom (bijvoorbeeld een zuurstof-, zwavel- of een ander stikstofatoom) kan bevatten en in totaal 5 of 6 ringkoolstofatomen bevat, welke heterocyclische rest 35 eventueel gesubstitueerd kan zijn door alkyl- en/of hydroxyalkyl- 790 3 5 23 6 groepen met elk ten hoogste 20 koolstofatomen. Typische voorbeelden van deze stikstofhoudende heterocyclische resten zijn imida-zolyl-, N-alkylmorfolino-, alkylpyrimidino-, alkyloxazolinylgroe-pen en dergelijke. Deze verbindingen, waarvan de genoemde resten zijn afgeleid, kunnen worden voorgesteld door de formule 6, waarin Z N-, S- of 0-atoom voorstelt, o 0 of het getal 1, 2 of 3 en p het getal 1, 2 of 3 aangeven, met dien verstande, dat de som van o + p 3 of 4 bedraagt, 1 R de bovengenoemde betekenis bezit en aan een rmgkoolstofatoom is gebonden en

Rg een alkylgroep met 2-6 koolstofatomen voorstelt, die aan het eindstandige of aan een niet-eindstandig koolstofatoom gesubstitueerd kan zijn door een hydroxylgroep, en ‘1 Y een alkyleengroep voorstelt, die eventueel door ten hoogste 3 zuurstofatomen is onderbroken en ten hoogste 12 koolstofatomen bevat, wélke alkyleenketen eventueel gesubstitueerd kan -zijn door alkyl-, alkoxy-, hydroxyl- of hydroxyalkylgroepen, bijvoorbeeld met elk niet meer dan 10 koolstofatomen en 2 M en M', die al dan niet gelijk zijn, elk (a) een waterstofatoom, (b). een organische rest, zoals een alkyl- of hydroxyalkylgroep met ten hoogste 6 koolstofatomen, een'polyhydroxyalkylgroep met ten hoogste 10 koolstofatomen, een glycerylgroep, een cycloal-kylgroep met ten hoogste 6 koolstofatomen of een aryl- of aryl- 2 alkylgroep met ten hoogste 10 koolstofatomen of (c) een zout-rest afgeleid van één van de alkalimetalen (bijvoorbeeld natrium of kalium), aardalkalimetalen (bijvoorbeeld magnesium of calcium) of mono-, di- of triethanolamine voorstellen......Met betrekking tot de verbindingen met de formule 3, waarin zowel 3 een rest M als een rest M’ aanwezig zijn, geldt de beperking, dat, indien hetzij M hetzij M' een organische rest (b) voorstelt, de andere van de twee resten M en M’ een waterstofatoom of een zoutrest (c) moet voorstellen.

De fosfitaïnen beantwoorden aan de formule 7i waarin R 3 en Y de bovengenoemde betekenis bezitten.

f.

790 3 5 28 7

De bovenstaand beschreven fosfobetaxneverbindingen en fosfitaïneverbindingen kunnen worden bereid volgens de methoden, die beschreven zijn in de gelijktijdig ingediende octrooiaanvragen 79. en 79· Ned., waarvan de inhoud door dé blote vermelding als ingelast wordt beschouwd. 5

Representatieve voorbeelden van de bij de uitvinding bruikbare fosfobetaïne- en fosfitaine-verbindingen zijn de volgende verbindingen: verbinding AA met de formule δ, verbinding BB met de formule 9i 10 verbinding CC met de formule 10, verbinding DD met de formule 11, en verbinding EE met de formule 12.

De oppervlakte-actieve fosfobetaïne- en fosfitaxnever-bindingen, die bruikbaar zijn in de preparaten volgens de uitvin- 15 ding, zijn daarin aanwezig in een hoeveelheid van ongeveer 1-20 gew.$, bij voorkeur ongeveer 2-8 gew.$, betrokken op het totale preparaat, met dien verstande evenwel dat de totale hoeveelheid amfotere oppervlakte-actieve stof en oppervlakte-actieve fosfobe-taxne- en/of fosfitaxneverbinding niet meer dan ongeveer 35 gew.$ 20 en bij voorkeur ongeveer 8-20 gen.% bedraagt, betrokken op het totale preparaat.

Voor het bereiken van de gewenste resultaten van de uitvinding dient verder de gewichtsverhouding van de amfotere oppervlakte-actieve stof tot de oppervlakte-actieve fosfobetaïne- en/of 25 fosfitaxneverbinding ongeveer : 1 tot 1 : k en bij voorkeur ongeveer 2:1 tot 1 : 2 te bedragen.

