NL2003791C2 - Brandstoftoevoersysteem en hogedrukpomp voor een verbrandingsmotor. - Google Patents

Description

Brandstoftoevoersysteem en hogedrukpomp voor een verbrandingsmotor

De uitvinding heeft betrekking op een brandstoftoevoersysteem voor het onder hoge druk toevoeren van een brandstof zoals vloeibaar petroleumgas (LPG) aan een 5 verbrandingsruimte. De uitvinding betreft tevens een hoge drukpomp voor een verbrandingsmotor.

Uit DE 10 2005 054 451 is een brandstoftoevoersysteem bekend, waarbij de hoge drukpomp voorzien is van een lek op het lage drukdeel voor het met de toegevoerde brandstof, LPG, koelen van die pomp tijdens gebruik.

10 Het is een probleem bij de bekende brandstoftoevoersystemen dat bij het uitschakelen van de verbrandingsmotor en daarmee het brandstoftoevoersysteem, de in de brandstofleidingen aanwezige LPG kan opwarmen.

Uit JP 2003056410 is een brandstofïnspuitsysteem bekend waarbij evenals bij de onderhavige uitvinding gebruikt gemaakt wordt van een lagedrukpomp die zich in of 15 nabij de tank voor de brandstof bevindt en een hogedrukpomp die bij de motor aangebracht is. In dit Japanse document wordt brandstof gerecirculeerd vanaf het lagedrukdeel van de hogedrukpomp.

Door het verdampen kan het opnieuw starten, in het bijzonder het starten na een korte tussenpoos van ongeveer een kwartier, moeilijk verlopen vanwege die aanwezige 20 damp. Gebleken is dat het systeem zoals beschreven in JP 2003056410 niet onder alle omstandigheden starten garandeert.

Het is een doel van de uitvinding om een systeem te verschaffen waarbij dit probleem verminderd is en onder alle omstandigheden direct starten mogelijk is.

Dit doel wordt bereikt volgens de uitvinding met een brandstoftoevoersysteem 25 voor het onder hoge druk injecteren van vloeibaar gemaakte damp, zoals vloeibaar petroleumgas (LPG), in een verbrandingsruimte van een verbrandingsmotor, omvattende een brandstofvoorraad voor vloeibaar gemaakte damp, een eerste lagedrukpomp verbonden via een kanaal met een tweede hogedrukpomp, waarbij de hogedrukpomp een hogedrukkamer omvat die is ingericht voor het daarmee verhogen 30 van de druk van de vloeibaar gemaakte damp, en waarbij een hogedrukafVoer van de tweede hogedrukpomp verbonden is met een hogedrukrail die een of een aantal injectoren voor injectie van vloeibaar gemaakte damp in een verbrandingsruimte omvat, waarbij het brandstoftoevoersysteem tussen de hogedrukkamer en de verbrandingsruimte voorzien is van een afVoereenheid (20, 46) voor het afvoeren van 2 dampvormige brandstof, in het bijzonder brandstofdamp. Volgens de onderhavige uitvinding wordt in het hogedrukdeel van de hogedrukpomp circulatie van fluïdum verschaft. Gebleken is dat gasvorming vanuit de vloeibare LPG niet alleen in het lagedrukdeel maar ook in het hogedrukdeel dat wil zeggen de hogedrukkamer van de 5 hogedrukpomp, de leidingen naar de injectoren en in de injectoren plaats kan vinden. Tot nu toe werd verondersteld dat de druk in dit deel voldoende hoog zou zijn om daar het ontstaan van gas en zo verstopping van het systeem te voorkomen.

Volgens de onderhavige uitvinding wordt de hogedrukkamer van de hogedrukpomp ontdaan van gasvormige bestanddelen door het doorspoelen daarvan.

10 Dit doorspoelen wordt (mede) gerealiseerd door de lagedrukpomp die stroomopwaarts geschakeld is.

Volgens een uitvoeringsvorm van de uitvinding is het brandstoftoevoersysteem tussen de hogedrukkamer en de verbrandingsruimte voorzien van een afvoereenheid voor het afvoeren van aanwezige brandstof, in het bijzonder brandstofdamp. Doordat 15 brandstof uit de hogedrukdelen van het brandstofsysteem afgevoerd kan worden, is het mogelijk brandstofdamp te verwijderen uit die delen ten einde de prestatie tijdens starten te verbeteren.

Volgens een aspect is de afvoereenheid ten minste ingericht om brandstof af te voeren uit de stroomafwaarts van de hogedrukpomp gelegen delen van het 20 brandstoftoevoersysteem in een niet-werkende of niet-brandstofverbruikende toestand van de verbrandingsmotor. Het afvoeren vindt plaats terwijl de verbrandingsmotor niet loopt/verbrandt. Het afvoeren vindt in het bijzonder plaats vlak voor het opnieuw opstarten van de verbrandingsmotor. In een uitvoeringsvorm is de afvoereenheid ingericht om ten minste vóór of tijdens het starten dampvormige brandstof uit de 25 hogedrukkamer af te voeren.

In een bijzondere uitvoeringsvorm wordt de afvoerinrichting slechts tijdelijk in werking gesteld. Het is bijzonder geschikt de afvoereenheid tijdens de voorloopfase in te schakelen. In een bijzondere uitvoeringsvorm is een verwerkingseenheid van het brandstofsysteem verbonden met de afvoereenheid om deze aan en uit te schakelen 30 tijdens de voorloopfase. De voorloopfase kan worden bepaald door middel van een geschikte actuator, bijvoorbeeld verbonden met een deursysteem van het voertuig waarin de verbrandingsmotor geplaatst is. Wanneer het deursysteem van gesloten geopend wordt, is dit een indicatie voor het mogelijke gebruik van de 3 verbrandingsmotor binnen afzienbare tijd en deze indicatie kan worden gebruikt voor het starten van de voorloopfase. Gedurende een beperkte periode kan de voorloopfase worden ingeschakeld. De voorloopfase omvat volgens de uitvinding het afVoeren van de dampvormig geworden brandstof uit de hoge drukkamer.

5 Volgens een aspect is de afVoereenheid ingericht om de brandstof af te voeren uit de hogedrukkamer van de hogedrukpomp. Doordat een bijzondere afvoereenheid wordt verschaft voor het afvoeren van brandstofdamp uit de hogedrukkamer, kan de hoge drukkamer vrijgemaakt worden van aanwezige damp, die wordt vervangen of gespoeld met vloeibaar petroleumgas. Gebleken is dat in het bijzonder het gas aanwezig in de 10 hoge drukkamer leidt tot de genoemde startproblemen en dat een daarvoor geschikte afvoereenheid de opstartproblemen aanzienlijk vermindert.

In een uitvoeringsvorm is de afvoereenheid verbonden met de brandstofvoorraad. De afvoereenheid vormt zodoende een retour voor de handstof. De dampvormige brandstof kan worden toegevoerd aan de brandstofvoorraad.

15 In een uitvoeringsvorm is de afvoereenheid ingericht om de weerstand van de afvoeropening regelbaar in te stellen. In het bijzonder kan de smoring van de afvoeropening worden ingesteld. Een bijzondere uitvoeringsvorm omvat een afsluitbare afvoeropening. Hiermee wordt een controleerbare afvoereenheid verkregen die verschillende werkmodi kan hebben. Hierdoor wordt het in het bijzonder mogelijk om 20 de afvoereenheid tijdens het starten van de verbrandingsmotor anders te laten functioneren dan op andere momenten. In het bijzonder wordt de weerstand in de afvoeropening verminderd tijdens of voor het starten, in het bijzonder tijdens de voorloopfase.

In een uitvoeringsvorm heeft de hoge drukpomp een stroomafwaarts van de hoge 25 drukkamer geplaatst terugslagventiel, waarbij het terugslagventiel verbonden is met een regeleenheid voor het daarmee aansturen van het terugslagventiel. In het bijzonder kan hiermee een terugslagventiel verkregen worden dat tijdens het voorlopen of starten van de motor anders functioneert dan tijdens het normale gebruik van het brandstoftoevoersysteem en de verbrandingsmotor. De terugslagklep is ingericht om 30 een bepaalde druk op te wekken met de hoge drukpomp en slechts brandstof door te laten, stroomafwaarts naar de hoge drukrail, wanneer de vooringestelde druk bereikt wordt, in het bijzonder door de pomp werking in de hoge drukkamer. Volgens de uitvinding kan dit terugslagventiel worden gestuurd zodanig dat dit ventiel geopend 4 wordt tijdens het voorlopen of starten. Hierdoor is het mogelijk het aanwezige gas in de hoge drukkamer af te voeren.