Desgewenst kan ongeveer 1 - k gew.$, betrokken op het totale preparaat, van een anionogene oppervlakte-actieve stof worden toegevoegd zonder de potentieel geringe neiging tot het veroor- 30 • zaken van oogirritaties van de preparaten op nadelige wijze te be-invloeden.

Het is binnen het kader van de uitvinding mogelijk elke anionogene oppervlakte-actieve stof binnen de bovenvermelde con-centratiegrenzen in de preparaten volgens de uitvinding te gebrui- 35 ken, zoals bijvoorbeeld een alkylsulfaat met de formule 13, een al- 790 35 28 . Λ 8 kylethersulfaat met de formule 1^+, een alkylmonoglycerylether- sulfonaat met de formule 15» een alkylmonoglyceridesulfaat met de formule 16, een alkylmonoglyceridesulfonaat met de formule 17, een alkylsuifonaat met de formule 18, een alkylarylsulfonaat met de formule 19, een alkylsulfosuccinaat met de formule 20, een al-kylsarcosinaat met de formule 21, een acylisothionaat met de formule 22, een alkylmethyltauride met de formule 23, een vetzuur/ eiwit-condensatieprodukt met de formule 2^, een alcoholether-carboxylaat met de formule 25 en dergelijke, waarin R een alkyl-groep met 7-17 koolstofatomen, R' en R", die al dan niet gelijk 1 zijn, elk een waterstofatoom, een alkyl-, hydroxyalkyl-, thioal-kyl-, carboxyalkyl-, aminoalkyl-, benzyl- of p-hydroxybenzylgroep en X een alkaliraetaalion, aardalkalimetaalion, ammoniumion of een door 1-3 alkylgroepen gesubstitueerd ammoniumion voorstellen en p een geheel getal met een waarde van ongeveer 3 tot ongeveer 6, 1 q een geheel getal met een waarde van 2 tot ongeveer 6 en r een geheel getal met een waarde van 2-10 aangeven.

Het type anionogene oppervlakte-actieve stof, dat de voorkeur verdient, is een alkylethersulfaat, in het bijzonder na-triumtridecylalcoholethersulfaat, waarin p een waarde van 1-5 2 bezit.

Behalve de oppervlakte-actieve stoffen kunnen andere bestanddelen, die gewoonlijk in was- en reinigingsmiddelen voor dé persoonlijke hygiëne worden opgenomen, zoals kleurstoffen, conserveermiddelen, parfums, verdikkingsmiddelen, ondoorschijnend ma- 2 kende middelen, conditioneermiddelen, zacht makende middelen, buffers en dergelijke, in ondergeschikte hoeveelheden worden toegevoegd. Bestanddelen, zoals kleurstoffen, conserveermiddelen en parfums maken tezamen gewoonlijk minder dan 2 gew.$ van het totale preparaat uit, terwijl verdikkingsmiddelen aan het preparaat kun- 3 nen worden toegevoegd in een hoeveelheid van 1 tot ongeveer 3 gew.

$, betrokken op het totale preparaat.

De was- en reinigingsmiddelen volgens de uitvinding kunnen concentraten zijn, die later gemodificeerd worden door verdunning met water of andere verdunningsmiddelen voor het verkrijgen 3 van gerede preparaten voor het gebruik of kunnen als zodanig de 790 3 5 28 9 gerede reinigingsmiddelen zijn, die zonder modificering kunnen worden gebruikt. De preparaten volgens de uitvinding zijn in de eerste plaats bruikbaar in shampoopreparaten, waarvoor zeer goede schuimeigenschappen alsmede een potentieel geringe neiging tot bet veroorzaken van oog- en huidirritatie gewenst zijn. Zij kun- 5 nen eveneens worden gebruikt als vloeibare zepen en reinigingsmiddelen, zoals babybadsamenstellingen, alsmede in schuimbadsa-menstellingen en bovendien in preparaten, die geschikt zijn voor het wassen van dieren en levensloze voorwerpen.