In een andere uitvoeringsvorm is de afvoereenheid stroomopwaarts van het terugslagventiel geplaatst. Hierdoor is een lek aanwezig vanuit de hoge drukkamer.

5 Tijdens de voorloop fase of het opstarten kan aanwezige damp uit de hoge drukkamer worden afgevoerd.

Het is gunstig tevens een retourleiding aan te brengen verbonden met het lage drukdeel van de hoge drukpomp en de verbonden met de brandstofvoorraad. Hierdoor is het mogelijk een brandstofsysteem te verschaffen dat is ingericht voor het toevoeren 10 van een bepaald volume brandstof aan de hoge drukpomp, terwijl de hoge drukpomp ingericht is voor het verpompen van een kleiner volume waarbij het overgebleven volume via de retourleiding van de hoge drukpomp kan worden afgevoerd.

In een bijzondere uitvoeringsvorm omvat de afVoereenheid een afvoerleiding die is aangesloten op de retourleiding.

15 Het is verder voordelig dat de afvoereenheid een drie/tweeventiel omvat. Het drie/twee ventiel is een regelbare klep met twee werkmodi. In de eerste modus wordt stroming vanuit het lagedrukdeel naar de brandstofvoorraad voorkomen en stroming doorheen de afVoerleiding naar de brandstofvoorraad toegestaan. In de tweede modus wordt stroming vanuit het lagedrukdeel naar de brandstofvoorraad toegestaan, terwijl 20 stroming doorheen de afvoerleiding naar de brandstofvoorraad wordt voorkomen. In het bijzonder wordt stroming vanuit het lagedrukdeel in de tweede modus gesmoord. Hierdoor wordt een regelbaar systeem verkregen waarbij tijdens bijvoorbeeld de opstartfase of voorloopfase het afvoeren van damp uit het hoge drukdeel in het bijzonder de hoge drukkamer van de pomp mogelijk is, terwijl in de normale modus 25 alleen afvoer vanaf het lage drukdeel wordt toegestaan. Het regelbare ventiel, bij voorkeur het 3/2 ventiel, zorgt ervoor dat de afvoereenheid aan/uit geschakeld kan worden. Dit aan uitschakelen en het overzetten van de modi van het regelbare ventiel kan plaatsvinden juist voor of tijdens het opstarten van de verbrandingsmotor.

Volgens een verdere uitvoeringsvorm omvat de afvoereenheid een lekopening 30 verbonden met de hogedrukkamer die is ingericht voor het toestaan van een continue stroom van vloeibare damp doorheen de hoge drukkamer tijdens bedrijf van de verbrandingsmotor.

5

Binnen het kader van de uitvinding zijn verschillende uitvoeringsvormen mogelijk. De beschermingsomvang is geenszins beperkt tot de getoonde uitvoeringsvormen. Alhoewel de uitvinding thans wordt beschreven aan de hand van de bij gevoegde conclusies, is de beschermingsomvang geenszins beperkt tot alleen de 5 uitvoeringsvormen volgens de conclusies. Eventuele afsplitsingen van deze aanvrage kunnen gericht zijn op andere (deel) aspecten van uitvoeringen die getoond zijn in deze aanvrage en waarbij een geïsoleerd voordeel is aangegeven of kennelijk aanwezig is.

De uitvinding zal verder worden beschreven aan de hand van de bijgevoegde tekeningen die voorbeelden tonen van uitvoeringsvormen van werkwijzen en 10 inrichtingen volgens de uitvinding, waarbij

Figuur 1 een schematisch aanzicht is van een brandstoftoevoersysteem volgens een eerste uitvoeringsvorm;

Figuur 2 een schematisch aanzicht is van een tweede uitvoeringsvorm van een brandstoftoevoersysteem volgens de uitvinding; 15 Figuur 3 een schematisch aanzicht is van een derde uitvoeringsvorm van een brandstoftoevoersysteem volgens de uitvinding; en

Figuur 4 een dwarsdoorsnede-aanzicht is van een uitvoeringsvorm van een hogedrukpomp volgens de uitvinding.