De bovenvermelde was- en reinigingsmiddelen worden be- 10 reid door de fosfobetaïne- en/of fosfitaïneverbindingen bij kamertemperatuur of enigszins verhoogde temperatuur (ongeveer 50°C) met de amfotere oppervlakte-actieve stof te mengen, waarna een voldoende hoeveelheid gedeïoniseerd water wordt toegevoegd om het preparaat op ongeveer driekwart van het beoogde gewicht in te 15 stellen. De pH wordt, indien noodzakelijk, door toevoeging van een sterk zuur, bijvoorbeeld HC1, of een sterke base, bijvoorbeeld ïïaOH, op een pH van 5 - 8 en bij voorkeur 6-8 ingesteld. Andere bestanddelen, zoals viscositeitsbuilders, conserveermiddelen, kleurstoffen, parfums en dergelijke worden vóór het instellen van 20 de pH en het toevoegen van de rest van het water in de preparaten opgenomen.

Het was- en reinigingsmiddel volgens de uitvinding kan op oogirritatie worden onderzocht aan de hand van de volgende gemodificeerde Draize-proef (J.H. Draize c.s., Toilet Goods Assn., ‘ 25 nr. 17i mei 1952, nr. 1 Proc. Sci, Sect.).

Volgens deze gemodificeerde proef wordt een monster van 0,1 ml van een te onderzoeken neutraal preparaat in het ene oog van een albinokonijn gedruppeld, terwijl het andere oog als controle dient. Voor elk preparaat worden zes konijnen gebruikt. Waar- 30 nemingen worden uitgevoerd 1, 2ki ^8, 72 en 96 uren alsmede 7 dagen na de aanvankelijke installatie, terwijl tweede en derde installaties plaats vinden na de waarnemingen op en uren. De resultaten kunnen wisselen van nagenoeg geen verandering of slechts een geringe irritatie van het voorkomen van het oog van het kohijn 35 na 7 dagen tot een ernstige irritatie en/of volkomen ondoorschij- 790 3 5 28 f* .

> . 10 nendheid van de cornea. Oogbeschadigingen worden volgens een cijfermatige schaal gewaardeerd voor de cornea, iris en conjunctiva, waarbij een hogere getalswaarde een sterkere oogirritatie aangeeft, welke getalswaarderingen worden opgeteld voor het verkrijgen van een totale numerieke waarde voor elke waarneming voor 6 konijnen, welke totale numerieke waarde tevens wordt gemiddeld.

De gemiddelde getalswaardering vormt een aanwijzing van de irritatie, die het te onderzoeken preparaat potentieel kan veroorzaken. Op basis van de gemiddelde getalswaardering kan een descriptieve irritatiewaardering worden gegeven, die bijvoorbeeld afhankelijk van het geval geen, gering, matig of ernstig kan zijn.

De was- en reinigingsmiddelen volgens de uitvinding verschaffen een groot schuimvölume en bovendien een uitmuntende schuimstabiliteit, zoals gemeten wordt volgens een aanpassing van het algemeen bekende Boss-Miles schuimproefprincipe ("Oil and

Soap" 18,99-102 (19^2)): .....

Voor het uitvoeren van deze proef wordt watervrij lano-line van kosmetische kwaliteit met dioxan van technische kwaliteit gemengd in een verhouding van 2,5 g lanoline per 100 g di- 3 oxan. Eerst wordt de lanoline met 25 cm dioxan gemengd. Dit meng- i sel wordt op een stoombad tot een temperatuur van b5°0 verwarmd om de lanoline in het dioxan op te lossen. De rest van het dioxan wordt dan toegevoegd en gemengd. Deze lanoline-dioxan-oplos-sing, die in een barnsteenkleurige fles wordt bewaard, dient vers te worden bereid op de dag, dat de proeven worden uitgevoerd. ;

Het te onderzoeken preparaat wordt verdund door 376 cm^ gedestilleerd water bij b' g van het preparaat te voegen, waarna, terwijl wordt gemengd, 20 cm^ van de bovenbeschreven lanoline-dioxan-oplossing worden toegevoegd. Er komt warmte vrij, wanneer de lanoline-dioxan-oplossing bij de oplossing van het preparaat in water wordt gevoegd, terwijl men er voor dient te zorgen, dat de temperatuur van deze oplossing ingesteld wordt op 2b - 25°C,

De beide uitgangsoplossingen dienen daarom vóór het mengen op een temperatuur van 23°C te worden ingesteld. Het afkoelen van de lanoline-dioxan-oplossing dient langzaam te geschieden om een pre-· cipitatie van de lanoline te voorkomen. Op deze wijze zal een ge- s.

790 3 5 28 » * %.