Figuur 1 toont schematisch een brandstoftoevoersysteem 1. De brandstof wordt 20 via geschikte leidingen uiteindelijk toegevoerd aan de verbrandingsmotor 2 die in de getoonde uitvoeringsvorm vier verbrandingsruimten 3-6 heeft. De inrichting van de verbrandingsruimte met zuigers en dergelijke zal de vakman bekend zijn.

Elke verbrandingsruimte 3-6 is verbonden met de hogedrukrail 7, schematisch getoond, en kan injectoren omvatten (niet getoond). De hogedrukrail is via leiding 8 en 25 9 verbonden met een uitgang 10 van hoge drukpomp 11 welke schematisch getoond is.

De hogedrukrail kan ook direct met uitgang 10 verbonden zijn.

Hoge drukpomp 11 is ingericht om toegevoerde brandstof aan ingang 12 naar een geschikte hoge druk, bijvoorbeeld 40, bij voorkeur 50 bar en hoger, te brengen en aan de HD-rail 7 toe te voeren voor een injectie in de verbrandingsruimte.

30 De hoge drukpomp 11 kan worden gestuurd door een brandstofcontrole-eenheid 24, zoals een ECU, zodat deze een geschikte hoeveelheid brandstof in de hogedrukrail 7 en daarmee in de verbrandingsruimten 3-6 brengt. De ECU 24 kan met de injectoren verbonden zijn. Schematisch is de elektronische verbinding 22 weergegeven.

6

In een uitvoeringsvorm is het debiet van de hogedrukpomp 11 regelbaar. In een uitvoeringsvorm is de uitgangsdruk van de hogedrukpomp 11 instelbaar. In een uitvoeringsvorm kan de ECU deze parameters van de hogedrukpomp 11 sturen.

Ingang 12 van de hogedrukpomp 11 is via een terugslagventiel 13 en leiding 14 5 verbonden met een regelbare klep 15 en via een verdere leiding 16 met het interne van een brandstofvoorraad 17 waarin een pomp 18 is opgenomen.

Brandstofvoorraad 17 is in een voorkeursuitvoeringsvorm van de uitvinding een vloeibare petroleumgasvoorraad (LPG-tank) 17 welke onder druk gehouden wordt.

Ook de regelbare klep 15 is bijvoorbeeld verbonden met een centrale 10 regeleenheid 24, hier via een schematische weergeven verbinding 23. Hiermee kan de af te geven hoeveelheid brandstof vanuit de brandstofvoorraad naar de verbrandingsruimten 3-6 worden geregeld overeenkomstig de wensen van de gebruiker.

Volgens een aspect van de uitvinding is het getoonde brandstoftoevoersysteem 1 voorzien van een schematisch weergegeven afvoereenheid 20 die verbonden is met een 15 deel van het brandstoftoevoersysteem stroomafwaarts van de hoge drukpomp 11, in de getoonde uitvoeringsvorm met de leiding 8,9 tussen hoge drukpomp 11 en hogedrukrail 7.

In een andere uitvoeringsvorm kan de afvoereenheid 20 direct verbonden zijn met de hogedrukpomp 11 en/of daar onderdeel van zijn, en in een andere uitvoeringsvorm 20 kan de afvoereenheid 20 direct verbonden zijn en onderdeel vormen van de hoge drukrail 7.

Het is mogelijk een deel van de brandstof aan de uitgang 10 van de hogedrukpomp 11, dat wil zeggen het hogedrukdeel van het brandstofsysteem 1, af te voeren via de afvoereenheid 20.

25 De afvoereenheid 20 is ingericht om brandstofdamp af te voeren.

Dit afvoeren kan bijvoorbeeld tijdelijk gebeuren.

In een uitvoeringsvorm kan brandstofdamp aanwezig in het hogedrukdeel van het brandstofsysteem 1. Dit doet zich in het bijzonder voor nadat de motor 2 is uitgeschakeld en waarbij de aanwezige hitte van de onderdelen van het 30 brandstoftoevoersysteem of de verbrandingsmotor de vloeibaar gemaakte damp door opwarming zal doen verdampen. Wanneer vervolgens de motor 2 weer wordt opgestart, bijvoorbeeld na een pauze van 10 of 15 minuten, zal dit starten niet of nauwelijks 7 mogelijk zijn vanwege de aanwezige damp in de hogedrukrail 7, leidingen 8, 9 en in het hogedrukdeel van de hogedrukpomp 10.

Er wordt volgens de uitvinding bij voorkeur een kort, dat wil zeggen enkele seconden, durend proces uitgevoerd voor het deels afvoeren van de aanwezige 5 brandstofdamp. Afvoereenheid 20 wordt gedurende deze beperkte tijd ingeschakeld. In een uitvoeringsvorm wordt brandstof naar de hoge drukpomp 11 geleid en wordt daarmee verpompt. Tegelijkertijd wordt afvoereenheid 20 geopend en kan de aanwezige brandstof in de leidingen 8, 9 en hoge drukrail 7 via de afvoer 20 afgevoerd worden om te worden vervangen, bij voorbeeld door spoeling, door nieuwe brandstof, 10 vloeibaar, uit de brandstofvoorraad 17.

In een uitvoeringsvorm is de afvoereenheid 20 tevens ingericht voor het afvoeren van vloeibare brandstof uit de hogedrukdelen van het brandstoftoevoersysteem 1.

Het is bijzonder problematisch gebleken de in de pomp 11 aanwezige damp, in het bijzonder de brandstofdamp die aanwezig is in het hoge drukdeel van de hoge 15 drukpomp 11, bij het starten te elimineren. Juist de in de hoge drukpomp en in het bijzonder in het hoge drukdeel van de pomp aanwezige damp bleek lastig uit te spoelen met nieuwe brandstof. Door nu een afvoer 20 te verschaffen waarmee met lage weerstand de damp een afvoer krijgt, kan nieuwe brandstof in de hoge drukkamer van de hoge drukpomp 11 worden opgenomen en vervolgens naar het hoge drukdeel 20 worden verpompt.

In een uitvoeringsvorm van de uitvinding is afvoereenheid 20 ook in te schakelen tijdens de “normale” werking van de verbrandingsmotor 2 (d.w.z brandstof toevoeren voor verbranding) en brandstoftoevoersysteem 1. Wanneer hogedrukpomp 11 is ingesteld op het verpompen van een groter dan noodzakelijk volume brandstof, kan 25 deze overmaat aan brandstof via de afvoereenheid 20 uit de hoge drukrail 7 en/of leidingen 8, 9 worden afgeleid.

In een uitvoeringsvorm is de afvoereenheid 20 verbonden met een canister voor het (tijdelijk) opvangen van de LPG. In een andere uitvoeringsvorm is de afvoereenheid 20 verbonden met de brandstofvoorraad 17 zodat een retour wordt gevormd. De uit het 30 stroomafwaarts van hogedrukpomp 11 deel gelegen afgevoerde damp kan dan worden geretourneerd.

Afvoereenheid 20 is verbonden 21 zijn met de centrale verwerkeenheid/ecu 24, waardoor de afvoereenheid 20 kan worden aangestuurd om in de verschillende modi te 8 werken. De ECU zal in het bijzonder in staat zijn om waar te nemen, bijvoorbeeld via geschikte waarnemers of voelers, dat mogelijk LPG aanwezig is in de HD-rail 7, bijvoorbeeld omdat de ECU 24 heeft bijgehouden dat LPG werd toegevoerd in de motor op het moment dat deze gestopt werd. Uit die gegevens kan worden afgeleid of 5 die LPG nu verdampt is, bijvoorbeeld omdat herstarten plaatsvindt binnen de 5 a 30 minuten sinds het uitschakelen van de motor, en is dan in staat om afvoereenheid 20 tijdelijk, eventueel gedurende een regelbare tijdsduur, afgestemd op de mogelijke hoeveelheid aanwezige damp, in te schakelen voor het afvoeren van die damp uit het stroomafwaarts van de hoge drukpomp gelegen deel.

10 Figuur 2 toont een tweede uitvoeringsvorm van een brandstoftoevoersysteem 30.

Het getoonde brandstoftoevoersysteem is een bifuel-systeem. Een eerste brandstofvoorraad 31 van een vloeibare brandstof zoals benzine is getoond met een pomp 32 en leiding 33 die verbonden is via een terugslagklep 34 met node 35. Ook verbonden met node 35 is een tweede brandstofvoorraad 36, bijvoorbeeld een vloeibaar 15 gemaakte damp of LPG-voorraad 36 voorzien van een pomp 37 die via een regelbare klep 38 en terugslagventiel 39 verbonden is met node 35.