11 > rede oplossing op een temperatuur van 24 - 25°C worden verkregen.

De gerede oplossing van het te onderzoeken preparaat, water, dioxan en lanoline, zoals bovenstaand beschreven, wordt dan op de gebruikelijke wijze in een gemodificeerde Ross-Miles-schuimkolom gebracht. Alle proeven worden in duplo uitgevoerd, 5 terwijl het gemiddelde van de twee resultaten wordt genomen. De schuimstabilitext wordt bepaald door het verval in schuimhoogte na verloop van 2 minuten te meten, uitgedrukt als een percentage van het aanvankelijke hoogtepunt.

Specifieke uitvoeringsvormen van de was- en reinigings- 10 middelen, die volgens de uitvinding worden bereid, worden beschreven aan de hand van de volgende representatieve voorbeelden, die evenwel alleen ter toelichting dienen en geen beperking van de uitvinding inhouden.

Voorbeeld I. 15

Een öiampoopreparaat wordt bereid door 400 g gedeïoni-seerd water, 150 g van een 50-procents actieve oplossing van verbinding EE met de formule 12 en 150 g van een 30-procents actieve oplossing van een amfotere oppervlakte-actieve stof met de formule 26, waarin R een.70/30-mengsel van laurine- en myristylgroepen 20 voorsteltjonder roeren in een geschikt vat te brengen. Vervolgens worden 30 g glycerol en 10 g polyethyleenglycol 6000 distearaat. toegevoegd en wordt het mengsel gedurende een periode van 20 minuten op een temperatuur van 60°C verwarmd en vervolgens tot een temperatuur van 40 - 50°C afgekoeld, waarna de pH met 20 g 15- 25 procents HC1 op 7,0 - 7»2 wordt ingesteld. Men laat de verkregen oplossing tot een temperatuur van 35°C afkoelen, waarna men de kleurstoffen, conserveermiddelen en parfums alsmede een voldoende hoeveelheid gedexoniseerd water toevoegt om een totale oplossing van 1000 g van het gewenste preparaat te verkrijgen, dat uit de 30 volgende bestanddelen bestaat: % (gew./gew.) verbinding EE 4,500 amfotere oppervlakte-actieve stof 4,500 glycerol 3,000 35 polyethyleenglycol 6000 distearaat 1,000 7903528 * 12 .· % (gew./gew.) kleurstof 0,002 conserveermiddel 0,200 parfum 0,200 15-procents HC1 2,000 gedeioniseerd water tot 100¾.

Het bovenbeschreven preparaat wordt op oogirritatie onderzocht volgens de bovenbeschreven gemodificeerde Draize-proef en blijkt slechts een geringe irritatie te veroorzaken. Wanneer het bovenbeschreven shampoopreparaat verder volgens de bovenbe- 1 schreven gemodificeerde Ross-Miles-proef wordt onderzocht, blijkt het een goed schuimvolume en een verval van het schuimvolume van slechts 15¾ te vertonen.

Voorbeeld II.

Een babybadsamenstelling wordt bereid door 200 g gede- 1 ioniseerd water, 71 g van een 35-procents actieve oplossing van verbinding AA met de formule .8 en 83 g van een 30-procents actieve oplossing van een amfotere oppervlakte-actieve stof van het "gestripte coco"-type met de formule 26, waarin R een mengsel van alkylgroepen met 10 - 18 koolstofatomen voorstelt, onder roeren 2 in een geschikt vat te brengen. Bij dit mengsel wordt 10 g poly-ethyleenglycol 6000 distearaat,. 0,5 g "Versene 100", 20 g propy-leenglycol en 20 g polyvinylpyrrolidine gevoegd, waarna het mengsel gedurende 30 minuten op een temperatuur van 60°C wordt verwarmd. De oplossing wordt daarna tot een temperatuur van 35°C af- 2 gekoeld, waarna de pH met 10 g 15-procents HC1 op 6,5 wordt ingesteld. Parfum, conserveermiddelen en kleurstoffen worden toegevoegd alsmede een voldoende hoeveelheid gedeioniseerd water om een totale oplossing van 1000 g van het gewenste preparaat te verkrijgen, dat uit de volgende bestanddelen bestaat. 3 ¾ (gew./gew.) verbinding AA 2,500 amfotere "gestripte coco"-verbinding 2,500 propyleenglycol 2,000 "Versene 100" 0,500 3 polyvinylpyrrolidine 2,000 790 3 5 28 13 ^ ¾ (gew./gew.) polyethyleenglycol 6000 distearaat 1,000 kleurstof 0,001 conserveermiddel 0,200 parfum 0,200 . 3 15-procents HC1 2,500 gedexoniseerd water tot 100¾.