Via een geschikte controle-eenheid (niet getoond) kan de gewenste brandstof worden toegevoerd via node 35 aan de ingang 40 van hogedrukpomp 41 om daar op druk gebracht te worden om via uitgang 42 van hogedrukpomp 41 de leiding 43 te 20 bereiken en hogedrukrail 44 om in de respectieve verbrandingsruimten 45 gebracht te worden.

De hogedrukpomp 41 kan via een niet getoonde centrale verwerkeenheid worden aangestuurd.

Wederom is een afvoereenheid 46 verbonden met het stroomafwaartse deel van 25 de hogedrukpomp 41 om eventueel aanwezige brandstof, vloeibaar of damp, uit dat deel af te voeren. Dit kan worden geregeld via de centrale verwerkeenheid (niet getoond). De afvoereenheid 46 kan tijdelijk worden geopend voor het afvoeren van aanwezig brandstof. In het bijzonder kan verdampte LPG uit het hogedrukdeel van het brandstoftoevoersysteem 31 worden afgenomen in het bijzonder wanneer de LPG 30 verdampt is door de motor te stoppen en nu weer gewenst is de motor te starten.

In een uitvoeringsvorm wordt het inschakelen van de afvoereenheid 46 gecontroleerd door de verwerkeenheid en vindt dit inschakelen plaats op het moment van de voorloopfase of in afhankelijkheid van de voorloopfase. De voorloopfase kan 9 worden gestart bijvoorbeeld doordat een portier van een voertuig waarin het brandstoftoevoersysteem 1 of 30 is opgenomen wordt geopend.

Figuur 3 toont een derde uitvoeringsvorm van een brandstoftoevoersysteem 50. Het brandstoftoevoersysteem 50 is uitgevoerd als bifuel-systeem. Een vloeibare 5 brandstofvoorraad 51 vormt het lagedruk-brandstofdeel van een brandstoftoevoersysteem. De brandstofvoorraad 52 kan LPG bevatten en vormt daarmee het hogedruk-brandstofdeel van de brandstofvoorraad.

Beide brandstofvoorraden zijn via geschikte leidingen en terugslagventielen verbonden met de ingang 53 van hogedrukpomp 54. Hogedrukpomp 54 heeft een eerste 10 interne afvoer of lek 55, welke dient als retour voor de hogedrukpomp. In een uitvoeringsvorm is de retour verbonden met het lage drukdeel van de hoge drukpomp.

In een andere uitvoeringsvorm is de retour verbonden met een hoge drukdeel van de hoge drukpomp 54.

In de getoonde uitvoeringsvorm is lek 55 met het lagedrukdeel verbonden.

15 Een tweede afvoer 56 bevindt zich stroomafwaarts van de hogedrukpomp 54, dat wil zeggen stroomopwaarts van de hogedrukkamer van de hogedrukpomp 54.

In een uitvoeringsvorm is de hogedrukpomp 54 intern voorzien van de afvoer. Dit is met stippellijnen 57 getoond.

In een uitvoeringsvorm omvat de hogedrukpomp 54 tevens het terugslagventiel 20 59, en dit is weergegeven met stippellijnen 60.

Retour 55 en afVoer 56 zijn verbonden met een drie/tweeventiel 70. Drie/tweeventiel 70 is stuurbaar 71 en wordt in figuur 3 getoond in een toestand (tweede modus), waarbij retour 55 een open verbinding heeft met node 72, terwijl afvoer 56 in de richting van node 72 afgesloten is door een terugslagventiel 73. In de 25 getoonde werkmodus kan de verbrandingsmotor 80 met vier cilinders normaal functioneren en zal overmatig toegevoerde brandstof aan ingang 53 via retour 55 kunnen worden teruggevoerd via regelbare klepsmoring 74 en retourleiding 75 aan bijvoorbeeld de LPG-voorraad 52. Lek 55 is in het bijzonder tijdens het toevoeren van LPG-brandstof actief.

30 Het drie/tweeventiel 70 kan worden overgezet naar een andere toestand (eerste modus). In deze toestand wordt afvoer 56 actief. De afVoer 56 is namelijk van de geblokkeerde toestand schakelbaar naar een open toestand. Immers in de andere 10 toestand van drie/tweeventiel 70 zal afvoer 56 via leiding 81 verbonden zijn met node 72 om via de smoring 74/75 een retourleiding te vormen naar voorraad 52.

In deze modus is de retour 55 juist afgesloten door middel van verbinding 82.

De modus van twee/drieventiel 70, waarbij de afVoer 56 actief is, kan gedurende 5 een korte tijd bij het opstarten of bij de voorloopfase worden ingeschakeld zodanig dat aanwezige damp in het hoge drukdeel van de pomp 54 kan worden afgevoerd.

In de getoonde uitvoeringsvorm volgens figuur 3 is er geen actieve afvoer verbonden is met de hoge drukrail 85. In een andere uitvoeringsvorm kan deze wel aanwezig zijn of ook aanwezig zijn.

10 Figuur 3 toont een uitvoeringsvorm waarbij tevens een kortsluitroute 90 aanwezig is via regelbare klep 91 en een pomp 92. Deze kortsluit leiding 90 kan worden ingeschakeld tijdens het overschakelen van LPG-brandstof naar benzinebrandstof tijdens het lopen van de verbrandingsmotor 80. Door het toestaan van een afvoer van brandstof via leiding 55, node 72 en de kortsluit leiding 90 kan de relatief hogere druk 15 van de LPG in de leidingen en ingang 53 van de hoge drukpomp worden overwonnen ondanks dat de druk in brandstofvoorraad 51 en de met pomp 86 opgewekte druk relatief laag is. Verdere uitwerking van het kortsluitsysteem is getoond in W02009/110792.

Figuur 4 toont een schematische dwarsdoorsnede van een mogelijke 20 uitvoeringsvorm van een hogedrukpomp 100. De bekende delen zullen niet worden besproken.

Via een geschikte aandrijving 101 kan een plunjer 102 worden aangedreven om in een hogedrukkamer 105 de daar aanwezige brandstof onder een hogere druk te brengen om deze via afvoer 106 aan een met die afvoer 106 verbonden hogedrukrail 25 toe te voeren.

De hoge drukpomp 100 omvat een terugslagventiel 107. Stroomopwaarts van het terugslagventiel 107 maar stroomafwaarts van de hogedrukkamer 105 is een afvoer 110 gevormd.

De toevoer 111 wordt aangesloten met een brandstoftoevoer, zoals een 30 brandstoftoevoer van een bifuel-systeem. In de leiding 112 wordt de brandstof gebracht naar ruimte 113 waarin tevens een regelbare klep 114 aanwezig is die een toegang tot de hogedrukkamer 105 in en uit kan schakelen. Een eventuele overmaat aan brandstof die toegevoerd is via 111 kan via ruimte 113 de retour 115 bereiken.

11

Door afvoer via leiding 110 toe te staan kan in de hoge drukruimte 105 aanwezige damp hieruit worden gepompt bijvoorbeeld tijdens een voorloopfase of een fase kort voorafgaand aan het starten van de motor. Dit voorkomt startproblemen.

Claims (14)

1. Brandstoftoevoersysteem (1,30, 50) voor het onder hoge druk injecteren van 5 vloeibaar gemaakte damp, zoals vloeibaar petroleumgas (LPG), in een verbrandingsruimte (3-6) van een verbrandingsmotor, omvattende een brandstofvoorraad (17, 36, 52) voor vloeibaar gemaakte damp, een eerste lagedrukpomp (18, 37, 52, 86) verbonden via een kanaal met een tweede hogedrukpomp (11,41, 54), waarbij de hogedrukpomp een hogedrukkamer (105) 10 omvat die is ingericht voor het daarmee verhogen van de druk van de vloeibaar gemaakte damp, en waarbij een hogedrukafvoer (10, 106) van de tweede hogedrukpomp verbonden is met een hogedrukrail (7, 44, 85) die een of een aantal injectoren voor injectie van vloeibaar gemaakte damp in een verbrandingsruimte omvat, waarbij het brandstoftoevoersysteem tussen de hogedrukkamer en de 15 verbrandingsruimte voorzien is van een afvoereenheid (20, 46) voor het afvoeren van dampvormige brandstof, in het bijzonder brandstofdamp.