Het bovenbeschreven preparaat wordt op oogirritatie onderzocht volgens de bovenbeschreven gemodificeerde Draize-proef en blijkt slechts in geringe mate aanleiding te geven tot oogir- 1C

ritatie. Wanneer het bovenbeschreven babybadpreparaat verder volgens de bovenbeschreven gemodificeerde Koss-Miles-proef wordt onderzocht vertoont het een goed schuimvolume en een’ verval van het schuimvolume van minder dan 10¾.

Vloeibare huidreinigingspreparaten, die uit de volgende 15 bestanddelen bestaan, worden volgens het algemene voorschrift van voorbeeld I bereid: ¾ (gew./gew. )_

Verbinding ’ III IV V_ VI_ VII VIII IX X_ verbinding EE 10 — — 5 — 6 — 3 20 verbinding AA — 10 — — 5 — — ;— amfotere verbinding — — 10 5 5 — 6 3

van voorbeeld I

gedexoniseerd water tot tot tot tot tot tot tot tot 100¾ 100¾ 100¾ 100¾ 100¾ 100¾ 100¾ 100¾.

Al deze preparaten vertonen het karakter van een slechts in geringe mate aanleiding geven tot oog- en huidirritatie alsmede eén uitmuntend schuimvolume. Deze preparaten worden op de schuim-stabiliteit onderzocht volgens de gemodificeerde Boss-Miles-schuim-proef, zoals bovenstaand beschreven, waarbij de onderstaand in 3C

tabel A vermelde resultaten worden verkregen.

Tabel A.

Preparaat Schuimverval, % voorbeeld III 17 voorbeeld IV 60 ' 35 voorbeeld V 20 790 3 5 28

Claims

1. Slechts geringe irritatie veroorzakend was- en rei- 1 nigingsmiddel* met het kenmerk, dat de werkzame bestanddelen in hoofdzaak bestaan uit a) ongeveer 1-20 gew.$, betrokken op het totale preparaat, van een amfotere oppervlakte-actieve stof met de formule 1, waarin R een alkylgroep met ongeveer 8 — 18 koolstofatomen, met in- c begrip van mengsels daarvan, R' een hydroxyalkylgroep met 2 -^ koolstofatomen of een rest met de formule 2 en.M een waterstofatoom of een alkalimetaal voorstellen en x en x' gehele getallen met een waarde van 1-5 aangeven* en b) ongeveer 1 - 20 gew.%, betrokken op het totale preparaat, van 2 een fosfobetaïne met de formule 3* waarin A 0®, OM of -o-y-ïP; B (β of OM' en $ een anion voorstellen, z 0 of het getal 1 of 2 aangeeft, 3 met dien verstande, dat hetzij A hetzij B 0® kan voorstellen en z een waarde bezit, die noodzakelijk is voor het verschaffen van ladingsevenwicht, en R een van een amidoamine-reactiecomponent afgeleide rest met de formule b voorstelt, waarin 3 R een alkyl-, alkenyl-, alkoxy- of hydroxyalkylgroep met elk 5 - 790 3 5 28 2 22 koolstofatomen of een aryl- of alkarylgroep met ten hoogste 20 koolstofatomen, E een waterstofatoom of een alkyl-, hydroxyalkyl- of alkenyl-groep met elk ten hoogste 6 koolstofatomen of een cycloalkyl-groep met ten hoogste 6 koolstofatomen, bij voorkeur 2-5 5 koolstofatomen, of een polyoxyalkaleengroep met ten hoogste 10 koolstofatomen, en •z L· en E , die al dan niet gelijk kunnen zijn, elk een alkyl-, hydroxyalkyl- of carboxyalkylgroep met ten hoogste 6 koolstofatomen in elk van de alkylresten of een polyoxyalkyleengroep 10 3 ^ met ten hoogste 10 koolstofatomen aangeven, terwijl E en E tezamen met het stikstofatoom, waaraan zij zijn gebonden, bovendien een stikstofhoudende heterocyclische struktuur kunnen vormen, waarin de rest Y aan een ander ringatoom van de stikstofhoudende heterocyclische rest is verbonden dan het stik- 15 stofatoom van de B-rest en n een geheel getal met een waarde van 2-12 aangeeft, of B een rest voorstelt, die afgeleid is van een stikstofhoudende heterocyclische verbinding met de formule 6, waarin 20 Z een N-, S- of 0-atoom aangeeft, o 0 of het getal 1, 2 of 3 en p het getal 1, 2 of 3 aangeven, met dien verstande, dat de som van o + p 3 of k bedraagt, B de bovengenoemde betekenis bezit en aan een ringkoolstofatoom 25 is gebonden en Eg een alkylgroep met 2 - 6 koolstofatomen voorstelt, die aan het eindstandige of aan een niet-eindstandig koolstofatoom gesubstitueerd kan zijn door een hydroxylgroep, en Y een alkyleengroep voorstelt, die eventueel door ten hoogste 30 3 zuurstofatomen is onderbroken en ten hoogste 12 koolstofatomen bevat, welke alkyleenketen eventueel gesubstitueerd kan zijn door alkyl-, alkoxy-, hydroxyl- en/of hydroxyalkyl-groepen, die elk niet meer dan 10 koolstofatomen bevatten, en 35 M en M', die al dan niet gelijk zijn, elk (a) een waterstofa- 790 3 5 28 , 16 toom, (b) een organische rest, zoals een alkyl- of hydroxy-alkylgroep met ten hoogste 6 koolstofatomen, een polyhy-droxyalkylgroep met ten hoogste 10 koolstofatomen, een gly-cerylgroep, een cycloalkylgroep met ten hoogste 6 koolstofatomen, of een aryl- of arylalkylgroep met ten hoogste 10 koolstofatomen of (c) een zoutrest afgeleid van één van de alkalimetalen, aardalkalimetalen of mono-, di- of triethanolamine, met dien verstande, dat, indien hetzij M hetzij M* een organische rest (b) voorstelt, de andere rest M respectievelijk M' een waterstofatoom of een zoutrest (c).moet 1 voorstellen, en/of een fosfitaïne met de formule 7i waarin R en Y de bovengenoemde betekenis bezitten waarbij de totale hoeveelheid van (a) en (b) niet meer dan ongeveer, 35 gew,$ bedraagt, betrokken op.het totale preparaat. 1