2. Brandstoftoevoersysteem volgens conclusie 1, waarbij de afvoereenheid ten minste is ingericht om brandstof(damp) af te voeren uit de stroomafwaarts van de 20 hogedrukpomp gelegen delen van het brandstoftoevoersysteem (1, 30, 50) in een niet-brandstofverbruikende toestand van de verbrandingsmotor.

3. Brandstoftoevoersysteem volgens conclusie 1 of 2, waarbij de afvoereenheid (20, 46) is ingericht om brandstof uit de hogedrukkamer van de hogedrukpomp af te 25 voeren.

4. Brandstoftoevoersysteem volgens één van de voorgaande conclusies, waarbij de afvoereenheid (20, 46) een afvoerleiding (56) omvat die is aangesloten op de retourleiding (75) naar de brandstofvoorraad (52). 30

5. Brandstoftoevoersysteem volgens één van de voorgaande conclusies, waarbij de afvoereenheid (20, 46) een regelbare klep (70) heeft, en in het bijzonder is ingericht om de stroomweerstand van de afvoereenheid regelbaar in te stellen.

6. Brandstoftoevoersysteem volgens een der voorgaande conclusies, omvattende een stroomafwaarts van de hogedrukkamer (105) geplaatst terugslagventiel (73) dat verbonden is met een regeleenheid (24) voor het daarmee aansturen van dat 5 terugslagventiel, en waarbij de afvoereenheid stroomafwaarts van het terugslagventiel geplaatst is.

7. Brandstoftoevoersysteem volgens één van de voorgaande conclusies, waarbij de hogedrukpomp (100) een terugslagventiel (107) stroomafwaarts van de 10 hogedrukkamer (105) heeft, en waarbij de afVoereenheid verbonden is met stroomopwaarts van het terugslagventiel gelegen kanaal (110) in de hogedrukpomp (100) .

8. Brandstoftoevoersysteem volgens een der voorgaande conclusies, waarbij de 15 hogedrukpomp (100), stroomopwaarts van de hogedrukkamer (105), een lek (55,115) heeft, dat in het bijzonder via een retourleiding (75) is verbonden met de brandstofvoorraad (52).

9. Brandstoftoevoersysteem volgens conclusie 8, waarbij een retourleiding (75) 20 van de brandstofvoorraad (52) via een regelbare klep (74) verbonden is met de afvoereenheid en het lek (55), welke regelbare klep is ingericht om in een eerste modus stroming vanuit het lagedrukdeel naar de brandstofvoorraad te voorkomen, alsmede stroming doorheen de afvoerleiding naar de brandstofvoorraad toe te staan, en om in een tweede modus stroming vanuit het lagedrukdeel naar de 25 brandstofvoorraad toe te staan, alsmede stroming doorheen de afvoerleiding naar de brandstofvoorraad te voorkomen.

10. Brandstoftoevoersysteem volgens een der voorgaande conclusies, waarbij het brandstoftoevoersysteem (1,30,50) een met de hogedrukkamer (105) verbonden 30 lekopening (115) omvat voor het opwekken van een continue stroom van vloeibare damp doorheen de hogedrukkamer tijdens bedrijf van de verbrandingsmotor.

11. Brandstoftoevoersysteem volgens één van de voorgaande conclusies, waarbij het brandstoftoevoersysteem een tweede brandstofvoorraad (31,51) omvat en waarbij een regeleenheid kan schakelen tussen het toevoeren van de eerste brandstof en de tweede brandstof naar een ingang van de hogedrukpomp (11,41, 54). 5

12. Voertuig omvattende een verbrandingsmotor (2) en een bijbehorend brandstoftoevoersysteem (1, 30, 50) volgens een van de voorgaande conclusies in combinatie met conclusie 5, omvattende een sturing voor die regelbare klep (70).

13. Voertuig volgens conclusie 12, waarbij de sturing uitgevoerd is voor het openen van die klep (70) tijdens de startfase van die verbrandingsmotor (2).

14. Voertuig volgens conclusie 13, omvattende een portier met openingssensor, waarbij die startfase het afgeven van een signaal door die sensor omvat.