2. Was- en reinigingsmiddel volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat de amfotere oppervlakte-actieve stof beantwoordt aan de formule 27, waarin R een mengsel van alkyl-groepen met 10 - 18 koolstofatomen voorstelt.

3. Was- en reinigingsmiddel -volgens conclusie 1, m e t 2 het kenmerk, dat de fosfobetaïneverbinding beantwoordt aan de formule 28.

4. Was- en reinigingsmiddel volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat de fosfobetaïneverbinding beantwoordt aan de formule 9. 2

5. Was- en reinigingsmiddel volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat de fosfobetaïneverbinding beantwoordt aan de formule 10.

6. Was- en reinigingsmiddel volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat de fosfitaïneverbinding beantwoordt 3 aan de formule 29.

7. Was- en reinigingsmiddel volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat de fosfobetaïneverbinding beantwoordt aan de formule 1?.

8. Was- en reinigingsmiddel volgens conclusie 2, m e t 3 het kenmerk, dat het tevens ongeveer 1-4 gew.^, be- 790 3 5 28 trokken, op het totale preparaat van een anionogene oppervlakte-actieve stof bevat, zoals een alkylsulfaat, alkylethersulfaat, alkylmonoglycerylethersulfonaat, alkylmonoglyceridesulfaat, alkyl-monoglyceridesulfonaat, alkylsulfonaat, alkylarylsulfonaat, alkyl-sulfosuccinaat, alkylsarcosinaat, acylisothionaat, alkyïfethyltau- 5 ride, vetzuur/eiwit-condensatieprodukt en/of alcoholethercarboxy-laat.

9· Was- en reinigingsmiddel volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat de amfotere oppervlakte-actieve stof en fosfobetaïne- en/of fosfitaïneverbinding aanwezig zijn in een 10 gewichtsverhouding van ongeveer 1 : 4 tot 4:1.

10. Was- en reinigingsmiddel volgens conclusie 1, m e t het kenmerk, dat de totale hoeveelheid van de amfotere oppervlakte-actieve stof en de fosfobetaïne- en/of fosfitalne-verbinding ongeveer 8-20 gew.$ bedraagt, betrokken op het tota- 15 le preparaat. ****** 760 3 5 28